👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.11K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
«۳۰ سال از مرگ باشکوه یک ستاره گذشت»
—-------------------------------

سه دهه پیش، انفجار سهمگین یک ستاره امواج شوکی را نه تنها در فضا، بلکه در جامعه‌ی اخترشناسان پدید آورد. اس‌ان ۱۹۸۷آ که نزدیک‌ترین ابرنواخترِ دیده شده به زمین از زمان اختراع تلسکوپ تا به امروز بود، بهترین پژوهش‌هایی که تاکنون روی یک ابرنواختر شده را از آن خود کرده و انقلابی در شناخت ما از مرگ انفجاری ستارگان بزرگ پدید آورده است.

#ابرنواختر #۱۹۸۷آ در ابر بزرگ ماژلان، کهکشان ماهواره‌ای راه شیری رخ داد و نزدیک‌ترین ابرنواختر به زمین در چند سده‌ی گذشته بود. این ابرنواختر نشانگر پایان زندگی یک ستاره‌ی بزرگ بود و موج شوکی از مواد پرتابی با فورانی از نور به فضا فرستاد. این پرتوها سرانجام [پس از سفری ۱۶۸۰۰۰ ساله] در ۲۳ فوریه‌ی ۱۹۸۷ به زمین رسیدند- مانند یک انفجار کیهانی در زمان گذشته.

#تلسکوپ_فضایی_هابل از ۱۹۹۰ تاکنون در خط مقدم رصد ۱۹۸۷آ بوده و در ۲۷ سالی که از عمر کاری‌اش می‌گذرد بارها به آن چشم دوخته است. هابل به مناسبت ۳۰ سالگی این ابرنواختر و برای بررسی روند دگرگونی پسماندهای آن، عکس دیگری در ژانویه‌ی ۲۰۱۷ از آن گرفت و به مجموعه عکس‌ها و داده‌های موجود افزود. [عکس همین پست]

اس‌ان ۱۹۸۷آ به دلیل شناسایی زودهنگام و همچنین نزدیک بودن به زمین، بررسی‌شده‌ترین ابرنواختر تا به امروز بوده است. پیش از ۱۹۸۷آ، دانش ما از ابرنواخترها ساده و خیالی بود. ولی با بررسی بسیار پرجزییاتِ روند دگرگونی ۱۹۸۷آ و چگونگی تبدیل شدن آن از یک ابرنواختر به یک پسماند ابرنواختر با بهره از تلسکوپ‌های فضایی و زمینی، اخترشناسان به بینش‌هایی انقلابی درباره‌ی مرگ ستارگان بزرگ دست یافته اند.

نخستین بار هابل در سال ۱۹۹۰ این پدیده را با وضوحی بالا رصد کرد و به روشنی حلقه‌ی اصلی که گرداگرد ستاره‌ی منفجر شده پرتو می‌افشاند را دید. این تلسکوپ همچنین دو حلقه‌ی بیرونی کم‌نورتر را هم آشکار کرد که مانند تصاویر آینه‌ای یکدیگر در یک ساختار ساعت شنی-مانند جای گرفته بودند. حتی هنوز هم ریشه‌ی این ساختارها به خوبی شناخته نشده.

ولی تلسکوپ هابل با رصد این پسماندهای گسترنده‌ در درازنای این سال‌ها، به دانشمندان کمک کرد دریابند که مواد درون این ساختارها ۲۰ هزار سال پیش از انفجار ستاره از آن پس زده شده بوده‌. شکل آن در آغاز اخترشناسان را به شگفتی انداخت، زیرا انتظار داشتند ستاره در پایان زندگی و پیش از مرگ، مواد پیکرش را به شکل کروی پس زده باشد- ولی گویا بادهای پرسرعت‌تر ستاره باعث شده بودند مواد کندتر در ساختارهایی حلقه-مانند انباشته شوند.

نور آغازین انفجار ستاره این حلقه‌ها را روشن کرد. تا پایان دهه‌ی نخست پس از انفجار، به آرام از نور این حلقه‌ها کاسته شد تا این که در سال ۲۰۰۱ #موج_شوک انفجار [که سرعتش کمتر از سرعت نور بود] به حلقه‌ی درونی کوبیده شد و دمای گازهایش را به اندازه‌ای بالا برد که شروع به تابش پرتوهای X نیرومند کردند. مشاهدات هابل از این فرآیند، چگونگی تاثیر ابرنواخترها بر پویایی و شیمی محیط پیرامونشان، و در نتیجه بر فرگشت کهکشانی را روشن‌تر کرد.
https://goo.gl/PO8bQS
پنج سال پیش خوانده بودید: * بیست و پنجمین سالروز مرگ یک ستاره (https://goo.gl/I4Uh2F)

#پسماند_ابرنواختر
—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/02/1987A.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«در جستجوی بازمانده یک انفجار»
—------------------------------—

گروهی از اخترشناسان با بهره از تلسکوپ فضایی هابل ناسا به بررسی پسماندهای یک ابرنواختر گونه‌ی Ia به نام "اس‌ان‌آر ۰۵۰۹-۶۸.۷" که به نام "ان۱۰۳بی" هم شناخته می‌شود پرداخته‌اند. این پسمان ابرنواختر که در بالای این تصویر دیده می‌شود، در ابر بزرگ ماژلان، در فاصله‌ی ۱۶۰ هزار سال نوری زمین جای دارد. برخلاف بسیاری از پسماندهای ابرنواختر، ان۱۰۳بی پیکره‌ای کروی ندارد بلکه به شدت بیضیگون است. به گمان اخترشناسان، بخشی از مواد پرتابیِ انفجار به یک ابر چگال‌تر از مواد میان‌ستاره‌ای برخورد کرده و از سرعتش کم شده. باز بودن یک سمتِ پوسته‌ی گسترنده‌ی مواد پرتابی پشتیبان همین نظریه است.

نزدیک بودن نسبی ان۱۰۳بی به اخترشناسان اجازه می‌دهد تا چرخه‌ی زندگی ستارگان در یک کهکشان دیگر را با جزییات بسیار بررسی کرده و شاید حتی پرده از رازهای پیرامون این گونه ابرنواخترها بردارند. درخشش پیش‌بینی‌پذیر ابرنواخترهای گونه‌ی Ia به این معناست که اخترشناسان می‌توانند از این پدیده‌ها به عنوان شمع‌های استاندارد کیهانی برای اندازه‌گیری فاصله‌ها کمک بگیرند، و این آنها را به ابزاری سودمند در بررسی کیهان تبدیل کرده است. ولی سرشت راستین آنها هنوز به طور قطع شناخته نشده. احترشناسان بر این گمانند که ابرنواخترهای گونه‌ی Ia در سامانه‌های دوتایی رخ می‌دهند که دستکم یکی از دو عضو آنها یک کوتوله‌ی سفید باشد.

تاکنون برای توصیف چگونگی تبدیل سامانه‌های دوتایی به #ابرنواختر دو نظریه‌ی اصلی پیشنهاد شده. بررسی‌هایی که یکی از هدف‌هایشان جستجو برای یافتن بازمانده‌های انفجارهای گذشته است (مانند همین پژوهش مربوط به این عکس تازه‌ از ان۱۰۳بی) می‌تواند به اخترشناسان کمک کند تا سرانجام یکی از این دو نظریه را تایید کنند.

بر پایه‌ی یکی از این نظریه‌ها، هر دو عضو سامانه‌ی دوتایی کوتوله‌ی سفید هستند. اگر این دو به هم رسیده و با هم یکی شوند، در پایان یک انفجار ابرنواختری از گونه‌ی Ia به پا می‌کنند.

نظریه‌ی دوم می‌گوید تنها یکی از دو عضو این سامانه‌ها یک کوتوله‌ی سفید است، ولی همدمش یک ستاره‌ی معمولیست. در این نظریه، کوتوله‌ی سفید مواد همدمش را می‌مکد و آنقدر جرمش افزایش می‌یابد تا به یک حد مرزی رسیده و دستخوش انفجاری چشمگیر می‌شود. بر پایه‌ی این نظریه، ستاره‌ی معمولی باید دستکم بخشی از آن از انفجار جان به در برد. ولی تا امروز هیچ همدم بازمانده‌ای پیرامون ابرنواخترهای گونه‌ی Ia یافته نشده است.

اخترشناسان #پسماند_ابرنواختر ان۱۰۳بی را برای یافتن چنین بازمانده‌ای جستجو کردند. آنها برای شناسایی جبهه‌های شوک ابرنواختر، به منطقه‌ی هیدروژن-آلفا (مناطقی که در اثر تابش ستارگان نزدیکشان یونیده‌ شده‌اند) نگاه کردند. آنها امیدوار بودند یک ستاره را نزدیک مرکز انفجار که با خمیدگی‌های جبهه‌ی شوک نشان داده می‌شود بیابند. اگر چنین همدم بازمانده‌ای را می‌یافتند، کشفشان می‌توانست پایان‌بخش بحث و گفتگوهایی باشد که بر سر ریشه‌ی ابرنواخترهای گونه‌ی Ia در جریان است.

و آنها به راستی یک ستاره یافتند که با معیارها (رده‌ی ستاره، دما، درخشش و فاصله از مرکز اصلی انفجار ابرنواختر) همخوانی داشت. این ستاره تقریبا هم‌جرم خورشید است، ولی با پوششی از مواد داغ در بر گرفته شده که به احتمال بسیار از سامانه‌ی پیش از انفجار دمیده شده بودند.

اگرچه این ستاره یک نامزد مناسب برای همدم نجات یافته‌ی ان۱۰۳بی است، ولی بدون بررسی‌ها و طیف‌سنجی‌های بیشتر نمی‌توان وضعیتش را تایید کرد. بررسی‌ها همچنان ادامه دارد.

#ابرنواختر_گونه_Ia
https://goo.gl/lHOQkP
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/04/N103B.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«ستاره نوترونی که دارد سرد می‌شود»
—------------------------------------

نقطه‌ی درخشانی که نزدیک مرکز این تصویر دیده می‌شود یک ستاره‌ی نوترونی است، هسته‌ی رُمبیده و بی‌اندازه چگال و فشرده‌ی یک ستاره‌ی بزرگ.‌ابری که این ستاره‌ی نوترونی را در بر گرفته پسماندی ابرنواختر "ذات‌الکرسی آ" (Cas A) است که در فاصله‌ی بی‌خطرِ ۱۱۰۰۰ سال نوری زمین جای دارد*.

نور ابرنواختر ذات‌الکرسی آ -مرگ انفجاری یک ستاره‌ی بزرگ- نخستین بار ۳۵۰ سال پیش به زمین رسید. پهنای ابری از پسماند‌ها و آوارهای رو به گسترش که از این انفجار به جا مانده و در این تصویر دیده می‌شود، تاکنون به حدود ۱۵ سال نوری رسیده. این تصویر از همگذاری‌ داده‌های نور دیدنی (مریی) و داده‌های پرتو X درست شده.

ستاره‌ی نوترونی ذات‌الکرسی آ هنوز به اندازه‌ی کافی داغ هست که پرتو ایکس بتاباند، ولی دارد سرد می‌شود. در حقیقت داده‌های چند ساله‌ی رصدخانه‌ی فضایی پرتو ایکس چاندرا نشان می‌دهد که این ستاره‌ی نوترونی دارد به سرعت هم خنک می‌شود- به اندازه‌ای سریع که به گمان پژوهشگران، بخش بزرگی از مرکز آن دارد یک ابرشاره‌ی نوترونی بدون اصطکاک تشکیل می‌دهد.

داده‌های چاندرا نخستین شواهد دیداری برای این حالت شگفت‌انگیز ماده‌ی نوترونی را در اختیار ما گذاشته است.

#ستاره_نوترونی #پسماند_ابرنواختر #ابرشاره #apod
—------------------------------------------
یادداشت:
* به برآورد اخترشناسان، اگر ستاره‌ای در فاصله‌ی کمتر از ۲۶ سال نوری از زمین منفجر شود، می‌تواند بخش بزرگی از لایه‌‌ی ازون زمین را از میان برده و سطح زمین را در معرض پرتوهای سرطان‌زای فرابنفش قرار دهد.
https://goo.gl/MRu0cP
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/05/CassA.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«اسپاگتی سرخ»
—-------------

اگر بخواهید رشته‌های کم‌نور و در هم پیچیده‌ای که از پسماند ابرنواختر سیمیس ۱۴۷ به جا مانده و در این تصویر پرجزییات دیده می‌شود را دنبال کنید، به سادگی راهتان را گم خواهید کرد.

این جرم آسمانی که با عنوان شارپلس۲-۲۴۰ هم فهرست‌بندی شده ولی بیشتر آن را به نام سحابی اسپاگتی می‌شناسیم، نزدیک به ۳ درجه از آسمان، یعنی گستره‌ای به اندازه‌ی ۶ قرص کامل ماه را در مرز صورت‌های فلکی گاو و ارابه‌ران می‌پوشاند. فاصله‌ی این ابر پسماند ستاره‌ای از زمین ۳۰۰۰ سال نوری برآورد شده و در این فاصله، پهنایش حدود ۱۵۰ سال نوریست.

در این تصویرِ همنهاده، تابش سرخ‌فام اتم‌های یونیده‌ی هیدروژن دیده می‌شود که به کمک فیلترهای باند باریک ثبت شده‌اند و مناطق گازی برانگیخته و داغِ ضربه خورده از انفجار ابرنواختر را نشان می‌دهند.

عمر این پسماند ابرنواختر حدود ۴۰ هزار سال برآورد شده؛ یعنی نور انفجار سهمگین ستاره، نخستین بار ۴۰ هزار سال پیش به زمین رسیده بود.

البته این پسماندهای رو به گسترش، تنها دستاورد ماجرا نبوده‌اند. این فاجعه‌ی کیهانی یک ستاره‌ی نوترونی چرخان (یک تپ‌اختر) نیز به جا گذاشته که در واقع همه‌ی چیزیست که از هسته‌ی ستاره‌ی منفجر شده به جا مانده است.

#پسماند_ابرنواختر #هیدروژن #apod
https://goo.gl/6ETjf8
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/05/Simeis147.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«رشته‌های برافروخته‌ای که از انفجار یک ستاره به جا مانده»
—---------------------------------------------------—

رشته‌هایی که در این تصویر می‌بینید تنها چیزهای دیدارپذیری هستند که از یکی از ستارگان کهکشان راه شیری به جا مانده.

آن ستاره حدود ۷۰۰۰ سال پیش به شکل یک ابرنواختر منفجر شد و سحابی پرده را از خود به جای گذارد. در آن زمان، این ابرهای رو به گسترش احتمالا به روشنی یک هلال ماه بودند و مردمانی که در آن روزگار -سپیده دم تاریخِ ثبت شده- می‌زیستند، احتمالا تا چند هفته می‌توانستند آنها را ببینند.

امروزه دیگر پسماندهای آن ابرنواختر که به نام حلقه‌ی ماکیان نیز شناخته می‌شوند، محو و کم‌نور شده و تنها از پشت تلسکوپ، در راستای #صورت_فلکی_ماکیان (قو، دجاجه) می‌توان آنها را دید.

با این همه، سحابی به جا مانده‌ی پرده (حجاب) از نظر فیزیکی بسیار بسیار بزرگ و گسترده است و با آن که دوری‌اش از زمین حدود ۱۴۰۰ سال نوریست، پهنه‌ای به گستردگی بیش از پنج برابر قرص کامل ماه را در آسمان می‌پوشاند.

تصویری که اینجا می‌بینید پیوندی از شش عکس تلسکوپ فضایی هابل است که روی هم تنها بخش کوچکی از این پسماند گسترده، به اندازه‌ی ۲ سال نوری را می‌پوشانند. در عکس‌های کامل سحابی پرده، شاید حتی خوانندگان کوشا و دقیق هم نتوانند بخشی از آن که در این عکس نشان داده شده را شناسایی کنند.
#apod #پسماند_ابرنواختر
https://goo.gl/82Ddzk
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/09/VeilNebula.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«پسمانده‌های آبی و سرخ یک ستاره مرده»
—------------------------------------

پَسماند ابرنواختر "کشتی ‌دُم آ" (Puppis A) که در پی انفجار یک ستاره‌ی بزرگ به جا مانده، در فاصله‌ی ۷۰۰۰ سال نوری از ما در حال گستردن و پخش شدن در محیط میان ستاره‌ای است.

در این فاصله، پهنای این چشم‌انداز تلسکوپی رنگین که از همگذاری داده‌های تصویری پهن-باند و باریک-باند درست شده، به حدود ۶۰ سال نوری می رسد.

این #پسماند_ابرنواختر با گسترش یافتن در محیط انبوه و نایکنواخت پیرامونش و برخورد موج انفجارش به توده‌های گازی، اتم‌های محیط را برانگیخته و به تابش در رنگ‌های گوناگون واداشته. رشته‌های برافروخته‌ی سبز-آبی که در این چشم‌انداز می‌بینید، اتم‌های اکسیژن را نشان می‌دهند و توده‌های سرخ‌فام هم نشانگر هیدروژن و نیتروژن‌اند.

نور خود ابرنواختر کشتی‌دم آ که در اثر رُمبش هسته‌ی یک ستاره‌ی بزرگ و پرجرم رخ داده بود، در حدود ۳۷۰۰ سال پیش به زمین رسید ولی پَسماندش هنوز در سرتاسر طیف الکترومغناطیسی می‌درخشد و اکنون یکی از نیرومندترین چشمه‌های #پرتو_X در آسمان است.

ما در واقع پسماند ابرنواختر کشتی‌دم آ رادر #صورت#فلکی# کشتی‌دم، از پشت پرتوهای یک پَسماند نزدیک‌تر ولی کهن‌تر می‌بینیم: پسماند #ابرنواختر بادبان که نزدیک صفحه‌ی شلوغ کهکشان راه شیری جای دارد.

#apod ##عکاسی_نجومی
https://goo.gl/caEmjq
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/09/PuppisA.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
«"گردگیر فلمینگ" در آسمان»
—------------------------—

این رشته‌های در هم تنیده‌ی گازهای برافروخته که با نمای آشفته‌شان بخشی از "سحابی پرده"‌اند که در آسمان سیاره‌ی زمین، در راستای #صورت_فلکی_ماکیان دیده می‌شود. خود سحابی پرده یک "پسماند ابرنواختر" است، ابر گسترنده‌ای که با انفجار مرگبار یک ستاره‌ی بزرگ در آسمان پخش شده.

خود سحابی پرده پسماند‌های بزرگ یک ابرنواختر است، ابری گسترنده که از انفجار مرگبار یک ستاره‌ی بزرگ بر جای مانده. نور انفجار آن ابرنواختر بیش از ۵۰۰۰ سال پیش به زمین رسیده بود. موج شوک میان ستاره‌ای که در پی این رویداد سهمگین و فاجعه‌بار پدید آمد در فضا به پیش رفت و با برخورد به مواد میان ستاره‌ای، آن را برانگیخت.

این رشته‌های برافروخته در واقع بیشتر مانند چین‌هایی بلند در یک برگه هستند که تقریبا از لبه دیده می‌شود، و به گونه‌ی چشمگیری، تابش اتم‌های یونیده‌ی هیدروژن به رنگ سرخ و و اکسیژن به رنگ‌ آبی در آن جدا از هم دیده می‌شود.

سحابی پرده که به نام حلقه‌ی ماکیان هم شناخته می‌شود، اکنون پس از چند هزار سال پهنه‌ای به اندازه‌ی حدود ۳ درجه، یا تقریبا ۶ برابر قطر ماه کامل را در آسمان زمین می‌پوشاند.

پهنای کل این سحابی در فاصله‌ی برآورد شده‌ی ۱۵۰۰ سال نوری آن، هم‌ارز ۷۰ سال نوریست ولی بخشی از آن که در این چارچوب می‌بینیم کمتر از یک سوم را در بر دارد.
مجموعه‌ی این رشته‌ها با هم به نام سه‌گوش پیکرینگ یا مثلث پیکرینگ (برگرفته از نام چارلز پیکرینگ، مدیر رصدخانه‌ی کالج هاروارد) و با عنوان رده‌بندی ان‌جحی‌سی ۶۹۷۹ شناخته می‌شود، ولی شاید نام مناسب‌تر برای آن "گردگیر سه‌گوش فلمینگ باشد، برگرفته از نام یابنده‌اش، اخترشناس ویلیامینا فلمینگ.

#پسماند_ابرنواختر #apod
https://goo.gl/CEZdqr
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/11/Veil.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
«یک کارخانه بازیافت مواد ستاره‌ای»
—------------------------------—

ستارگان بزرگ کهکشان زندگی‌هایی تماشایی دارند.

آنها از رُمبش ابرهای بزرگ کیهانی درست شده و با روشن شدن کوره‌های هسته‌ایشان عنصرهای سنگین را در دل خود می‌سازند. پس از چند میلیون سال، با انفجار ستاره، این مواد پرمایه (غنی) شده هم دوباره وارد فضای میان‌ستاره‌ای شده و در ساختن ستارگانی تازه شرکت می‌کنند.

ابر آواریِ رو به گسترشی که اینجا می‌بینید #پسماند_ابرنواختر "ذات الکرسی ای" (Cassiopeia A) نام دارد و نمونه ای از این گام پایانی چرخه‌ی زندگی ستاره‌ای است.
نور انفجاری که این پسماند را به جا گذاشت نخستین بار حدود ۳۵۰ سال پیش روی زمین دیده شد، هر چند که همین نور حدود ۱۱۰۰۰ سال در راه بود تا این مسیر را بپیماید.

این عکس با رنگ‌های نمایشی (کاذب) توسط رصدخانه‌ی پرتو X چاندرا گرفته شده و رشته‌ها و گره‌های همچنان داغِ پسماند "ذات‌الکرسی ای" را نشان می‌دهد.

برای کمک به پژوهشگران در بررسی بازیافت مواد ستاره‌ای درون کهکشان، پرتوهای پرانرژی‌ که از عنصرهای گوناگون می‌تابد به رنگ‌های گوناگون نمایانده شده‌اند- سرخ برای سیلیسیم، زرد برای گوگرد، سبز برای کلسیم و بنفش برای آهن. حلقه‌ی آبی بیرونی هم موج انفجار را نشان می‌دهد که همچنان دارد گسترش می‌یاید.

این تصویر پُروضوح پرتو ایکس در فاصله‌ی برآوردی ذات‌الکرسی ای، حدود ۳۰ سال نوری را می‌پوشاند.

نقطه‌ی روشن نزدیک مرکز چارچوب هم یک ستاره‌ی نوترونی است، هسته‌ی رمبیده و بی‌اندازه چگالی که از این انفجار بر جای مانده.

#apod
https://goo.gl/XLW2mE
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/12/ap171228.html
—-------------------------------------------------
کانال یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
👑یک ستاره در هفت آسمان👑
«خرچنگی با سرعت رشد باورنکردنی» روند گسترش سحابی خرچنگ یا ام۱ در مدت ۱۰ سال @onestar_in_sevenskies
«خرچنگی با سرعت رشد باورنکردنی»
—---------------------------

سحابی خرچنگ یا ام۱ نخستین نامی بود که اخترشناس سده‌ی ۱۸، شارل مسیه در فهرست پرآوازه‌اش نگاشت، سیاهه‌ای از اجرامی که دنباله‌دار "نبودند".

امروزه می‌دانیم که این خرچنگ در واقع بازمانده‌ی یک ابرنواختر است، پسمانده‌های انفجار یک ستاره‌ی پرجرم که در سال ۱۰۵۴ میلادی نورش به زمین رسید و اخترشناسان آن روزگار هم بیننده‌اش بودند.

این سحابی اکنون پهنایی نزدیک به ۱۰ سال نوری دارد و همچنان با سرعت بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر بر ثانیه رو به گسترش است.

روند رشد این سحابی در یک دهه‌ی گذشته مستند شده و در این تصویر پویانمایی به خوبی نشان داده شده است. از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۷، در هر سال یک تصویر از پشت تلسکوپ و دوربینی در یک رصدخانه‌ی دورافتاده در استرالیا گرفته شد که از پیوندشان این تصویر زمان‌گریز درست شده. همه‌ی ۱۰ عکسی که در این پویانمایی به کار رفته با هم ۳۲ ساعت را می‌پوشانند.

در این نماهای پُروضوح و پرداخته (پردازش شده)، حتی درخشش و تلالو پرانرژی این خرچنگ که با سرعتی باورنکردنی رو به گسترش است نیز دیده می‌شود.

سحابی خرچنگ حدود ۶۵۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و در راستای #صورت_فلکی_گاو (ثور) دیده می‌شود.



#apod #پسماند_ابرنواختر

—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/01/ap180104.html
—-------------------------------------------------
کانال یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
«قلب سرخ اژدها در آتشدان»
—-------------------------

این ابر کیهانی گسترده با پیکره‌ی شگفت‌انگیزش حدود ۷ درجه، هم‌ارز ۱۴ قرص کامل ماه را در آسمان سیاره‌ی زمین، در راستای صورت فلکی جنوبی آتشدان می‌پوشاند.

این ابر که با عنوان آرسی‌دبلیو ۱۱۴ رده‌بندی شده، ساختاری رشته‌ای دارد که به سختی به تصویر کشیده می‌شود و در این تصویر تلسکوپی موزاییکی، آن را به کمک پرتوهای سرخ‌فامی که از اتم‌های یونیده‌ی هیدروژن درونش می‌تابد می‌توانیم ببینیم.

در حقیقت آرسی‌ددبلیو ۱۱۴ یک #پسماند_ابرنواختر است- بازمانده‌ی انفجار یک ستاره‌ی بزرگ. موج‌های شوک انفجار که همچنان در فضا پیش می‌روند، با برخورد به مواد میان ستاره‌ای پیرامون و روبیدن آنها چنین رشته‌های گسیلشی گسترده‌ای را پدید آورده‌اند.

برآوردهای استوار فاصله‌ی این #سحابی_گسیلشی از زمین را بیش از ۶۰۰ سال نوری نشان داده‌اند که بر این پایه، قطرش حدود ۱۰۰ سال نوری می‌شود.

نور ابرنواختری که آرسی‌دبلیو ۱۱۴ را پدید آورد حدود ۲۰ هزار سال پیش به زمین رسید. به تازگی هم یک ستاره‌ی نوترونی [چرخان] یا تپ‌اختر که بازمانده‌ی هسته‌ی رمبیده‌ی آن ستاره‌ی منفجر شده است در آن شناسایی شده.

#apod #صورت_فلکی_آتشدان
https://goo.gl/B5ZVnZ
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/01/ap180111.html
—-------------------------------------------------
کانال یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
«قلب درخشان خرچنگ»
—---------------—

سحابی خرچنگ یا ام۱ نخستین جرمیست که شارل مسیه نامش را وارد فهرست پرآوازه‌اش از اجرامی که دنباله‌دار نبودند کرد. امروزه دیگر می‌دانیم که این خرچنگ یک #پسماند_ابرنواختر است، آوارهای به جا مانده از مرگ یک ستاره‌ی بزرگ که دارند در فضا پخش می‌شوند.

این تصویر فریبنده با رنگ‌های نمایشی از پیوند داده‌های رصدخانه‌های فضایی چاندرا، هابل، و اسپیتزر درست شده و در آن، پرتوهای X به رنگ آبی-سفید، پرتوهای دیدنی (مریی) به رنگ بنفش، و پرتوهای فروسرخ به رنگ صورتی نمایانده شده‌اند.

#تپ‌اختر خرچنگ -یکی از شگرف‌ترین اجرام در اخترشناسی نوین- یک ستاره‌ی نوترونی است که در هر ثانیه ۳۰ بار به گرد خود می‌چرخد. این جرم همان نقطه‌ی روشن نزدیک مرکز تصویر است.

این ستاره که هسته‌ی رُمبیده‌ی ستاره‌ی منفجر شده است، مانند یک دینام کیهانی سحابی خرچنگ را روشن کرده و به درخشش در سرتاسر طیف الکترومغناطیسی واداشته.

سحابی خرچنگ حدود ۶۵۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت فلکی گاو دیده می‌شود. پهنای این خرچنگِ رو به رشد تاکنون به حدود ۱۲ سال نوری رسیده.

#apod
https://goo.gl/b7dScx
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/ap180317.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«پسرعموی خرچنگ و همسایه‌اش!»
—-------------------------------

در این تصویر فریبنده‌ی تلسکوپی سحابی عروس دریایی که به طور معمول یک سحابی کم‌نور است را می‌بینید.

در سمت چپ و راست این سحابی، دو ستاره‌ی درخشان پس‌پای دوپیکر (مو دوپیکر) و پیش‌پای دوپیکر (اتا دوپیکر) به چشم می‌خورد که دو ستاره‌ی زیر پای دوقلوهای آسمان [صورت فلکی دوپِیکَر یا جوزا] هستند.

سحابی عروس دریایی همان ابر گسیلشی کمانی-شکل روشن‌تری است که با شاخک‌های آویخته‌اش در پایین مرکز تصویر دیده می‌شود.

در واقع این عروس دریایی کیهانی بخشی از پَسماند حباب-مانند ابرنواختر آی‌سی ۴۳۳ است، ابری گسترنده از آوارهای یک ستاره‌ی پرجرم که زمانی منفجر شده بوده. نور انفجار این ستاره حدود ۳۰ هزار سال پیش به زمین رسید.

سحابی عروس دریایی هم مانند پسرعمویش در آب‌های اخترفیزیکی، یعنی سحابی خرچنگ، که او هم پسماند یک ابرنواختر است، در دلش یک ستاره‌ی نوترونی را پنهان کرده، بازمانده‌ی هسته‌ی رُمبیده‌ی ستاره‌ای که منفجر شده.

در بالا، سمت چپ تصویر هم یک سحابی گسیلشی دیگر به نام شارپلس ۲۴۹ را می بینیم.

سحابی عروس دریایی حدود ۵۰۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد. در این فاصله، پهنای این تصویر نزدیک به ۳۰۰ سال نوری می‌شود.

#apod #پسماند_ابرنواختر #سحابی_گسیلشی #دوپیکر
https://goo.gl/oEApCb
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/ap180323.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«تکه‌ای از یک پرده ۱۰ هزار ساله»
—------------------------------

ده هزار سال قبل، پیش از آن که تاریخ مدون بشر آغاز شود، نور تازه‌ای به ناگهان در آسمان شبانه‌ی زمین پدیدار شد و پس از چند هفته نیز رو به خاموشی رفت. امروزه ما می‌دانیم که آن نور، نور یک ابرنواختر (انفجار یک ستاره) بود، و ابرهای گسترنده‌ای که از پسماندهای آن به جا مانده را نیز اکنون به نام سحابی پرده می‌شناسیم.

این نمای تلسکوپی واضح، یکی از بخش‌های باختری سحابی پرده را نشان می‌دهد که به عنوان ان‌جی‌سی ۶۹۶۰ رده‌بندی شده ولی به نامِ کمتر رسمیِ سحابی جاروی جادوگر نیز شناخته می‌شود.

موج‌های شوکی که در آن انفجار سهمگین پدید آمد با انتشار در محیط میان ستاره‌ای، فضا را درنوردید و به برافروختگی مواد میان ستاره‌ای انجامید.

در این تصویر که با فیلترهای باند باریک گرفته شده، رشته‌های برافروخته و تابناکی را می‌بینیم که همانند چین و شکن‌هایی بلند در ورقه‌ای که تقریبا از لبه دیده شود به نظر می‌رسند، و در آن، گازهای هیدروژن اتمی (سرخ) و اکسیژن اتمی (آبی-سبز) به خوبی از هم جدا شده‌اند.

