👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.12K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
«اومواموا سرخ‌رنگ است و روکشی از مواد آلی دارد»
—------------------------------------------

* به گفته‌ی اخترشناسان، اومواموا با پیکره‌ای سیگارمانند، یک لایه‌ی سطحی ضخیم از یخ‌های آلیِ سوخته از پرتوهای میان‌ستاره‌ای- و احتمالا قلبی از یخ دارد.

جرم میان‌ستاره‌ای اسرارآمیز اومواموا (ای/۲۰۱۷ یو۱) که اکنون دارد رو به بیرون از سامانه‌ی خورشیدی به پیش می‌رود، پوشش کلفتی از مواد کربنی دارد که در درازنای سفر کیهانی‌اش ساخته شده.

رصدهای تازه از این جرمِ سیگارمانند نشانگر شواهدی از وجود یک لایه‌ی سطحی کلفت روی آنست که از بمباران یخ‌های آلی سازنده‌اش -مانند یخ‌های دی‌اکسید کربن، متان و متانول- توسط پرتوهای پرانرژی میان ستارگان پدید آمده است.

این جرم با درازای ۴۰۰ متری‌اش نخستین مورد تاییدشده از یک مهمان میان‌ستاره‌ای برای خانواده‌ی خورشید است. این جرم در ماه اکتبر به کمک تلسکوپ پان-استارز در هاوایی، پس از دور زدن خورشید یافته شد. نام امواموا از زبان بومیان هاوایی گرففته شده و به معنای "پیام‌آور" یا "پیشاهنگ" است.

به گفته‌ی پژوهشگرانی که آن را با رصدخانه‌های ویلیام هرشل در لاپالمای جزایر قناری و رصدخانه‌ی جنوبی اروپا در بیابان آتاکامای شیلی برسی کرده‌اند، پوسته‌ی ژرف بیرونی‌ این جرم شاید در درازنای میلیون‌ها یا حتی میلیاردها سال تشکیل شده و به آن رنگ سرخ تیره‌ای داده است.

میشل بنیستر، اخترشناس دانشگاه کویینز بلفاست که روی این مشاهدات کار کرده می‌گوید: «این یک جرم آسمانخراش-مانند با پوسته‌ای سطحی به رنگ سرخ-خاکستری و قلبی احتمالا یخی است که به آرامی دارد می‌چرخد. یخ‌های کربن‌دار آن که زیر بمباران پرتوهای میان‌ستاره‌ای بوده‌اند لایه‌ای از "ته‌مانده‌های آلی" ماسیده رویش درست کرده‌اند.

شاید به دلیل همین لایه‌ی چربی باشد که #اومواموا در اوایل امسال با گذشتن از کنار خورشید، آن هم درست از درون سیاره‌ی تیر، هیچ ابری از گاز و غبار به گرد خود نساخت. بیشتر دنباله‌دارها با نزدیک شدن به خورشید و گرم شدن از گرمای آن، ابرهای گازی گسترده‌ای از خود پس می‌زنند، مانند دنباله‌دار ۶۷پی که فضاپیمای اروپایی روزتا در سال ۲۰۱۵ آن را در مسیرش به گرد خورشید همراهی کرد.

آلن فیتزسایمونز، اخترشناس دیگری از دانشگاه کویینز بلفاست نیز می‌گوید: «کاملا امکان ارد که درون این جرم یخی باشد. اگر کلفتی لایه‌ی سطحش چند ده سانتیمتر باشد، یخ‌های درونش نمی‌توانند گرمای کافی از خورشید بگیرند زیرا زمان می‌برد تا تپ گرمایی به درونش نفوذ کند.»

اخترشناسان بررسی اومواموا را چند روز پس از یافتنش آغاز کردند، هنگامی که فاصله‌اش از ما بیش از ۶۴ میلیون کیلومتر شده بود و داشت با سرعت ۲۰۹ هزار کیلومتر بر ساعت دور می‌شد. تلسکوپ‌ها هیچ نشانه‌ای از کانی‌های سنگی یا یخ روی سطح آن ندیدند ولی به شواهدی از پوسته‌ای کربن‌دار دست یافتند.

فیتزسایمونز می‌گوید: «این لایه‌ی سطحی چیزیست که اگر یخ‌های یک دنباله‌دار و ذرات غبارش را برداریم و به مدت میلیون‌ها یا حتی میلیاردها سال زیر باران ذرات پرانرژی بپزیم پدید می‌آید.»

پژوهشگران سنجش‌هایی که روی اومواموا انجام داده بودند را با داده‌هایشان از دنباله‌دارها و سیارک‌های سامانه‌ی خودمان هم‌سنجیدند (مقایسه کردند) و دریافتند که اومواموا همانند اجرامی به نام سیارک‌های تروجان نزدیک مشتری است، ولی با اجرام کمربند کوییپر در آن سوی نپتون، دورترین سیاره‌ی سامانه‌ی خورشیدی، نیز همانندی دارد. فیتزسایمونز می‌گوید: «رصدهای ما نشان می‌دهد که این جرم به احتمال بسیار در آغاز زندگی‌ در سامانه‌ی خودش، یک جرم یخی بوده، چیزی مانند همان اجرامی که در کمربند کوییپر یا پیرامون مشتری می‌بینیم.» جزییات این پژوهش در نشریه‌ی نیچر آسترونومی منتشر شده است.

هفته‌ی گذشته اخترشناسان در یک پروژه‌ی شکار بیگانگان به نام Breakthrough Listen، با بهره از تلسکوپ غول‌پیکر گرین‌بنک در ویرجینیای باختری، اومواموا را برای یافتن سیگنال‌های رادیویی از آن بررسی کردند تا ببینند آیا ممکن است این جرم اصولا نه یک سیارک میان‌ستاره‌ای، بلکه یک فضاپیمای گذری باشد یا نه. تاکنون که هیچ نشانه‌ای از هوش فرازمینی در آن یافته نشده.
https://goo.gl/WfTeoB
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/12/Oumuamua.html
—-------------------------------------------------

کانال یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
«نخستین مهمان میان‌ستاره‌ای ما به احتمال بسیار دو مادر داشته!»
—-------------------------------------------------------------------
https://goo.gl/3vsDj8
* شاید نخستین مهمان میان‌ستاره‌ایِ شناخته شده‌ی خانواده‌ی خورشید از آنچه گمان می‌رفت هم بیگانه‌تر و شگفت‌انگیزتر باشد.

بر پایه‌ی پژوهشی تازه، احتمال می‌رود "اومواموا"، جرم سوزن‌مانند اسرارآمیزی که ماه اکتبر گذشته، هنگامی که داشت از درون سامانه‌ی خورشیدی می‌گذشت یافته شد، از یک سامانه‌ی دوستاره‌ای آمده بوده.

"اومواموا" در زبان بومیان هاوایی به معنای "پیام‌آور" یا "|پیشاهنگ" است. عنوان علمی این جرمِ ۴۰۰ متری A/2017 U1 (ای/۲۰۱۷ یو۱) است و به کمک تلسکوپ پان-استارز۱ در هاوایی دیده و شناسایی شد.

مدار هذلولی اومواموا نشان می‌داد که این جرم در قید گرانش خورشید نبوده و بنابراین از درون سامانه‌ی خودمان نیامده بوده. در آغاز آن را یک دنباله‌دار دانستند، ولی از آنجایی که حتی پس از گذشتن از فاصله‌ی به نسبت کمی از خورشید، هیچ فعالیت دنباله‌دارگونه‌ای (دم بلند و گیسوی گستردی به گرد هسته) پیدا نکرد، به نام یک سیارک رده‌بندی شد.

نویسنده‌ی اصلی پژوهش، آلن جکسون از مرکز علوم سیاره‌ای دانشگاه تورنتو می‌گوید: «این عجیب است که نخستین جرمی که از بیرون سامانه‌ی خورشیدی می‌بینیم یک #سیارک است، زیرا دیدن یک دنباله‌دار بسیار آسان‌تر است، و سامانه‌ی خورشیدی خودمان هم دنباله‌دارها را بسیار بیشتر از سیارک‌ها به بیرون پرتاب می‌کند.»

ولی بر پایه‌ی این پژوهش، اومواموا احتمالا از سامانه‌ای مانند خودمان نیامده. مدل‌های رایانه‌ای جکسون و همکارانش نشان می‌دهند که سامانه‌هایی با دو ستاره‌ی همدم نزدیک، سیارک‌ها را بسیار بیشتر از سامانه‌های تک‌ستاره‌ای به بیرون پرتاب می‌کنند.

و تا دلتان بخواهد هم #سامانه‌_دوتایی داریم؛ پژوهش‌ گذشته نشان داده بود که بیش از نیمی از ستارگان کهکشان راه شیری دارای همدم ستاره‌ایِ نزدیک هستند.

هیچ کس با اطمینان نمی‌داند که #اومواموا از کجا آمده یا چه مدتی را در ژرفای فضا گذرانده بوده. ولی بر پایه‌ی پژوهش تازه، احتمال بسیار می‌رود که زادگاهش یک سامانه‌ی دوتایی بوده که دستکم یکی از ستارگانش یک ستاره‌ی بزرگ و داغ بوده. دلیل این گمانه‌زنی اینست که چنین سامانه‌هایی در منطقه‌ی نزدیک به ستارگانشان (منطقه‌ی اصلی پرتاب) بیشتر دربردارنده‌ی اجرام سنگی هستند تا یخی.

و به گفته‌ی جکسون و همکارانش، اومواموا به احتمال بسیار در دوره‌ی سیاره‌زایی سامانه‌اش به بیرون پرتاب شده بوده، که می‌توانسته مدت‌ها پیش بوده باشد.

اومواموا در روز ۱۴ اکتبر از نزدیک‌ترین فاصله‌اش از زمین (۲۴ میلیون کیلومتری) گذشت. به گفته‌ی ناسا، این جرم اکنون دارد از سامانه‌ی خورشیدی بیرون می‌رود و به اندازه‌ای دور شده که حتی تلسکوپ‌های بزرگ هم از نیمه‌های دسامبر تاکنون دیگر نتوانسته‌اند آن را ببینند. ولی اخترشناسان در زمانی که می‌توانستند آن را بررسی کنند داده‌های بسیاری درباره‌اش گرد آوردند که بی‌شک آگاهی‌های بسیاری درباره‌ی آینده‌ی این جرم از آنها به دست خواهد آمد.

جکسون می گوید: «شاید به همان شیوه‌ای که از دنباله‌دارها برای شناخت فرآیند سیاره‌زایی در سامانه‌ی خورشیدی بهره می‌جوییم، این جرم رازگونه هم بتواند آگاهی‌هایی درباره‌ی سیاره‌زایی در سامانه‌های دیگر به ما بدهد.»

پژوهشنامه‌ی این دانشمندان در شماره‌ی ۱۹ مارس ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر شده است.

در همین زمینه: * اومواموا سرخ‌رنگ است و روکشی از مواد آلی دارد (https://goo.gl/enMtk2)

—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/Oumuamua.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«تغییری نامنتظره در مسیر و سرعت "اومواموا" رخ داده»
--------------------------------------------------------------------------

یک گروه بین‌المللی از دانشمندان با بهره از عکس‌های تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ‌های زمینی پی برده‌اند که "اومواموا"، نخستین مهمان شناخته شده‌ی میان‌ستاره‌ایِ سامانه‌ی خورشیدی، سال گذشته به هنگام گذشتن از بخش درونی سامانه‌ی خورشیدی به گونه‌ای نامنتظره سرعتش افزایش یافته و مسیرش تغییر کرده است.

مارکو میکلی، نویسنده‌ی اصلی این پژوهش از سازمان فضایی اروپا می‌گوید: «سنجش‌های بسیار دقیق ما از جایگاه (موقعیت) اومواموا نشان داد که یک چیزی بر حرکت آن تاثیر گذاشته، چیزی به جز نیروی گرانش خورشید و سیاره‌ها.»

داویده فارنوکیا از آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا و از نویسندگان پژوهش، با بررسی مسیر این جرم میان‌ستاره‌ای پی برد که افزایش سرعت آن با رفتار یک #دنباله‌دار سازگاری دارد.

وی می‌گوید: «این نیروی کوچکِ افزوده‌ای که بر #اومواموا وارد شده به احتمال بسیار در اثر بیرون زدن فواره‌های گازی مواد از سطح آن بوده، که باعث پس زدن این جرم شده. یک چنین برون‌ریزی‌هایی در سامانه‌ی خودمان بر حرکت دنباله‌دارها اثر می‌گذارد.»

دنباله‌دارها به طور معمول با گرم شدن زیر نور خورشید، انبوهی از گاز و غبار پس می‌زنند. ولی به گفته‌ی الیویه اینو از رصدخانه‌ی جنوبی اروپا، هیچ نشانه‌ی دیدارپذیری از برون‌ریزی گاز از اومواموا دیده نمی‌شد، از همین رو چنین نیروهایی برای آن نامنتظره بود.»

این دانشمندان برآورد کردند که برون‌ریزی گاز از اومواموا احتمالا مقدار بسیار اندکی از ذرات غبار تولید کرده- مقداری که برای افزایش کوچکی در سرعت آن بسنده می‌کرده، ولی به اندازه‌ای نبوده که بتوان آن را دید.

کارن میچ، یکی دیگر از نویسندگان پژوهش از دانشگاه هاوایی احتمال می‌دهد ذرات کوچک غباری که روی سطح بیشتر دنباله‌‌دارها وجود دارد، در درازنای سفر بلند امواموا در فضای میان‌ستاره‌ای، از آن جدا شده.

میچ می‌گوید: «هر چه اومواموا را بیشتر بررسی می‌کنیم شگفت‌زده‌تر می‌شویم. من از این همه چیزی که در یک برنامه‌ی رصدی کوتاه و سخت [درباره‌ی آن] فرا گرفتیم حیرت کرده‌ام. بی‌صبرانه منتظر جرم میان‌ستاره‌ای بعدی هستم.»

اومواموا با درازای نیم مایل، اکنون نسبت به خورشید از مشتری هم دورتر شده و دارد با سرعت حدود ۱۱۴۰۰۰ کیلومتر بر ساعت از خورشید دور شده و به سوی کرانه‌های سامانه‌ی خورشیدی پیش می‌رود. این جرم تنها تا چهار سال دیگر از مدار نپتون خواهد گذشت و به فضای میان‌ستاره‌ای بازخواهد گشت.

از آنجایی که اومواموا نخستین جرم میان‌ستاره‌ایست که تاکنون یافته شده، پژوهشگران یادآوری می‌کنند که رسیدن به یک نتیجه‌ی کلی درباره‌ی این رده‌ی نویافته از اجرام آسمانی کاری دشوار است. ولی رصدها نشان‌دهنده‌ی این احتمال هستند که دیگر سامانه‌های ستاره‌ای به طور منظم اجرام کوچک دنباله‌دار-مانند را به بیرون پرتاب می‌کنند و بنابراین شمار بیشتری از این اجرام سرگردان را باید بتوان در میان ستارگان یافت.

گزارش یافته‌های این پژوهشگران در شماره‌ی ۲۷ ژوئن نشریه‌ی نیچر منتشر شد.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/06/Oumuamua.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
#اومواموا به اندازه‌ای کوچک است که حتی از پشت بزرگ‌ترین تلسکوپ‌ها هم چیزی بیش از یک نقطه‌ی روشن دیده نمی‌شود. ولی این را می‌دانیم که می‌بایست پیکره‌ای بسیار کشیده داشته باشد زیرا درخشش آن هر هفت-هشت ساعت یک بار به شدت تغییر می‌کند.


@onestar_in_sevenskies
👑یک ستاره در هفت آسمان👑
#اومواموا به اندازه‌ای کوچک است که حتی از پشت بزرگ‌ترین تلسکوپ‌ها هم چیزی بیش از یک نقطه‌ی روشن دیده نمی‌شود. ولی این را می‌دانیم که می‌بایست پیکره‌ای بسیار کشیده داشته باشد زیرا درخشش آن هر هفت-هشت ساعت یک بار به شدت تغییر می‌کند. @onestar_in_sevenskies
#اومواموا به اندازه‌ای کوچک است که حتی از پشت بزرگ‌ترین تلسکوپ‌ها هم چیزی بیش از یک نقطه‌ی روشن دیده نمی‌شود. ولی این را می‌دانیم که می‌بایست پیکره‌ای بسیار کشیده داشته باشد زیرا درخشش آن هر هفت-هشت ساعت یک بار به شدت تغییر می‌کند.

این جرم هنگامی که تمام قدش در راستای دید ماست (تصویر میانی) بسیار روشن‌تر دیده می‌شود، و هنگامی که نسبت به خط دید ما زاویه می‌گیرد، روشنی‌اش هم کمتر و کمتر می‌شود.


@onestar_in_sevenskies
«آیا واقعا یک فضاپیمای بیگانه با منظومه ما دیدار کرده بوده؟»
----------------------------------------------------------

* شاید شبیه تیتر نشریه‌های زرد باشد ولی این بار می‌تواند حقیقت داشته باشد. پژوهشگران مرکز اخترفیزیک هاروارد پرونده‌ای تازه برای یک جرم میان‌ستاره‌ای به نام #اومواموا گشوده‌اند و ادعا کرده‌اند این جرم می‌توانسته یک بادبان نوری بیگانه باشد!

داستان اومواموا از اکتبر ۲۰۱۷ آغاز شد، زمانی که به کمک تلسکوپ پان-استارز۱ در هاوایی کشف شد. اخترشناسان به سرعت دریافتند که با چیزی ویژه سروکار دارند: این جرم داشت در مداری هذلولی و آزاد در فضای سامانه‌ی خورشیدی به پیش می‌رفت. این جرم از ستاره‌ای دیگر آمده بود. تغییرهای چشمگیری که در نور آن رخ می‌داد نشانگر این بود که دارد می‌غلتد و نازک و نامتقارن و پهن است، مانند سیگار برگ و یا شاید هم پنکیک. [اینجا خواندید: * "اومواموا"، مهمانی که از سوی ستارگان آمد]

اومواموا هنگامی که داشت از سامانه‌ی خورشید بیرون می‌رفت رفتاری نامنتظره از خود نشان داد. این جرم ناگهان شتاب گرفت، انگار که فواره‌هایی از گاز از آن بیرون زده و آن را به جلو هل داده باشند. اخترشناسانی که در آغاز آن را یک سیارک دانسته بودند، اکنون نظرشان به یک دنباله‌دار تغییر کرد. دنباله‌دارها به طور معمول با نزدیک شدن به خورشید فواره‌هایی از آنها بیرون می‌زند، و یک چنین فواره‌هایی هم می‌توانستند رفتار اومواموا را توجیه کنند. [اینجا خواندید: * تغییری نامنتظره در مسیر و سرعت "اومواموا" رخ داده]

تنها یک مساله بود- پژوهشگران هاروارد، شموئیل بیلی و اَوی لوب می‌گویند: «اومواموا در مسیرش از نزدیک خورشید، با فاصله‌ی ۰.۲۵ یکای نجومی از آن، یعنی از درون مدار سیاره‌ی تیر گذشته بود، ولی در آن هنگام هیچ رفتار دنباله‌دارگونه‌ای نشان نداد، نه دُمی و نه خطوط گسیلشی/درآشامی (نشری/جذبی) از گازی.» افزون بر این، «اگر برون‌ریزی گاز دلیل شتاب گرفتن آن بود، گشتاورهای مربوط به آن می‌بایست تغییری سریع در چرخش آن پدید می‌آوردند، و مشاهدات چنین چیزی را نشان نمی‌داد.»

پس اگر نه سیارک بود و نه دنباله‌دار، چه چیزی می‌توانست باشد؟ لوب که رییس بخش اخترشناسی دانشگاه هاروارد و همچنین از مشاوران پروژه‌ی بادبان نوری "Breakthrough Starshot" است، پی برده که کلید ماجرا در نمایه‌ی شتابگیری این جرم است. نسبت شتابگیریِ غیر-گرانشیِ اومواموا با فاصله از خورشید، r به توان منفی ۲ بود (اینجا r فاصله از خورشید است)- درست رفتاری که یک #بادبان_نوری باید داشته باشد.

بیلی و لوب با شبیه‌سازی اومواموا به عنوان یک جرم نازک که توسط فشار پرتوی خورشید هل داده می‌شود دریافتند که اگر آن را ورقه‌ای از مواد به کلفتی ۰.۳ تا ۰.۹ میلیمتر، با چگالی جرم سطحیِ حدود ۰.۱ گرم بر سانتیمتر مربع بدانیم، ماجرا با آنچه دیده شده همخوانی پیدا خواهد کرد. آنها می گویند: «یک چنین جرمی اگرچه بی‌اندازه نازک است، ولی می تواند تا فاصله‌ی حدود ۵ مگاپارسک در پهنه‌ی کهکشان پیش برود، و در برابر برخورد با ذرات گاز و غبار و همچنین فشارهای ناشی از چرخش و نیروهای کشندی هم تاب بیاورد.»

این پژوهشگران اکنون خواهان رصدهای بیشتر برای یافتن بازدیدکنندگانی مانند اومواموا در سامانه‌ی خورشیدی هستند: «انجام یک پیمایش برای بادبان‌های نوری به عنوان نشانگرهای فنی در سامانه‌ی خورشیدی ضروری است، چه امواموا یکی از آنها باشد چه نباشد.»

نگارش پیش‌چاپ پژوهشنامه‌ی این دانشمندان روز ۳۱ اکتبر در نشریه‌ی arXiv منتشر شده. این پژوهشنامه اگرچه فنی است، ولی خوب نوشته شده و بر خلاف همیشه، خواندنش برای کسانی که متخصص نیستند هم آسان است.

--------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/11/Oumuamua.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky