@dusharge || همت شهبازی
288 subscribers
119 photos
2 videos
30 files
346 links
@dusharge
کانالدا کی یازی‌لاری کانالین لینکینی وئرمک شرطی ایله پایلاشماق اولار.
اشتراک‌گذاری مطالب کانال به شرط ارائه لینک آن مجاز است.
Download Telegram
#حکایه‌نين_امكاني
#محمد_عاريف

«[آنتوان] #چخوف مينياتور حكايه ژانريني[نوع ادبی] مونومئنتال[تاریخی آبیده] فورمالارا و روس حياتي‌نين بؤيوك ائپوسو[حماسه] سوييه‌سينه قالديرميشدير» بو سؤزلرده كيچيك حكايه اوستاسي اولان چخوفون تعريفي وئريلمكله برابر، بعضا يازيچيلاريميزين قایغی‌سیز ياناشديغي حكايه ژانري‌نين بؤيوك امكانلارينا دا اشاره ائديلير.
شعردن سونرا حكايه اَن چوخ اوخونان بديعي اثر نوعودور.#آذربايجان اوخوجولاري‌ دا حكايه‌‌ني چوخ سئويرلر. اونلار آنا ديلينده ايلك نثر اؤرنک‌لری ايله محض حكايه ژانريندا تانيش اولموشلار.«#آلدانميش_كواكب»، «شيخ شعبان»، «جنّتين قبضي»، «الله خوفو»، «اوستا زئينال»، «پوچت قوتوسو»،[صندوق پستي] «كؤچ»، «#قاراجا_قيز» اوخوجولاريميزين تصوّرونده گؤزل كلاسيك حكايه‌لر كيمي يئر توتموشدور. اونلارين تصورو روس و دونيا ادبياتيندان (#پوشكين، گوگول، تورگينف، تولستوي، چخوف، مارك توين، موپاسان) ترجمه اولونان حكايه‌لرله داها زنگين‌لشميشدير...
بونونلا بئله، بودا بير حقيقت‌ديركي، باشقا ژانرلارا نسبتا حكايه ضعيف انكشاف ائدير... بونون سببيني بعضي يولداشلار اوندا گؤرورلر كي، حكايه يازيچييا اؤز فكريني گئنيش و سربست افاده ائتمك اوچون امكان وئرمير. اونا گؤره ده تاثيرلر داها چوخ پووئست و رومان ژانرينا یؤنه لیرلر. بونون ‌دا نتيجه‌‌سينده «‌م. جعفر»ين دئديیي وضعيت‌ عمله گلير: «كيچيك بير پووئسته سيغا بيلن حاديثه‌‌ني شيشيرديب رومان ائتمك و يا كيچيك بير حكايه ماتئرياليني يئرسيز، اویغونسوز تفرعاتلا آغيرلاشديريب پووئست ائتمك ميل‌لري صنعتكارليغا، بديعي كامل‌ليیه چوخ آغير ضربه وورور».
حكايه‌نين بير ژانر كيمي امكان محدودلوغو حققينده‌ كي تصور بير او قد‌‌ر ده دوغرو دئييلدير. البته حكايه، #پووئست و #روماني عوض ائده بيلمز، بونو اوندان طلب ائدن ده يوخدور. آما حكايه‌‌ني بير او قد‌ر ده امكانسيز حساب ائتمك اولماز.
منجه حكايه‌‌نين بديعي كامل‌ليينه آغير ضربه ووران يالنيز تفرعات و اوزونچولوق دئييلدير. بعضا قناعتله يازيلان حكايه‌نين اؤزونده ده كامل ‌ليك اولمور. چخوفون آرتيق قیسا اینجی سؤزلر [آفوريزم] حالي آلميش «قيساليق استعدادين باجيسي‌دير» سؤزلريني يالنيز حجم قيساليغي، ایجاز لیق [لاكونيزم] معناسيندا باشا دوشمك اولماز. ایجازلیق معنانين، مضمونون اؤزوندن ده داخلي دولغونلوق طلب ائدير. ييغجامليق فكر و ايدئيانين اؤنملي‌ليينده، داخلي معنا دولغونلوغوندا اؤز افاده‌سيني تاپماليدير. درين معنادان، اؤنملی ايدئيادان، واجب بير مطلب‌دن محروم اولان بير حكايه نه قد‌ر قيسا و ييغجام اولورسا اولسون، بديعي جهتدن كامل اولا بيلمز.
حكايه‌لريميزين بعضا بديعي و ايدئيا جهتدن كامل چيخماماسي‌نين سببيني من اوندا گؤرورم كي ناشرلريميز بو ژانرين امكانلاريندان هميشه باجاريقلا استفاده ائده بيلميرلر. حكايه‌نين حياتي اؤزونه مخصوص واسطه‌لرله گئنيش عكس ائتديرمك امكاني واردير. بونون اوچون اونون بديعي امكانلاريني آچماق، اونو لازمي يوكسك‌ليیه قالديرماغا چاليشماق لازمدير.
بيزيم بير چوخ حكايه‌لريميزده بئله بير مضمون و ايدئيا دولغونلوغو، معنا ييغجامليغي، داخلي ایجازلیق واردیر. ج. #محمدقليزاده‌نين «#اوستا_زئينال» «پوچت قوتوسو»، «قوربانعلي ‌بي»؛ #حاقوئرديئوين «شيخ شعبان»؛ #چمن_زمينلي‌نين «جنتين قبضي» حكايه‌لري يالنيز آذربايجان ادبياتيندا دئييل، داها گئنيش مقياسدا كلاسيك حكايه‌لردير... بو اثرلرده كيچيك حكايه‌ ژانري مونومئنتال فورمالار سوييه‌سينه قالديرمشدير. دؤور، انسان كاراكتئرلري، اجتماعي فاجعه‌لر، اديبين بونلارا فعال مناسيبتي بو حكايه‌ لرده ائله تيپيك، سجيه‌وي چيزگي‌لرله تصوير ائديلميشديركي، بئش‌ـاون صفحه‌ده اوخوجونون قارشيسيندا بؤيوك بير عالم آچيلير. البته، بورادا ييغجامليق، ایجازلیق يالنيز حجم‌ده دئييل، بلكه داها چوخ مضمونون، ايدئيانين قیسالدیلمیش حالدا، جوهر حاليندا وئريلمه‌سينده‌دير. اوستا زئینالي، اونون دورونو، اجتماعي چئوره‌سینی، گؤروش‌لريني، ايچه‌ري عالميني اطرافلي تصوير ائتمك اوچون «#اوبلوموف» [روس يازاري گنچاروفون اثري] حجمينده بير روماندا يازماق‌ اولاردي. آنجاق اديب اونون اَن مهم، اَن سجيه‌وي و تيپيك كيفيت‌لرينی ائله وئرميشدير كي، اثر و ائله‌جه ده اوستا زئينال صورتي بؤيوك بير دؤنمين و اجتماعي شرايطين محصولو كيمي اؤز بديعي تاثير قووه‌سي ايله متصور ائدير، دوشوندورور.
قيسا يازماق اؤزو بير باجاریق‌دیر. بؤيوك اديب‌‌لردن بيري پوزماق بارجاريغيني استعداد آدلانديرميشدير، چونكو صنعتكار اثرينده‌كي لازيمسيز يئرلري پوزوب، آتاـآتا داهيانه بير سوييه‌يه گليب چيخير.
بوگونكو ادبياتيميزدا حكايه ژانري‌‌نين كامل‌ليينه فكر وئر‌ن، اونون امكانلاريندان باجاريقلا استفاده ائدن يازيچيلاريميز آز دئييلدير. ا.#محمدخانلي‌، اي. #افندي‌يئو و #ميرجلال-ين بير چوخ ‌ليريك، رومانتيك و طنز حكايه‌لري

@dusharge