پسماند کامل این ابرنواختر حدود ۱۴۰۰ سال نوری از زمین دور است و در صورت فلکی #ماکیان (قو، دجاجه) دیده می‌شود. گستردگی واقعی این جاروی جادوگر به ۳۵ سال نوری می‌رسد.

ستاره‌ی پرنوری که درون تصویر دیده می‌شود، ستاره‌ی "۵۲ ماکیان" است و در یک آسمان تاریک از جایی بدون آلودگی نوری، با چشم نامسلح هم دیده می‌شود. این ستاره ارتباطی با آن ابرنواختر باستانی ندارد.

#پسماند_ابرنواختر #سحابی_گسیلشی
#apod
https://goo.gl/KkzwPS
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/04/ap180408.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«ابرهای یک میلیون ساله»
—----------------------

"سحابی گام" که نامش را از شکارچی ابرهای کیهانی، اخترشناس استرالیایی کالین استنلی گام (۱۹۶۰-۱۹۲۴) گرفته، به اندازه‌ای بزرگ و نزدیک است که عملا به سختی تشخیص داده می‌شود.

در حقیقت، ما تنها حدود ۴۵۰ سال نوری از لبه‌ی جلویی، و ۱۵۰۰ سال نوری از لبه‌ی پشتی این پهنه‌ی گسترده‌ از هیدروژن برافروخته‌ی میان‌ستاره‌ای فاصله داریم.

این تصویر تکرنگ با پهنای +۴۰ درجه، از پیوند عکس‌های گرفته شده در طیف هیدروژن-آلفا درست شده و این منطقه‌ی گسیلشی کم‌نور را بر پس‌زمینه‌ی ستارگان کهکشان راه شیری نشان می‌دهد.

گمان می‌رود این سحابی پیچیده یک #پسماند_ابرنواختر باشد که در پی یک انفجار ابرنواختری در زمانی بیش از یک میلیون سال پدید آمده و در پهنه‌ی صورت‌های فلکی #بادبان و #کشتی‌دُم در آسمان نیمکره‌ی جنوبی پخش و پراکنده شده.

در این تصویر گسترده‌ی چشمگیر همچنین اجرام بسیاری را هم درون خود سحابی گام می‌بینیم، از جمله پسماند ابرنواختر بادبان که سنی بسیار کمتر از خود سحابی گام دارد- حدود ۱۱ هزار سال.
#apod #سحابی_گسیلشی
https://goo.gl/yBgeqD
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/05/ap180524.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«بررسی میدان مغناطیسی ابرنواختر ۱۹۸۷ای»
-------------------------------------------

اخترشناسان برای نخستین بار به طور مستقیم فرآیندهای مغناطیسی درون یکی از بررسی‌شده‌ترین اجرام آسمان را مشاهده کرده‌اند- پسماندهای ابرنواختر ۱۹۸۷ای (اس‌ان ۱۹۸۷ای)- مواد به جا مانده از مرگ ستاره‌ای که بیش از ۳۰ سال پیش با انفجارش در آسمان سیاره‌ی زمین درخشید.

این رصدها افزون بر سنجش بی‌سابقه‌ی میدان مغناطیسی، آگاهی‌هایی هم درباره‌ی دگرگونی‌های آغازینِ پسماندهای ابرنواختر و مغناطیس درونشان به دانشمندان داد.
[خواندید: * ۳۰ سال از مرگ باشکوه یک ستاره گذشت]

برایان گینسلر، مدیر بنیاد اخترشناسی و اخترفیزیک دانلپ می‌گوید: «نیروی مغناطیسی که ما اندازه گرفته‌ایم حدود ۵۰ هزار بار ضعیف‌تر از آهنرباهای روی یخچال است. و ما توانسته‌ایم چنین میدانی را از فاصله‌ی حدود ۱.۶ میلیون تریلیون کیلومتر اندازه بگیریم.»

دکتر جیوانا زناردو، نویسنده‌ی اصلی این پژوهش از دانشگاه استرالیای باختری می‌گوید: «این زودهنگام‌ترین بررسی ممکن برای میدان مغناطیسی‌ای است که پس از انفجار یک ستاره‌ی بزرگ پدید آمده.»

اس‌ان ۱۹۸۷ای در شب ۲۴ فوریه‌ی ۱۹۸۷ توسط رصدگر، اییِن شلتون از دانشگاه تورنتو در رصدخانه‌ی جنوبی این دانشگاه در شیلی یافته شد. این ابرنواختر در ماهواره‌ی کهکشان راه شیری، ابر ماژلانی بزرگ در فاصله‌ی ۱۶۰ هزار سال نوری زمین منفجر شد. این نخستین ابرنواختری بود که از زمان یوهانس کپلر در ۴ سده پیش با چشم نامسلح دیده می‌شد.

در ۳۰ سالی که از رخ دادن ابرنواختر گذشته، مواد پس زده شده از ابرنواختر، و همچنین موج‌های شوک انفجارِ ستاره در گاز و غباری که از پیش از انفجار ستاره را در بر گرفته بود پخش شده و پیش رفته است. امروزه به این پسماندها که نگاه می‌کنیم حلقه‌هایی از مواد را می‌بینیم که در اثر برخورد مواد پرتاب شده و موج شوک انفجار برافروخته شده و می‌درخشند.

گینسلر و همکارانش به کمک آرایه‌ی تلسکوپی فشرده‌ی استرالیا این میدان مغناطیسی را با بررسی پرتوهای گسیلیده از این جرم مشاهده کردند. آنها با بررسی ویژگی‌های این پرتوها توانستند میدان مغناطیسی را ردیابی کنند. وی می‌گوید: «آنچه ما دیدیم چیزی را نشان می‌دهد که اگر می‌شد براده‌های آهن را در این پسماندها بپاشیم می‌دیدیم.»

