.
🔆 #حقیقة_التوحید
🔅#سخن_هفدهم_حقیقة_التوحید :
●═•◈•◈•◈❖ 🔅 ❖◈•◈•◈•═●
🖊🦋 احسان الله نیلفروش زاده
https://t.me/ehsannil3/323
●═•◈•◈•◈❖ 🔅 ❖◈•◈•◈•═●
✿ راوی در مورد #توحید از حضرت امام محمّد باقر علیه السلام سوال می‌کند. حضرت (علیه السلام) می‌فرمایند:
🔻 『 إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَتْ أَسْمَاؤُهُ الَّتِي يُدْعَا بِهَا
وَ تَعَالَى فِي عُلُوِّ كُنْهِهِ
وَاحِدٌ تَوَحَّدَ بِالتَّوْحِيدِ فِي تَوَحُّدِهِ
ثُمَّ أَجْرَاهُ عَلَى خَلْقِهِ
فَهُوَ وَاحِدٌ صَمَدٌ قُدُّوسٌ
يَعْبُدُهُ كُلُّ شَيْءٍ وَ يَصْمُدُ إِلَيْهِ كُلُّ شَيْءٍ وَ وَسِعَ كُلَّ شَيْءٍ عِلْماً 』
✤ خدائى كه اسمائش كه به آنها او را خوانند، پرخير و بركت است
و در عُلوّ حقيقتش تعالى دارد،
يكتای است که در یکتایی‌اش به توحید یگانگی دارد
سپس توحيد را ميان خلقش جارى ساخت
پس او، يكتایِ صمدِ قُدّوس است،
همه چيز او را پرستش كند و بسوى او نياز برد و علمش همه چيز را فرا گرفته است.🔺
📚(الكافي ط - الإسلامية، ج۱، ص: ۱۲۳)
°•❁🌻❁•°
☀️ توحید، کلمه است و در احادیث و ادعیه و زیارات مختلفی به این مطلب اشاره شده است که؛
❏↫〚 كَلِمَةُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّه 〛
📚(بحار الأنوار، ط - بيروت، ج۴۹، ص:۱۲۷)
❏↫〚 نَحْنُ أَهْلُ كَلِمَةِ التَّوْحِيد〛
📚(بحار الأنوار، ط -بيروت، ج۴۴، ص:۲۴۹)
👤❓راوی در مورد توحید سوال کرده است و حضرت (؏) پاسخ او را یکپارچه داده‌اند. یعنی تمام فرمایش مبارکشان 『التوحید』 است و 『 التوحید』، کلمه است و نه کلام که جزء داشته باشد. 『التوحید』 به بساطت، جزء پذیر نیست. در نتیجه همۀ عبارت را اوّلاً بایستی خودِ 『التوحید』 دانست و ثانیاً همۀ عبارتِ فوق، بایستی شرح داده شود.
🔅 حضرت (علیه السلام) برای بیانِ توحید از اسماء الحسنیٰ شروع می‌نمایند. و نه شروعی که به جای دیگر برود. بلکه هرچه بیان می‌نمایند در اسماء الحسنیٰ است. که قرآن می‌فرماید :
💎 【 وَ لِلَّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنى «فَادْعُوهُ بِها»】💎
❈ و زيباترين نامها برای خداوند است، پس او را به آنها بخوانيد.
📘(سورۀ اعراف آیۀ۱۸۰)
↩️ که توحیدِ خداوند باریتعالی اشاره نخواهد شد جز به 『 أَسْمَاؤُهُ الَّتِي يُـدْعَــا بِهَا』 .
␥↲ که کوچکترین اشاره به حضرتِ احد عزّوجلّ بیرون از این خواندنِ 『 يُــدْعَـــا』 نیست.
🍃⇦ پس هرچه از توحید می‌خواهیم بدانیم، در اسماء الحسنیٰ هستیم و این از ضعفِ عارف نیست، بلکه حقیقتِ معروف اینچنین است که حضرات (علیهم السلام) می‌فرمایند🔻〖لَوْلَانَا مَا عُرِفَ اللَّه〗🔺 (اگر ما نباشیم هرگز خدا شناخته نمی‌شد/ 📚بصائر الدرجات ، ج۱، ص۶۱)
👁🗨↵ (دقت دارد❗️)
و【 لا یُمکِن الفرار مِن حکومتک 】(گریزی از حکومت خدا نیست/ 📚دعای کمیل).
◈☜ پس آغاز پاسخ، تمامِ پاسخ است که حضرات آل الله علیهم السلام می‌فرمایند 🔻〖بِنَا وُحِّدَ اللَّه〗🔺 (فقط و فقط توحید خداوند به ماست / 📚الكافي، ط - الإسلامية، ج۱، ص:۱۴۵).
❏≻ و اقرار به ولایت آل الله علیهم السلام، تمام وحدانیّت خداوند است که در دعای نماز عید غدیر، در وصف و شهادت به حضرت مولی امیرالمؤمنین علیه السلام می‌خوانیم:
♦️◨ "الْإِقْرَارَ بِوَلَايَتِهِ تَمَامَ وَحْدَانِيَّتَكَ"◧♦️
📚(مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج۲، ص: ۷۴۹)
⧈⇜ پس توحید را در همان اشارۀ اوّل که اشاره به اسماء الحسنیٰ است، بیان فرمودند.
✅ امّا دقت کنیم که خداوند در هر صفتی، #صمد و #حیّ است.
⇜ یعنی به صمد بودن، در آن صفت، بیحدِّ حقیقی و لایتناهیِ دائمی است.
⬄ و به حیّ بودن در آن صفت، دائماً در تجلّی ذاتی است. که هر حدّی و هر توقّفی مَناطِ مُمیت بودن (مُرده بوده) را دارد و حضرت حقّ، منزّه از هرگونه موتی است که 〖"[هو] حَيٌّ لَا مَوْتَ لَه"〗(📚التوحيد، للصدوق، ص:۱۴۰).
🔅 پس "#واحد" بودنِ حقّ تعالی در حدّ نیست.
❀ حضرت حقّ، واحدی است که دائماً در وحدت خویش صمد است و دائماً در وحدتِ خویش حیات دارد.
⇐ و از اینجاست که نقطۀ حیاتِ هر شیئی است که 🔸"هُوَ حَيَاةُ كُلِّ شَيْءٍ"🔸 (📚الكافي، ط - الإسلامية، ج۱، ص:۱۲۹).
❋ و در همان نقطۀ #حیات، وحدت حقیقی‌اش نمایان است و وجودی کنار وجودِ او نیست و همه، موجوداتِ آن وجودند و تجلیّات و ظهوراتِ او.
︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻
🆔 @ehsannil3 ➣ #کانال_معرفة_الحق
︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼
••●🔽 ادامه 🔽●••
🔹
🔆 #حقیقة_التوحید
🔅#سخن_هفدهم_حقیقة_التوحید :
●═•◈•◈•◈❖ 🔅 ❖◈•◈•◈•═●
🖊🦋 احسان الله نیلفروش زاده
https://t.me/ehsannil3/323
●═•◈•◈•◈❖ 🔅 ❖◈•◈•◈•═●
✿ راوی در مورد #توحید از حضرت امام محمّد باقر علیه السلام سوال می‌کند. حضرت (علیه السلام) می‌فرمایند:
🔻 『 إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَتْ أَسْمَاؤُهُ الَّتِي يُدْعَا بِهَا
وَ تَعَالَى فِي عُلُوِّ كُنْهِهِ
وَاحِدٌ تَوَحَّدَ بِالتَّوْحِيدِ فِي تَوَحُّدِهِ
ثُمَّ أَجْرَاهُ عَلَى خَلْقِهِ
فَهُوَ وَاحِدٌ صَمَدٌ قُدُّوسٌ
يَعْبُدُهُ كُلُّ شَيْءٍ وَ يَصْمُدُ إِلَيْهِ كُلُّ شَيْءٍ وَ وَسِعَ كُلَّ شَيْءٍ عِلْماً 』
✤ خدائى كه اسمائش كه به آنها او را خوانند، پرخير و بركت است
و در عُلوّ حقيقتش تعالى دارد،
يكتای است که در یکتایی‌اش به توحید یگانگی دارد
سپس توحيد را ميان خلقش جارى ساخت
پس او، يكتایِ صمدِ قُدّوس است،
همه چيز او را پرستش كند و بسوى او نياز برد و علمش همه چيز را فرا گرفته است.🔺
📚(الكافي ط - الإسلامية، ج۱، ص: ۱۲۳)
°•❁🌻❁•°
☀️ توحید، کلمه است و در احادیث و ادعیه و زیارات مختلفی به این مطلب اشاره شده است که؛
❏↫〚 كَلِمَةُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّه 〛
📚(بحار الأنوار، ط - بيروت، ج۴۹، ص:۱۲۷)
❏↫〚 نَحْنُ أَهْلُ كَلِمَةِ التَّوْحِيد〛
📚(بحار الأنوار، ط -بيروت، ج۴۴، ص:۲۴۹)
👤❓راوی در مورد توحید سوال کرده است و حضرت (؏) پاسخ او را یکپارچه داده‌اند. یعنی تمام فرمایش مبارکشان 『التوحید』 است و 『 التوحید』، کلمه است و نه کلام که جزء داشته باشد. 『التوحید』 به بساطت، جزء پذیر نیست. در نتیجه همۀ عبارت را اوّلاً بایستی خودِ 『التوحید』 دانست و ثانیاً همۀ عبارتِ فوق، بایستی شرح داده شود.
🔅 حضرت (علیه السلام) برای بیانِ توحید از اسماء الحسنیٰ شروع می‌نمایند. و نه شروعی که به جای دیگر برود. بلکه هرچه بیان می‌نمایند در اسماء الحسنیٰ است. که قرآن می‌فرماید :
💎 【 وَ لِلَّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنى «فَادْعُوهُ بِها»】💎
❈ و زيباترين نامها برای خداوند است، پس او را به آنها بخوانيد.
📘(سورۀ اعراف آیۀ۱۸۰)
↩️ که توحیدِ خداوند باریتعالی اشاره نخواهد شد جز به 『 أَسْمَاؤُهُ الَّتِي يُـدْعَــا بِهَا』 .
␥↲ که کوچکترین اشاره به حضرتِ احد عزّوجلّ بیرون از این خواندنِ 『 يُــدْعَـــا』 نیست.
🍃⇦ پس هرچه از توحید می‌خواهیم بدانیم، در اسماء الحسنیٰ هستیم و این از ضعفِ عارف نیست، بلکه حقیقتِ معروف اینچنین است که حضرات (علیهم السلام) می‌فرمایند🔻〖لَوْلَانَا مَا عُرِفَ اللَّه〗🔺 (اگر ما نباشیم هرگز خدا شناخته نمی‌شد/ 📚بصائر الدرجات ، ج۱، ص۶۱)
👁🗨↵ (دقت دارد❗️)
و【 لا یُمکِن الفرار مِن حکومتک 】(گریزی از حکومت خدا نیست/ 📚دعای کمیل).
◈☜ پس آغاز پاسخ، تمامِ پاسخ است که حضرات آل الله علیهم السلام می‌فرمایند 🔻〖بِنَا وُحِّدَ اللَّه〗🔺 (فقط و فقط توحید خداوند به ماست / 📚الكافي، ط - الإسلامية، ج۱، ص:۱۴۵).
❏≻ و اقرار به ولایت آل الله علیهم السلام، تمام وحدانیّت خداوند است که در دعای نماز عید غدیر، در وصف و شهادت به حضرت مولی امیرالمؤمنین علیه السلام می‌خوانیم:
♦️◨ "الْإِقْرَارَ بِوَلَايَتِهِ تَمَامَ وَحْدَانِيَّتَكَ"◧♦️
📚(مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج۲، ص: ۷۴۹)
⧈⇜ پس توحید را در همان اشارۀ اوّل که اشاره به اسماء الحسنیٰ است، بیان فرمودند.
✅ امّا دقت کنیم که خداوند در هر صفتی، #صمد و #حیّ است.
⇜ یعنی به صمد بودن، در آن صفت، بیحدِّ حقیقی و لایتناهیِ دائمی است.
⬄ و به حیّ بودن در آن صفت، دائماً در تجلّی ذاتی است. که هر حدّی و هر توقّفی مَناطِ مُمیت بودن (مُرده بوده) را دارد و حضرت حقّ، منزّه از هرگونه موتی است که 〖"[هو] حَيٌّ لَا مَوْتَ لَه"〗(📚التوحيد، للصدوق، ص:۱۴۰).
🔅 پس "#واحد" بودنِ حقّ تعالی در حدّ نیست.
❀ حضرت حقّ، واحدی است که دائماً در وحدت خویش صمد است و دائماً در وحدتِ خویش حیات دارد.
⇐ و از اینجاست که نقطۀ حیاتِ هر شیئی است که 🔸"هُوَ حَيَاةُ كُلِّ شَيْءٍ"🔸 (📚الكافي، ط - الإسلامية، ج۱، ص:۱۲۹).
❋ و در همان نقطۀ #حیات، وحدت حقیقی‌اش نمایان است و وجودی کنار وجودِ او نیست و همه، موجوداتِ آن وجودند و تجلیّات و ظهوراتِ او.
︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻
🆔 @ehsannil3 ➣ #کانال_معرفة_الحق
︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼
••●🔽 ادامه 🔽●••
🔹
🔹
⇫👁🗨 بینش سوّم ⇜صفات الهی، مفهوماً خارج از ذات خداوند است. امّا مصداقاً؛ ذات الهی، فقط مصداقِ صفاتِ عینِ ذات است.
✅ حاشیه مهمّ:
بسیاری از بزرگان برای حلّ و فصل رابطۀ صفات الهی با ذات او (یعنی #اتصاف_ذات_با_صفات)، صفات حقّ را به دو دستۀ زیر تقسیم می‌کنند :
🔹 ۱- #صفات_عین_ذات : که به قولِ اکثر این بزرگان، صفاتِ هفتگانۀ #حیات ، #قدرت ، #علم ، #سمع ، #بصر ، #اراده و #کلام ، عینِ ذات باریتعالی است.
#صفات_الذات در کتب حدیث باب و عنوان دارد. تعداد این صفات را بعضی بیشتر و بعضی کمتر از این صفاتِ مذکور می‌دانند و مثلاً اشاراتی دارند به احادیثی مانند این حدیث شریف:
🔻『 رَبُّنَا ؛ نُورِيُّ الذَّاتِ ،حَيُّ الذَّاتِ ، عَالِمُ الذَّاتِ ، صَمَدِيُّ الذَّاتِ』🔺
(📚 التوحيد، للصدوق، ص: ۱۴۰)
🔹 ۲- #صفات_زائد_بر_ذات : سایر صفاتِ الهی که عین ذات نیستند را زائد بر ذات می‌دانند!
↲ ◘✍🏻 توضیح حاشیۀ فوق :
صاحبان این تفکر از اینکه بعضی از مسائل مربوط به صفات الهی برایشان قابل تصوّر و در نتیجه تحلیل و تصدیق نبوده، این تقسیم بندی را انجام داده تا بتوانند مغلقاتِ مبحثِ اتصافِ ذات به صفات را به نوعی تحلیل نمایند!
♦️✓ ایشان بر این باورند که چون با نفیِ صفاتِ عین ذات، ذات را نفی کرده‌ایم [ و تصوّر کرده‌اند که با نفیِ ذات، دیگر چیزی باقی نمی‌ماند]، بنابراین از اینکه این مسئله برایشان لا ینحل است، نتیجه می‌گیرند که 〖نفی الصفات عنه〗تنها برای صفاتِ زائد بر ذات می‌باشد.
☑️ و اصلاً برای همین، عنوان «صفات زائد بر ذات» را وضع نمودند (!) تا بشود در برخورد با این خطبۀ شریف،〖نفی الصفات عنه〗را نفیِ صفاتِ زائد بر ذات بدانند. و به این تصوّر آرام گیرند!
💫 مقام بزرگانْ محفوظ، سعی‌شانْ مَشکور، عملشانْ مأجور، و آستانشان مبارک، و احترام به ایشان واجب است. و به لطف ائمۀ اطهار (علیهم السلام) نفَس و دعایِ این بزرگان است که معارف حقّه تداوم دارد. و ما آن به آن مستدعیِ دعایِ خیر ایشان هستیم.
❏⇦منتها چون صحبت از معارف الهی است، تسامح و اغماض از حقیقت جائز نیست. بنابراین با احترام به ساحت بزرگان، مطلب را به قصدِ معرفة الله تحلیل می‌کنیم :
✨ برای بعضی عالم نور در تحلیل درک نشده است و این شد که برای این عبارات نورانی، «حدود» قائل شده‌اند و معیارات عالم حدود را برای درک دقائق عالَم نور به استخدام گرفته‌اند. در نتیجه؛
🔻 دقیقاً اشکالاتِ مطرح شده بخاطر درک نشدنِ عالم نور و بیحدّی است. 🔺
֎🍃⇦پس توجّه کنیم که عنوانِ «صفات زائد بر ذات» از آثار تصوّر نشدنِ عالَم نور و بیحدّی و به دنبالِ آن، تحلیل نشدنِ برخی از احادیث و روایات و مغلقاتِ معرفتی است. که از مهمترین این مغلقات، نفیِ صفات الهی از ذاتِ باریتعالی است که موضوعِ این مقاله و سخن است و ان شاء الله در ادامۀ همین مطلب، بیان آن خواهد گذشت.
︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻
🆔 @ehsannil3 ➣ #کانال_معرفة_الحق
︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼
••●🔽 ادامه 🔽●••
🔹
⇫👁🗨 بینش سوّم ⇜صفات الهی، مفهوماً خارج از ذات خداوند است. امّا مصداقاً؛ ذات الهی، فقط مصداقِ صفاتِ عینِ ذات است.
✅ حاشیه مهمّ:
بسیاری از بزرگان برای حلّ و فصل رابطۀ صفات الهی با ذات او (یعنی #اتصاف_ذات_با_صفات)، صفات حقّ را به دو دستۀ زیر تقسیم می‌کنند :
🔹 ۱- #صفات_عین_ذات : که به قولِ اکثر این بزرگان، صفاتِ هفتگانۀ #حیات ، #قدرت ، #علم ، #سمع ، #بصر ، #اراده و #کلام ، عینِ ذات باریتعالی است.
#صفات_الذات در کتب حدیث باب و عنوان دارد. تعداد این صفات را بعضی بیشتر و بعضی کمتر از این صفاتِ مذکور می‌دانند و مثلاً اشاراتی دارند به احادیثی مانند این حدیث شریف:
🔻『 رَبُّنَا ؛ نُورِيُّ الذَّاتِ ،حَيُّ الذَّاتِ ، عَالِمُ الذَّاتِ ، صَمَدِيُّ الذَّاتِ』🔺
(📚 التوحيد، للصدوق، ص: ۱۴۰)
🔹 ۲- #صفات_زائد_بر_ذات : سایر صفاتِ الهی که عین ذات نیستند را زائد بر ذات می‌دانند!
↲ ◘✍🏻 توضیح حاشیۀ فوق :
صاحبان این تفکر از اینکه بعضی از مسائل مربوط به صفات الهی برایشان قابل تصوّر و در نتیجه تحلیل و تصدیق نبوده، این تقسیم بندی را انجام داده تا بتوانند مغلقاتِ مبحثِ اتصافِ ذات به صفات را به نوعی تحلیل نمایند!
♦️✓ ایشان بر این باورند که چون با نفیِ صفاتِ عین ذات، ذات را نفی کرده‌ایم [ و تصوّر کرده‌اند که با نفیِ ذات، دیگر چیزی باقی نمی‌ماند]، بنابراین از اینکه این مسئله برایشان لا ینحل است، نتیجه می‌گیرند که 〖نفی الصفات عنه〗تنها برای صفاتِ زائد بر ذات می‌باشد.
☑️ و اصلاً برای همین، عنوان «صفات زائد بر ذات» را وضع نمودند (!) تا بشود در برخورد با این خطبۀ شریف،〖نفی الصفات عنه〗را نفیِ صفاتِ زائد بر ذات بدانند. و به این تصوّر آرام گیرند!
💫 مقام بزرگانْ محفوظ، سعی‌شانْ مَشکور، عملشانْ مأجور، و آستانشان مبارک، و احترام به ایشان واجب است. و به لطف ائمۀ اطهار (علیهم السلام) نفَس و دعایِ این بزرگان است که معارف حقّه تداوم دارد. و ما آن به آن مستدعیِ دعایِ خیر ایشان هستیم.
❏⇦منتها چون صحبت از معارف الهی است، تسامح و اغماض از حقیقت جائز نیست. بنابراین با احترام به ساحت بزرگان، مطلب را به قصدِ معرفة الله تحلیل می‌کنیم :
✨ برای بعضی عالم نور در تحلیل درک نشده است و این شد که برای این عبارات نورانی، «حدود» قائل شده‌اند و معیارات عالم حدود را برای درک دقائق عالَم نور به استخدام گرفته‌اند. در نتیجه؛
🔻 دقیقاً اشکالاتِ مطرح شده بخاطر درک نشدنِ عالم نور و بیحدّی است. 🔺
֎🍃⇦پس توجّه کنیم که عنوانِ «صفات زائد بر ذات» از آثار تصوّر نشدنِ عالَم نور و بیحدّی و به دنبالِ آن، تحلیل نشدنِ برخی از احادیث و روایات و مغلقاتِ معرفتی است. که از مهمترین این مغلقات، نفیِ صفات الهی از ذاتِ باریتعالی است که موضوعِ این مقاله و سخن است و ان شاء الله در ادامۀ همین مطلب، بیان آن خواهد گذشت.
︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻
🆔 @ehsannil3 ➣ #کانال_معرفة_الحق
︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼
••●🔽 ادامه 🔽●••
🔹