آیین بزرگ #نوروز_خوانی در #ساری
اجرای گروه آیینی زندگی #مازندران و گروه #تبری

کانال جلگه _شمالی(تیکاوتیرنگ)

@jolgeshomali

🇮🇷 درود برهم میهنان گرامی در سراسر #ایران زیباجاویدان باد #ایران🇮🇷

دوم مرداد اغاز #نوروز_تبری است. همان تاریخی که #ایرانیان، قبل ازپیشنهاد حکیم #خیام_نیشابوری و تغییر #نوروز از #تابستان به #بهار توسط #سلجوقیان، آن روز را جشن می گرفتند.
برای ایجاد شادمانی درجامعه و افزایش یکپارچگی و همدلی و مشارکت .... چندسالی ست که مردم نقاط مختلف #مازندران جشن #فردینما _شو برگزار می کنند.
شو یا شب در تقویم #تبری، مقدم بر روز هست. این جشن به صورت آیینی و به شکل کاروان شادمانه با استفاده از ظرفیت های فرهنگ بومی انجام می شود.
ضرورت برگزاری و زنده نگه داشتن این آیین کهن بر کسی پوشیده نیست. تنها نیاز به همت #آرش های زمانه و بر دوش گرفتن کمان هست.
این جشن می تواند از بیست و ششم نوروزماه تبری، حوالی بیست و هفتم تیرماه خورشیدی اغاز و در روز دوم مردادماه، نوروز #تبری جشن پایانی آن برگزار شود .در #کجور_مازندران هرساله این جشن باحضور گردشگران وبا مراسم ویژه ای مانند جشن عروسی چند عروس وداماد با لباس ،موسیقی ورقص محلی برگزارمیشود.

برگرفته از کانال فولکلور مازندران باکمی ویرایش.



کانال جلگه_شمالی(تیکاوتیرنگ)


@jolgeshomali

عیدمردگان در مازندران از 26تا29 #تیره _ما #تبری برگزارمیشود دراین روزها بری مردگان خوراکیهای گوناگون آماده میکنند و به مزارشان میبرند.

‍ ۲۶عید ماه #تبری سالروز پیروزی #فریدون بر #ضحاک_ماردوش
نویسنده: #عسکر_صادقی_زرندینی
#ایرانیان از دیرباز برای رفتگان خود احترام ویژه ای قائل بوده و پیوسته به هرنحو که بر ایشان امکان داشته،کوشیده اند تا روح آنان را از خود راضی نگه دارند و رسم خیرات دادن برای اموات که یکی از رایج ترین مراسم شب جمعه در اغلب نقاط کشور به شمار می آید، نموداری از این احترام است به اضافه این که در بین ساکنان اغلب مناطق شهری و روستایی کشور،پنج شنبه آخر سال،اختصاص به اموات دارد و چنان چه می دانیم،در آن روز،مردم در کنار مزار عزیزان از دست رفته خود حاضر می شوند و برای آمرزش روح آنان فاتحه می خوانند و خیرات می دهند
.مردم مازندران روز ۲۶عید ماه طبری را که برابر 28 تیرماه است،روز عید #مردگان می دانند و هر سال در این روز،در مناطق روستایی استان مراسم ویژه ای بر پا می شود .اغلب ساکنان روستاهای مازندران که اصرار عجیبی به برپایی مراسم و شرکت در آن دارند،درباره ی سابقه ی برپایی این مراسم و فلسفه اش چیزی نمی دانند، اما منابعی که در این باره وجود دارد،به ما می گوید این سنت از جمله آیین های #کهن و #اسطوره ای_مازندران است که ریشه در باورها و اعتقادات مردمان عصر پیشدادی دارد
.به نوشته ی دایره المعارف ویکی پدیا، مراسم عید مردگان در سالروز پیروزی فریدون بر ضحاک ماردوش،یعنی روزی برگزار می شود که فریدون ۱۶ساله برای شکست ضحاک به طرف قلمرو حکومت او که (طبق افسانه های عامیانه) امروزه واقع در کوهی رو به روی امامزاده هاشم در جاده هراز است،حرکت کرد .داستان نبرد فریدون و ضحاک طبق منابع ایرانی،از آنجا شروع شد که فرانک،مادر فریدون پس از کشته شدن شوهرش آبتین به دست جلادان ضحاک، فرزند نوزاد خود فریدون را به مرتعی در دامنه امیدوارکوه (واقع در ناحیه لفور) برد و به دست مردی چوپان سپرد. دژ امیدوارکوه که از هر سو در محاصره کوه های مرتفع قرار داشته و درطول تاریخ پیوسته محل مناسبی برای اختفای شاهان شکست خورده بوده است. مدت سه سال مخفیگاه فریدون بودتا این که سر انجام ضحاک محل اختفای او را کشف کرد.به همین دلیل فرانک که دائم نگران حال فرزند خود و از دور مراقب وی بود،فریدون را با سرعت به البرزکوه برد و فریدون تا هنگام رسیدن به سن ۱۶سالگی نزد مردی پاک سرشت و فرزانه زندگی کرد.فردوسی در شاهنامه خود،پیرامون سال های زندگی فریدون نوشته است:
سه سالش پدروار از آن گاو شیر
همی داد هشیوار زنهارگیر
نشد سیر ضحاک از آن جست و جوی
شد از گاو گیتی پر از گفت و گوی
دوان مادر آمد سوی مرغزار
چنین گفت با مرد زنهاردار
شوم نا پدید از میان گروه
مر این را برم تا به البرزکوه
یکی مرد دینی بدان کوه بود
که از کار گیتی بی اندوه بود
فریدون در سن ۱۶ سالگی به طور پنهانی نزد مادرش رفت و راز زندگی خود را از او جویا شد و هنگامی که در جریان قتل پدرش به دستور ضحاک قرار گرفت،از مردم مازندران لشکری بزرگ آراست و برای جنگ با ضحاک به محل حکومت وی رفت و در جریان جنگی که به وقوع پیوست و عده ی زیادی از رزمندگان و سپاهیان طرفدار وی به خاک و خون غلتیدند،بر ضحاک غلبه کرد و او را به زنجیر کشید. مردم مازندران روز ۲۸ تیرماه را روز پیروزی فریدون بر ضحاک می دانند و ضمن آن که در این روز جشن برپا می کنند،به تجلیل از جوانان سلحشوری می پردازند که در جریان جنگ فریدون و ضحاک جان باخته اند.مردم مازندران این روز را (عید ماه ۲۶) می نامند،در طول سال هایی که از عمر برگزاری این سنت می گذرد،بزرگداشت در گذشتگان خود را نیز به مراسم افزوده اند و هر سال با فرا رسیدن این روز،مشعل هایی درست می کنند و بر ستون ایوان یا درخت های جلوی خانه ی شان می آویزند.همچنین با حضور در گورستان ها بر سر مزار اموات خود می روند و شمع یا سو چو(مشعل چوبی) می افروزند و بر ضحاک لعنت می فرستند.
در بعضی از روستاهای مازندران از دیرباز رسم بر این است که مردم از چند روز مانده به 26عید ماه مقدمات مراسم را تدارک می بینند.غذای مفصلی می پزند،شیرینی و میوه تهیه می کنند و صبح زود راهی زیارتگاه ها و گورستان ها می شوند و تا عصر در کنار مزار اموات می مانند،در آنجا غذا می خورند و خیرات می دهند و در حاشیه ی مراسم،بازار محلی تشکیل می شود و شرکت کنندگان در مراسم به خرید و فروش می پردازند،سپس هنگام عصر زنان و دختران به خانه بر می گردند و چند نفر از مردان روستا به نمایندگی از طرف دیگران،برای سرکشی به شالیزارها می روند و در بازگشت،نوید سر کشیدن ساقه های برنج را به اهالی روستای خود می دهند و اهالی روستا،بعد از شنیدن آن خبر خوش،برای شکرگزاری بابت رشد ساقه های برنج،در یک جا جمع می شوند و به جشن و شادمانی از جمله برگزاری کشتی محلی و بازی های ایینی می پردازند.


برگرفته از کانال صنخ،سارخ باکمی ویرایش

پایگاه ایراندوستان مازندران


@jolgeshomali

آیین بزرگ #نوروز_خوانی در #ساری
اجرای گروه آیینی زندگی #مازندران و گروه #تبری

کانال جلگه _شمالی(تیکاوتیرنگ)

@jolgeshomali

#تبرستان یکی از کهنترین سکونتگاه های انسان در #ایران و #جهان هست. این سرزمین در دوران باستان مسکن اقوام #آریایی-سکائی چون #آمارد ها، #تپور ها، #ورگان ها، #پارت‌ ها و دیگر قبایل #سکایی بودند. #آمارد ها در گستره‌ای از #آمل تا #رودبار_گیلان می‌زیستند. #کاسپی ها هم عمدتا در مناطق کوهستان #قزوین، جنوب #گیلان می‌زیستند. #تپور ها هم در منطقه‌ای تقریبی مابین #آمل تا #بهشهر و همچنین در مناطق همجوار، پراکنده بودند. #ورگانیان هم در #سمنان و #گرگان و جنوب #گلستان بودند. #پارت ها و دیگر قبایل #سکایی در #گلستان و شرق #تبرستان میزیستند.
امروزه مردم #تبری آمیزه‌ای از اقوام نامبرده هستند.

اغلب ساکنین #تبرستان را بومیان آن یعنی #تبری ها تشکیل می‌دهند و همچنین برخی گروه های بومی دیگر نذیر عشایر #سنگسری در #سمنان، #تات ها در مناطق #جنوبی و دیلمی ها(که بعضا امروزه خود را #تات و #گالش هم مینامند) که در مجاورت مناطق جنوب غرب تبرستان قرار دارند.
همچنین در طول تاریخ اقوام مهاجری به این سرزمین وارد شدند. همانند اقوام #گرجی، #لزگی، #لَک و #گورانی(هورامی) که در تبری ها حل شدند؛ یا قبایل #ترکمن و #بلوچ و #سیستانی که در شرق #تبرستان ساکن گشتند و تا حدودی از فرهنگ تبری متاثر گشتند و گیلَک هایی که برای مراودات تجاری و همچنین بعد از دو #طاعون خانمانسوزی که #گیلان به خود دیده بود به اراضی جلگه‌ای غرب تبرستانروارد شدند و با بومیان #تبری آن نواحی آمیختند.

#تبرستان در #ایران امروزی، مناطق زیر را در دربرمی‌گیرد.
۱- استان مازندران
۲- استان گلستان
۳- استان سمنان(شهرستان گرمسار، بخش شمالی سرخه، مهدی‌شهر، شمال شهر سمنان، شمال شهرستان دامغان، شهر شاهرود، بخش بسطام، بخش شمالی میامی)
۴- استان تهران و البرز(شهرستان های دماوند، فیروزکوه، شمیرانات، شمال بخش کَن تهران و مناطق شرقی تهران نذیر ۸،۴ و... ، شمال کرج و بخش آسارا)
۵- استان گیلان(شهر چابکسر و قسمت شرقی رحیم‌آباد)

از کانال اهورا با ویرایش


پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

گاهشمار مردمان #شمال_ایران:
بخش نخست:

گاهشمار تبری:

امروز یکشنبه ۵ آبان ۱۳۹۸خورشیدی

۶ تیره ما ۱۵۳۱ طبری

۲۷ اکتبر۲۰۱۹ میلادی

۲۸صفر۱۴۴۱قمری

گاهشماری تبری (مازندرانی)، نوعی از گاهشمار #ساسانی است که در آن سال برابر ۳۶۵ روز و شامل دوازده ماه ۳۰ روزه بوده‌است.

تاریخچه و مشخصات ویرایش

مبداء سال طبری از دوم مرداد ۱۳۳ سال پیش از هجرت، مصادف با پادشاهی «قباد ساسانی» و حاکم شدن فرزندش «کیوس» بر تبرستان است.

از آنجا که دوازده ماه سی روزه برابر سیصد و شصت روز خواهد شد، پنج روز اضافه محاسبه نمی‌شود. پنج روز اضافه هر سال پیتِک نامیده شده و به آخر سال اضافه می‌شود. اهالی سعی می‌کنند که این پنج روز را در دامان طبیعت به استراحت بگذرانند. به شش روز اضافه سالهای کبیسه ششک گفته می‌شود.

سال طبری با فردینه ما (مرداد ماه) آغاز و با نوروز ما (تیر ماه) پایان می‌پذیرد.

امیر تیمور قاجار (همدوره محمدشاه قاجار) ماه‌های طبری را چنین می‌شمارد.

سیوماه و کرچ و هره ماه و تیر دگرهست مردال و شروین و میر
چو اونه مه و ارکه ماه است و ده زپی وهمن و هست نوروز اخیر
پتک را بدان خمسه زائده به آئین هر کس صغیر و کبیر
.

آغاز(مبدأ):

دربارهٔ آغاز(مبدأ)گاهشماری تبری دیدگاههای متفاوتی ارائه شده‌است و آغاز آن را #اسپهبدی (۲۴شمسی)، #یزدگردی، #خراجی (۱۱ق. ه) یا #باستانی می‌نامند. اما آنچه امروزه مشهور است بر اساس محاسبات #نصرالله_هومند آغاز آن #باستانی و برابر با دوم مرداد ۱۳۳۳سال پیش از هجرت مصادف با پادشاهی #قباد_ساسانی و حاکمیت فرزندش #کیوس بر #ساتراپ_تبرستان می‌باشد. وی بر این باور است که در این سال مردمان #تبرستان با برقراری یک روز #کبیسه به نام #ششک سال را از گردش بازداشتند و از این رو آن را آغاز(مبدأ) در نظر گرفت. از اینرو این گاهشمار با گاهشمار هجری خورشیدی ۱۳۳ سال تفاضل دارد که بعلت تفاوتشان در سر سال از اول فروردین تا اول مرداد این تفاضل ۱۳۲ سال می‌باشد.

اکنون ۵ تیره ما ۱۵۳۱ طبری است.

ماه‌ها و سال تبری :

ماه‌های #تبری برابر با شمسی
۱ - فردینه ما(سیو ما) ۲ مرداد - ۳۱ مرداد
۲ - کرچه ما ۱ شهریور - ۳۰ شهریور
۳ - هره ما (غرب مازندران: خره ما) ۳۱ شهریور - ۲۹ مهر
۴ - تیر ما ۳۰ مهر - ۲۹ آبان
۵ - ملاره ما(مردال ما) ۳۰ آبان - ۲۹ آذر
۶ - شروینه ما ۳۰ آذر - ۲۹ دی
۷ - میر ما ۳۰ دی - ۲۹ بهمن
۸ - اونه ما ۳۰ بهمن - ۲۹ اسفند
«شیشک»
«پیتک» ۳۰ اسفند
۱–۵ فرودین
۹ - ارکه ما ۶ فرودین - ۴ اردیبهشت
۱۰- دِ ماه ۵ اردیبهشت - ۳ خرداد
۱۱- وهمنه ما ۴ خرداد - ۲ تیر
۱۲- نوروز ما(عید ما) ۳ تیر - ۱ مرداد
سال تبری دوازده ماه‌است با فردینه ما از ۲ مردادماه هجری خورشیدی آغاز می‌شود و هر ماه ۳۰ روزه دارد. مانند گاهشمار باستانی دارای پنجه می‌باشد که «پیتک» نام دارد و با پنج روز اول فروردین هجری خورشیدی برابر است و در سالهای کبیسه ۳۰ اسفند با روز کبیسه «شیشک» برابر است. سرسال تقویم تبری با داشتن کبیسه‌گیری یکنواخت چهارساله نسبت به گاهشمار رسمی گردان بوده‌است و زمانی که به ۲ مردادماه خورشیدی رسیده‌است از نظر کبیسه‌گیری با تقویم رسمی هماهنگ شده‌است و سرسال آن تثبیت شده‌است. این روز بعلت تناسب فصلی سرسال گرفته شده و تثبیت گردیده‌است؛ و از سویی روز کبیسه «شیشک» با این محاسبه با ۳۰ اسفند مطابقت دارد.

این گاهشماری با قرائتی دیگر (غیررسمی و قدیمی‌تر) در تطبیق با تقویم هجری خورشیدی سال آن از ۳ مردادماه تثبیت شده و آغاز می‌شود و در ماه‌های پاییز و زمستان با گاهشمارهجری شمسی مطابق است. در سالهای عادی روز اول فروردین با ۳۰ اونه ما تبری و پنج روز بعد با پیتک (۵ روزه) و در سالهای کبیسه شش روز اول فروردین برابر با شیشک (۶ روزه) برابر است.

منابع ویرایش

۱٫۰ ۱٫۱ سالنامه کشور ایران. محمدرضا میرزا زمانی. ۱۳۲۹ خورشیدی
سیمای میراث فرهنگی مازندران. شهربانو وفایی. سازمان میراث فرهنگی کشور. ۱۳۸۱ تهران(ISBN 964-7483-19-8)
رویدادهای مهم مازندران وبگاه شخصی نصرالله هومند
نصرالله هومند، کتاب «گفتاری درباره تقویم مردمان مازندران».

@taporestangilak_ariyaea

چرا #تیرماه_سیزده_شو به جای #تیر_ماه_ خورشیدی در ماه #آبان_خورشیدی است ؟

#تیرماه_سیزده_شو یا #جشن_تیرگان یا #تیرما_سیززه_شو که در استان #مازندران همچنان پی از هزاران سال برجای مانده است در 13 تیرماه تبری برگزار می شود که برابر است با ۱۲۲امین روز از ماه #آبان خورشیدی است حال چگونه این جابجایی رخ داده است نخست باید بررسی نماییم که گاه شمار تبری و  خورشیدی به چه صورت بوده اند.

در تاریخ تبری شش ساعت بازمانده آخر سال به حساب نمی آمد لذا در هر چهار سال یک روز گاهشمارجابجا می شد .

در صورتی که در گاهشمار باستانی هر 120 سال این شش ساعت ها، تبدیل به یک ماه میشد و مردم این یک ماه را به جشن و پایکوبی مشغول بودند و گاهشمار را نیز تنظیم می کردند. در صورتی که درگاهشمار تبری این رخ نمیداد و باعث  جابجایی ماه می شد و ماه گردش پیدا می کرد. و این دگرگونی و گردش ماه باعث شد که همزمانی 13 تیرماه تبری و خورشیدی دیگر رخ ندهد و #جشن_تیرماه_سیزده_شو به #آبان ماه کشیده شود.

حال پرسش اینست که چرا اکنون ثابت است؟

چندین روایت از این ثابت ماندن گاهشمار تبری وجود دارد که به برخی از آن ها بستنده می کنیم :

نخست اینکه: در پی نابسامانی های کشور در زمان #خسروپرویز ، محاسبه کبیسه به فراموشی سپرده شد در نتیجه این اهمال ، با گذشت زمان آغاز سال در گاهشمار #تبری، از #نخستین_روزهای_بهار به #تابستان کشانده شد.

دوم اینکه: با روی کار آمدن صفویه و پایان یافتن فرمانروائی تبری ها اختربینی هم به فراموشی سپرده شد و #تیرگان و #نوروز برای همیشه در ماه #تیر و #آبان_خورشیدی ثابت نگه داشته شد.

با این دگرگونی ها در گاهشمار ماههای #تبری، آغاز ماه های سال #تبری از #دوم_مرداد_ماه_خورشیدی می باشد.




پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali
@taporestangilak_ariyaea

#زبانهای_کاسپین
#تبری_گیلکی_تالشی

تطبیق واژه هایی از زبان های تبری ، گیلکی ، تالشی

#مازندارن_گیلان_تالش

@tarikh_astara

آیین بزرگ #نوروز_خوانی در #ساری
اجرای گروه آیینی زندگی #مازندران و گروه #تبری

کانال جلگه _شمالی(تیکاوتیرنگ)

@jolgeshomali

🔶 فراخوان دومین جشنواره داروگ به مناسبت بزرگداشت نیما یوشیج، منتشر شد.


معاون میراث فرهنگی مازندران:

🔸فراخوان دومین جشنواره #داروگ برای بزرگداشت #نیما_یوشیج پدر "شعر نو فارسی" به نشانی https://nimahouse.ir در اختیار علاقه‌مندان به حوزه‌های فرهنگی و هنری قرار گرفت.

🔸موضوع دومین جشنواره داروگ ترویج و تحکیم شعر #تبری_نیمایی و تقدیر از شاعران نیمایی و دستگاه‌ها و نهاد‌های حامی فرهنگ و هنر خواهد بود.

🔸شرکت‌کنندگان تا دی‌ماه امسال فرصت دارند تا آثار خود را به دبیرخانه جشنواره ارسال کنند.


پایگاه ایران دوستان مازندران


@jolgeshomali