✅آیا فرد سازنده اصلی جامعه است یا جامعه، حقیقت انسان را پر می‌کند؟

⭕️جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی(96)
🔻فصل سوم/فاصله جامعه‌سازی تا تمدن‌زایی

#پاورقی
#تمدن_اسلامی‌
#جستارهای_نظری

🔸#مفهوم_اصالت
مفهوم اصالت که به فرد و یا جامعه نسبت داده می‌شود، حداقل دارای سه معناست که باید تفکیک شود تا زاویه معنای #اصالت در بحث حاضر به خوبی روشن شده باشد؛

🔸١. در نگرش جامعه‌شناختی، این زاویه نگرش مطرح است که آیا فرد جامعه را می‌سازد یا جامعه است که فرد را می‌سازد. اگر گفتیم افراد جامعه‌سازی می‌کنند، در نگرش جامعه‌شناسانه، معتقد به اصالت فرد شده‌ایم. در اصالت فرد، روان‌شناسی مقدم بر جامعه‌شناسی می‌شود و در واقع، فرد به عنوان موجودی تحت حاکمیت و جبرساختارهای اجتماعی تعریف نمی‌شود. مثلاً فردی مثل #جان_استوارت_میل، بر استقلال فرد از جامعه تأکید دارد. در مقابل، جامعه شناسانی مثل #دورکیم، #کنت، #اسپنسر، جامعه را اصیل و مسلط بر شخصیت افراد می‌دانند. یعنی جامعه‌شناسی را مقدم بر روان‌شناسی کرده‌اند. به‌زعم این‌ها، فرد در داخل جامعه مثل اسفنجی است که داخل آب میافتد و سرشار از آب می‌شود.

🔸بحث #ساختار و #عاملیت، یکی از مباحث پردامنه در تفکرات جامعه‌شناسی غرب است که آیا ساختارها هستند که عامل‌ها را می‌سازند یا برعکس، ساختارها محصول اراده عوامل انسانی‌اند؟ البته در نظریه‌های متأخر، سعی شده است که تلفیقی سخن بگویند و نقش هردو را جدی بدانند. مثلاً نظریه ساختاربندی #گیدنز، نظریه فرهنگ و عاملیت #مارگارت_آرچر، یا مثلاً #بوردیو که ساختار ساختمان ذهنی و زمینه را مطرح می‌کند، همگی گرایش تلفیقی دارند.

🔸به نظر می‌رسد که این بحث، باید در #بنیان‌های_جامعه‌شناسی بحث شود، نه در خود علم جامعه‌شناسی؛ یعنی در مبانی فلسفی جامعه‌شناسی، سخن از این مطلب می‌رود که آیا فرد سازنده اصلی جامعه است یا جامعه، حقیقت انسان را پر می‌کند؟ پس هرچند این مبحث، در نظریه‌های جامعه شناسی طلوع کرده است، اما جایگاه آن در فلسفه‌های اجتماعی است و این سؤال ذاتی فلسفی دارد.
#ادامه_دارد...

🔹#منبع:
متولی امامی، سیدمحمد‌حسین؛
جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی،
قم، نشر معارف. چاپ 1394، ص 104 و 105.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami