«رقص سایه‌ای عجیب پیرامون یک ستاره»
—---------------------------------------—
https://goo.gl/Ur87QN
* به گزارش گروهی از پژوهشگران، سایه‌ی متحرک شگفت‌آوری بر روی قرص گاز و غبار پیرامون یک ستاره‌ی جوان و نزدیک افتاده که احتمال می‌رود نشانگر وجود یک #سیاره_فراخورشیدی ناپیدا در این قرص باشد.
این پژوهشگران پس از بررسی عکس‌هایی که در مدت ۱۸ سال از ستاره‌ی "تی‌دبلیو-مار باریک" (#TW_Hydrae) گرفته شده بود متوجه این سایه شدند. این ستاره‌ی تقریبا ۱۸ میلیون ساله، با فاصله‌ی ۱۹۲ سال نوری از زمین در #صورت_فلکی_مار_باریک جای دارد. این عکس‌ها که توسط تلسکوپ فضایی هابل ناسا گرفته شده‌اند نشان می‌دهند که این سایه هر ۱۶ سال یک بار به گرد قرص که حدود ۶۶ میلیارد کیلومتر پهنا دارد می‌چرخد.
نویسنده‌ی اصلی پژوهش، جان دبس از بنیاد علمی تلسکوپ فضایی در بالتیمور می‌گوید: «این نخستین قرصی است که عکس‌های بسیاری از آن در چنین بازه‌ی زمانی بلندی گرفته شده، و از همین رو به ما اجازه می‌دهد تا این پدیده‌ی شگفت‌انگیز را ببینیم. این ما را امیدوار می‌کند که چه بسا این گونه پدیده‌های سایه‌ای در سامانه‌های ستاره‌ای جوان به نسبت رایج باشند.»
به گفته‌ی دبس و همکارانش، یک سیاره‌ی پنهان بهترین توضیح برای این سایه است. البته اگر چنین باشد، خود این دنیای بیگانه نیست که دارد سایه می‌اندازد؛ بلکه گرانش آن بخش درونی قرص گاز و غبار را تاب داده و کج کرده، و دارد جلوی نور ستاره برای رسیدن به بخش‌های بیرونی را می‌گیرد.
محاسبه‌های این دانشمندان نشان داده که این سیاره حدود ۱۶۰ میلیون کیلومتر از ستاره‌ی تی‌دبلیو مار باریک فاصله دارد -تقریبا برابر با فاصله‌ی زمین تا خورشید. این فاصله کمتر از آنست که هابل یا دیگر تلسکوپ‌های کنونی بتوانند به طور مستقیم از سیاره عکس بگیرند (سیاره‌هایی که تا این اندازه به ستاره‌ی میزبانشان نزدیکند در نور خیره‌کننده‌ی آن گم می‌شوند).
پژوهشگران افزودند که این سیاره‌ی احتمالی می‌بایست حدود پنج برابر سنگین‌تر از مشتری باشد تا بتواند چنین تغییری در بخش درونی قرص پدید آورد.
به گفته‌ی اعضای گروه، این یافته‌ها که در نشست روز شنبه، ۷ ژانویه‌ی ۲۰۱۷ در ۲۲۹مین نشست انجمن اخترشناسی آمریکا در گریپواین تگزاس ارایه شد، روشی نوین و امیدبخش برای شکار سیاره‌های نوزاد در بخش‌های درونی قرص‌های پیرامون ستارگان جوان برای ما فراهم می‌کند. [در همین زمینه:🔺 ۶ روش برای یافتن سیاره های فراخورشیدی (https://goo.gl/OTRAeM)]
دبس می‌گوید: «چیزی که مایه‌ی شگفتیست اینست که با بررسی ناحیه‌ی بیرونی قرص و با سنجش حرکت، جایگاه و رفتار یک سایه، می‌توانیم چیزهایی درباره‌ی یک بخش نادیدنیِ قرص بیاموزیم. این پژوهش به ما نشان می‌دهد که حتی این قرص‌های پهناور، که بخش‌های درونیشان را نمی‌توانیم ببینیم، پویا هستند و به شیوه‌های آشکارپذیری که فکرش را هم نمی‌کردیم دگرگون شده و تغییر می‌کنند.»
🔴توضیح این عکس:
🔺این عکس‌ها که توسط تلسکوپ هابل و به فاصله یک سال گرفته شده‌اند، سایه‌ای را نشان می‌دهند که دارد در جهت پادساعتگرد دور یک قرص گاز و غبار پیرامون ستاره‌ی جوان تی‌دبلیو مار باریک می‌چرخد. در دو عکس بالایی یک روشنی نایکنواخت در قرص دیده می‌شود. دو تصویر پایینی از پردازش همان دو عکس بالا درست شده‌اند و این سایه را بهتر آشکار کرده‌اند.
#قرص_پیش‌سیاره‌ای #تلسکوپ_هابل
—---------------------------------------—
درباره‌ی این ستاره پیش از این خوانده بودید:
🔺کشف نخستین قرص یخ فراخورشیدی (https://goo.gl/ztj1Vl)
🔺ستاره ای که از سن مادر شدنش گذشته ولی هنوز سیاره می سازد (https://goo.gl/aPMJ0q)
—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/01/TWHydrae.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
—---------------------------------------—
https://goo.gl/Ur87QN
* به گزارش گروهی از پژوهشگران، سایه‌ی متحرک شگفت‌آوری بر روی قرص گاز و غبار پیرامون یک ستاره‌ی جوان و نزدیک افتاده که احتمال می‌رود نشانگر وجود یک #سیاره_فراخورشیدی ناپیدا در این قرص باشد.
این پژوهشگران پس از بررسی عکس‌هایی که در مدت ۱۸ سال از ستاره‌ی "تی‌دبلیو-مار باریک" (#TW_Hydrae) گرفته شده بود متوجه این سایه شدند. این ستاره‌ی تقریبا ۱۸ میلیون ساله، با فاصله‌ی ۱۹۲ سال نوری از زمین در #صورت_فلکی_مار_باریک جای دارد. این عکس‌ها که توسط تلسکوپ فضایی هابل ناسا گرفته شده‌اند نشان می‌دهند که این سایه هر ۱۶ سال یک بار به گرد قرص که حدود ۶۶ میلیارد کیلومتر پهنا دارد می‌چرخد.
نویسنده‌ی اصلی پژوهش، جان دبس از بنیاد علمی تلسکوپ فضایی در بالتیمور می‌گوید: «این نخستین قرصی است که عکس‌های بسیاری از آن در چنین بازه‌ی زمانی بلندی گرفته شده، و از همین رو به ما اجازه می‌دهد تا این پدیده‌ی شگفت‌انگیز را ببینیم. این ما را امیدوار می‌کند که چه بسا این گونه پدیده‌های سایه‌ای در سامانه‌های ستاره‌ای جوان به نسبت رایج باشند.»
به گفته‌ی دبس و همکارانش، یک سیاره‌ی پنهان بهترین توضیح برای این سایه است. البته اگر چنین باشد، خود این دنیای بیگانه نیست که دارد سایه می‌اندازد؛ بلکه گرانش آن بخش درونی قرص گاز و غبار را تاب داده و کج کرده، و دارد جلوی نور ستاره برای رسیدن به بخش‌های بیرونی را می‌گیرد.
محاسبه‌های این دانشمندان نشان داده که این سیاره حدود ۱۶۰ میلیون کیلومتر از ستاره‌ی تی‌دبلیو مار باریک فاصله دارد -تقریبا برابر با فاصله‌ی زمین تا خورشید. این فاصله کمتر از آنست که هابل یا دیگر تلسکوپ‌های کنونی بتوانند به طور مستقیم از سیاره عکس بگیرند (سیاره‌هایی که تا این اندازه به ستاره‌ی میزبانشان نزدیکند در نور خیره‌کننده‌ی آن گم می‌شوند).
پژوهشگران افزودند که این سیاره‌ی احتمالی می‌بایست حدود پنج برابر سنگین‌تر از مشتری باشد تا بتواند چنین تغییری در بخش درونی قرص پدید آورد.
به گفته‌ی اعضای گروه، این یافته‌ها که در نشست روز شنبه، ۷ ژانویه‌ی ۲۰۱۷ در ۲۲۹مین نشست انجمن اخترشناسی آمریکا در گریپواین تگزاس ارایه شد، روشی نوین و امیدبخش برای شکار سیاره‌های نوزاد در بخش‌های درونی قرص‌های پیرامون ستارگان جوان برای ما فراهم می‌کند. [در همین زمینه:🔺 ۶ روش برای یافتن سیاره های فراخورشیدی (https://goo.gl/OTRAeM)]
دبس می‌گوید: «چیزی که مایه‌ی شگفتیست اینست که با بررسی ناحیه‌ی بیرونی قرص و با سنجش حرکت، جایگاه و رفتار یک سایه، می‌توانیم چیزهایی درباره‌ی یک بخش نادیدنیِ قرص بیاموزیم. این پژوهش به ما نشان می‌دهد که حتی این قرص‌های پهناور، که بخش‌های درونیشان را نمی‌توانیم ببینیم، پویا هستند و به شیوه‌های آشکارپذیری که فکرش را هم نمی‌کردیم دگرگون شده و تغییر می‌کنند.»
🔴توضیح این عکس:
🔺این عکس‌ها که توسط تلسکوپ هابل و به فاصله یک سال گرفته شده‌اند، سایه‌ای را نشان می‌دهند که دارد در جهت پادساعتگرد دور یک قرص گاز و غبار پیرامون ستاره‌ی جوان تی‌دبلیو مار باریک می‌چرخد. در دو عکس بالایی یک روشنی نایکنواخت در قرص دیده می‌شود. دو تصویر پایینی از پردازش همان دو عکس بالا درست شده‌اند و این سایه را بهتر آشکار کرده‌اند.
#قرص_پیش‌سیاره‌ای #تلسکوپ_هابل
—---------------------------------------—
درباره‌ی این ستاره پیش از این خوانده بودید:
🔺کشف نخستین قرص یخ فراخورشیدی (https://goo.gl/ztj1Vl)
🔺ستاره ای که از سن مادر شدنش گذشته ولی هنوز سیاره می سازد (https://goo.gl/aPMJ0q)
—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/01/TWHydrae.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
«هندسه شگفت‌انگیز یک ستاره نوزاد»
—-------------------------
یکی از چیستان‌های بزرگ اخترفیزیک چگونگی پیدایش ستارگانی مانند خورشید از رُمبش ابرهای مولکولی در مناطق ستاره‌زایی کیهان است. نام فنی این چیستان، مساله‌ی تکانه‌ی زاویه‌ای در پیدایش ستارگان است [تکانه= اندازه حرکت].
پرسش اساسی اینست: گازهای درون ابر ستاره‌زا به گونه‌ای در چرخش است که باعث می‌شود هر عنصر درون این گاز تکانه‌ی زاویه‌ای متفاوتی پیدا کند. این ابر به دنبال رمبش، سرانجام به حالتی می‌رسد که در آن کشش گرانشی ستاره‌ی نوزادی که دارد از رمبش پدید می‌آید با نیروی مرکزگریز (گریز از مرکز، centrifugal force) برابر می‌شود، در نتیجه رمبش به درون در یک شعاع متوقف می‌شود مگر این که بتواند بخشی از تکانه‌ی زاویه‌ایش را پس بزند (بیرون بریزد). این نقطه به نام "سد مرکزگریز" شناخته می‌شود.
اکنون گروهی از دانشمندان به رهبری نامی ساکائی از آزمایشگاه زایش ستاره و سیاره‌ی ریکن (RIKEN) با بهره از داده‌های آنتن‌های رادیویی به سرنخ‌هایی درباره‌ی این که گازهای درون ابر چگونه می‌توانند راهشان به سطح ستاره‌ی نوزاد را پیدا کنند دست یافته‌اند. ساکائی و گروهش برای بهتر شناختن این فرآیند به سراغ رصدخانه‌ی آلما رفتند، آرایه‌ای از ۶۶ آنتن در بیابان آتاکاما در شمال شیلی. این آنتن‌ها با هماهنگی دقیقی که با یکدیگر دارند می‌توانند عکس‌هایی از تابش‌های رادیویی مناطق پیش‌سیاره‌ای در آسمان بگیرند.
این پژوهشگران پیش‌ستاره‌ای به نام ال۱۵۲۷ در یک منطقه‌ی ستاره‌زایی نزدیک به نام ابر مولکولی گاو (ثور) در حدود ۴۵۰ سال نوری زمین را برگزیدند. این پیش‌ستاره دارای یک قرص پیش‌سیاره‌ای چرخان است که از دید ما تقریبا از لبه دیده می‌شود (لبه‌نما است) و در دل پوشش گسترده‌ای از مولکول و غبار جای گرفته.
ساکایی پیش از این با شناسایی مولکول‌ها پیرامون همین پیش‌ستاره دریافته بود که بر خلاف فرضیه‌ی رایج، گذار از پوشش بیرونی به قرص درونی آن هموار و یکنواخت نیست بلکه بسیار پیچیده است (قرص درونی همان قرصیست که در آینده سیاره‌ها را می‌سازد). ساکایی می‌گوید: «ما با بررسی داده‌ها دریافتیم که منطقه‌ی نزدیک سد مرکزگریز -جایی که پیشروی ذرات به درون متوقف می‌شود- بسیار پیچیده است، و پی بردیم که بررسی جابجایی‌ها در این منطقه‌ی گذار می‌تواند برای شناخت چگونگی رمبش پوشش بیرونی نکته‌ای کلیدی باشد. مشاهدات ما نشان می دهند که پوشش بیرونی در این نقطه دارد پهن می‌شود، نشانه‌ی چیزی مانند یک "ترافیک" در منطقه‌‌ای درست بیرون از سد مرکزگریز، جایی که گازها در اثر یک موج شوک داغ می‌شوند. مشاهدات نشان دادند که بخش چشمگیری از تکانه‌ی زاویه‌ای دارد توسط گازهایی که در راستای عمودی از قرص تخت پیش‌سیاره‌ای پیرامون پیش‌ستاره بیرون می‌زنند از دست می‌رود.»
این رفتار با محاسبه‌هایی که گروه دانشمندان با بهره از یک مدل پرتابی خالص انجام داده بودند جور در می‌آمد. در این مدل، ذرات مانند پرتابه‌های ساده‌ای رفتار می‌کردند که نیاز به تاثیر نیروی مغناطیسی یا نیروهای دیگر نداشتند.
ساکایی می‌گوید: «ما قصد داریم برای پالایش بیشتر دانسته‌هایمان از پویایی (دینامیک) پیدایش ستارگان و یافتن توضیح کامل چگونگی رمبش مواد برای ساختن ستاره، به رصدهایمان با آرایه‌ی نیرومند #آلما ادامه دهیم این همچنین می‌تواند به ما در شناخت بهتر فرگشت سامانه‌ی خورشیدی خودمان هم کمک کند.»
گزارش این پژوهش توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد در ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر شده است.
#ستاره‌زایی #قرص_پیش‌سیاره‌ای #رمبش_گرانشی
https://goo.gl/DTtJ5J
—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/02/L1527.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
—-------------------------
یکی از چیستان‌های بزرگ اخترفیزیک چگونگی پیدایش ستارگانی مانند خورشید از رُمبش ابرهای مولکولی در مناطق ستاره‌زایی کیهان است. نام فنی این چیستان، مساله‌ی تکانه‌ی زاویه‌ای در پیدایش ستارگان است [تکانه= اندازه حرکت].
پرسش اساسی اینست: گازهای درون ابر ستاره‌زا به گونه‌ای در چرخش است که باعث می‌شود هر عنصر درون این گاز تکانه‌ی زاویه‌ای متفاوتی پیدا کند. این ابر به دنبال رمبش، سرانجام به حالتی می‌رسد که در آن کشش گرانشی ستاره‌ی نوزادی که دارد از رمبش پدید می‌آید با نیروی مرکزگریز (گریز از مرکز، centrifugal force) برابر می‌شود، در نتیجه رمبش به درون در یک شعاع متوقف می‌شود مگر این که بتواند بخشی از تکانه‌ی زاویه‌ایش را پس بزند (بیرون بریزد). این نقطه به نام "سد مرکزگریز" شناخته می‌شود.
اکنون گروهی از دانشمندان به رهبری نامی ساکائی از آزمایشگاه زایش ستاره و سیاره‌ی ریکن (RIKEN) با بهره از داده‌های آنتن‌های رادیویی به سرنخ‌هایی درباره‌ی این که گازهای درون ابر چگونه می‌توانند راهشان به سطح ستاره‌ی نوزاد را پیدا کنند دست یافته‌اند. ساکائی و گروهش برای بهتر شناختن این فرآیند به سراغ رصدخانه‌ی آلما رفتند، آرایه‌ای از ۶۶ آنتن در بیابان آتاکاما در شمال شیلی. این آنتن‌ها با هماهنگی دقیقی که با یکدیگر دارند می‌توانند عکس‌هایی از تابش‌های رادیویی مناطق پیش‌سیاره‌ای در آسمان بگیرند.
این پژوهشگران پیش‌ستاره‌ای به نام ال۱۵۲۷ در یک منطقه‌ی ستاره‌زایی نزدیک به نام ابر مولکولی گاو (ثور) در حدود ۴۵۰ سال نوری زمین را برگزیدند. این پیش‌ستاره دارای یک قرص پیش‌سیاره‌ای چرخان است که از دید ما تقریبا از لبه دیده می‌شود (لبه‌نما است) و در دل پوشش گسترده‌ای از مولکول و غبار جای گرفته.
ساکایی پیش از این با شناسایی مولکول‌ها پیرامون همین پیش‌ستاره دریافته بود که بر خلاف فرضیه‌ی رایج، گذار از پوشش بیرونی به قرص درونی آن هموار و یکنواخت نیست بلکه بسیار پیچیده است (قرص درونی همان قرصیست که در آینده سیاره‌ها را می‌سازد). ساکایی می‌گوید: «ما با بررسی داده‌ها دریافتیم که منطقه‌ی نزدیک سد مرکزگریز -جایی که پیشروی ذرات به درون متوقف می‌شود- بسیار پیچیده است، و پی بردیم که بررسی جابجایی‌ها در این منطقه‌ی گذار می‌تواند برای شناخت چگونگی رمبش پوشش بیرونی نکته‌ای کلیدی باشد. مشاهدات ما نشان می دهند که پوشش بیرونی در این نقطه دارد پهن می‌شود، نشانه‌ی چیزی مانند یک "ترافیک" در منطقه‌‌ای درست بیرون از سد مرکزگریز، جایی که گازها در اثر یک موج شوک داغ می‌شوند. مشاهدات نشان دادند که بخش چشمگیری از تکانه‌ی زاویه‌ای دارد توسط گازهایی که در راستای عمودی از قرص تخت پیش‌سیاره‌ای پیرامون پیش‌ستاره بیرون می‌زنند از دست می‌رود.»
این رفتار با محاسبه‌هایی که گروه دانشمندان با بهره از یک مدل پرتابی خالص انجام داده بودند جور در می‌آمد. در این مدل، ذرات مانند پرتابه‌های ساده‌ای رفتار می‌کردند که نیاز به تاثیر نیروی مغناطیسی یا نیروهای دیگر نداشتند.
ساکایی می‌گوید: «ما قصد داریم برای پالایش بیشتر دانسته‌هایمان از پویایی (دینامیک) پیدایش ستارگان و یافتن توضیح کامل چگونگی رمبش مواد برای ساختن ستاره، به رصدهایمان با آرایه‌ی نیرومند #آلما ادامه دهیم این همچنین می‌تواند به ما در شناخت بهتر فرگشت سامانه‌ی خورشیدی خودمان هم کمک کند.»
گزارش این پژوهش توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد در ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر شده است.
#ستاره‌زایی #قرص_پیش‌سیاره‌ای #رمبش_گرانشی
https://goo.gl/DTtJ5J
—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/02/L1527.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«خانه تکانی در یک منظومه نوزاد»
—------------------------------
در این تصویر قرص غباری را می‌بینیم که ستاره‌ای جوان و تنها به نام اچ‌دی ۱۶۹۱۴۲ را در میان گرفته.
آرایه‌ی بزرگ میلیمتری/زیرمیلیمتری آتاکاما (آلما) در این عکس با دریافت سیگنال‌هایی که از دانه‌های میلیمتری غبار می‌آید، قرص را با وضوحی بالا آشکار کرده است. این حلقه‌های روشن نوارهایی چگال از غبارند که با شکاف‌هایی ژرف از هم جدا شده‌اند.
چشمان تیزبین آلما که برای بررسی گاز و غبار سرد در سامانه‌هایی مانند اچ‌دی ۱۶۹۱۴۲ بهینه‌سازی شده، تاکنون ساختار چندین سامانه‌ی ستاره‌ای نوزاد با چنین شکاف‌ها و حفره‌هایی را آشکار کرده است. نظریه‌های گوناگونی برای توضیح این ساختارها پیشنهاد شده- از جمله آشفتگی‌هایی که در اثر "ناپایداری مغناطوچرخشی" [۱] پدید می‌آیند، یا به هم پیوستن و انباشت ذرات غبار- ولی پذیرفتنی‌ترین نظریه اینست که این شکاف‌های چشمگیر را پیش‌سیاره‌های غول‌پیکری که درون قرص غبار به گرد ستاره می‌چرخند پدید آورده‌اند.
هنگامی که سامانه‌های ستاره‌ای ساخته می‌شوند، گاز و غبار پیرامون ستاره توده شده و سیاره‌هایی پدید می‌آورد. این سیاره‌ها همچنان که به گرد ستاره می‌چرخند، گاز و غبار سر راهشان را می‌روبند و شکاف‌هایی در قرص درست می‌کنند که باعث می‌شود قرص غبار به نوارهایی آشکار بخش شود. شکاف‌های تیره‌ای که در این تصویر دیده می‌شود با همین نظریه‌ی سوم، یعنی وجود چند پیش‌سیاره همخوانی دارد- چیزی که بررسی‌های انجام شده روی همین سامانه در طیف‌های دیدنی (مریی) و فروسرخ هم آن را تایید می‌کنند.
مشاهده‌ی این گونه قرص‌های پیش‌سیاره‌ای به کمک آلما به دانشمندان اجازه می‌دهد تا با رونمایی از روند فرگشت سامانه‌های نوزاد، به بررسی نخستین گام‌های پیدایش سیاره‌ها بپردازند.
—------------------------------------------
یادداشت:
۱] ناپایداری مغناطوچرخشی (magnetorotational instability) یا MRI یک ناپایداری شاره‌ای است که باعث می‌شود قرص برافزایشی پیرامون یک جرم بزرگ دستخوش آشفتگی شود. این آشفتگی زمانی پدید می‌آید که سرعت زاویه‌ایِ یک شاره‌ی رسانا در یک میدان مغناطیسی با افزایش فاصله از مرکز چرخش، کاهش یابد.
#سیاره_فراخورشیدی #قرص_پیش‌سیاره‌ای
https://goo.gl/yUoU4F
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/04/Spring-Cleaning.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
—------------------------------
در این تصویر قرص غباری را می‌بینیم که ستاره‌ای جوان و تنها به نام اچ‌دی ۱۶۹۱۴۲ را در میان گرفته.
آرایه‌ی بزرگ میلیمتری/زیرمیلیمتری آتاکاما (آلما) در این عکس با دریافت سیگنال‌هایی که از دانه‌های میلیمتری غبار می‌آید، قرص را با وضوحی بالا آشکار کرده است. این حلقه‌های روشن نوارهایی چگال از غبارند که با شکاف‌هایی ژرف از هم جدا شده‌اند.
چشمان تیزبین آلما که برای بررسی گاز و غبار سرد در سامانه‌هایی مانند اچ‌دی ۱۶۹۱۴۲ بهینه‌سازی شده، تاکنون ساختار چندین سامانه‌ی ستاره‌ای نوزاد با چنین شکاف‌ها و حفره‌هایی را آشکار کرده است. نظریه‌های گوناگونی برای توضیح این ساختارها پیشنهاد شده- از جمله آشفتگی‌هایی که در اثر "ناپایداری مغناطوچرخشی" [۱] پدید می‌آیند، یا به هم پیوستن و انباشت ذرات غبار- ولی پذیرفتنی‌ترین نظریه اینست که این شکاف‌های چشمگیر را پیش‌سیاره‌های غول‌پیکری که درون قرص غبار به گرد ستاره می‌چرخند پدید آورده‌اند.
هنگامی که سامانه‌های ستاره‌ای ساخته می‌شوند، گاز و غبار پیرامون ستاره توده شده و سیاره‌هایی پدید می‌آورد. این سیاره‌ها همچنان که به گرد ستاره می‌چرخند، گاز و غبار سر راهشان را می‌روبند و شکاف‌هایی در قرص درست می‌کنند که باعث می‌شود قرص غبار به نوارهایی آشکار بخش شود. شکاف‌های تیره‌ای که در این تصویر دیده می‌شود با همین نظریه‌ی سوم، یعنی وجود چند پیش‌سیاره همخوانی دارد- چیزی که بررسی‌های انجام شده روی همین سامانه در طیف‌های دیدنی (مریی) و فروسرخ هم آن را تایید می‌کنند.
مشاهده‌ی این گونه قرص‌های پیش‌سیاره‌ای به کمک آلما به دانشمندان اجازه می‌دهد تا با رونمایی از روند فرگشت سامانه‌های نوزاد، به بررسی نخستین گام‌های پیدایش سیاره‌ها بپردازند.
—------------------------------------------
یادداشت:
۱] ناپایداری مغناطوچرخشی (magnetorotational instability) یا MRI یک ناپایداری شاره‌ای است که باعث می‌شود قرص برافزایشی پیرامون یک جرم بزرگ دستخوش آشفتگی شود. این آشفتگی زمانی پدید می‌آید که سرعت زاویه‌ایِ یک شاره‌ی رسانا در یک میدان مغناطیسی با افزایش فاصله از مرکز چرخش، کاهش یابد.
#سیاره_فراخورشیدی #قرص_پیش‌سیاره‌ای
https://goo.gl/yUoU4F
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/04/Spring-Cleaning.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«هنرنمایی یک سیاره نوزاد»
—------------------------
در منطقه‌ی ستاره‌زایی جوان مارافسای، ۴۱۰ سال نوری دورتر از خورشید، #قرص_پیش‌سیاره‌ای افسون‌کننده‌ای به نام ای‌اس ۲۰۹ دارد به آرامی دارد دگردیسی پیدا می‌کند. این تصویر شگفت‌انگیز به کمک تلسکوپ قدرتمند #آلما گرفته شده و الگوی نامعمولی از حلقه‌ها و شکاف‌ها را در غبار پیرامون یک ستاره‌ی جوان نشان می‌دهد.
قرص‌های پیش‌سیاره‌ای صفحه‌های فشرده و چرخانی از گاز و غبارند که گرداگرد ستارگان نوزاد دیده می‌شوند. این قرص‌ها موادی را در بر دارند که روزی به سیاره‌ها، ماه‌ها، و اجرام کوچک دیگری تبدیل خواهند شد. سامانه‌ی درون این عکس با داشتن سنی کمتر از یک میلیون سال، بسیار جوان است ولی از هم‌اکنون دو شکاف آشکار دارد در قرص آن پدید می‌آید.
شکاف بیرونی پهن و ژرف است و غبار بسیار کمی در آن مانده. به باور اخترشناسان یک سیاره‌ی غول‌پیکر، تقریبا به اندازه‌ی کیوان در این شکاف است و آن را از غبار پاک کرده. ولی فاصله‌ی آن از ستاره‌ی مرکزی حدود ۸۰۰ دقیقه‌ی نوریست، بیش از سه برابر فاصله‌ی نپتون و خورشید!
این سیاره همچنان که در مسیرش پیش می‌رود، غباری که در راهش است را در لبه‌های بیرونی مدارش انباشته و شکاف را به گونه‌ی فزاینده‌ای پاکیزه‌تر و آشکارتر می‌کند.
شکاف باریک‌تر و غبارآلود درونی می‌تواند توسط یک سیاره‌ی کوچک‌تر پدید آمده باشد، ولی اخترشناسان این احتمال هیجان‌انگیز را نیز پیش کشیده‌اند که در واقع هر دو شکاف دستاورد همان سیاره‌ی بزرگ بیرونی‌اند.
دور بودن این سیاره‌ی کیوان‌مانند از ستاره‌ی مرکزی پرسش‌های فریبنده‌ای را درباره‌ی پیدایش سیاره‌ها در لبه‌های قرص‌های پیش‌سیاره‌ای، به ویژه در زمان‌بندی‌های کوتاه در پی آورده است.
#سیاره_فراخورشیدی
https://goo.gl/qMAoqN
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/AS209.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
—------------------------
در منطقه‌ی ستاره‌زایی جوان مارافسای، ۴۱۰ سال نوری دورتر از خورشید، #قرص_پیش‌سیاره‌ای افسون‌کننده‌ای به نام ای‌اس ۲۰۹ دارد به آرامی دارد دگردیسی پیدا می‌کند. این تصویر شگفت‌انگیز به کمک تلسکوپ قدرتمند #آلما گرفته شده و الگوی نامعمولی از حلقه‌ها و شکاف‌ها را در غبار پیرامون یک ستاره‌ی جوان نشان می‌دهد.
قرص‌های پیش‌سیاره‌ای صفحه‌های فشرده و چرخانی از گاز و غبارند که گرداگرد ستارگان نوزاد دیده می‌شوند. این قرص‌ها موادی را در بر دارند که روزی به سیاره‌ها، ماه‌ها، و اجرام کوچک دیگری تبدیل خواهند شد. سامانه‌ی درون این عکس با داشتن سنی کمتر از یک میلیون سال، بسیار جوان است ولی از هم‌اکنون دو شکاف آشکار دارد در قرص آن پدید می‌آید.
شکاف بیرونی پهن و ژرف است و غبار بسیار کمی در آن مانده. به باور اخترشناسان یک سیاره‌ی غول‌پیکر، تقریبا به اندازه‌ی کیوان در این شکاف است و آن را از غبار پاک کرده. ولی فاصله‌ی آن از ستاره‌ی مرکزی حدود ۸۰۰ دقیقه‌ی نوریست، بیش از سه برابر فاصله‌ی نپتون و خورشید!
این سیاره همچنان که در مسیرش پیش می‌رود، غباری که در راهش است را در لبه‌های بیرونی مدارش انباشته و شکاف را به گونه‌ی فزاینده‌ای پاکیزه‌تر و آشکارتر می‌کند.
شکاف باریک‌تر و غبارآلود درونی می‌تواند توسط یک سیاره‌ی کوچک‌تر پدید آمده باشد، ولی اخترشناسان این احتمال هیجان‌انگیز را نیز پیش کشیده‌اند که در واقع هر دو شکاف دستاورد همان سیاره‌ی بزرگ بیرونی‌اند.
دور بودن این سیاره‌ی کیوان‌مانند از ستاره‌ی مرکزی پرسش‌های فریبنده‌ای را درباره‌ی پیدایش سیاره‌ها در لبه‌های قرص‌های پیش‌سیاره‌ای، به ویژه در زمان‌بندی‌های کوتاه در پی آورده است.
#سیاره_فراخورشیدی
https://goo.gl/qMAoqN
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/AS209.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«ساختارهای غول‌پیکری از غبار که هابل پیرامون یک ستاره یافته»
—----------------------------------------------------------------------
* اخترشناسان به کمک تلسکوپ فضایی هابل ناسا ساختار گسترده و پیچیده‌ای از غبار به پهنای حدود ۲۴۰ میلیارد کیلومتر را یافته‌اند که ستاره‌ای جوان به نام اچ‌آر ۴۷۹۶ای را در بر گرفته.
دانشمندان در گذشته یک حلقه‌ی غبار درونی باریک و درخشان را به گرد این ستاره یافته بودند که احتمال می‌رود در اثر کشش گرانشی یک سیاره‌ی غول‌پیکر ناشناخته پدید آمده باشد. این ساختار نویافته‌ی غول‌پیکر امانه می‌تواند آگاهی‌هایی درباره‌ی این سامانه‌ی سیاره‌ایِ هنوز دیده نشده پیرامون این ستاره‌ی ۸ میلیون ساله، که هنوز در گام‌های سیاره‌سازی به سر می‌برد به ما بدهد.
این ساختاری از غبارهای ریز است که به احتمال بسیار در اثر برخورد سیاره‌های جوان و نوزاد نزدیک ستاره پدید آمده و شاهدی بر آنها هم حلقه‌ای درخشان از غبار است که در فاصله‌ی ۱۱ میلیارد کیلومتری ستاره یافته شده. فشار نور ستاره، که ۲۳ برابر درخشنده‌تر از خورشیدست، باعث پس زده شدن غبار به درون فضا شده است.
ولی پویایی این سامانه همین جا پایان نمی‌یابد. این ساختار گرد و غباریِ بیرونی مانند تیوب توییِ یک چرخ است که با یک کامیون برخورد کرده. در یک جهت بسیار گسترده‌تر از جهت دیگر شده و از همین رو حتی با این واقعیت که ما آن را در آسمان کج می‌بینیم، یک سمتش فشرده و له شده به نظر می‌رسد. این شاید به دلیل حرکت ستاره‌ی مرکزی در محیط میان‌ستاره‌ای باشد، مانند یک موج شوک کمانی که به هنگام پیشروی یک قایق در آب، جلوی آن درست می‌شود. یا شاید هم در اثر کشش کشندی همدم ستاره‌ی مرکزی باشد (اچ‌آر ۴۷۹۶بی که یک کوتوله‌ی سرخ است و ۸۷ میلیارد کیلومتر از ستاره‌ی اصلی فاصله دارد)
گلن اشنایدر از دانشگاه آریزونا، توسان می‌گوید: «پراکندگی این غبارها نشانه‌ی بارزی از شدت پویایی برهم‌کنش‌ها در بخش درونی سامانه، که حلقه را در بر دارد است.» اشنایدر کسی بود که با دستگاه تصویربردار طیفی تلسکوپ فضایی (STIS) در تلسکوپ #هابل توانست ذرات ریز غبار در بخش بیرونی اچ‌آر ۴۷۹۶ای را بررسی کرده و از آنها نقشه بردارد، کاری که تنها با حسمندی هابل می‌شد انجام داد.
اشنایدر می‌گوید: «ما نمی‌توانیم ساختارهای پسماندی فراسیاره‌ها را به عنوان سامانه‌هایی تنها در نظر بگیریم. اثرهای محیطی، از جمله برهم کنش‌ها با محیط میان‌ستاره‌ای و نیروهایی که از سوی همدم‌های ستاره‌ای وارد می‌شود، همگی می‌توانند پیامدهایی بلندمدت روی فرگشت چنین سامانه‌هایی بگذارند. بی‌تقارنی‌های بزرگی که در میدان غباری بیرونی دیده می‌شود خبر از وجود نیروهای بسیاری می‌دهد (نیروهایی فراتر از تنها فشار تابشی ستاره‌ی میزبان) که دارند براین مواد وارد شده و آنها را جابجا می‌کنند. ما چنین اثرهایی را در چند سامانه‌ی دیگر نیز دیده‌ایم، ولی این اینجا می‌بینیم چیزهای بسیاری دارند همزمان رخ می‌دهند.»
با این که از مدت‌ها پیش وجود قرص‌های پسماندی پیرامون ستارگان پیش‌بینی شده بود، ولی سال ۱۹۸۳ بود که ماهواره‌ی اخترشناسی فروسرخ ناسا (ایراس) نمونه‌ای از آن را یافت. بعدها نیز عکس‌هایی از قرصی لبه‌نما (از لبه دیده می‌شد) به گرد ستاره‌ی بتا سه‌پایه در آسمان جنوب گرفته شد. در اواخر دهه‌ی ۹۰ میلادی، نسل دوم دستگاه‌های هابل که به آن امکان می‌دادند نور خیره‌کننده‌ی ستاره‌ی مرکزی را بپوشاند به دانشمندان کمک کرد تا قرص‌های بسیار بیشتری را به تصویر بکشند. اکنون گمان می‌رود این گونه قرص‌های پسماندی پدیده‌هایی رایج باشند. تا امروز حدود ۴۰ مورد از چنین سامانه‌هایی به تصویر کشیده شده، به طور عمده توسط هابل.
#قرص_پیش‌سیاره‌ای
https://goo.gl/Rdr14Q
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/HR4796A.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
—----------------------------------------------------------------------
* اخترشناسان به کمک تلسکوپ فضایی هابل ناسا ساختار گسترده و پیچیده‌ای از غبار به پهنای حدود ۲۴۰ میلیارد کیلومتر را یافته‌اند که ستاره‌ای جوان به نام اچ‌آر ۴۷۹۶ای را در بر گرفته.
دانشمندان در گذشته یک حلقه‌ی غبار درونی باریک و درخشان را به گرد این ستاره یافته بودند که احتمال می‌رود در اثر کشش گرانشی یک سیاره‌ی غول‌پیکر ناشناخته پدید آمده باشد. این ساختار نویافته‌ی غول‌پیکر امانه می‌تواند آگاهی‌هایی درباره‌ی این سامانه‌ی سیاره‌ایِ هنوز دیده نشده پیرامون این ستاره‌ی ۸ میلیون ساله، که هنوز در گام‌های سیاره‌سازی به سر می‌برد به ما بدهد.
این ساختاری از غبارهای ریز است که به احتمال بسیار در اثر برخورد سیاره‌های جوان و نوزاد نزدیک ستاره پدید آمده و شاهدی بر آنها هم حلقه‌ای درخشان از غبار است که در فاصله‌ی ۱۱ میلیارد کیلومتری ستاره یافته شده. فشار نور ستاره، که ۲۳ برابر درخشنده‌تر از خورشیدست، باعث پس زده شدن غبار به درون فضا شده است.
ولی پویایی این سامانه همین جا پایان نمی‌یابد. این ساختار گرد و غباریِ بیرونی مانند تیوب توییِ یک چرخ است که با یک کامیون برخورد کرده. در یک جهت بسیار گسترده‌تر از جهت دیگر شده و از همین رو حتی با این واقعیت که ما آن را در آسمان کج می‌بینیم، یک سمتش فشرده و له شده به نظر می‌رسد. این شاید به دلیل حرکت ستاره‌ی مرکزی در محیط میان‌ستاره‌ای باشد، مانند یک موج شوک کمانی که به هنگام پیشروی یک قایق در آب، جلوی آن درست می‌شود. یا شاید هم در اثر کشش کشندی همدم ستاره‌ی مرکزی باشد (اچ‌آر ۴۷۹۶بی که یک کوتوله‌ی سرخ است و ۸۷ میلیارد کیلومتر از ستاره‌ی اصلی فاصله دارد)
گلن اشنایدر از دانشگاه آریزونا، توسان می‌گوید: «پراکندگی این غبارها نشانه‌ی بارزی از شدت پویایی برهم‌کنش‌ها در بخش درونی سامانه، که حلقه را در بر دارد است.» اشنایدر کسی بود که با دستگاه تصویربردار طیفی تلسکوپ فضایی (STIS) در تلسکوپ #هابل توانست ذرات ریز غبار در بخش بیرونی اچ‌آر ۴۷۹۶ای را بررسی کرده و از آنها نقشه بردارد، کاری که تنها با حسمندی هابل می‌شد انجام داد.
اشنایدر می‌گوید: «ما نمی‌توانیم ساختارهای پسماندی فراسیاره‌ها را به عنوان سامانه‌هایی تنها در نظر بگیریم. اثرهای محیطی، از جمله برهم کنش‌ها با محیط میان‌ستاره‌ای و نیروهایی که از سوی همدم‌های ستاره‌ای وارد می‌شود، همگی می‌توانند پیامدهایی بلندمدت روی فرگشت چنین سامانه‌هایی بگذارند. بی‌تقارنی‌های بزرگی که در میدان غباری بیرونی دیده می‌شود خبر از وجود نیروهای بسیاری می‌دهد (نیروهایی فراتر از تنها فشار تابشی ستاره‌ی میزبان) که دارند براین مواد وارد شده و آنها را جابجا می‌کنند. ما چنین اثرهایی را در چند سامانه‌ی دیگر نیز دیده‌ایم، ولی این اینجا می‌بینیم چیزهای بسیاری دارند همزمان رخ می‌دهند.»
با این که از مدت‌ها پیش وجود قرص‌های پسماندی پیرامون ستارگان پیش‌بینی شده بود، ولی سال ۱۹۸۳ بود که ماهواره‌ی اخترشناسی فروسرخ ناسا (ایراس) نمونه‌ای از آن را یافت. بعدها نیز عکس‌هایی از قرصی لبه‌نما (از لبه دیده می‌شد) به گرد ستاره‌ی بتا سه‌پایه در آسمان جنوب گرفته شد. در اواخر دهه‌ی ۹۰ میلادی، نسل دوم دستگاه‌های هابل که به آن امکان می‌دادند نور خیره‌کننده‌ی ستاره‌ی مرکزی را بپوشاند به دانشمندان کمک کرد تا قرص‌های بسیار بیشتری را به تصویر بکشند. اکنون گمان می‌رود این گونه قرص‌های پسماندی پدیده‌هایی رایج باشند. تا امروز حدود ۴۰ مورد از چنین سامانه‌هایی به تصویر کشیده شده، به طور عمده توسط هابل.
#قرص_پیش‌سیاره‌ای
https://goo.gl/Rdr14Q
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/HR4796A.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky