🔻ضرورت بازگشت به گفت‌گوی بعثت🔻
✍ مهراب صادق‌نیا

🔹 پیامبر اسلام، صلوات‌الله و سلامه علیه، در جامعه‌ای از دریافت وحی و نبوت سخن گفت که پیش‌تر یهودیان و مسیحیانِ شبه‌جزیره‌ی عربستان از آن‌ها سخن گفته بودند. مفاهیم دیگر و نیز گزارش‌های تاریخی‌ای که بعدها قرآن کریم از آن‌ها سخن گفت، مفاهیم و گزارش‌هایی بودند که در متون مقدس یهودی و مسیحی آمده بودند. این مشابهت چنان بود که شماری از یهودی‌ها و مسیحی‌ها گمان می‌بردند پیامبر اسلام سخن تازه‌ای نیاورده و همان مفاهیم را با ادبیاتی تازه بازگو می‌کند. خودِ پیامبر نیز، دستِ کم تا زمانی که در مکّه بود، گویی اصراری به بیان تفاوت مفاهیمی که تعلیم می‌دهند با باورداشت‌های یهودی و مسیحی نداشت. حتّی رسماً اعلام کردند که خدایی با او سخن گفته است که "علّم بالقلم" است؛ و این تلویحاً به این معناست که خدایی با ایشان سخن گفته است که پیش‌تر تورات و انجیل را به حضرت موسی و عیسی داده است.

🔸 در مدینه شرایط قدری متفاوت بود و قرآن کریم به گونه‌ای سخن گفت که تفاوت‌های یهودیّت و مسیحیّتِ موردِ نظر پیامبر با آن‌چه یهودیان و مسیحیان شبه‌جزیره می‌گفتند آشکار شد و قرآن کریم برخی بدعت‌ها و انحراف‌های یهودیان و مسیحیان را گوش‌زد کرده و آن‌ها به اصالت ایمان ابراهیمی دعوت می‌کرد؛ امّا هیچ‌گاه یهودیّت و مسیحیّت را انکار نکرد. به دنبال این اتفاق، گفتگو‌های الاهیاتی میان مسلمانان و پیروان دو دین پیشین صورتی مجادله‌گونه یافت. با این حال، بررسی تاریخی این گفتگوها نشان می‌دهد که هر چه از زمان نزول قرآن فاصله می‌گیریم بدگمانی‌ها میان پیروان این سه دین بیش‌تر شده و تبادل اتّهام‌ها فزونی یافته است. برای نمونه، در حالی‌که نه قرآن کریم و نه پیامبر اکرم صلوات‌الله، هیچ اشاره‌ی روشنی به تحریف شدن(لفظی) کتاب مقدس نداشتند، برخی از عالمان مسلمانان، از قرن سوم به این سوی یهودی‌ها و مسیحی‌ها را متّهم کردند که کتاب مقدس خود را تحریف کرده‌اند.

🔹هر چه این بدگمانی‌ها بیش‌تر شد گفتگوهای الاهیدان‌های ادیان ابراهیمی ستیزه‌جویانه‌تر و جدلی‌تر شد. نتیجه‌ی این بدگمانی‌ها که گاه خونین و آزاردهنده هم بوده است، دور شدن این الاهیدان‌ها از متون مقدس و نفی و طرد هم‌دیگر است. این بدگمانی و ستیزه سبب شده است که کم‌تر کسی از میان مفسران مسلمان، خود را نیازمند آن بداند که برای تفسیر قرآن کریم سری به متون مسیحی و یهودی بزند. این در حالی است که شمار زیادی از آیات قرآن کریم به کتاب مقدس و باورداشت‌های یهودی‌ها و مسیحی‌ها اشاره دارد و فهم آن‌ها نیازمند آشنایی با منابع آن‌هاست.

🔸 این تجربه‌ی تاریخی تلخ ضرورت بازگشت به ادبیات قرآن کریم و پیامبر اکرم در گفتگوی اهل کتاب را نشان می‌دهد. واقعیّت آن است که الاهی‌دان‌های ادیان ابراهیمی پشت یک بدگمانی و جهل تاریخی نسبت به هم سنگر گرفته‌اند. دنیای معاصر ضرورت گفتگو و تلاش برای فهم دیگری‌دینی را بر ما آشکار کرده است.

▪️۹۸/۱/۱۴

🔰منبع: اخلاق در حوزه اجتماع

@religionandsociety

♦️#فربهی_مناسکی

🔹در راستای توسعه تقویم شیعی و مناسبت سازی:
"26 رجب: سالروز وفات حضرت ابوطالب"

🔸با توجه به اختلاف منابع سنی و شیعه درباره خداپرستی عموی پیامبر، گرامیداشت وی استعداد بالایی برای شیعه گرایی و تبدیل به یک عامل هویتی تمایزبخش را دارد. با این وصف، تاکید جریان تشیع هویتی (برائتی) بر ترویج این مناسبت قابل فهم است.
بعید نیست در روایت شیعی دیر یا زود "وفات" به "وفات شهادت گونه" و پس از آن هم "شهادت" مبدل گردد و این شخصیت بزرگ تاریخ اسلام، به جای محور وفاق مسلمانان به محوری برای تفرقه بدل گردد.

🔹(به امضای پایین پوستر توجه کنید: "ستاد بزرگداشت حضرت ابوطالب (ع)")

▪️1398/1/12

🔰منبع: دین، فرهنگ و جامعه - محسن حسام مظاهری

@religionandsociety

♦️گمان میکردند قرآن در ارث مرد را بر زن مقدم کرده است، غلط است آقا!

🎥 فیلم کامل سومین قسمت از برنامه #چهارسو، گفتگو با آیت الله #سید_کمال_حیدری، مرجع تقلید و استاد حوزه علمیه:

🔹«تقریباً اتفاق علمای مسلمین این است که نظر علما خود دین نیست، چرا که احکام را به دو دسته احکام #ظاهری و #واقعی تقسیم کرده اند. همین مسئله به این معناست که نظر علما #برداشتی_از_دین است نه خود دین.

🔸در صورتی که در یک مسئله چندین نظر داشتیم، اگر همه آن ها دین باشد #تناقض و #تضاد لازم می آید. شما اگر نظر عالم را مساوی دین کردید، لازمه اش این است که دین چندین بشود در واقع.

🔹اگر شما با توجه به شرایطتان #مطالعه کردید و دیدید تشیع مکتب حقی است، این برای #سعادت شما در قیامت کافی است. شما در قیامت می گویید من با توجه به شرایط و استطاعتم به قدری که توانستم مطالعه کردم و به این دلیل رسیدم و شیعه شدم که البته این هم 1 درصد است و 99 درصد ما با توجه به شرایط تولد و جامعه و ... #شیعه شده ایم. خب اگر بگویید تشیع این افراد قبول نمی شود که اکثر #شیعیان هم باید #جهنم بروند، اما اگر بگویید قبول است، چرا آن کسی که در جامعه #بودایی متولد شده #معذور نباشد؟

🔸بنده می گویم از بعد نظری هر صاحب نظری #حق دارد دلیل خود را بیان کند و ما هم باید #احترام بگذاریم، اما اگر کسی بخواهد در مقام #عمل دست به کار شود و نظرش را به کرسی بنشاند و بگوید یا نظر من را قبول کنید یا سر شما را خواهم برید، این غلط و اشتباه است.

🔹آن نظری باید در مقام عمل اجرا شود که #مردم آن را انتخاب کرده اند، مثلاً در کشور ما گفته می شود #جمهوریت و #مردم_سالاری، یعنی مردم این نظام و قانون اساسی را خواسته اند و در مقام عمل همان باید اجرا شود.

🔸فصل مقوّم ورود به دین اسلام، قبول کردن پیامبری پیامبر اسلام(ص) است. بنده معتقدم شرط ورود به تشیع این است که بعد از پیامبر در مسائل دین به علی(ع) و اولادش(ع) مراجعه شود و نه دیگران.

🔹بعضی برای ورود به تشیع #عصمت، دوازده امامی بودن و اعتقاد به #خلافت_سیاسی را شرط می دانند؛ بنده به همه این ها معتقدم و دلیل هم دارم که این ها حق است، اما شرط ورود به تشیع نمی دانم؛ یعنی می خواهم پرچم تشیع را گسترش بدهم.

🔸متأسفانه در بعضی از مقاطعی که از بنده پخش شد، برخی گمان کردند بنده اعتقاد به عصمت و خلافت سیاسی امیرالمومنین(ع) ندارم؛ نه آقا بنده اعتقاد دارم و کتاب و بحث هم در اثباتشان دارم، اما می گویم اگر کسی #اجتهاد کرد و برایش ثابت نشد، حق ندارم او را از تشیع خارج کنم.

🔹خیلی ها گمان میکردند قرآن در #ارث مرد را بر زن مقدم کرده است، غلط است آقا!

🔸 ما در #مسأله زن نمی گوییم موضوع ثابت است و ما می خواهیم حکم را تغییر دهیم؛ موضوع #تغییر کرده است. شرایط #زنان_عصر_صدر_اسلام با #زنان_امروز متفاوت است، لذا بنده معتقدم باید #حقوق آن ها هم #تغییر کند.

🔹ائمه(ع) هم گاهی به دلیل #تغییر_شرایط احکام را تغییر می دادند. ما در زمان امام صادق(ع) می بینیم ایشان #زکات را در چیزهای دیگری هم وضع کرده اند. آقایان چون #زمان و #مکان را در اعتبار نگرفتند و شرایط اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی و مالی را در نظر نگرفتند گفتند #تعارض شده است.

🔸هیچ جای #قرآن نگفته من #مطلق هستم، شما در علم اصول گفته اید مطلق و مقید، من و شما هستیم که برداشت می کنیم این آیه مطلق است یا #مقید.»

🔹مشاهده فیلم کامل مصاحبه:
aparat.com/v/dr2nQ?1
➖➖➖➖➖
🔰منبع: برنامه اینترنتی چهارسو

@religionandsociety

█ لیستی از کانال‌های مفید تلگرام تقدیم به شما:
ــــــــــــــــــــ.....
▓ بررسی مسائل روز
@v_social_problems_of_iran

▓ روزی «یک صفحه» داستان بخوانیم
@mohsensarkhosh_khatkhatiii

▓ مجموعه کتابهایی از علم سیاست
@politicalLibrary

▓ انجمن آسیب شناسی اجتماعی ایران
@Iranianspa

▓ "و خدایی که به‌شدت کافیست "
@rahe_aseman

▓ مطالعات آمریکا
@EsfandiarKhodaee

▓ جامعه‌شناسی
@Atu_Sociology

▓ اخبار و ‌اطلاعات حقوقی و ‌قضایی
@Lawpress

▓ بانک جامع آرای قضایی کشور
@Lawpress_Arayeghazayi

▓ تلنگری بر مسائل روزمره
@kharmagaas

▓ شیفتگان کتاب
@shifteganketab

▓ دکتر محمّد‌علی اسلامی‌نُدوشن
@sarv_e_sokhangoo

▓ هفت‌آسمان (نجوم و کیهان‌شناسی)
@Haft_Aseman0

▓ مطالعات آلمان و اروپا
@dachstudien

▓ تاریخ ایران و جهان
@Official_history

▓ اقتصاد در گذر زمان:
@m_ali_mokhtari

▓ کتب سیاسی
@PoliticalBooks

▓ تاریخ شفاهی "ایران"
@oralhistoryiran

▓ عصردیپلماسی
@asrdiplomacyir

▓ آنتی اولیگارشی/ تحلیل سیاسی
@antioligarchie

▓ ایده‌های سرمایه‌گذاری و تجارت
@Geconomy

▓ بهترین‌های داستان و رمان صوتی
@sedayehdastan

▓ دانش سیاست
@policypaper

▓ نظریات جامعه شناسی
@sociologyat1glance

▓ کانال تخصصی روابط بین‌الملل
@InternationalRel

▓ مدیریت در منابع انسانی و تولید
@HRMCHANNEL

▓ فرواخوان پذیرش و چاپ مقاله
@RNmagz

▓ مجله بانکی‌ها
@BANKIHA

▓ شب چراغ:
@shabcheragh_monthly

▓ داستان و رمان صوتی pdf نایاب
@choobakk

▓ شبکه داستان نویسان
@matikandastan

▓ دین وجامعه
@religionandsociety

▓ مهارت‌های رابطه
@rabeteyebehtar

▓ تافت: تاریخ ادبیات فلسفه تمدّن
@taft_Iran

▓ خانه کتاب دانشگاه تهران
@utbook

▓ فرازمینی‌ها
@farzaminiha

▓ مهاجرت تحصیلی کشور نروژ
@UniversityacceptanceinNorway

▓ کیهان شناسی
@keyhan_n1

▓ مقالات سیاسی
@Political_Articles

▓ به‌سوی تمدن نوین اسلامی
@tamadone_novine_islami

▓ خاقانی شروانی
شرح قصائد خاقانی
@khaghanieshervani

▓ درسگفتارها
@daltal

▓ جامعه سناسی ورزش و بدن
@sociology_of_sport

▓ کافه اقتصاد: تحلیل‌های متمایز اقتصادی
@economics_cafe

▓ فقط حقوقی‌ها وارد شوند
@dadgar_chnl

▓ برگی از تقویم تاریخ
@bargi_az_tarikh

▓ کانالِ فلسفیِ « تکانه »
@khosrowchannel

▓ بازار سرمایه
@stockmarket_press

▓ تحریر؛تحلیل مسائل عراق
@tahrearcom

▓ فرهنگ سیاسی
@politicalculture

▓ روابط بین‌الملل وسیاست خارجی
@beinalmelal

▓ شعر و قصه مجازی
@qessekoodak

▓ عاشقان ایران
@loversofiran

▓ جامعه شناسی محیط زیست
@zistbomeshomal

▓ تازه‌های کتاب
@hekmatkalame

▓ جامعه‌شناسی سیاسی
@PoliticalSocio

▓ فلسفه و ادبیات
@toreyejan

▓ آموزشگاه مجازی طراحی وبسایت
@ShimaSadatMavali

▓ کژ نگریستن: روانکاوی/ فلسفه/جامعه‌شناسی
@Kajhnegaristan

▓ تصاویر آهنگ‌ها اشعارِ مشاهیرِ جهان
@TaranehayPayizii

▓ علم نجوم طبیعت
@keyhan_on1

▓ گلچین موسیقی سنتی ایرانی
@sonati4444telegram

▓ شگفتی‌های ایران
@IRANDIDANIHA

▓ ایده‌های شغلی
@appliedhumanities

▓ ژئوپولیتیک ایرانی
@irgeopolitics

▓ زبان
@linguisticsacademy

▓ فراخوان مقالات علوم انسانی
@doctora1

▓ کتاب صوتی زمزمه
@whisper_pod

▓ تاریخ و فلسفه خردگرایی
@denkenfurdenken

▓ طراحی پرسشنامه(رایگان)
@ir_porseshnameh

▓ نقد رادیکال جامعه ایران
@solati_mehran

▓ کتابخانه تلگرامی
@PDF73

▓ درست بگوییم درست بنویسیم
@PARSIDO

▓ دانش زبانی
@linguiran

▓ فلاسفه سعدی حافظ مولانا و شمس
@roshanfekridini13

▓ پشت پرده اقتصاد ایران | ECONOMY
@ECONOMY7

▓ بزرگترين مرجع كتابهای صوتی/pdf
@Beheshteketab

▓ آموزش تحلیل سیاسی
@politicology

▓ آموزش تکنیک‌های زبان انگلیسی
@PTEnglishtest

▓ کانال مختص رشته علوم سیاسی
@politickaraj

▓ آموزش واردات و صادرات
@modirtamin

▓ دیکشنری تصویری: تلفظ + کدینگ
@english1388
ــــــــــــــــــــ.....
█ هماهنگی برای پیوستن به لیست:
@Mohsensarkhosh

♦️رونمایی از کتاب «اسلام: اعتقاد و حیات» در صربستان

👤کتاب «اسلام: اعتقاد و حیات»، اثر پروفسور «دارکو تاناسکویچ»، اسلام‏‌شناس مشهور صربستانی در آمفی‌‏تئاتر ساختمان مرکزی کتاب‏خانه‏ ملی صربستان در بلگراد، پایتخت این کشور رونمایی و معرفی شد.

🔹چاپ نخست این کتاب، ۱۰ سالِ قبل به عنوان یکی از منشورات صدمین سال فعالیت «انجمن ادبی صربی» روانه‏ بازار کتاب در صربستان و منطقه بالکان شد و از آن زمان، کتاب پروفسور «تاناسکویچ» به یکی از مراجع مهم بازشناسی اسلام در میان دانشجویان صربستانی مبدل شد. 

🔸چاپ سوم کتاب، چند فصل جدید، همچون فصول حقوق زن در اسلام، اسلام و مسئله‏ ناسیونالیسم، اسلام و دموکراسی و اسلام و تولرانس(تحمل پذیری) را هم دربردارد.

🔹«تاناسکویچ» هدف از نگارش این کتاب را بازشناسی اسلام به عنوان دینی با شور و نشاط حیرت‏‌انگیز در اعصار مختلف دانست. جذابیت اسلام، از نظر وی، حتی در دنیای مدرن که عموماً بی‏‌علاقه به معنویت دینی است، کم‏رنگ نشده است.

🔰منبع: شبکه اجتهاد

@religionandsociety

♦️محمد: پیامبر صلح در میان برخورد امپراطوری‌ها | اثر خوآن کول، استاد دانشگاه میشیگان

🔸این کتاب به رویکرد صلح‌آمیز پیامبر اکرم بر اساس قرآن و روایات کهن پرداخته و به بسیاری از سوالات و اشکالات غربی علیه اسلام پاسخ داده است.

🔹نویسنده در پاییز گذشته در مرکز ولید بن طلال در دانشگاه جورج تون، ایده های خود را در قالب یک سخنرانی ارایه کرد

https://youtu.be/RNvg6xtKri8

🔰منبع: ارتباطات شیعه

@religionandsociety

♦️آیا اسلام با حقوق بشر امروزی سازگار است؟‌

🔹اسلام و حقوق بشر؛ آیا با هم در تضاد و تقابلند یا قابل ترکیب؟ آیا می‌توان مسلمان بود و به متن دین اسلام باور داشت که منتقدان می‌گویند از تبعیض و نابرابر‌ی‌های جنسیتی و مذهبی خالی نیست و همزمان به اصول حقوق بشر هم پایبند بود؟

🔸پاسخ مهرداد درویش‌پور، جامعه‌شناس به این پرسش منفی است. او می‌گوید هر جا دین گسترش پیدا کرده حقوق بشر محدودتر شده. برعکس داریوش محمدپور، دانش‌آموخته علوم سیاسی از دانشگاه وست‌مینستر دانشگاه لندن می‌گوید:« فرد مسلمان می‌تواند هم مسلمان باقی بماند هم به حقوق بشر ملتزم باشد».

🔰منبع: روشنفکری دینی

@religionandsociety

📚کتاب «قرآن و زنان»


🔸کتاب «قرآن و زنان» نوشته «بنیامین ایدریز»، کتابی به زبان آلمانی است که در سال ۲۰۱۹ میلادی در آلمان چاپ و منتشر شده است.

🔹این کتاب ۱۹۲ صفحه دارد و بنیامین ایدریز، امام جامعه اسلامی پنتزبرگ (شهری در بایرن آلمان) با استناد به قرآن جایگاه زنان در اسلام را در آن تبیین کرده است.

🔸به اعتقاد بسیاری در اروپا، قوانین اسلامی با زن‌ستیزی ارتباط زیادی دارد. نویسنده کتاب «قرآن و زنان» می‌خواهد، این نظریه را تغییر دهد. در این کتاب، بنیامین ایدریز درباره بخش‌هایی از اسلام نوشته که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. منبع سخنان او قرآن است.

🔹بنا به اعلام رایزنی فرهنگی ایران در آلمان؛ در این کتاب، مسائل به سادگی بیان شده و خواندن آن، حتی برای کسانی که دانشی نسبت به اسلام ندارند، مناسب است. خواندن این کتاب به کسانی توصیه می‌شود که به ‌دور از هرگونه پیش‌داوری درباره اسلام، می‌خواهند درباره این دین و جایگاه زن در قرآن بیشتر بدانند.

🔰منبع: طلبه بانو

#معرفی_کتاب

@religionandsociety

🔻 بعثت چگونه انقلابی است؟🔻

✍🏻احسان شریعتی

🔸»... تفاوت دو خط مشیِ انقلاب و اصلاح در عصر جدید، به‌معنای تغییراتِ ریشه ای- دفعتی (نمونۀ انقلاب فرانسه) در برابر تحوّلات تدریجی–تکاملی (در کشورهای شمالی پرتستان)، یک تفاوت کمی است و نه کیفی، زیرا هردو در یک مسیر سیر می کنند:

🔹تحقّقِ آرمان‌ها يا فرا-روایت‌های پيشرفت و ترقی، انسان‌باوری، آزادی‌خواهی، حق و عدل طلبی این‌جهانی، بشری، و شهروندی.

🔸و اما تفاوت «بعثت»، یعنی اصلاحِ انقلابی (خود-)آگاهی‌بخش، با انقلاب و اصلاحِ مدرن، در بُعدِ فلسفی يا اخلاقی است، که هر دو فاقد آن بارِ ويژۀ قدسانی و معنوی اند. در اینجا، هدف نوسازی برای نوسازی، یا کسبِ قدرت از راه خشونت (re-volu = منقلب‌شده)، و يا استمرار قدرت به شکلی نو (re-forme = اصلاح‌شده) نیست، بلکه هدف غایی و نهایی، آفرینش یک تحول (تا مرزِ گسست) عمیقِ معرفتی-بینشی و ارزشی -اخلاقی در افراد و آحادِ جامعه است ...«


برای خواندن متن کامل ، لینک زیر را لمس کنید 👇
https://telegra.ph/Ehsanshariati-04-03

🔰منبع: سخنرانی ها

@religionandsociety

♦️مالزی شعبه "مرکز برتری حلال" را در بوسنی افتتاح می‌کند

💬دکتر عزیزه اسماعیل، معاون نخست وزیر مالزی: 

🔹دولت قصد دارد فعالیت‌های حلال را در سطح جهانی افزایش داده و در همین راستا  نیز تا پایان ماه جاری «مرکز برتری حلال» نخستین شعبه خود را در خارج از این کشور و در کشور بوسنی افتتاح خواهد کرد.

🔸این مرکز برنامه‌های توسعه ظرفیت حلال، آموزش و تربیت را برای صنایع در راستای گرفتن گواهینامه حلال فراهم خواهد ساخت.

🔹مسلمانان نیز باید با دیگر نقش آفرینان جهانی در انقلاب دیجیتالی همراه باشند و بتوانند از این سکوها برای نشان دادن راه زندگی اسلامی که برای همه شایسته و مناسب است استفاده کنند.

🔸این مرکز همچنین به زودی در نقاط دیگر جهان نیز شعباتی خواهد زد.

🔰منبع: شبکه اجتهاد

@religionandsociety

♦️#فربهی_مناسکی

🔸در راستای توسعه تقویم شیعی و مناسبت سازی:
"28 رجب: سالروز خروج کاروان امام حسین از مدینه"

🔹تصویر ارسالی یکی از دوستان
"آش پشت پای کاروان امام حسین"
تهران - خ 17 شهریور

▪️1398/1/15


🔰منبع: دین فرهنگ و جامعه- محسن حسام مظاهری

@religionandsociety

🔻نقد یکی از اعضای دین و جامعه بر "#فربهی_مناسکی"🔻

🔸 «هردم از این باغ بری می‌رسد»

🔹تا دیروز نزاع بر سر «دهه سازی» بود و امروز مسأله بر سر «ایام‌سازی».

🔸تقویم جمهوری اسلامی یک روز به نام طبیعت، روز دیگر به نام رحلت فلان عالم، روز سوم به نام وفات فلان دانشمند و ... در حال پر شدن است.

🔹بجاست پرسیده شود:
از این «فربهی مناسک» چه چیزی عائد جامعه می‌شود؟
چه سودی عائد مردم می‌‌شود؟
این کنش‌گری‌ها چه تاثیری بر روند دین‌داری مردم می‌گذارد؟

🔸با همین روند اگر پیش برویم تا چندی دیگر باید آرزوی یک روز «خالی از مناسبت» را به گور ببریم. البته عسر و حرجی بر این افراد نیست، وقتی عرصه فرهنگ که مهمترین بخش یک نظام است، بعد از چهار دهه از انقلاب، همچنان فشل باقی بماند، طبیعی است که توده مردم با کلیدواژه «آتش به اختیار» متولی این عرصه شده و هر روز مناسکی را جعل و وارد جامعه دینی کنند.

🔹خدا میداند چه میزان از مناسکی که امروز برایش سینه چاک می‌کنیم و مخالفت با آن را در حکم «محاربه با امام زمان» می‌شماریم در سال‌های نه چندان دور از سوی تعدادی افراد مجهول الحالِ کم‌خرد، پایه‌گذاری و به نام اصل اصول دین به خوردمان داده شد.
«التماس تفکر!»

@religionandsociety

🔻المحنه؛ سير جدالی دينداری و سياستمداری در اسلام🔻

✍🏻فهمی جدعان

👨‍🏫ترجمه: محمدعلی عسگری

شركت سهامی انتشار
1398

🔰منبع: دین فرهنگ و جامعه - محسن حسام مظاهری


📚#تازه_های_کتاب_دین

@religionandsosiety

🔻پرده های ابهام حجاب فاطمه زهرا🔻

✍🏻محمد موسوی عقیقی

(قسمت اول)

🔹در بین شیعیان فاطمه زهرا بزرگترین نماد برای حجاب است. دم دست ترین سخنی که مردم در مواقع دفاع از حجاب از فاطمه زهرا نقل می کنند عبارت «خیرِّ للنِّساء اَن لایَرین الرِّجال و لا یَراهُنَّ الرِّجالُ : برای زنان بهتر آن است که نه مردان(نامحرم) را ببینند نه مردان آنان را» است.(۱) بسیاری از فقیهان برای اثبات پرده نشینی زنان به این روایت استناد کرده اند.(۲) عبدالله مامقانی معتقد است زنان باید خانه نشین باشند چون فاطمه زهرا از اینکه مردان با زنان در اختلاط باشند نهی کرده است.(۳)

🔸فقیهان زیادی بر اثر همین روایت معتقدند که زنان باید در خانه هایشان حبس شوند و هیچ مردی بر آنان وارد نشود. این فتوا هرچند مورد اتفاق علمای قدیم بوده، با این حال اکثریت علمای معاصر هم از صدور چنین فتوایی در کتاب های فقهی خود ابایی نداشته اند. طباطبایی یزدی و بسیاری از فقها در «عروة الوثقی،کتاب النکاح،فصل فی فضل النکاح و آدابه،مسأله۱۵» نوشته اند:

🔹«یستحب الحبس المرأة فی البیت، فلا تخرج إلا ضرورة، و لایدخل علیها احد من الرجال : حبس کردن زنان در منزل ثواب دارد، به گونه ای که تنها در مواقع ضروری از خانه خارج شود.همچنین نباید هیچ مردی به زن وارد شود».

🔸این نگاه به حجاب فاطمه زهرا را می توان یک روایت جانبدارانه تلقی کرد. با بررسی متون دینی می توان به این نتیجه رسید که حجاب او نه آنچنان سفت و سخت بود که حتی از مرد نابینا هم خود را بپوشاند و نه آنقدر وارفته بود که بتوان او را بی حجاب دانست. امام محمد باقر عقیده دارد:

🔹«با وجود اینکه فاطمه زهرا سرور زنان بهشت بود، روسری اش فقط تا وسط بازویش را تحت پوشش قرار می داد».(۴)

🔸آیات حجاب همگی در میانه سالهای دهه نخست هجری به مسلمانان ابلاغ شد. خطاب آیه ۳۱ نور به همه مسلمانان و آیه۵۹ احزاب به همسران پیامبر، دختران پیامبر و زنانی است که شوهرشان مؤمن است. اینگونه خطاب کردن نشان می دهد که زنان و دختران پیامبر و زنان مسلمان هیچگاه پوششی بر سر نداشته و پرده نشین نبوده اند. در آن سالها فاطمه زهرا تنها فرزند پیامبر محسوب می شد.

🔹به تصریح قرآن، یکی از مخاطبینی که باید حجاب کند، فرزندان پیامبر می باشد. این موضوع نشانگر آن است که تا قبل از ابلاغ آیات حجاب، هیچکدام از زنان مسلمان حجاب نداشته و همگی بی حجاب بودند از جمله بستگان پیامبر اسلام که مورد خطاب مستقیم آیات هستند.

🔸حجاب فاطمه زهرا از همان شروع اسلام آنگونه نبوده که مردم کنونی انتظار دارند. در روایاتی بیان شده که فاطمه زهرا از این موضوع که در روز قیامت همه برهنه هستند، دلخور و اندوهگین بود، به نزد پیامبر آمده و ناراحتی خود را به پدر در میان گذاشت. پیامبر به دخترش گفت که تو نیز در روز قیامت برهنه خواهی بود. پیامبر با این استناد که در آن زمان کسی متوجه دیگری نخواهد بود سعی می کند دل غصه دار فاطمه را از التهاب دربیاورد.(۵)

🔹حتی روایتی وجود دارد که نشان می دهد فاطمه زهرا بعد از بلوغ و ازدواج و دوران زندگی در مدینه حجابش آنگونه که مردم تصور می کنند نبوده و لباس رنگارنگ می پوشید و آرایش می کرد. در کتاب های روایی آمده است روزی علی بن ابی طالب شترهای قربانی پیامبر را شتربانی می کرد. فاطمه زهرا را مشاهده کرد که از حالت احرام خارج شده و لباس رنگین پوشیده و سورمه بر چشم کشیده بود. علی از این کار فاطمه ناخشنود شد و ناراحتی خود را به او گفت. فاطمه در مقابل جواب داد که پدرم مرا بر این کار فرمان داده است. بعد مدتی از گذشتن ماجرا، زمانی که علی در عراق بود گفت رسول خدا رفتم در حالی که به دلیل کاری که فاطمه کرده بود خشم گرفته بودم. علی از پیامبر صحت نقلی که فاطمه از پدرش کرده بود را جویا می شود(که آیا واقعاً فاطمه زهرا به پیامبر چنین گفته است یا خیر). در ادامه مراتب ناراحتی و خشم خود را به پیامبر بازگو می کند. با این حال پیامبر جانب فاطمه زهرا را گرفته و می گوید: «فقال: صَدَقَت. صَدَقت: فاطمه راست گفته است، راست گفته است».(۶)
بسیاری از فقهای شیعه در مباحث فقهی مربوط به حج این روایت را پذیرفته اند.(۷)
این مطالب نشان می دهد که تلقی عموم مردم ما از حجاب فاطمه زهرا، همان است که فقها با انحصارگرایی بیان کردند.

ادامه دارد ...

۱. بحارالانوار،ج۴۳،ص۵۴
۲. مهذب الاحکام،ج۲۴،ص۲۶
۳. مرآة الکمال،ج۲،ص۹۹
۴. مکارم الاخلاق،طبرسی،ص۱۰۶
۵. بحارالانوار،ج۴۳،ص۵۵
۶. سنن ابن ماجه،مناسک۸۴،ح۳۰۷۴؛ الإفصاح عن معاني الصحاح،ج۸،ص۳۵۶؛ ذخيرة العقبى،ج۲۴،ص۱۲۴؛ المسند المستخرج على صحيح مسلمج۳،ص۳۱۷؛ الجامع الصحيح للسنن والمسانيد،ج۱۷،ص۴۴۸/ منابع شیعی: مسند الإمام الباقر،ج۶،ص۲۰۹؛ المغازي،ج۳،ص۱۰۳۸؛ الموسوعة الكبرى،ج۹،ص۱۹۸؛ بحارالانوار،ج۹۶،ص۹۲
۷. تذکرة الفقها ط.ق،ج۱،ص۳۳۶؛ الحج في الشريعة الإسلامية الغراء،ج۱،ص۱۱

🔰منبع: فکرک های من

@religionandsocie

🔺به یاری هموطنانمان بشتابیم

سیدحسین سراج زاده (رییس انجمن جامعه شناسی ایران و عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی)

✅ در روز فرخنده مبعث حضرت محمد مصطفی (ص) پیامبر رحمت و مکرمت های اخلاقی،  با کلامی از آن بزرگوار، که وجه مشترک آموزه های همه پیامبران و مصلحان است، و قاعده طلایی اخلاق نامیده شده، سخن را آغاز می کنم:

 "آنچه را برای خود می خواهی برای دیگران هم بخواه."

✅ با بارندگی های کم سابقه نوروز امسال سیل های سهمگین و ویرانگری به راه افتاد که جان شماری از هموطنان عزیزمان را گرفت و به دارایی ها، خانه و کاشانه، و کسب و کار و مزرعه شمار قابل ملاحظه ای از مردم، به ویژه در استان های گلستان، مازندران، فارس، لرستان، ایلام و خوزستان، خسارت های گسترده ای وارد کرد.

✅ در روزهایی که گذشت مردم و دستگاه های مسئول در مناطق درگیر سیل، که از گلستان در شمال شرق تا خوزستان در جنوب غرب کشور را در بر می گرفت، برای کاهش خسارت های جانی و مالی و مهار بحران، تلاش های شبانه روزی و طاقت فرسایی داشتند، با وجود این، ابعاد فاجعه بسیار بزرگ و و ویرانگر بوده است.   

✅ اینکه این سیل های ویرانگر، چقدر طبیعی و چقدر ناشی از نحوه مواجهه جامعه ما (مدیران و مردم) با طبیعت و محیط زیست و نیز ناشی از مسئولیت نشناسی، بی تجربگی، و بی تدبیری در مدیریت حوادث و بحران های این چنینی است، یک پرسش اصلی و اولویت دار در حوزه عمومی است که لازم است به صورت کارشناسانه و همه جانبه با جدیت دنبال شود، تا برای آینده نزدیک و دور ما عبرت آموز باشد. 

✅ در حال حاضر، با فروکش کردن سیل خانمان برانداز، کمک به هموطنان خسارت دیده برای بازسازی خانه و زندگی و کسب و کارشان یک وظیفه انسانی و اخلاقی همگانی است. در عین اینکه دولت مسئولیت دارد تا منابع و امکانات لازم برای این امر را فراهم کند، همه ما وظیفه داریم تا در این مسیر به هموطنانمان یاری برسانیم. 

✅ در حالی که مطالبه گر یک گزارش ملی کارشناسانه و گفتگوی جمعی مسئولانه در حوزه عمومی درباره علتها، عوامل، و مقصران این رویدادهای مخرب هستیم، با کمک فوری و در حد توان خود به سازمان های ملی و سازمان های مردم نهاد حرفه ای امداد رسان، می توانیم مسئولیت انسانی و اجتماعی خود برای کمک به هموطنان آسیب دیده را به انجام برسانیم. 

✅ به امید اینکه با یک همیاری ملی از رنج هموطنان مناطق آسیب دیده کاسته شود و هر چه زودتر به زندگی عادی برگردند.

 💢 شماره حساب ۹۹۹۹۹ نزد تمامی بانک های کشور به نام جمعیت هلال احمر
واریز از طریق شماره ‏کارت بانک ‏ملت:
۶۱۰۴۳۳۷۹۹۹۹۹۹۹۹۶
واریز از طریق شماره کارت بانک رفاه:
۵۸۹۴۶۳۱۸۵۰۲۵۹۷۳۰

 💢شماره حساب جمعیت امام علی (ع)
شماره کارت بانک ملت به‌ نام جمعیت‌ امام علی:
۶۱۰۴۳۳۷۵۹۳۹۱۹۴۲۴
شماره حساب به‌ نام جمعیت امام علی:
۵۵۰۸۹۶۶۲۱۷

http://yon.ir/LGqMZ

@iran_sociology
@religionandsociety

♦️انجمن علمی دانشجویی دین‌پژوهی دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار می‌کند:

🔹سلسله نشست‌های دین‌پژوهی با سخنرانی اساتید و اعضای هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب


🔰منبع: انجمن دانش‌آموختگان دانشگاه ادیان و مذاهب

@religionandsociety

🔻 قدسی تقدس‌زدایی شده🔻
(سرانجام عمومی‌سازی امر قدسی در غیاب دفاع از جامعه)

✍🏻نویسنده: آرمان ذاکری

🔹 پیروزی انقلاب در سال ۱۳۵۷، نقطه عطف مهمی در فرآیند افزایش اقتدار روحانیت در جامعه ایران در سده اخیر بود. قرارگرفتن یک مرجع تقلید در راس یک حکومت دینی، سبب‌ساز توسعه سیاستگذاری دینی در بسیاری از حوزه‌ها از جمله زمان و مکان شد. مساجد بسیاری در اقصی‌نقاط کشور ساخته شدند، تعداد زمان‌های دینی در تقویم به سرعت افزایش یافت.

🔸 در حالی که تعداد طلاب و درآمدهای مالی علما نیز همچنان رو به افزایش بود، تبلیغ از محدوده سنتی خود خارج شد. مبلغین بسیاری به نقاط مختلف کشور اعزام می‌شدند، تعداد حوزه‌های علمیه و روحانیون در بلاد مختلف افزایش چشمگیر یافت و مکان‌های بسیاری مثل صدا و سیما، ادارات، دانشگاه‌ها و حتی مکانهایی مانند پارک‌ها و مترو، به عرصه حضور روحانیت و پرداختن آنها به امر تبلیغ بدل شد. موسسه‌ها و انتشارات مختلف دینی متولد شدند و نشر کتب مذهبی ده‌ها برابر شد. طرح‌های توسعه آستان‌های مذهبی به جریان افتادند. امامزاده‌های بسیاری صاحب حریم و حرم شدند و حریم و حرم‌های سابق توسعه یافتند. هیئت‌های مذهبی تکثیر شدند.

🔹 زمانهای عزاداری با حمایت‌های برخی علما بیشتر و بیشتر شدند. مناسک مذهبی توسعه یافتند. در ظاهر اقتدار علمای شیعه روزافزون می‌نمود. روحانیت شیعه از جایگاه سنتی خود خارج شده بود و در عرصه‌های بسیاری در جامعه حضور یافته بود. متناسب با این حضور قرار بود فقه نیز توسعه یابد و قواعد حضور دینی در حوزه‌های متنوعی مانند سیاست، قضا، بانکداری، بیمه، علوم انسانی و حتی ورزش را تعیین کند. در نتیجه گزاره‌های دینی فراوانی در همه حوزه‌های پیش گفته تولید شدند. توسعه کم‌سابقه اجتهاد در عرصه‌های مختلف، به تولید گزاره‌هایی منجر شد که تا پیش از این در تاریخ فقه شیعه چندان سابقه‌ای نداشته‌اند.

🔸 از نظر جامعه‌شناسی فرآیند توسعه حضور روحانیت در عرصه‌های مختلف حیات اجتماعی را «عمومی‌سازی امر قدسی» نامیده‌اند. امری که در جای خود به کمرنگ شدن تمایز امر عرفی از امر قدسی منجر می‌شود. تا جایی که گفته شده در جایی که همه‌چیز مقدس است، در حقیفت هیچ‌چیز مقدس نیست. کمرنگ شدن تمایز امر عرفی از امر قدسی، به نوبه خود سبب‌ساز از میان رفتن حریم و حرمت امر قدسی می‌شود. به بیان دیگر، وقتی امر قدسی همه‌جایی و فراگیر می‌شود دیگر صدای آن چندان شنیده نمی شود.

🔹«قدسی تقدس‌زدایی شده» نتیجه بلافصل «عمومی‌سازی امر قدسی‌» است. قدسی که هست، اما حریم و حرمت و عزت سابق خود را به دلیل همه‌جایی شدن از دست داده است.

🔸 در میان مراجع تقلید شاید تنها بتوان آیت‌الله شبیری زنجانی را در زمره معدود کسانی یافت که متوجه اثرات منفی از بین بردن فاصله میان امر عرفی و امر قدسی شده‌اند. ایشان طی صحبت‌هایی در ۲۱ اسفندماه ۱۳۹۲ به این نکته اشاره کردند که «همین طور پشت سر هم دهه درست کردن، توسط جامعه قابل پذیرش نیست و به مرور زمان زمینه انکار مجموعه عزاداری‌ها را به وجود می‌آورد.افراط در عزاداری ها به تفریط می انجامد.»

🔹 بنابراین می‌توان گفت ازدیاد تعداد طلاب و موسسات و نشریات و کتب و زمانها و مکانها و مناسک مذهبی که به ظاهر بسط اقتدار روحانیت را نشان داده‌اند، در حقیقت تهدیدی برای اقتدار و مشروعیت روحانیت بوده‌اند. این مسئله زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که با سکوت و غیبت چهره‌های ذی‌نفوذ روحانیت در پرونده‌های مهم اجتماعی مانند فقر، نابرابری، خصوصی‌سازی، موقتی‌سازی قراردادهای نیروی کار، تراکم فروشی در کلان‌شهرها، تشکل‌یابی اجتماعی و وضعیت حقوق مخالفین و اقشار اجتماعی مانند معلمان و کارگران و بازنشستگان و دانشجویان و روزنامه‌نگاران و ... همراه می‌شود.


مطالعه متن کامل در سایت گروه مطالعاتی (کلیک کنید)
http://www.socio-shia.com/index.php/news-reports/90-mainnews/416

#جامعه‌شناسی_تشیع
#روحانیت_و_مرجعیت
#سیاست_و_قدرت
#آرمان_ذاکری
@religionandsociety

🔻یک‌سان‌انگاری "دین" و "ملت"؛ انحرافی بزرگ در تاریخ و فرهنگ اسلامی🔻
(پاسخی به برداشت ناموثّقِ موثّق از آیات قرآن)

✍🏻حسن محدثی گیلوایی

قسمت اوّل

♦️مقدمه: دین به معنای نظام اعتقادی

🔹در بحث از شخصیت و چهره‌‌ی الله در قرآن، نوشتم که ایمان در قرآن امری صرفاً اعتقادی نیست بل‌که بیش از آن‌که اعتقادی باشد، امری قلبی-عملی است. اما منتقد محترم (آقای علیرضا موثق عزیز) در مقام پاسخ نوشته‌اند: "مدلول آیاتی که در ادامه خواهد آمد را چطور با عدالت و حریت و فراهم کردن زمینه‌های تفکر آزادانه و حقیقت‌جویی و انصاف و مروت و عدم دیگری‌ستیزی و با عدم ترویج ظلم و خشونت از مجرای بازتولید چهره و شخصیت الله در ذهن و ضمیر و روان جامعه و... آشتی بدهیم؟ لطفا جهت تأکید، دقت کنید که وفق صراحت نص قرآن، اگر شما انسانی اخلاقی و مؤمن به تصوری از خدا باشید، اما از اسلام خارج شوید و اصطلاحا مرتد شوید، باز به جهنم می‌روید. ضمنا باید عنایت کرد که در سیاق آیات ذیل، کافر شدن بعد از ایمان، به معنی کافر شدن به اسلام است و نه کافر شدن نسبت به هر نوع معنویتی" (موثق، 1398، کانال تلگرامی @Tafakor_e_Enteghadi).

🔸آیاتی که ایشان بدان‌ها ارجاع داده‌اند عبارت‌اند از:

"وَ مَنْ یَرْتَدِد مِنْکُمْ عَنْ دینِهِ فَیَمُتْ وَ هُوَ کافِرٌ فَأُولئِکَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فِی الدُّنْیا وَ اْلآخِرَةِ وَ أُولئِکَ أَصْحابُ النّارِ هُمْ فیها خالِدُونَ؛ و کسانی از شما [مسلمانان] که از دین خود برگردد و در حال کفر بمیرد، تمام اعمال نیک (گذشته) او، در دنیا و آخرت، برباد می ‏رود و باطل و ضایع می گردد؛ و آنان اهل دوزخند؛ و همیشه در آن خواهند بود" (بقره: ۲۱۷). "وَ مَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ؛ و کسانی که پس از آن کافر شوند، آنها فاسقانند" (نور: ۵۵). "إِنَّ الَّذینَ اشْتَرَوُا الْکُفْرَ بِاْلإِیْمانِ لَنْ یَضُرُّوا اللّهَ شَیْئًا وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ؛ (آری!) کسانی که ایمان را دادند و کفر را خریداری کردند، هرگز به خدا زیانی نمی‌‌رسانند؛ و برای آنها، مجازات دردناکی است!" (آل عمران: ۱۷۷).

🔹از میان سه آیه‌ی مذکور، آیات 55 سوره‌‌ی نور و 177 آل عمران مطابق با تفسیر عمل‌محورانه از مفاهیم کفر و ایمان در قرآن، فاقد مشکل هستند زیرا کافر به‌خاطر اعمال سیّئه مستحق تنبیه خواهد بود و اگر به‌خاطر اعمال سیّئه تنبیه نشود، این ظلمی به صالحان خواهد بود و ظلم به صالحان از عدالت به‌دور است. اما آیه‌ی 217 سوره‌ی بقره آیه‌ای چالش‌برانگیز است، چون ظاهراً می‌گوید با خروج از اسلام (یرتَدِد منکم عن دینه)، اعمال صالح آدمی نیز تباه می‌شود. در این آیه نخست از خروج از دین سخن گفته شده و خروج از دین به‌منزله‌ی کُفر تلقی گردیده است. آیا در این آیه و آیات مشابه دیگر، ایمان و کفر دلالتی اعتقادمحورانه دارند؟ آیا کنار نهادن دین مستقر و تثبیت شده در جوامع اسلامی و روی گرداندن از اعتقادات این دین به معنای کافر شدن و مستحق عذاب شدن است؟

🔸چنان‌که در نوشته‌ی آقای موثق می‌بینیم، مثل بسیاری از عالمان شیعی و سنّی، ایشان نیز واژه‌‌ی "دین" را به معنای یک نظام اعتقادی (در این‌جا معنای خاصی از "اسلام") گرفته‌اند و خروج از این نظام اعتقادی را به معنای ارتداد و کفر گرفته‌اند که در قرآن مستحق عذاب الاهی دانسته شده است.

♦️طرح مسأله: "فاجعه" و انحراف بزرگ در تاریخ و فرهنگ اسلامی

🔹سیدموسی صدر (یکی از بزرگ‌ترین و والاترین سرمشق‌های مسلمانی در اسلام معاصر) از انحراف بزرگی در فرهنگ و تاریخ اسلام یاد می‌کند که از نظر من از هر جهت شایسته‌ی توجه است. سیّدموسی صدر از یک "فاجعه"‌ی بزرگ سخن می‌گوید. من در این‌جا نخست می‌کوشم این "فاجعه" را از زبان سیدموسی صدر شرح دهم و سپس این انحراف بزرگ در تاریخ و فرهنگ اسلامی را از زبان خویش صورت‌بندی کنم.

ادامه 👇👇👇

@religionandsociety

👆👆👆

🔹الف) "فاجعة جدایی عقیده از شریعت": از نظر موسی صدر، ایمان معیاری بیرونی دارد و آن معیار ایمان، همانا عدالت است. از نظر وی "اسلام ایمانِ بدونِ عدالت را به‌رسمیت نمی‌شناسد" (صدر، 1384: 174). او در باب اهمیت عدالت به‌عنوان معیار ایمان، سخن شگفت‌انگیزی دارد: "وجود عدالت در اسلام مساوی است با وجود ایمان و ایمان بدون کوشش انسان در راه تحقق عدالت اصالتی ندارد. أرأیتَ الَّذی یَکذّبُ بالدّینِ فَذلِکَ یَدُعُ الیتیمَ و لایَحُضُّ طَعامِ المِسکینَ (107: 1-3) (آیا آن را که روز جزا را دروغ می‌شمرَد دیدی؟ او همان کسی است که یتیم را به اهانت می‌رانَد. و مردم را به طعام دادن به بینوا وا نمی‌دارد.) حدیث شریف نبوی به گونة دیگری از این اصل سخن می‌گوید: «کسی که شب با شکم سیر بخوابد و همسایه‌اش گرسنه باشد به پروردگار و روز بازپسین ایمان نیاورده است» (وسایل الشیعه، ج17، ص 209). صدها دستور اسلامی، که عدالت اجتماعی و اقتصادی را در عمقِ عبادات وارد می‌سازد و آنرا از جملة شرایط صحیح بودنِ آنها می‌شمارد، به‌روشنی نشان می‌دهد که عدالت اجتماعی و اقتصادی نه تنها دو حکم فرعی و دو واجب عادی و معمولی نیستند، بلکه برپایة عقیده و ایمان استوارند و از آنها جداشدنی نیستند. اسلام ایمانی را که نتیجة آن عدالت در زندگیِ فرد و جامعه نباشد، برنمی‌تابد. از این رو عدالت اقتصادی و اجتماعی در اسلام ریشه‌دار، دائمی و فراگیر است، زیرا با طبیعت و هستیِ مؤمن در آمیخته و از درونِ فرد و جامعة مسلمان سرچشمه گرفته است" (همان: 175-174).

🔸 موسی صدر می‌گوید عنصری غیراعتقادی به نام عدالت، در ذات (توجه کنید به تعبیر "طبیعت و هستی مؤمن") ایمانِ مسلمان موجود است. لذا در اسلام، ایمان بدون عدالت اجتماعی و اقتصادی نداریم. حالا چه اتفاقی در تاریخ و فرهنگ اسلامی رخ داده است که سیدموسی صدر آن را به "فاجعه" تعبیر کرده است؟ پاسخ چنین است: "فاجعة جدایی عقیده از شریعت" (همان: 183). تفصیل سخن سیدموسی صدر چنین است:

🔹"جدائیِ اصلِ عدالتِ اقتصادی و اجتماعی از ایدئولوژیِ اسلامی، که خود گوشه‌ای از فاجعة جدایی عقیده از شریعت است و گروههای مختلفِ مسلمان آن را پذیرفته‌اند، باعث گردیده است که عدالت ژرفا و کلیّت و استمرارِ خود را از دست بدهد، به‌طوری که امروز عدالتِ اقتصادی و اجتماعی به صورت یک مسئلة اجتماعیِ محض و موضوعِ سیاسیِ خالص در آمده است. این نوع عقیدة اسلامی، مجرّد از نتایج اجتماعی، نزد اغلب مسلمانان به صورت احساسی ذهنی درآمده که نه بر زندگی آنان اثر می‌گذارد نه بر رفتار فردی و اجتماعی آنان. این‌گونه عقاید، در تصورِ برخی مسلمانها، با عبادت قرین شده است، آن هم برای تنظیم پیوند انسان و آفریدگارش، و برای آسان نمودن سفر مرگ، و دیگر هیچ" (همان: 183).

🔸سیدموسی صدر به بزرگی این تحوّل، که به زبان امروزیان می‌توانیم از آن تحت عنوان تحوّل پارادایمی (پاردایم شیفت) در جهان اسلام یاد کنیم، پی برده است و از آن تحت عنوان "توطئه" یاد می کند و می‌کوشد علل آن را جست‌وجو کند:

🔹"به‌‌درستی نمی‌دانیم که این توطئه از چه هنگام پدید آمده است. آیا توسطِ دوست جاهل و نادان انجام گرفته یا دشمن در کمین؟ ولی مسلّم است که این شیوة تفکّر پیش از ارتباط و تأثیر متقابلِ میان اروپا و دنیای اسلام بوده است و پس از این ارتباط یه شکلِ روشن و مؤثری بروز نموده، به‌طوری که به صورت مکتبی حاکم بر امت مسلمان درآمده است" (همان: 183).

🔸این "فاجعه" چه بر سر اسلام، اجتماعات اسلامی، و زنده‌گی مسلمانان آورده است؟‌ پاسخ دقیق و خردمندانه‌ی سیدموسی صدر چنین است:
"خداوند تنها در معابد و مساجد و در روزهای جمعه و ماه رمضان پرستش می‌شود. و ایمان تنها در شرایط سخت و دشوار انسان بازتاب دارد؛ در هنگامِ مرض، ناکامی، شکست، فقر و پیری؛ نه در روزهای زندگی،‌ دوران جوانی، تندرستی، پیروزی و کامیابی. درِ بازار، کارگاه، کارخانه، کشتزار، و اداره و سایر عرصه‌های زندگی بر روی ایمان بسته شده و خارج از دایرة نفوذِ آن است" (همان: 185-184).

🔹در نتیجه‌ی وقوع چنین فاجعه‌ای "انسان از عدالت دور و عبادات از مضمون خود تهی شده و به صورت مراسم خشکِ بی‌روح درآمده است. قرآن کریم بارها تأکید کرده است که عبادتها و به‌ویژه نماز، هرگاه همراهِ زکات یا برآورده کردنِ نیازِ نیازمندان و همسایگان و نزدیگان نباشد، پس وای بر چنین نمازگزاری" (همان: 185). در نتیجه، در میان مسلمانان "یک روش تربیتی بی‌نهایت خطرناک" (همان: 185) پدید آمده است و عالمانی دینی تربیت شده‌اند که "در برابر بیدادگریها سکوت می‌کنند و برای احقاق حقوق مردمِ زیرِ ستم مبارزه نمی‌کنند" (همان: 185). چنین وضعی به‌لحاظ اجتماعی نیز "به مرحلة انحرافات ایدئولوژیک رسیده و موجب ناامیدی بزرگی از دین و مؤسسه‌های دینی و علمای دین" شده است (همان: 185).

ادامه 👇👇👇

@religionandsociety

👆👆👆

🔹مسؤولیت وقوع این "فاجعه" که بر اثر آن "عدالت، در برخی جوامع، به صورت جزئی و جدا از قاعده و زیربنای اعتقادی-اسلامی تحقق" یافته است، برعهده‌ی کیست؟ جالب توجه این است که سیدموسی صدر مسؤولیت این "فاجعه" بزرگ در جهان اسلام را معطوف به استعمار، نظام سرمایه‌داری، حاکمان جوامع اسلامی، روشن‌فکران غرب‌زده، هجوم مغولان، خلاصه دشمن یا اموری از این قبیل نمی‌کند. او نخست به‌نحو نامشخص از کسانی سخن می‌گوید که "این بینش را پدید آوردند و داعیه‌دارِ آن بودند" تا برای خود محیطی فراهم آورند که "ایمان و خداوند ناظر بر اعمال آنان نباشند" (همان: 184). اما یکی از گروه‌هایی که سیدموسی صدر به‌طور مشخص آنان را در وقوع این "فاجعه" سهیم می‌داند و آنان را متّهم می‌کند، "علمای اسلام" هستند: "شاید برخی از علمای دین، با دعوت و تبلیغ یا با سکوتشان، در نشاندنِ عبادت به جای عدالت، سهیم بوده باشند" (همان: 185؛ تأکید از من است). از نظر وی مسؤولیت مبارزه با این امر برعهده‌ی کیست؟ باز هم علمای اسلام (همان: 186).


🔸ب) انحراف بزرگ در تاریخ و فرهنگ اسلامی: جدایی عین و ذهن در فرهنگ و تمدن اسلامی

🔹من آن‌چه را که سیدموسی صدر به‌درستی "فاجعه"ای در تاریخ و فرهنگ اسلامی می‌نامد، به‌نحو نظری‌تر در مفهوم "جدایی عین و ذهن" در فرهنگ و تمدن اسلامی صورت‌بندی می‌کنم. جدایی عین و ذهن در فرهنگ و تمدن اسلامی به معنای شکاف بین دو ساحت اعتقادی و عملی در زیست مسلمانانه است. در صدر اسلام (یعنی در فرهنگ قرآنی)، ایمان بذری بود که در وجود آدمی کاشته می‌شد و دو نتیجه‌ی توأمان داشت: عمل و اعتقاد. از تلازم عمل و اعتقاد که هر دو ریشه در ایمان اسلامی داشتند، جهان عینی و نیز نظام فکری ساخته می‌شود. در لمحه‌ای معیّن از تاریخ اسلام، عمل به‌عنوان محصول ملازمِ ایمان، محک ایمان، و مشروب کننده‌ و تقویت کننده‌ی ایمان، از ایمان جدا شد و این جدایی سبب شد که برای همیشه بین دو فرمان جدایی‌ناپذیر "آمنوا و عملوا الصالحات" در فرهنگ قرآنی، برای همیشه شکافی پرناشدنی پدید آید. در نتیجه‌ی این جدایی، عملاً در مسلمانیِ مسلمانان (یعنی در زیست دینی‌شان) شکافی بین اعتقادات و اَعمال پدید آمد و عمل به‌مثابه لازمه‌ی ایمان، از زیست دینی حذف شد یا بسیار کم‌رنگ شد و ایمان در زندگانی روزمره‌ی مردم در عالَم اسلام، به دو عنصر اعتقادات و عبادات تقلیل پیدا کرد. این نوع تقلیل ایمان به اعتقادات و عبادات، چون مسؤولیت بزرگ عمل صالح را از دوش مسلمانان و عالِمان مسلمان برمی‌داشت، به‌سهولت پذیرفته شد و تداوم یافت و مسلّط گردید.

🔸حال مسأله این است که ریشه‌ی جدایی عین و ذهن در زیست دینیِ مسلمانان (یا به تعبیر دیگر، در مسلمانی مسلمانان) چیست؟ و عاملان این "فاجعه" به تعبیر سیدموسی صدر و این انحراف بزرگ در تاریخ و فرهنگ اسلامی چه کسانی هستند؟ و این بحث‌ها چه ربطی به آیات مذکور در مقدمه‌ی بحث دارند؟

(ادامه دارد.)

🔰منبع: زیر سقف آسمان

@religionandsociety

🔻اجتهاد بانوان مساوی با احکام خاص زنان نیست.🔻

♦️ جدا کردن دروس و جنسیتی دانستن آن و اختصاص فقه زن و خانواده به بانوان نادرست است.

💬 نقد مریم هدایت به صحبت های مدیر گروه فقه جامعه الزهرا

🔹مریم برقعی مدیر گروه‌ فقه جامعةالزهرا، چندی پیش در گفتگو با «شبکه اجتهاد» از چرایی لزوم اجتهاد زنان سخن گفته و از طرح اصل این مسئله ‌ابراز تعجب نموده، چرایی آن را نیمی از اجتماع بودن زنان و وجود احکام خاص بانوان برای مثال دماء ثلاثه‌ دانسته و بیان کرده ‌است که آن احکام طوری است که تا کسی به آن درگیر نباشد به‌خوبی نقاط کور و معضلات آن بررسی نمی‌شود. وی نیز با اشاره به کلی‌نگر بودن آقایان و جزئی‌نگر بودن خانم‌ها، لزوم کار کردن خانم‌ها را – حتی در مسائل مشترک – به غرض قدرت یافتن در مباحث زنان طرح نموده و پرسیده است: چرا باید نصف جامعه را از رشد علمی محروم کنیم؟

🔸وی سپس با تعلیل عدم جواز تقلید از زن به اجرایی بودن مرجعیت، احتمال جواز تقلید از زن با حذف امور اجرایی از مرجعیت را مطرح کرده ‌است. او در انتها به مشترک بودن مباحث در حوزه خواهران و برادران به عنوان نقصی در برنامه‌ریزی حوزه خواهران اشاره نموده و کاربردی شدن اصول در مباحث فقه زن و خانواده را پیشنهاد کرده ‌است.

🔹به این نگاه و نظر در حوزه خواهران ملاحظاتی وارد است از جمله: محل نزاع در این گفته به‌درستی مشخص نشده ‌است. امروزه دیگر بحث از لزوم اجتهاد زنان نیست. بزرگان مراجع نیز لزوم اجتهاد بانوان را پذیرفته‌اند و بلکه آنان را به نواندیشی در اجتهاد فرا می‌خوانند و با گردآوردن فقها و حقوقدانان و جامع‌ شناسان به دنبال برداشتن موانع از سر راه اجتهاد و تفقه زنان هستند و حتی پیشنهاد کرسی درس خارج به بانوان فاضل می‌دهند تا هرچه بیشتر از این پتانسیل اجتماع استفاده‌ نمایند.

🔸اجتهاد زنان در همه زمینه‌ها چنان به مرحله ظهور رسیده ‌است که نیاز به اثبات لزوم آن از راه بیان احکام اختصاصی بانوان نیست و چنان که خداوند زن و مرد را یکسان خطاب نموده ‌است و هر دو را در دریافت اجر یکسان دیده ‌است، رسیدن به تخصص در شناخت دین نیز مختص مرد یا زن نیست و همان‌طور که نمی‌شود گفت زنان از رشد علمی محروم باشند نمی‌توان نیز گفت بهترین افراد برای عهده‌گیری کارهای علمی، «خواهران» هستند بلکه معیار، شایستگی هر شخصی فارغ از جنسیت او‌ است.

🔹و اگر شایستگی علمی شخص احراز شود، در همه زمینه‌ها توان اجتهاد دارد نه فقط مسائل اختصاصی یک جنس. برای موضوع‌شناسی نیز می‌توان از متخصص هر موضوع استمداد نمود نه اینکه فقیه لزوماً خود درگیر موضوع باشد.

🔸دانسته نیست چرا برای امری که بذاته فارغ از جنسیت است دین‌شناسی و الهی‌دانی‌ چرا باید وجود احکام خاص بانوان را مستلزم اجتهادِ بانوان ‌آن هم فقط در مسائل مربوط به دماء ثلاثه‌ دانست؟ اگر بنا باشد زنان برای لزوم شناخت احکام دین به مستمسکی چون حیض و استحاضه دست‌اندازند همین پرسش را از نیمه‌ دیگر اجتماع و از یک هزاره تاریخ فقاهت باید داشت که لزوم اجتهاد مردان به خاطر کدام احکام اختصاصی است که درگیر آن بوده‌اند و نقاط کور و معضلات آن را بهتر بر رسیده‌اند؟

🔹پس اساساً طرح مسئله به این شکل، نابجا می‌نماید و این‌که لزوم کار کردن خانم‌ها در مسائل مشترک به غرض قدرت یافتن آنان در مباحث زنان است نیز برخاسته از همین نگاه نادرست به اصل مسئله است.

🔹در مسئله تقلید از زن گرچه جای شکر است که نقل شده برخی قائل به جواز تقلید از زن هستند اما در پاسخ به آنان که عدم جواز را به اجرایی بودن سِمت مرجعیت مربوط دانسته‌اند؛ درست‌ است که یک پاسخ ساده آن است که امروزه مرجعیت امری اجرایی نیست و اجراییات از آن جدا شده ‌است ولی سزاوارتر آن است که: مگر بانوان، توان اجرا ندارند؟ شمار بسیار بانوانی که در زمینه‌های مختلفِ امور اجرایی حضور یافته‌اند و شایستگی خود را بر متخصصان آن زمینه‌ها ثابت کرده‌اند ناقض آن توهم‌اند و پس حکم عدم جواز مرجعیت زن به نبود علتِ آن، از بین می‌رود. از آنچه گفته شد نادرستی جدا کردن دروس و جنسیتی دانستن آن و اختصاص فقه زن و خانواده به بانوان روشن است.

🔰منبع: طلبه بانو

@religionandsociety