⚡️ گیلکی شعر (لشت نشا گۊیش)
✍🎤 محمۊد سحرخیز

داز جه می دس بۊشؤ
دۊممه مره چی کۊنه
مۊرام‌بزئه تیفنگم
سۊممه مره چی کۊنه

پئر به پسر رحم نیه
أ دؤره ؤ زمانه
برأر خاخۊر ؤ دأیی
عممه مره چی کۊنه

خۊتکا فۊسۊنجان پلأ رنگأ
ای وار چۊم نیدئه
ویشتأیی مردن‌درم
لۊقمه مره چی کۊنه

خاشوالیس ٚ سؤفره سر
آزادمایی دۊم زنه
چۊمان تۊ اینصاف بده
کۊلمه مره چی کۊنه

تا چکره واش بزئه
می شفل ٚ بجاره
می کاری أسبم بمرد
کۊرره مره چی کۊنه

جه دست ٚ تۊ أی فلک
خیلی شکایت دأرم
تؤؤر بۊخؤرد می دیله
قممه مره چی کۊنه

(🙏 خانم اسدی، دیمه‌مج)
@gilaki_learning

⚡️ ایته جؤمله‌أن ٚ مئن گیلکی دل «از/به‌خاطرِ» لازم نیه:

گیلکی:
🔵 وشنایی بمۊردیم
🔵 گرمایی بپۊتیم
🔵 سرمایی یخ بگۊديم

فارسی:
🔴 مردیم از/ به خاطر گرسنگی
🔴 پختیم از گرما
🔴 یخ زدیم از سرما
#dastur
@gilaki_learning

⚡️ "پیچه‌أن تۊر ٚ گۊش أبؤد"

⚪️ تۊر/ تیر/ تیۊر ٚ گۊشابؤن
معنی: گۊشه تیجاگۊدن
کنایی مفهۊم: توجه گۊدن

جۊمله مئن:
🔵 یه چی شمره گۊنم تیۊر‌ ٚ گۊشابین
(یه چی بهتۊن میگم توجه کنید)
@gilaki_learning

معادلهای ترکیباتی که در آنها از "همه" استفاده می‌شود، در گیلکی به شکلهای زیر است.

🔴 فارسی: بین ماها علی از همه زرنگتره
🔵 گیلکی: أمی مئنأ علی همهٰ جی زرنگتره

🔴 ف: همه‌ی برادرا سر کارن
🔵 گ: برأران همه کار ٚ سر هیسأن

🔴 ف: همه‌مون رو این قضیه زیاده‌روی کردیم
🔵 گ: آمۊ همه ای قضیه سر تۊند بشئیم

🔴 ف: همه‌ی بچه‌ها اۊنجا بۊدند
🔵 گ: وچه‌أن همه اۊیه هیسأبؤن

🔴 ف: عروس همه‌ی ظرفا رؤ شسته
🔵 گ: عرۊسئه ظرفان ٚ همه' بؤشۊرده

🔴 ف: حاجی همه‌ی ما رؤ فرستاده سر کار
🔵 گ: حاجی أمره همه' برسئه کار ٚ سر

🔴 ف: رئیس همه‌شونو خواسته
🔵 گ: رئیس اۊشان ٚ همه' بخأسه
#dastur
@gilaki_learning

🌫 شۊرۊم، شۊرم، تأرٚمی، ترمی
فارسی: مهٔ غلیظ
#gilaki_vaje
@gilaki_learning

💫 گیلکی اصطلاح
🔵 تیسا پلا، خألی پلا، هچین پلا

💡ای اصطلاحان ٚمعنی بی خۊرش پلا هیسه ؤ پلا بؤخؤرده پسی خؤنه‌خا تعارف ٚواسر خۊ مهمان' گۊئه: بخشین دئه خألی پلا بؤ! (یعنی امی پلا شمی پیش نئأن ٚره قابیل نبؤ)
#estelahan
@gilaki_learning

💡 خألی خؤردن تۊنه دۊتته مفهۊم بدأره یته پلا یا نؤن' خألی خؤردن، یته انی خۊرؤش یا هرچی نؤن ٚهمرا خؤرن' خألی خؤردن. هی اختلاف ٚسر جیر ٚنقل' بئینین:
💫 گۊنن دئبار بیجارکار ٚسان یه نفر ٚواسر آدم بۊما بؤ. ورچاشت ٚوخت وکت، سفره وارگئنتن ؤ ای کارگرئه زیۊتر بۊما بنیشت سفره سر ؤ بینا گۊدن پته'* بی‌نؤن خؤردن. ورچاشت بیأرده‌کس بدی ایته که مرکه پیش شؤ دره دئباخی' دئه هیچی نرسه کارگرئک' بگۊت: نیماکه خألی نؤخؤر!
مرکه ان گمان بگۊد بیجارخا تعارف گۊده دره بگۊت: خألی نیه، بالا یه سره! ایمه هنده خؤردن' سر بگیت😄
(* = مربا)
@gilaki_learning

⚡️هندؤارۊپایی زوانان ٚمئن:

⚪️ گیلکی: نام، نؤم، نۊم
⚪️ کۊردی: ناو
⚪️ فارسی: نام
⚪️ هیندی: naam
⚪️ فرانسه: nom
⚪️ اینگیلیسی: name
⚪️ آلمانی: name
⚪️ ایتالیایی: nome
⚪️ کاتالانی: nom
⚪️ اسپانیایی: nombre
⚪️ یۊنانی: onoma
⚪️ لهستانی: nazwa
⚪️ مجارستانی: nev
⚪️ ارمنی: anun
⚪️ رؤمانیایی: nume
@gilaki_learning

⚡️شامرزا گۊیش ٚنامتاکان:

فاعلی :
مو ، تو ، او ، اَما، شَما ، اوشِن

ملکی :
مِه ، تِه ، ئِه ، اَمه ، شَمه ، اُشِنه

مفعولی :
مَرَه، تَرَه، اورَه، اَمارَه، شَمارَه، اُشِنره

(🙏 میثم)
https://t.me/gilaki_learning/1092
@gilaki_learning

⚡️سکه طلا ضرب شده در حکۊمت اسماعیلیان المۊت.
مربۊط به زعامت محمد بن بزرگ اۊمید در سال ۵۵۵ ه.ق.
در حاشیه سکه عبارت «کرسی الدیلم» به معنی «تخت پادشاهی دیلم» برای المۊت عزیز ثبت شده است.
با وجود شواهد رؤشن تاریخی، زبانی و فرهنگی متاسفانه اخیرا عده‌ای سعی دارند پاره‌های تن دیلمستان، طالقان ؤ المۊت را با نام نابجا و نچسب «تات» معرفی کنند. در طول تاریخ سرحدات دیلمستان و تبرستان همواره جبهه‌های محکمی درمقابل متجاوزان مختلف به سرزمین گیلکی زبانان بوده است. در مناطق مذکور آثار قلعه‌های فراوانی باقی‌ مانده که گیلکی زبانان مناطق مختلف، برای مقابله با متجاوزین در آنها حضور پیدا می‌کردند و اگر این مقاومتها انجام نمی‌شد چه بسا اثری از زبان گیلکی هم باقی نمی‌ماند.
منبع عکس: @NumismaticsOfficial
@gilaki_learning

💫 گیلکی اصطلاح
🔵 ف.ک' بؤگۊ دئه

💡ای اصطلاح وختی ایستفاده بۊن که خاسه بۊن یته نواسه یؤ بد ٚ نتیجه' یه کس' نسبت بدأن.
🔻مؤنه
- اَی! گۊنه اۊتۊبۊس جا ندأره خؤ!
+ تره بؤگۊ دئه؛ چندی تره بؤگۊتم زۋتر زنگ بزن؟!
#estelahan
@gilaki_learning

💫 گیلکی مثل
🔵 دۊز یه را شۊنه دل هیزار را.

- وختی یه کس ٚمال' دۊز ببۊره اۊن چۊن ندئه یؤ نؤدؤنه دۊز کی هیسه خلی بی‌ونا* کسان' شک کۊنه.
*بی‌ونا = بی‌گۊنا
#masalan
@gilaki_learning

💫 گیلکی مثل
🔵 بپته پلا یه کیوانی* هسته.

- ای مثل کسی واسر ایستفاده بۊن که خاسه بۊ یته آماده‌ بؤبؤ چی' خۊ نام بزنه؛ مسخره گۊدن ٚواسر اۊشانی که پیلاکۊتی گب زنن ؤ هچی ادعا کۊنن' انی گؤن.

* واجامۊ پلاپچ ؤ خؤنه‌دار.
🔻گیلکی دئباخی ٚگۊیشان ٚمئن:
🔵 کمانی
🔵 کئینی
🔵 کئپانی
🔵 کئیوۊنی

#masalan
@gilaki_learning

💫 گیلکی اصطلاح
🔵 ی.ک جان' ی.چ واجبؤن.

💡ای اصطلاح هم لر بئؤن ٚواسر کار ئاگیته بۊن هم هیچی‌ نداشتن ؤ سۊتالی ره.
🔻مؤنه
⚪️ تي جان-أ چي واجئه آخر؟
(یعنی تره پۊل کۊیه نئه، تۊ خؤ فقیری)

⚪️ وچه جؤن' ازا گۊشت وننه.
(یعنی وچه خلی لره)
(🙏 سیامک)
#estelahan
@gilaki_learning

⚡️دۊست عزیز تاریخ‌پژوه‌مان مهران، عکسی از کتاب الکامل ابن اثیر برایمان فرستاده که در آن وجه تسمیه المۊت آمده است. ظاهرا دلیل نامگذاری تعیین محل ساخت قلعه توسط عقابی بوده و طبق گفته نویسنده آله+(ا)مۊت به زبان دیلمیان رۊدبار به معنی تعلیم عقاب است. در گۊیشهای امرۊزی گیلکی هم آله، الؤ، آلؤغ به معنی عقاب استفاده می‌شود ؤ مشتقات مختلفی از مصدر آمۊتن با بن مضارع «آمۊج-» برای مفاهیم تربیت کردن، آمۊختن، اهلی کردن ؤ... استفاده می‌شود.
💡همانطؤر که به وضۊح اشاره شده نام تبار مردم رۊدبار المۊت «دیلم» است نه لفظ ترکی «تات». همچنین برخلاف ادعایی که عده‌ای با اطلاعات ناقص مطرح می‌کنند زبان مردم دیلم منقرض نشده و هم اکنۊن در مناطق مختلف تاریخی این مردم جاری و ساری است. گۊنه‌های زبانی مردم مذکۊر با گۊنه‌های زبانی دیگر گیلکی زبانان اختلاف گۊیشي دارد.
@gilaki_learning

کتاب ضرب المثل ها و اصطلاحاتی از گویش رحمت آباد رودبار

به قلم: فاطمه محمودی
(زیر چاپ)
@roudbarezeytoon
🍀

⚡️تصویری که می‌بینید معرفی زبان گیلکی از سوی یک کتاب مرجع زبانشناسی است! نام کتاب راهنمای زبانهای ایرانی است نوشته ۱۷ زبان‌شناس به سرپرستی رودیگر اشمیت. در این کتاب دو جلدی زبانهای قدیمی و جدید ایرانی مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
سهم گیلکی همین نوشته خنده‌دار و سخیفی است که احتمالا با مطالعه منابع ایرانی تهیه شده است!
هرکس کمی منابع مختلف را بررسی کند متوجه خواهد شد که وضع زبان‌شناسی در ایران برای زبانهای غیر فارسی به اندازه همین نوشته کۊتاه شبیه طنزی گریه‌دار است که متاسفانه به کتابها و مقالات خارج از ایران هم راه‌ پیدا کرده.
بر اساس آمارهای نیمه‌رسمی زبان گیلکی بعد از زبانهای فارسی و تۊرکی آذربایجانی سومین جمعیت گۊیشور بالقوه را داخل مرزهای ایران دارد. جای تاسف است که کنتؤر نداشتن تؤلید آثار علوم انسانی در سطۊح مختلف باعث ورود اطلاعاتی تا این حد ناقص در مؤرد زبانی با چند میلیۊن گۊیشور و با سابقه کتابت طولانی در کتاب مرجع زبانشناسی شده است.
#racism
@gilaki_learning

⚡️ هرته جیر ٚعبارتان یته قید ساجی گرته هیسن که شأنه اۊشان ٚهمرا یته «معین ٚزمان ٚسر تا دۊم» ٚ مفهۊم' رسانئن:

۱) ایمسال ٚسال، ایمرۊز ٚرۊز/امرۊج ٚرۊج:
🔵 ایمسال ٚسال' می وچه دیم' خۊش ئاندأم کؤرؤنا واسر.
(یعنی می خۊش ئاندأن، ایمسال سر تا ایسه سره دأره)

۲) امشؤ دِشت ٚشؤ
🔵 امشؤ دشت ٚشؤ تیر ٚصدا بیما.
(یعنی شؤو ٚاول تا آخر تیر ٚصدا بؤشنؤوسئیم)

۳) دراز ٚرۊز، درا رۊز، درا شؤو
🔵 أ دراز ٚرۊز' بنایی هسأ کرا درس خانی؟!
(یعنی رۊز ٚسر تا دۊم' هیچی درس نؤخؤندی)

۴- ایمسال ٚسالیار
🔵 ایمسال ٚسالیار' هأتؤ بوارستؤ.
(اغراق هیسه یؤ منظۊر این هیسه که خلی بوارسئه)

۵- رۊز دراز رۊز
🔵 رۊز دراز رۊز' دؤسه‌رم هنده نیا کؤنم هیچی ندأنم.
(یعنی رۊز' سیوه سر تا شأنسر دؤوسه درم)

۶) اینسال تا اۊنسال، ای سال تا اۊ سال، سال تا سال، سالاسال
🔵 اینسال تا اۊنسال امه جا خور نئینه اسا کار دارنه هر دیقه زنگ زننه.
(یعنی ایسال ؤ اۊسال ٚفاصله مئن خبر نگیره )

۷) هفته هفت رۊز، سال دوازده ما
🔵 هفته هفت رۊز' شۊنه کار ٚسر.
(هفته اول تا آخر' شۊنه، خلی شۊنه)

(🙏 مهدی، مژگان، میثم، مقداد، میعاد، کۊرؤش، خانم فتح‌اللهی، مهرشاد، خانم اسدی)
@gilaki_learning

⚡️سختسر ٚ فاعلی یؤ ملکی نامتاکان.
سربس: فرهنگ گۊیش رامسری / ✍ جلیل غدیری
@gilaki_learning