در جستجوی حقیقت
1.49K subscribers
894 photos
42 videos
100 files
216 links
جنگ هفتاد دو ملت همه را عذر بنه
چون ندیدند حقیقت ره افسانه زدند(حافظ)
کار ما نیست شناسایی راز گل سرخ
کار ما ین است که میان گل نیلوفر و قرن
پی آواز حقیقت بدویم(سهراب سپهری)
در جستجوی حقیقت کانالی است برای معرفی نوشته ها و تأملات دکتر محمد باقر تاج الدین
Download Telegram
Forwarded from زیر سقف آسمان
♦️جمله کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا فارغ از زمان و مکان انسان‌ها را کنشگران عقلانی فرض می‌کند

🔻مهدی حاجی حسینی
دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی

از نظر پیوره (1979) دلایل انتخاب عقلانی با نظر تنگی با ارجاع به افراد اتمی شده و اهداف اقتصادی تفسیر می‌شود و با موقعیت حک شده‌گی تجانس ندارد انتخاب عقلانی فقط برای افرادی است که از سطح بالای بازار کار هستند؛ یعنی مدیران حرفه ای ها و تکنسین ها.
از نظر می بو (1966) هنگامی که موقعیت اجتماعی افراد غیر ماهر در بازار کار مورد تحلیل کامل قرار می گیرد رفتار آنها ناشی از به کارگیری خودکار قواعد فرهنگی و بیشتر پاسخ، مستدل به موقعیت حاضر شان است.
درنگاه نمادین شاید بتوانیم به بسیاری از امور خصوصاً امور دینی بنگریم اما محققان حک شده گی بازار را ساختاری تعیین کننده و ضمنی فارغ از تصور معانی، تفاسیر و عاملیت فردی در نظر می گیرند.

به گفته گرانووتر (2005) نظریه حک شده‌گی از یک سو از طریق تعریف حک شده‌گی اجتماعی یا ساختاری با تاکید بر حک شدن نقش ها و روابط شبکه‌ای بازار و از سوی دیگر با تأکید بر اشکال مختلف حک شده‌گی سیاسی فرهنگی و غیره و متاثر بودن کنش های اقتصادی از سیاست، فرهنگ مذهب و... فهم ما را از بازار و مناسبات آن افزایش می‌دهد. به نظر بکر (1984) مفهوم حک شده‌گی این معنا را برجسته می‌کند که کنش های اقتصادی در بازار و خروجی های آن تنها از طریق اشکال طبیعی داد و ستد و مبادله تبیین نمی‌شود بلکه با رجوع به ساختارهای نهادی، شبکه های اجتماعی و افق فکری و معنایی کنشگران بازار و سایر عوامل ذیربط از قبیل موفقیت کنشگر، ساختارهای سازمانی و فناورانه تبیین خواهند شد. در این بین باید توجه داشت که شناخت عمیق بازارها بدون شناخت حک شده‌گی ها و مکانیسم های آن ناتمام است.

همانطور که دکتر سروش فرمودند چنانچه بخواهیم گرفتار تحلیل صفر و یکی نشویم و از منطق فازی در تحلیل خود استفاده کنیم، کنش‌های افراد را می‌توان با کنش های اقتصادی بازار و به صورت مجموعه‌ای مقایسه کرد.

در این صورت مفهوم کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا از منظر دکتر شریعتی تبیین کننده کنش‌های افراد نیست.

تاریخ انتشار: 18 دی 1397


🔻بحث‌های مرتبط قبلی:
🖌 فایل صوتی استاد دکتر عبدالکریم سروش (برخلاف #شریعتی نباید فکر کنیم هر روز #عاشورا است‌ و هر سرزمینی #کربلا.)
🖌 فایل صوتی حسن محدثی در نقد سخن استاد سروش (هر روز و هر جا صحنه‌ی انتخاب است)
🖌 ["نه زمین ما کربلا و نه زمان ما عاشورا است"] / استاد علی زمانیان
🖌 #فهم_نمادین؛ شاه کلید معناکاوی دین و وقایع دینی / اسماعیل احمدپور
🖌 فرزند زمانه خویشتن بودن (نقدِ نقدِ دکتر محدثی بر دکتر سروش درباره زمانه عاشورا و زمینه کربلا) / دکتر محمد باقر تاج‌الدین

#دوراهی‌ها_و_انتخاب‌گری‌ها


@NewHasanMohaddesi
Forwarded from زیر سقف آسمان
♦️عاشورا و کربلا، مصداق‌های تاریخی مفاهیمی هستند که تعلق مکانی و زمانی ندارند

🔻«مجید یونسیان»

آنچه از شریعتی می توان فهمید،تلاش او برای تبدیل مصادیق به مفاهیم است. اگر قید زمان را از عاشورا برداریم، این واژه تبدیل می شود به یک پیام، یک مفهوم، معادل آزادی، آزادی خواهی، انسانیت، حریت. کربلا نیز صرفا یک مکان نیست. یک سرزمین جغرافیایی خاص نیست، یک مفهوم است؛ تکرار شونده و دائمی که در افق تاریخ نگر شریعتی نمادی است از همه جوامع که در آن نزاع میان آزادی و استبداد وجود دارد؛ چون هر جامعه دینامیک خاص خود را دارد شکل این نزاع فرق می کند.

شریعتی، برخلاف آنگونه که برخی دشمنانش و گاه برخی دوست‌دارانش، تلقی می کنند ایدئولوگ نیست که کوشیده باشد دین و مذهب مورد وثوق اش را توضیح دهد و به عرش برساند بلکه شریعتی یک اندیشمند است که بر مبنای مصادیق مذهب مورد وثوق خود در پی ساخت مفاهیمی است که تعلق بشری و انسانی دارد، به زمان و مکان و مذهب، قومیت و فرهنگ خاصی تعلق ندارد مفاهیمی چون حریت، انسانیت، برابری، برادری، عزت، شرافت و بسیاری از دیگر مفاهیم.

در این چارچوب است که شریعتی را باید متفکر دانست ومتون او را از این افق مورد توجه قرار داد. شریعتی در تکمیل مفهوم سازی غیر مکانی و غیر زمانی، عاشورا و کربلا، راجع به دگرگونی های اجتماعی می گوید: «هر انقلابی دو چهره دارد، خون و پیام». خون و پیام دو مفهوم است برای تعریف انقلاب. خون نماد خشونت است که در همه انقلاب ها رخ می‌دهد و در دوگانه خیانت و شهادت جلوه می کند و تاکنون هیچ انقلاب اجتماعی بدون آن بوقوع نپیوسته است. مفهوم دوم پیام است پیامی که شریعتی سعی کرده است با رجوع به چند مصداق آن را بیان کند. زینب و امام سجاد برای شریعتی مصداق‌های پیام یک انقلاب هستند؛ همانطور که امام حسین، حر و دیگر شهدای کربلا برای شریعتی مصداق‌های پیام یک انقلاب‌اند. آنچه در تحلیل فهم اندیشه شریعتی مهم است این مفهوم‌سازی است. اگر توجه به این مفاهیم اصل قرار گیرد شریعتی از حصار تنگ ایدئولوژی‌گرایی خارج می‌شود و بعنوان یک اندیشمند جلوه می‌کند که دیگر جایی برای تعصب و نقدناپذیری نیست. اما اگر اینگونه نباشد قطعا بنوعی، بازتأسیس بنیادگرایی متصلبی است که نتیجه آن دفن علم، شناخت و معرفت است.

تاریخ انتشار: 18 دی 1397



🔻بحث‌های مرتبط قبلی:
🖌 فایل صوتی استاد دکتر عبدالکریم سروش (برخلاف #شریعتی نباید فکر کنیم هر روز #عاشورا است‌ و هر سرزمینی #کربلا.)
🖌 فایل صوتی حسن محدثی در نقد سخن استاد سروش (هر روز و هر جا صحنه‌ی انتخاب است)
🖌 ["نه زمین ما کربلا و نه زمان ما عاشورا است"] / استاد علی زمانیان
🖌 #فهم_نمادین؛ شاه کلید معناکاوی دین و وقایع دینی / اسماعیل احمدپور
🖌 فرزند زمانه خویشتن بودن (نقدِ نقدِ دکتر محدثی بر دکتر سروش درباره زمانه عاشورا و زمینه کربلا) / دکتر محمد باقر تاج‌الدین
🖌 جمله کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا فارغ از زمان و مکان انسان‌ها را کنشگران عقلانی فرض می‌کند / مهدی حاجی حسینی


#دوراهی‌ها_و_انتخاب‌گری‌ها
@NewHasanMohaddesi
Forwarded from زیر سقف آسمان
🔴 نقدِ نقدِ دكتر تاج الدين بر آرای محدثی پیرامون زمانه عاشورا و زمینه کربلا
1️⃣ پاره نخست

اسماعیل احمدپور
دانش‌جوی کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی

🔸سخنان دکتر تاج الدین من را بعنوان یک دنبال کننده همیشگی مباحث ایشان، متعجب نمود. می توان آرای ایشان را از دو منظر مورد نقد و بررسی قرار داد. ابتدا به نقد متن منتشره می پردازم.

🔸محدثی از انبوه مفاهیم قابل استخراج از واقعه عاشورا، کلید واژه #انتخاب را برگزیده و زندگی را همواره عرصه انتخاب و دوراهی می داند و عاشورا را یک نمونه والای انتخاب و کنش بر می شمرد. اگرچه دکتر سروش رویکرد دیگری دارند اما ایشان هم دست کم به صورت محدود و‌ موردی با این برداشت موافق است(۱:۴۰ فایل صوتی) ولی محدثی انتخاب و کنش و دوراهی را در زندگی انسان، دایمی و هر روزه می انگارد. حال در کمال تعجب می بینیم تاج الدین ضمن نادیده گرفتن تفهم نمادین محدثی از واقعه عاشورا و پرداختن به مثال های آورده شده(انتخابات) به جای بررسی موضوع مورد مثال، به نقد مفهوم دیگری (که اساسا موضوع بحث نبوده)یعنی #قضاوت می پردازد و ارجاعاتی از قرآن در باب مذمت #قضاوت می‌آورد!

🔸در جایی دیگر تاج الدین معنی “کنش” وانتخاب” را با معنی “برچسب زدن” خلط نموده و ضمن نکوهش آن، محدثی‌ را از برچسب زدن و کمک به تیز شدن شمشیر منکوب گرایان تکثر‌ گرایی در جامعه، بر حذر می دارد. در صورتی که به نظر نمی رسد برداشت محدثی از جمله” همه جا کربلا و هر زمان عاشورا”، قضاوت دیگران و باطل خواندن آنها و بر حق دانستن خود باشد و اساسا مثال هایی هم که می آورد یک گفت و گوی درونی است، گفت و گو بین خود و خود. در این گفتگو اساسا دیگرانی حضور ندارند که شمر و یزید و باطل تلقی شوند.

🔸دکتر تاج الدین در جایی دیگر تعبیر عجیبی را به کار می‌برند که عینا نقل می شود: “آدمیان در زندگی خود دست به انتخاب می زنند و این انتخاب ها عموما دوگانه هستند اما اولا این انتخاب ها همواره دوگانه نیستند...” !!؟

🔸این نکته اساسی را باید در نظر داشت که عاشورا یک #پروژه یک روزه نبود، عاشورا یک #پروسه و حاصل یک فرآیند بود. حسین(ع) انواع تساهل و مدارا و تعامل را پیش گرفت و در نهایت وقتی همه راه ها به رویش بسته شد، جهاد کرد. دکتر تاج الدین به گونه ای مخاطب را جهت شیرین تر شدن زندگی به تساهل در امور فرا می خوانند که گویی حسین(ع) در جواب هر اخمی شمشیر می کشید.

🔸باز هم تاکید می کنم که از نظر من، هم محدثی و هم شریعتی تفهمی نمادین از واقعه عاشورا دارند. در این نوع تفکر #کارکرد و #ساختار واقعه بر افراد و زمان و ‌مکان آن ارجحیت دارد. ساختار عاشورا بر پایه ظلم ستیزی و آزادگی و رهایی از قیود استوار است. مفاهیمی که در هر جامعه ای، خواه جوامع پیچیده مدرن و خواه جوامع ساده ما قبل مدرن، مفاهیمی اصیل و مترقی محسوب می شوند.

🔸(ادامه دارد)


تاریخ انتشار: 19 دی 1397


🔻بحث‌های مرتبط قبلی:
🖌 فایل صوتی استاد دکتر عبدالکریم سروش (برخلاف #شریعتی نباید فکر کنیم هر روز #عاشورا است‌ و هر سرزمینی #کربلا.)
🖌 فایل صوتی حسن محدثی در نقد سخن استاد سروش (هر روز و هر جا صحنه‌ی انتخاب است)
🖌 ["نه زمین ما کربلا و نه زمان ما عاشورا است"] / استاد علی زمانیان
🖌 #فهم_نمادین؛ شاه کلید معناکاوی دین و وقایع دینی / اسماعیل احمدپور
🖌 فرزند زمانه خویشتن بودن (نقدِ نقدِ دکتر محدثی بر دکتر سروش درباره زمانه عاشورا و زمینه کربلا) / دکتر محمد باقر تاج‌الدین
🖌 جمله کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا فارغ از زمان و مکان انسان‌ها را کنشگران عقلانی فرض می‌کند / مهدی حاجی حسینی
🖌عاشورا و کربلا، مصداق‌های تاریخی مفاهیمی هستند که تعلق مکانی و زمانی ندارند / مجید یونسیان

#دوراهی‌ها_و_انتخاب‌گری‌ها
@NewHasanMohaddesi
Forwarded from زیر سقف آسمان
🔴 نتیجه عدم انسجام دستگاه فکری؛ دو دو تایی که همیشه چهار نمی‌شود!
نقدی بر نقد دکتر تاج‌الدین بر دکتر محدثی در باب زمانه عاشورا و زمینه کربلا

پاره دوم:
🔸جناب آقای دکتر تاج الدین از دکتر محدثی به جهت پذیرش جمله “کُلُّ یَومٍ عاشورا و کُلُّ أرضٍ کَربَلا” متعجب شده و اساسا این رویکرد را در دنیای امروز و عصر مدرن غیر ضرور و سخت گیرانه می دانند. در حالی که در متنی دیگر که در کانال خود منتشر نموده اند از عدم توجه مردم ایران در عصر حاضر به جمله مورد اشاره، اظهار تعجب نموده اند. در متن مذکور ، اینکه مردم مسلمان و‌ شیعه ایران با وجود اعتقاد به واقعه عاشورا در برابر ظلم و فساد سکوت می کنند و‌‌ باور ندارند که هر زمان عاشورا و هر مکان کربلاست ایشان را سخت متعجب می سازد.👇👇👇
🔹" وقتی می گویید هر روز عاشوراست و هر روز کربلا به این معناست که چون ظلم و بی عدالتی و زورگویی و زرمداری و مزوری و خلاصه مثلث زر و زور و تزویر در تمامی دوران های تاریخی وجود دارد پس همواره باید حسینی عمل کرد و در برابر این ناهنجاری ها ایستاد و مبارزه کرد."

🔻ایشان در نقد خود به آرای محدثی، جهان مدرن را پیچیده تر از جهان ما قبل مدرن می دانند و شبیه سازی تاریخی را برای عصر حاضر روا نمی دارند.👇
🔹“مکانیزم انتخاب ها در این جهان نیز بسیار پیچیده تر از جهان ماقبل مدرن شده اند و این گونه نیست که با خیر و شر سازی بتوانیم این چنین تاریخ و زمانه را شبیه سازی کنیم.”
🔻ولی در سایر متون خود رجوع و به کارگیری پیام های عاشورا را برای تمامی دوران های تاریخی مورد نیاز می دانند!👇
🔹" از جمله پیام های مهم، درس آموز و تاریخی مکتب عاشورای امام حسین(ع) که در تمامی دوران های تاریخی معنا دار و عبرت آموز و بلکه مورد نیاز است همانا پیام مبارزه با بی عدالتی و نابرابری در جامعه است."
https://t.me/tajeddin_mohammadbagher/1191

🔸دکتر تاج الدین در مطالب دیگری که در این زمینه در کانال خود منتشر نموده اند، فهمی نمادین از واقعه عاشورا تبیین می نمایند که با موضع گیری اخیر ایشان تناقض دارد. مگر می شود یک متفکر در مورد یک‌ واقعه تاریخی مشخص، دو دیدگاه متضاد و متناقض صادر کند؟ گاهی آن را نمادین تبیین کند و گاهی مصداق گرایانه؟
👇👇👇

🔹" باید پرسید که مردمان این سرزمین اگر نتوانند از عاشورا و پیام امام حسین(ع) که همانا پیام مبارزه با بی عدالتی و ستم و انحراف بوده است، درسی بیاموزند و تجربه ای کسب کنند دیگر در چه زمانی و در چه مناسبتی خواهند آموخت؟"
🔹"البته که بحث بر سر این نیست که هر روز قیامی دوباره کنیم و بجنگیم و ستیزه کنیم و البته که راه و روش ها در دوره های مختلف، تفاوت می یابد اما به هر حال درس بزرگ مکتب امام حسین(ع) با عزت زیستن و اخلاقی عمل کردن است و نه زیستن با هر غیر اخلاقی ای و با هر ذلتی"


https://t.me/tajeddin_mohammadbagher/1161

🔸این مثال مجال مناسبی در اختیار ما می گذارد تا دلایل اتخاذ رویکردهای متناقض و ‌بعضا متضاد یک اندیشمند در مورد موضوعی واحد را واکاوی کنیم.
وقتی دستگاه فکری یک متفکر، دچار چند پارگی و عدم تمرکز و نظام مندی لازم باشد، آن متفکر در تبیین امور با مشکلات اساسی مواجه خواهد شد. کمترین آسیبِ چند پارگی دستگاه فکری، تشتت آرا در باب موضوعی واحد است. در واقع یا شاهد به کارگیری چند رویکرد متفاوت برای یک موضوع واحد هستیم و یا شاهد رجحان مصداق بر روش، به جای تسلط روش بر مصداق. (یعنی با تغییر مصداق، روش متفکر نیز تغییر می کند)؛ که البته هر دو خطاهایی جدی محسوب می شوند.

🔸می توان سه عامل اصلی برای این خطا بر شمرد:
۱- عدم‌وجود باورهای مستحکم، منسجم و نظام مند در حوزه معرفت شناختی و نتیجتا چند پارگی دستگاه فکری.
۲- عدم توانش استخراج متدولوژی و روش از کنه باورها و دستگاه فکری.
۳- ناتوانی در تطبیق دستگاه فکری با وقایع تاریخی.

🔸 این خطا عمدتا در دو موقعیت رخ می‌دهد:
اول: در بحث های منفرد و جدا از همی که با وقفه زمانی پیرامون یک موضوع واحد مطرح می شوند.

دوم: زمانی که مصداق تغییر کند. به عنوان مثال ممکن است متفکر در مورد واقعه عاشورا رویکردی نمادین اتخاذ نماید و در مورد داستان ابراهیم و اسماعیل رویکردی مصداق گرایانه به کار گیرد.

تذکر: ممکن است یک اندیشمند در گذر زمان شواهدی به دست آورد که معرفت شناسی و به تبع آن دستگاه فکری خود را اصلاح و یا تغییر دهد و رویکرد جدیدی اتخاذ نماید. در دنیای علم این امری پسندیده و نسبتا رایج محسوب می شود. عموم متفکرین و شارحین برجسته به كرّات در آراء و آثار خود تجديد نظر و آنها را مورد بازنگرى و اصلاح قرار داده و از آن به بعد با رویکرد جدید به تبیین امور پرداخته اند. اما در اینجا موضوع بحث ما هنگامی است که یک متفکر با یک‌ دستگاه فکری واحد، در مورد‌ یک امر واحد، احکام متناقضی صادر نماید.

20 دی 1397

#دوراهی‌ها_و_انتخاب‌گری‌ها

@NewHasanMoaddesi
Forwarded from زیر سقف آسمان
👆🔻بحث‌های مرتبط قبلی:
🖌 فایل صوتی استاد دکتر عبدالکریم سروش (برخلاف #شریعتی نباید فکر کنیم هر روز #عاشورا است‌ و هر سرزمینی #کربلا.)
🖌 فایل صوتی حسن محدثی در نقد سخن استاد سروش (هر روز و هر جا صحنه‌ی انتخاب است)
🖌 ["نه زمین ما کربلا و نه زمان ما عاشورا است"] / استاد علی زمانیان
🖌 #فهم_نمادین؛ شاه کلید معناکاوی دین و وقایع دینی / اسماعیل احمدپور
🖌 فرزند زمانه خویشتن بودن (نقدِ نقدِ دکتر محدثی بر دکتر سروش درباره زمانه عاشورا و زمینه کربلا) / دکتر محمد باقر تاج‌الدین
🖌 جمله کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا فارغ از زمان و مکان انسان‌ها را کنشگران عقلانی فرض می‌کند / مهدی حاجی حسینی
🖌عاشورا و کربلا، مصداق‌های تاریخی مفاهیمی هستند که تعلق مکانی و زمانی ندارند / مجید یونسیان
🖌 نقدِ نقدِ دكتر تاج الدين بر آرای محدثی پیرامون زمانه عاشورا و زمینه کربلا / پاره نخست / اسماعیل احمدپور

#دوراهی‌ها_و_انتخاب‌گری‌ها
@NewHasanMohaddesi