#اورخون_یئنی‌سئی کیتابه‌سی‌نین شمال جهتی

#کیتابه‌نی اوخویان و آچیقلایان:
#نجیب_عاصیم

آذربایجان تورکجه‌سینه چئویرن:
#همت_شهبازی

#گیریش

#ادبیاتیمیزدا اؤنملی یئر آلان اسکی یازیلی آبیده‌لردن اولان، اورخون یئنی سئی کیتابه‌لری‌نین بیر بؤلومونون اصیل متنی و اونو بو گونکو #دیلیمیزه اويغونلاشديراراق وئریرم. چاليشميشام قدیم کلمه‌لره قارشیلیق اولاراق بو گونوموزون ان یاخین کلمه‌لرینی سئچیب هر سطرین اؤنونده گتیرم.(‌سیرا ایله گلَن سای‌لار، کیتابه‌ده اولان سطیرلری گؤستریر)  —- #چئویرن

×××
----------------------

1) … آبیرله آلوشوتوتوق (1) بیرله سونگوشمیش اَرین قوپ اؤلورمیش. آبین باریقین بوزوپ سوسین قوپ کلورتیمیز(2) کول‌تیگن ییتی اوتوز یاشینگا(3) قارلوق بودون ارور بارور(4) اریکلی یاغی بولدی. تاماغ ایدوق باشدا سونگوشدیمیز.

1) … ایله، آلوشوتوتوق [قومی] ایله محاریبه ائتمیش، ارَن‌لرینی بوتون اؤلدورموش [ایدی]. ائولرینی، بینالارینی ییخیب عسگرلری‌نین‌هامیسینی گتیردیک. کول تکینین اییرمی‌یئددی یاشیندا قارلوق قومی‌گوجلو و مستقل دوشمن اولدو. تاماغ [آددیر] مقدس تپه‌ده محاریبه ائتدیک.

2) [کول]تیگن اول سونگوشده اوتوز یاشایور(5) ارتی. آلپ شالچی آقین(6) بینیپ اوپلایو تکدی ائکی اَریگ(7) اودیشرو سانچدی قارلوغ اؤلورتیمیز، آز بودون یاغی بولتی. قارا کؤلته سونگوشدیمیز. کول‌تیگن بیر قیرق یاشایور ارتی. آلپ شالچی آقین

2) کول‌تیکن او محاریبه‌ده اوتوز یاشیندا ایدی. جسور شالچی آتینا مینیب فیرلایاراق یوروش ائتدی. ایکی دؤیوشجونو بیر بیری‌نین آردینجا سونگوله‌دی. قارلوغ ( قومونو) اؤلدوردوک، آز اولان بو قوم دوشمن اولدو. قارا گؤلده محاریبه ائتدیک. کول‌تیکن اوتوز بیر یاشیندا ایدی. جسور شالچی آغ آتینا

3) بینیپ اوپلایو تگدی. آزا التَبَریگ توتدی. آز بودون آندا یوق بولتی. اچیم قاغان ایلی قاماشیغ(8) بولتوقیندا، بودون اؤلوگ ایکلیک(9) بولتوقیندا ایزگیل بودون بیرله سونگوشدیمیز. کول‌تیگن آلپ شالچی آقین بینیپ

3) مینیب فیرلایاراق یوروش ائتدی. آزلارین ائلتبَرینی توتدو. آز اولان قوم اورادا محو اولدو. خان عمی‌مین ائلی ضعیفله دیینه گؤره، خلق اؤلوم حالیندا، خسته لییی اولدوقدا ایزگیل قومی‌ایله محاریبه ائتدیک. کول‌تیکن جسور شالچی آتینا مینیب،

4) [اوپلایو تگدی]. اول آت آندا توشـ [ـدی] ایزگیل بودون اؤلتی. توقوز اوغوز بودون کَنتو بودونیم ارتی. تنگری، ییر بولغاقین(10) اوچون یاغی بولتی. بیر ییلقابیش یولی سونگوشدیمیز ائنگیلگی(11) توغو بالیقدا سونگوشدیمیز.
4) فیرلایاراق یوروش ائتدی. او آت اورادا اؤلدو، ایزگیل قومی‌محو اولدو. دوققوز اوغوز [قبیله] ائلی اؤز  ائلیم ایدی. گؤی یئر قاریشدیغی اوچون [اونلار بیزه] دوشمن اولدو. بیر ایلده بئش دفعه ووروشدوق. ان اول توغو شهرینده ووروشدوق.

5) کول‌تیگن آزمان آقیغ بینیپ اوپلایو تگدی. آلتی اریگ سانچدی. سونگوشیسینده ییتینچ اریگ قیلینچلادی. ائکینتی قوشلیغاقادا اوغوز بیرله سونگوشدیمیز. کول‌تیگن آز یاغیزین بینیپ اوپلایو تَکیب بیر اریگ سانچدی.

5) کول‌تیکن آزغین آتینا مینیب فیرلایاراق یوروش ائتدی. آلتی دؤیوشجونو سونگوله دی عسگر خلقی ایچینده یئددینجی دؤیوشجونو قیلینجلادی. ایکینجی [دفعه] قوشلیغاقادا اوغوزلارلا ووروشدوق. کول‌تیکن آغ آزغین آتینا مینیب یوروش ائده‌رک بیر دؤیوشجونو سونگوله دی(‌نیزه له دی) .

6) توقوز ارین گیرو(12) توقیدی(13). اوغوز بودون آندا اؤلتی. اوچونچ یول … ـنده اوغوز بیرله سونگوشدیمیز. کول‌تیگن آزمان آقیغ بینیپ تگدی. سانچدی. سوسین(14) سانچدیمیز، ایلین آتیمیز، تورتونچ چوش باشیندا سونگوشدیمیز. تورک

6) دوققوز دؤیوشجونو چئویریب چارپدی. اوغوز ائلی اوردا اؤلدو. اوچونجو دفعه یول…ـدا اوغوزلارلا ووروشدوق. کول‌تیکن آغ آزغین آتینا مینیب یوروش ائتدی. سونگوله دی. قوشونلارینی سونگوله دیک ائلینی ضبط ائتدیک. دؤردونجو [دفعه] چوش [ایرماغی] باشیندا ووروشدوق. تورک

7) بودون آزاق قاماشدی(15) یابلاق(16) بو …(17) بیری یه اوزمیش ارمیش. سوسین کول‌تیگن آغیتیپ، تونگرا بیر اوغوش آلپاغو اون اریگ تونگاتیگن(18) یوغیندا اکیریپ اؤلورتیمیز. بیشینچ اَزکنتی قازیندا(19) اوغوز بیرله سونگوشدیمیز. کول‌تیگن

7) ائلی آیاقلارینی ضعیفله دی. قورخاق اولدو، بو … بری یه تقدم ائتمیش ایدی. قوشونونو کول‌تیکن داغیدیب، تونگرا [ائلینه منسوب] بیر سویلو آلپاغو [آدلی آدامی] اون دؤیوشجونو تونگاتیکی‌نین دفنینده چئویریب اؤلدوردوک بئشینجی [دفعه] ازکنتی [محل] یانیندا اوغوزلارلا ووروشدوق. کول‌تیکن
…


#آردینی #ایشیق سایتی نین آشاغیدا کی #لینکیندن 👇👇👇اوخویون:


http://ishiq.net/məqalə/643/اورخون-یئنی‌سئی-کیتابه‌سی‌نین-شمال.html
###


https://telegram.me/dusharge