آنها پی بردند که #میدان_مغناطیسی این پسماند آشفته و درهم و برهم نیست، بلکه تا اندازه‌ای نظم دارد. اخترشناسان از پیش این را می‌دانستند که هر چه از سن پسماندهای ابرنواختر می‌گذرد میدان مغناطیسی‌شان هم کش آمده و در الگوهایی منظم همتراز می‌شوند. بررسی‌های گروه گینسلر نشان داد که میدان مغناطیسی یک پسماند ابرنواختر در مدت به نسبت کوتاهِ تنها ۳۰ سال می‌تواند به این نظم دست پیدا کند.

خطوط میدان مغناطیسی زمین شمالی-جنوبی هستند و به همین دلیل قطب‌نماها همگی قطب‌ها را نشان می‌دهند. ولی خطوط میدان مغناطیسی در اس‌ان ۱۹۸۷ای مانند پره‌های چرخ یک دوچرخه‌اند و از مرکز به بیرون تراز شده‌اند.

زناردو می‌گوید: «در چنین سن کمی، همه چیز در پسماندهای ابرنواختر سرعتی باورنکردنی دارد و سریع تغییر می‌کند، ولی به نظر می‌رسد میدان مغناطیسی آن دارد به شیوه‌ی خوب و مرتبی تا لبه‌های پوسته پیش می‌رود.»

گینسلر و همکارانش رصد دگرگونی‌های پیوسته‌ی این پسماند را ادامه خواهند داد. او می‌گوید: «ما شکل میدان مغناطیسی آن را زیر نظر خواهیم گرفت تا دگرگونی‌های آن در زمانی که موج شوک و پسماندها در سر راهشان به مواد تازه‌ای می‌رسند را ببینیم.»

گزارش این دانشمندان در شماره‌ی ۲۹ ژوئن نشریه‌ی آستروفیزیکال جورنال منتشر شده است.
#پسماند_ابرنواختر #1987A

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/07/1987A.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«شبح ستاره‌ای که دیرزمانیست مُرده»
----------------------------------

* این رگه‌های گازی سرخ و برافروخته یکی از گسترده‌ترین پسماندهای ابرنواختر در کهکشان راه شیری را ساخته‌اند.

یک "پسماند ابرنواختر" به هر آن چه از انفجار یک ستاره، یا همان ابرنواختر به جا مانده باشد گفته می‌شود. این رشته‌های سرخ‌فام بخشی از #پسماند_ابرنواختر اچ‌بی‌اچ ۳ هستند، جرمی که در ۱۹۶۶ با بهره از تلسکوپ‌های رادیویی شناسایی شد. این شاخه‌های برافروخته به احتمال بسیار گازهایی مولکولی هستند که موج شوک ابرنواختر به آنها کوبیده شده. برخورد موج انفجار این مولکول‌ها را برانگیخته و به تابش فروسرخ واداشته.

ساختارهای ابر-مانند سفیدی هم در تصویر دیده می‌شوند که بخشی از یک دسته منطقه‌ی #ستاره‌زایی به نام‌های دبلیو۳، دبلیو۴، و دبلیو۵ هستند. این مناطق تا بیرون از این چارچوب گسترده شده‌اند. هم پسماند ابرنواختر و هم این ابرهای سفید حدود ۶۴۰۰ سال نوری از ما فاصله دارند.

قطر پسماند اچ‌بی‌اچ ۳ حدود ۱۵۰ سال نوریست و از این نظر یکی از بزرگ‌ترین پسماندهای ابرنواختریست که تاکنون شناخته شده. این پسماند شاید یکی از قدیمی‌ترین‌ها هم باشد: تاریخ انفجاری که آن را پدید آورد از ۸۰ هزار تا ۱ میلیون سال پیش برآورد شده.

در سال ۲۰۱۶ تلسکوپ فرمی تابش پرتوهای گاما را از جایی نزدیک اچ‌بی‌اچ ۳ ردیابی کرد. احتمال می‌رود سرچشمه‌ی این پرتوها گازهای درون یکی از آن مناطق ستاره‌زا باشد که در اثر ذرات پرانرژیِ گسیلیده از ابرنواختر برانگیخته شده‌اند.

این عکس توسط تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا گرفته شده و در آن، طول موج‌های ۳.۶ میکرون با رنگ آبی و ۴.۵ میکرون با رنگ سرخ نشان داده شده‌اند. رنگ سفیدِ ابرهای ستاره‌زا آمیزه‌ای از هر دو طول موج است، ولی رشته‌های برافروخته‌ی اچ‌بی‌اچ ۳ تنها طول موج ۴.۵ میکرون را می‌نمایانند.

تلسکوپ #اسپیتزر به همراه تلسکوپ فضایی هابل، رصدخانه‌ی پرتو ایکس چاندرا، و رصدخانه‌ی پرتو گامای کامپتون یکی از چهار رصدخانه‌ی بزرگ ناسا است. اسپیتزر که آسمان را در طیف فروسرخ که کم انرژی‌تر از نور دیدنی (مریی) است می‌کاود، در روز ۲۵ اوت امسال ۱۵ سالگی‌اش را جشن خواهد گرفت.

--------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/08/HBH3.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky