‍ #دوشنبه_های_سینما

#اجاره_نشینها

#داریوش_مهرجویی

پیش از معرفی؛
برخی عزیزان طی پیامهایی خواسته اند مثلا در معرفی کتاب یا فیلم و... بیشتر به بررسی و نقد بپردازم.

خدمتشان گفته ام اینجا بیشتر هدفم معرفی مختصر است. وگرنه من هم با ایشان همدلم و چنان کاری لازم است اما بنظرم مجالی دیگر میطلبد.

مثلا همین #اجاره_نشینها اگر نگویم میتوان درباره اش یک کتاب نوشت قطعا کار به سه چهار مقاله ی ده بیست صفحه ای میکشد..

در برخی آثار #مهرجویی شم ِ هنری این نازنین ترین های سینمای ما به شهودی #پیامبرانه میرسد...
خودش هرچه میخواهد بگوید مهم نیست، مهم این است که اثر پدید آمده دارد زندگی میکند و دایم در ذهن ایرانی موردی میشود برای لذت، دقت، پرسش، نقد و...

واین بزرگترین شاخصه ای است که یک کار را #هنری میکند؛ شکستن مرزهای زمان و مکان..

از ساخت #اجاره_نشینها ۳۲ سال میگذرد اما فیلم با وجود بارها دیده شدن هنوز دیدنی است و این اتفاق جز در منظومه ی یک اثر هنری هرگز امکان وقوع ندارد.

دوربین خیابان ولیعصر را نشان میدهد خیابانی که با همه ی توانایی مسولان شهری در ویران کردن تهران هنوز خیابان ترین است و مردانه برای اینکار ایستاده است.

بعد تصاویری از برجهایی که تازه داشتند در دهه ی شصت بعد از ده سالی توقف میامدند بالا تا زمین و آسمان و...تهران را نابود کنند و جیب افعیها و هیولاها را آباد با این توجیه تهوع آور که گریزی نیست از مدرنیته🤔🤔🤔

به هرحال دوربین میرسد به نواحی غربی تهران که آن سالها کوه و دشت بود و حالا..
خانه ای چند طبقه، بی مالکی مشخص و عده ای از همه رنگ که میدانند: #اجاره_نشین اند و دیر یازود باید بروند

خب همین چند خط نمیگوید ما با یک فیلم واقعی روبروییم و ساختمان نمادیست برای تهران یا حتا ایران؟

در هر شخصیت ما یکی از الگوهای اخلاقی و رفتاری جامعه ی ایرانی را میبینیم و خانه ای که...

یکبار دیگر فیلم را با این نگاه ببینید و #مهرجویی بزرگ و تمام عوامل فیلم را بستایید..

باشد که من هم مقالاتی دراین باره بنویسم..🙏🙏🙏

@Niyazestanbarani
🌹 🌹 🌹 🌹 🌹 🌹 🌹

‍ #دوشنبه_های_سینما

#ناصرالدین_شاه_آکتورسینما

میانه های دهه ی شصت و تمام دهه ی هفتاد فصل شکوفایی جوانانی بود که میخواستند #حوزه را ببرند توی #هنر یا شاید هنر را ببرند توی حوزه، پس #حوزه_ی_هنری سازمان فلان را تشکیل دادند تا یکی دیگر از اصطلاحات بغرنج و جمع نشدنی جمهوری اسلامی را کنار هم بنشانند که گویا هردو قطب، در گریز از هم، کنار هم ننشستند چنانکه امروزه حتا نامی از ترکیب فوق همانند بیست سی سال پیش پرآوازه نیست و حتا نیست..

#محسن_مخملباف، #مجیدمجیدی،
# ابراهیم_حاتمی_کیا و..حتا #عباس_کیارستمی..فرزندان این دهه ها بودند که سینمای ایران را پیش میبرد فرزندانی که هرکدام راه خویش رفتند.

در چنان سالهایی و پس از فاصله گرفتن از #جوگیریهای شعاری ِ درودبر و مرگ بر.. #مخملباف فیلمی سیاه و سفید ساخت تا نه تنها تاریخ سینمای ایران که تاریخ ایران را با طنزهایی کلامی و تصویری و موسیقایی و.. دربرابر دیدگان ما قرار دهد.تاریخی که در روندهای تغییرش نقش #خواجگان و #ملیجک ها و #ببری ها( گربه ی محبوب شاه قجر) و#زنان ِ... بیشتر از امیرکبیرها و نویسندگان و هنرمندان و... بوده است

#ناصرالدین_شاه.... به گمان من یک فیلم ناب است و #دیدنی چرا که در بستر #هنر شکل گرفته، فیلمی که از ناخودآگاه همه ی عواملش سربرمیکشد ( مثلا بازیهای شگفت عزت الله انتظامی، مهدی هاشمی،اکبرعبدی و...) فیلمی که نه سکانس به سکانس یا نما به نما که حتا فریم به فریمش درخور توجه است.

فیلمی که رشک بسیاری را برانگیخت، داد بسیاری را درآورد، سکوت بسیاری را درپی داشت و...

نباید وارد این بحثهای مفصل شوم.

#ناصرالدین_شاه... را باید بارها دید مجمع بسیاری حکایتها و روایتها و.. است غوغای کلام و تصویر و موسیقی و بازی و... است از فیلمهای نادری که تماشگر خود یک بازیگر و حتا مهمترین بازیگر فیلم است و شک که خود #مخملباف هم این نکته را نمیدانسته...

#دهها عامل دراین فیلم و بنابه آنچه ما ایرانیان در مفهومی عمیق #سرنوشت مینامیم کتار هم نشسته اند تا شاهکاری خلق کنند هرچند شهسوار سینمای ایران #عباس_کیارستمی پس از دیدن فیلم گفته بود: مخملباف هنوز شاهکارش را نساخته است..


دراین فیلم همه هستند: از #شهیدثالث بگیر تا #مهرجویی، از #گوگوش بگیر تا #بهروزوثوقی از #امیرکبیر بگیر تا #فردین از #آقای_بازیگر تا فرزندش از #دخترلر تا #رگبار و...

فیلمی که میزانسن هایش،حرکتهای دوربینش(از شاعر تصاویر سینمای ایران)،طنزش، طراحی لباسش، دیالوگهایش، موسیقی اش،تدوینش و... در تمام فیلمها و سریالهای جدی و طنز بعد از خود ردپایی دارد چنانکه خودش زاییده ی آثار پیشین است و یکی از معیارهای اثر خوب همین است #اثرپذیرفته و #اثرگذارده..

حتما این فیلم را تهیه کنید و ببینید چرا که سخن درباره ی این فیلم بسیار است و میتوان برایش کتاب نوشت...

#محسن_بارانی

@Niyazestanbarani
🌹 🌹 🌹 🌹 🌹 🌹 🌹

‍ #دوشنبه_های_سینما

#دایره_ی_مینا

فرض کنید این روزها کسی دوربینش را بردارد و همراه یک نیازمند #پیوندکلیه، برود در بیمارستانها و مراکز درمانی این روزها، سری هم بزند به کوچه پس کوچه های #دارو و... البته برود زیر پوست اینها..

به نظرتان چه قیامتی به پا خواهدشد؟!
تصورش نیز ویرانگر است بسیار..

حال بروید چهل و سه چهارسال پیش، جامعه ی ایرانی کاملا از #روستانشینی دارد کنده میشود اما #شهرنشین نشده بلکه #حاشیه_نشین شده (فکرکنید چهل سال بعد یک مجموعه ی ناپخته اسمش میشود #درحاشیه که اتفاقی؟!؟! به همان حوزه ی بهداشت سرک کشیده)

به هرحال دراین دوره ی انتقال و برزخ کشنده (از ده نشینی به حاشیه نشینی) طبق معمول عده ای #بچه_زرنگ پیدایشان میشود تا از خون_مردم خوری به نان و نوا برسند..

#موسی میرود تا پس از مدتی تعمق و دوری از قومش، قوانین نجات بخش را بیاورد او برادرش را مسول مهار قوم خود میکند اما در خلاء موسی #سامری سربرمیکشد و...میشود آنچه میشود..

کسی به #مهرجویی میگوید بیا شیراز تا وضع خون خری و خون فروشی مردم فقیر یا معتاد را نشانت بدهم #مهرجویی هنرمند و متعهد میرود و تکان میخورد..

در برگشت با #ساعدی حالا به دردمرده ی در غربت به خاک سپرده، گفتگو میکند و دومین فیلمنامه را براساس داستانی از او مینویسد. فیلمی ساخته میشود به نام #دایره_ی_ مینا با بازی انتظامی، فروزان، علی نصیریان سعید کنگرانی و..

۱۳۵۳ است اغلب متولیان پزشکی با فیلم مخالفند. فیلم توقیف میشود #پهلوی فیلم را میبیند با عصبانیت میگوید: این چه وضعی است سازنده را پیدا کنید اگر دروغ ساخته محاکمه شود اگر راست است مسولان توبیخ شوند که این چه اوضاع اسف باری است...

فیلم در خارج از کشور با استقبال روبرو میشود و سرانجام بعد از چهار سال در فروردین ۱۳۵۷ اکران میشود. اما طوفان انقلاب همان روستاییان حاشیه نشین شروع شده است. فیلم توقیف شده دیده نمیشود چنانکه بعدها بانوی مهرجویی سربریده میشود و #علی_سنتوری بی همانندش به مسلخ میرود...

#مهرجویی و آثارش را حتما دریابید...

@Niyazestanbarani
🌹 🌹 🌹 🌹 🌹 🌹 🌹

#این_یک_نقد_نیست (۲)

به بهانه ی کتاب #به_خاطر_بوفالوها
نوشته ی #سهیل_سرگلزایی
بخش(۲) -آیینگی و #دغدغه_ی_مخاطب

حدود نهصد سال پیشتر #عین_القضاة میانجی همدانی از #آیینگی کلام گفته است و این مشهور است و اینکه کلام گوینده چنان باشد که مخاطب خویش و خویشان خویش را در آن ببیند. هم او فرموده است : دغدغه ی فهم مخاطب نداشته باش اگر سخنی به ساخت و جان و زبانت رسید بگو مترس که مخاطبی هست یا نه، مهراس که مخاطب میفهمدش یا نه ..تو کار خویش کن ای ارجمند و سخن تو از پس سده ها به آنکه باید ، خواهد رسید
ازین سخنان چه برداشتها می‌توان داشت؟ اهمیت شگفت سخن، ماندگاری و تاثیرگذاری سخن، در اولویت نبودن مخاطب ، و.. یکپارچگی هستی انسانی آنگونه که روح جهان سخنی از نهان به تو می گوید تو برزبان می آری تا سالکی از پس سده ای و هزاره ای حتا آن را در إسرای خویش ببیند و به نورش را بپوید و..
آری اگر طوق نفرین نوشتن بر گردن کسی افتاده و او را سر رهایی ازین طوق نیست بسم‌الله.. حال و احوال و عوالم الخیال هنرمند کجا و پروای مخاطب کجا؟ بویژه مخاطب خاص یا اخص و دیده ام چه استعدادهای شگرفی که در دام پسند مخاطب پژمرده اند و گلستانی که باید نشده اند.
رگه های این استعداد در جای جای بخاطر بوفالوها دیده می شود. و این بیشتر مایه ی اضطراب است و مسولیت آفرین برای نویسنده و البته ما (به آنها اشاره خواهم کرد)
اما آنچه را عین القضاة آیینگی نامیده می توان در تعبیری دیگر #رستاخیز_تداعی ها نامید.
اگر یک اثر بتواند هنگام خواندن چیزهایی را در شما برانگیزد ،شما با احساسی فراموش شده درآمیزد،یا اتش یادهایی را بر پا کند و خواطری را احیا و.. معلوم است که اثری پر است..
یک سوی این پری ذهن و دل نویسنده است که دانسته و نادانسته آنچه را زیسته در سبک خویش ریخته در کلام وسوی دیگر پری ذهن و زبان مخاطب است. و این دومی است که مخاطب را سطح بندی می کند.
بگذارید برگردم به نام اثر؛
نویسنده یا #پری #مهرجویی بزرگ را دیده ، یا #فرانی_و_زویی #دی-جی-سالینجر را خوانده یا روایتی از رقص بوفالو سرخپوستان به یاد دارد و..
« فکرش را بکن تنگ غروب ، با گلوی پاره و خون چکان افتاده ای پای تپه ای و نفسهای به خس خس رسیده ات به شماره افتاده ، همین وقت یک دختر یا پیرزن زیبا را می بینی که کوزه ای به سر گذاشته و آب میبرد برای قبیله اش خانواده اش و.. تو در همان بازویت را آرنجت را تکیه گاه تنت کنی و هی سر بکشی و دل دل کنی که کوزه ها و کوزه به سرها صحیح و سالم برسند بالای تپه»
سالینجر ۱۹۶۱ کتابی غریب را چاپ میکند که حکایت حیرانی دردناک انسان است انسانی هاج و واج ، پریشان ( معنای بوفالو؟!) بعد ۱۹۹۵ مهرجویی پری را در می آورد و بعدها انسانهایی حیران که نقش خویش فراموش کرده‌اند اینها را می خوانند یا تجربه می کنند و یا به زبانی دیگر بیان..
تمام آثار از دل آثار دیگر پدید می آیند من شناسنامه ی ژنتیک و ممتیک تبار خویشم و کتابی که برسد به ارگانیک شدن بشود یک سازمان بی شک از دل دهها و صدها مادر و پدر بیرون آمده و آنچه اصالت یا بی اصالتی یک اثر را تایید می کند خلوص تجربه ای است که ارائه دهنده دارد و در بخاطر بوفالوها رگه های این خلوص را دارد. گیرم که نویسنده تازه آتش زده باشد در خرمن خویش و باید حالا حالاها جهدها کند و همت ها قرینش شود تا سرحلقه رندان شدند ها و..
برگردیم به رستاخیز هایی که محصول خواندن یک اثراست.
من بنا به رفتار و اتفاقی که در مخاطب می افتد بدوا به چند نوع رستاخیز اشاره میکنم
۱- مخاطبی که برای سرگرمی کتاب می خواند و صرفا نشئه ی ردیف کردن کلمات و جملات است و بعد هم افزودن بر لیست کتاب های خوانده شده و حتا حفظ و توضیح دقیق آن کتابها
۲- مخاطبی دانسته های اندوخته اش بیدارمیشود و این دانسته ها جزیی ازبودن او شده‌. این دسته باسواد های ریش و سبیل دارند
۳- مخاطبی که افروخته های درونی اش در اثر خواندن اثری احیا میشود اینان هنرمندان عالم مطالعه اند.ممکن است هرگز اثری هنری پدید نیاورند ولی انسانهایی بزرگ اند از آنها که جهان ما بیشتر به ایشان نیاز دارد و اینان روندگان طریقتی اند که ره بلا سپرده اند زیبا یند و زیبایی بخش جهان و..
۴- گروهی که طوق نفرین ساختن به گردنشان افکنده شده و در هم تنیدگی یه مقام قبل می رسد به سازندگی های تازه..
توجه به همین چهار نوع مخاطب معناش این است که دست کم چهار نوع هنرمند هم داریم اولی و دومی یک روی سکه ی هنرند و دومی و سومی روی دیگرش.و گمانم که سقف خانه ی هنر استوار میشود بر این چهار دیوار تا سقفی و بامی پدید آید و خود بشود شروع سقف و بامی دیگر..👇👇

‍ #دوشنبه_های_سینما

#دایره_ی_مینا

فرض کنید این روزها کسی دوربینش را بردارد و همراه یک نیازمند #پیوندکلیه، برود در بیمارستانها و مراکز درمانی این روزها، سری هم بزند به کوچه پس کوچه های #دارو و... البته برود زیر پوست اینها..

به نظرتان چه قیامتی به پا خواهدشد؟!
تصورش نیز ویرانگر است بسیار..

حال بروید چهل و سه چهارسال پیش، جامعه ی ایرانی کاملا از #روستانشینی دارد کنده میشود اما #شهرنشین نشده بلکه #حاشیه_نشین شده (فکرکنید چهل سال بعد یک مجموعه ی ناپخته اسمش میشود #درحاشیه که اتفاقی؟!؟! به همان حوزه ی بهداشت سرک کشیده)

به هرحال دراین دوره ی انتقال و برزخ کشنده (از ده نشینی به حاشیه نشینی) طبق معمول عده ای #بچه_زرنگ پیدایشان میشود تا از خون_مردم خوری به نان و نوا برسند..

#موسی میرود تا پس از مدتی تعمق و دوری از قومش، قوانین نجات بخش را بیاورد او برادرش را مسول مهار قوم خود میکند اما در خلاء موسی #سامری سربرمیکشد و...میشود آنچه میشود..

کسی به #مهرجویی میگوید بیا شیراز تا وضع خون خری و خون فروشی مردم فقیر یا معتاد را نشانت بدهم #مهرجویی هنرمند و متعهد میرود و تکان میخورد..

در برگشت با #ساعدی حالا به دردمرده ی در غربت به خاک سپرده، گفتگو میکند و دومین فیلمنامه را براساس داستانی از او مینویسد. فیلمی ساخته میشود به نام #دایره_ی_ مینا با بازی انتظامی، فروزان، علی نصیریان سعید کنگرانی و..

۱۳۵۳ است اغلب متولیان پزشکی با فیلم مخالفند. فیلم توقیف میشود #پهلوی فیلم را میبیند با عصبانیت میگوید: این چه وضعی است سازنده را پیدا کنید اگر دروغ ساخته محاکمه شود اگر راست است مسولان توبیخ شوند که این چه اوضاع اسف باری است...

فیلم در خارج از کشور با استقبال روبرو میشود و سرانجام بعد از چهار سال در فروردین ۱۳۵۷ اکران میشود. اما طوفان انقلاب همان روستاییان حاشیه نشین شروع شده است. فیلم توقیف شده دیده نمیشود چنانکه بعدها بانوی مهرجویی سربریده میشود و #علی_سنتوری بی همانندش به مسلخ میرود...

#مهرجویی و آثارش را حتما دریابید...

@Niyazestanbarani
🌹 🌹 🌹 🌹 🌹 🌹 🌹

#دردستان

- مرگ هرکس ای پسر هم‌رنگ اوست (مولانا)

#داریوش_مهرجویی؛
                          مردی که هرگز متوقف نشد*

داریوش مهرجویی یک زنده‌گی پرتلاطم و طوفانی داشت، در نتیجه مرگش نیز پرتلاطم و طوفانی شد.
داریوش مهرجویی -که نامش یادآور یک داریوش دیگر در بیست و پنج سال پیش است- با زندگی‌اش در بسیاری جان‌ها آشوب افکند و بسیاری اذهان را به آتش کشید. در مرگش نیز بسیاری جان‌ها و روان‌ها را در آشوب انداخته و به آتش کشیده..
در #عصرانسداد، داریوش مهرجویی هر منفذی و روزنی یافت بستر #کار کرد. تمام تلاش‌ها آن بود که او متوقف شود،وا بدهد، مهاجرت کند و.. ولی او ایستاد و #کارکرد چنان‌که مرگش نیز به هیات یک #کار درآمد.
از این منظر این قتل ِبسیار بسیار ددمنشانه، این سلاخی بسیاربسیار هول‌ناک، این شرحه شرحه کردن برآمده از سرشتی اهریمنی، این ترادژدی مهیب و... یک_مرگ_باشکوه است. چیزی که به حق در وجه اساطیری‌اش #شهادت می‌نامند.
واما حکایت من(ما) و مهرجویی در دهه‌ی شصت آغاز شد وقتی که در طوفان نوجوانی سینما پناه‌گاهمان بود، همان‌طور که امجدیه ، همان‌طور بازی فوتبال در زمین خاکی وسط ظهر تابستان..
ان ایام فیلم ها را با بازیگران می شناختیم نه کارگردان‌ها #گاو را تلویزیون دیده بودیم و حیران تبدیل یا مسخ انسان. بچه‌های محل گفتند فیلمی آمده باحال و کرکرِ خنده #اکبرعبدی هم هست و ما در سینماهای جنوب شهر غرق فیلم می‌شدیم. مدتی بعد با خواندن تمام کارهای جلال و شریعتی و علوی و فروغ و... خیلی افق‌ها بر روی‌مان گشوده شده بود که #هامون آمد.
فکر کنم در #عصرجدید حمید و مهشید را دیدیم و بارها دیدیم.
چند میلیون بار هامون دیده شد؟! شماره از دست بیرون است..
سینما دیگر فیلم نبود.آیینه شده بود.
آیینه‌ی همه‌ی آویخته‌گان ِ یک سده‌ی ایران،از نیما تا اخوان تا تک تک ما، معَلقان در شبی تیره و هول‌ناک با «قبایی ژنده و کپک زده» که «یادگارانی مانده میراث از نیاکان‌مان» بود و نمی‌دانستیم این مرده‌ریگ را چه کنیم؟
همین بود که من ِ هفده هجده ساله حمید هامون بودم و #براهنی پنجاه ساله حمید هامون بود و معترض داریوش مهرجویی و البته که مهرجویی خودش را به تصویر کشیده بود.خودی که بخش عظیمی از ایرانیان بودند از تبریز تا زاهدان و از اهواز تا سرخس.‌
هامون #دماوند سینمای ایران شد.خسروجان شکیبایی ِ جوان مرگ، در حمید هامون ماند و از آن بیرون نیامد که نیامد، حتا در سالاد فصل یا اتوبوس شب (ای خدااااااا خدا خدا می‌بینی پای #کیومرث هم باز شد به نوشته)
و ما حالا لقبی داشتیم؛ #هامون_بازها
بانو توقیف شد،مثل «مدرسه ای که می‌رفتیم» اما ما در تاکسی #پری نشستیم و زار زار گریستیم.
سارا و لیلا هم آمدند. ما خوره‌های سینما که کارهایش را دنبال می‌کردیم، می‌دیدیم چقدر برخوردها با او و آثارش گوناگون است و این نشان از عظمت #مهرجویی داشت.حتا برخی طرفدارانش گه‌گاه به او می‌تاختند، آخر بی‌چاره‌ها معیارشان شده بود #هامون و انسان را نمی‌شناختند که فراز و فروددارد و این معنای «کاملن انسان» است چراکه «انسان کامل» دست‌کم تحققش فریبی بیش نیست
دراین تاختن‌ها البته حسادت و تنگ‌نظری این ژن فعال بسیاری از ایرانیان که در سالهای اخیر بسیار هم فعال شده بی‌تاثیر نبود.اما مهرجویی خود (خودآگاه یا ناخودآگاه) خود را خوب می‌شناخت و به تصویر می‌کشید همین است که نویسنده‌ی نازا به «درخت گلابی» نازا پناه برد تا با #میمچه بسیاری‌مان در سالن سینما هق‌هق بگریم و حتا غش‌کنیم.
باز هم طوفان مهرجویی ما را تکانده‌بود تا درخت بودنمان نمیرد.
#نارنجی_پوش باز غرغر برانگیخت اما #علی_سنتوری با تنها بازی موفق رادان باز غوغا کرده‌بود از توقیفش تا لودادن عامدانه‌ی فیلم و اندک پول‌هایی که به حساب تهیه کننده ی مظلوم ریخته شد که بماند و کارکند اما سکته نگذاشت
باز هم ما بودیم اشک.
گلشیفته سالها بعد کاری کرد که قبلن در سنتوری انجام داده بود
و حدس می‌زنم داریوش با تغییر سکانس پایانی شعله‌ی امید را روشن نگه‌داشت تا سال‌ها بعد سنتوری دو را بسازد که نگذاشتند.
باری ما که ساد‌‌گی آقای هالو را پیده بودیم و خون‌مان در شیشه رفته بود و زین « دایره‌ی مینا» خونین جگر شدیم و سال‌ها بعد در آشوب فقر و درمانده‌گی مهمان مامان، با همسایه‌گانی متنوع، درست مثل اجاره‌نشین‌ها در خانه‌ای اگر آنجا آپارتمان بود اینجا حیاطی قدیمی بود و در هر دوصورت ایران بود و.. در نت ششم «لا» ناتمام بمانیم دوباره به «سل»  نرسیم سلی که کلید آغاز مرداست که هرگز متوقف نخواهد شد چرا که همیشه در آستانه‌ی #سل است همان که فروغ و تجلی «مهر» است #میترا.. آخر دارم در باره‌ی #داریوش می‌نویسم «داریوش_مهرجویی..»

* سخنی‌ست از خود استاد
** در نام فیلم‌ها ترتیب زمانی‌ مدنظر نبود

                  #محسن_یارمحمدی
      همیشه وام‌دار بزرگانی چون مهرجویی

@niyazestanbarani
🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