@dusharge || همت شهبازی
287 subscribers
119 photos
2 videos
30 files
346 links
@dusharge
کانالدا کی یازی‌لاری کانالین لینکینی وئرمک شرطی ایله پایلاشماق اولار.
اشتراک‌گذاری مطالب کانال به شرط ارائه لینک آن مجاز است.
Download Telegram
@dusharge || همت شهبازی
یئنه دیلیمیز، ادبیاتیمیز #همت_شهبازی بئله نظره گلیر کی بو گونکو دیلیمیزی قورویوب ساخلاماق یاواش-یاواش چتین‌لشیر. دیلیمیزین الینده، قوروما جیهازلاری (مثلن: #مدرسه، #مئدیا، #تلویزیا و...) اولمادان یاری جان حیاتا داوام ائدیر. بئله اولدوقدا #دیل اؤز کؤکونو،…
#شریف_مردی

نئچه گون اؤنجه #همت_شهبازی « #یئنه_دیلیمیز، #ادبیاتیمیز» باشلیقلی یازی تلگرام کانالیندا یایدی؛ اوخویاجاغینیز یازی همن یازی‌یا قاییداراق بیرپارا گؤروشلر و نوتلار اؤنه سوردورَرک، سایین همت شهبازی اؤتورن سؤزو چؤزمک ایسته‌ییر.
آقای شهبازی اؤز یازیسیندا «بوگونکو دیلیمیزی» آماجلایان بیرنئچه سورونو چؤزوب آچاراق، «ادبیات‌چی» و «اوخوجو» آراسیندا یارانان چات‌دان سؤز آچیب، دیلیمیزین «قورویوب ساخلاماق»ینین «یاواش-یاواش» چتین‌لشمه‌یینی اورتایا قویماق ایسته‌ییر.
یازارا گؤره بیر طرفدن «دیلیمیزین الینده، قوروما جیهازلاری (مثلن: مدرسه، مئدیا، تلویزیا و...) اولمادان یاری جان حیاتا داوام ائدیر» دیگر طرفدن ایسه هر دیلین گلیشمه‌سینده و باشقا دیللرله تعامل‌دا نورمال پروسه اولان «آل-وئر» بیزیم دیله گلدیکده ایکی طرفین یارارلانان بوتون جیهازلار «آربا و برابر» اولمادیغیندان بو «آل-وئر» دئوریلَرک بیر «قومار» اولور؛ و طبیعی کی قومارین بیر یانی اوتماق اوبیر یانی ایسه اوتوزماق‌دیر. جناب شهبازی «بوگونکو دیلیمیزی» انگل‌لَین ایکی عاملی وورغولایاندان سونرا «دانیشیق دیلیمیز صنعی و ساختالاشیر. اونا گؤره کی هم قراماتیکاسی (نحوی) یادلاشیر هم یئرلی و دوغما سؤزلریمیز باشقا دیل‌لردن گلن سؤزلرله قاریشیر» دئییر.
«ادبیات دیلیمیز»ـه گلدیکده ایسه، یازارا گؤره، «باشقا دیل‌لرین هجوم گتیرمه‌سی» و گئت‌گئده «ساختالاشان» دانیشیق دیلی «ادبیات‌چی» ایله «اوخوجو»نون آراسیندا «باشا دوشمه‌مه» سورونو یارادیر. ایکی دسته ایسه اؤز قونوملاریندان گئری چکیلمک ایسته‌میر (یوخسا ائده‌بیلمیر) یازارا گؤره. بئله‌لیک‌له سایین شهبازی‌نین اؤزت اولاراق ایلک باشدان اؤتوردویو «بئله نظره گلیر کی بو گونکو دیلیمیزی قورویوب ساخلاماق یاواش-یاواش چتین‌لشیر» سؤزو دوغرولور.

آردی اولاجاق یادداشت‌دا سایین همت شهبازی بعضی کلمه‌لردن یارارلاناراق آماجلادیغی قاورامی ائله‌بیل اوقدر ده دقیق نظرده توتماییب یوخسا اونلارا دقیق یاناشماییب‌دیر. «دیلیمیز»، «اوخوجوموز» و «ادبیاتیمیز» کیمی کلمه‌لره اوقدر گئنیش میدان وئرمک‌له یا آنلامدان سالیر یا دا کلی‌گویی اولور سونوندا. «دیلیمیز» دئدیییمیزده ایران اؤلکه‌سینده قوللانان آذربایجان و باشقا تورک شهرلرده دانیشیلان دیل اوقدر ده بیر یئره سیخیشان دیل دئییل‌دیر؛ بونا باخمایاراق هامیمیزین ذهنینده جانلانان تورک دیلینی نظرده توتساق دا، و داها دا قاپسام‌لی اونو بیر دیل و بیزیم اولاراق « #دیلیمیز» آدلاندیرساق دا، یئنه «بیر» دیلین اوقدر واریانتلاری اولابیلر کی چئشیت‌لی دسته‌لرین قوللاندیغینی باشقاسینین آنلاماماسینا دا گتیریب چیخاریر. یقین کی جناب شهبازی‌نین آماجی بئله بیر آنلاشمامالار دئییل‌دیر هرحالدا و چتین توتماییب دا داها چوخ ال‌اوستو قاورامی ایله دانیشیلان و یازیلان دیلین آراسیندا یارانان چات‌دان سؤز آچیر. سؤز ائتدیییم چئشیت‌لی دسته‌لرین بیربیرلرینین آنلاشیلمامازلیغی هئچ زامان سؤزقونوسو اولمور دا ترسینه داها اؤزللیک وئریر اونلارا؛ «بیزیم» بوردا ایسه بئله بیر شئی اولور! نه‌دن بئله بیر سونوجا واریرام؟ (حاقلاییرام؟) ائله بوردان باشقا ایکی «اوخوجوموز» و «ادبیاتیمیز» کلمه‌لرینه گلیب چاتیریق. «اوخوجوموز» کیم‌دیر؟ «ادبیاتیمیز» نه‌دیر؟ بو ایکینی بیر دسته‌ده تانیتدیرا دا بیلریک بیزده. سؤزگلیمی «بیزیم دیل»ین گئنیشله‌نمه و گلیشمه‌یه امکانی اولمایان و یوخ اولان «جیهازلار» نَدنیندن دولایی «اوخوجوموز» همن «ادبیات‌چی‌میز»دیر. بوردا «اوخوجو» هاردایسا بللی بیر گروه اولابیلر؛ تلاشا قاپیلیب اولمایان جیهازلاری اؤزونه یارادان، ایسته‌ییب اؤرگه‌شن و سونوندا اوخویا بیلن کیمسه. یانی سایین همت شهبازی‌نین آماجلادیغینین ترسینه بوتون اینسانلارین آنادیلی تورکجه اولان کیمسه «اوخوجو» دئییل‌دیر، نئجه‌کی باشقا دیللرده ده. «دیلیمیزین کلمه احتیاطلاریندان (ذخیره) اوزاقلاشان اوخوجوموز، ادبیاتیمیزین دا دیلینی باشا دوشمه‌یه‌جکدیر».

دیگر یاندان دیل دورغون بیر وارلیق دئییل ده گل‌گله جانلی جانلی قول‌قاناد آچیب گئنیشله‌شن وارلیق‌دیر؛ باشقا سؤزله زامان سوره‌جی اؤزونو یئنیله‌ییب گلیشدیرمه‌سه اؤلومه سورونن نعش اولور. بو گلیشمه و گئنیشله‌نمه‌نین بیر یانی سایین شهبازی‌نین سؤز ائتدییی «آل-وئر»دیر. آنجاق «دیل اؤز کؤکونو، اؤز اوریژینال‌لیغینی» ساخلاماقلا یئنی قاوراملاری، اوفق‌لاری یئنی سؤزجوک‌لر و تئرمین‌لرله اؤنه سوردورمه‌سه قورویوب یوخ اولماغا محکوم بیریسی‌دیر. دیلین گلیشمه‌سی یالنیز گئری‌یه دؤنوب آرخئلوق کیمی ایچینده دئشینمه دئییل‌دیر؛ بیر یؤنو گئری‌یه باخاراق قالان یؤن‌لر اؤنه دؤنوک‌دور گلیشن دیلین. بو اوزدن بیزیم دورومدا «اوخوجو» بوتون کوتله‌دن ایسترایسته‌مز آییریلیب ایره‌لیلَمه‌لی‌دیر (باشقا دیللر و میللت‌لر کیمی البته). سانمیرام #جیمز_جویسون یولیسس و Finnegan awakes رومانینی یوخسا #ویرجینیا_وولفون

@dusharge
#فرهنگ_کنایات|| #حسین_دلدار_بناب

✍️ #حسین_دلداربناب جنابلارینی تورکجه‌میزده کینایه‌لر سؤزلویونو ایشله‌مه‌میشدن اؤنجه‌دن تانییرام. ۱۳۷۱دن. اونونلا من #تبریز_دانشگاهیندا همکلاس اولموشام. او زامانلار داها چوخ #نثر (رومان، حکایه، تنقید و..‌.) اوخویاردی. بونلارین کناریندا خاص بیر مسئله‌یه ده ماراقلی ایدی: #فتوت‌نامه‌لره. هئچ بیر کیمسه‌نین ماراغینی چکمه‌ین بیر موضوع اونون ماراغینی چکه‌رک بوتون فتوت‌نامه‌لری اوخوماغا باشلامیشدی.
اوزون مدت سونرا اونون #فرهنگ_کنایات کیتابی چیخاندا دا هئچ تعجب‌لنمه‌دیم. چونکی بیلیردیم او، هر زامان خاص بیر شئیین، اوزرینده ایشله‌نیلمه‌ین بیر شئیین آختاریشیندادیر‌. بیزیم هر ایکیمیزین اوستادلاریمیز اولان دکتر #منصور_ثروت و مرحوم دکتر #رضا_انزابی_نژاد بو ایشی فارس دیلینده یازدیقلاری فرهنگ کنایات کیتابیندا گؤرموشدولر. اونلار بو سؤزلری عمومیتله چاغداش فارس دیلینده یازیلان نثر اثرلری او جومله‌دن: #جمالزاده، #هدایت، #چوبک کیمی ناثیرلرین کیتابلارینا اساسلاناراق توپلامیشدیلار. دوستوم جناب دلدار ایسه #آنا_دیلیمیزده ایشلکده اولان کینایه‌لری توپلاییب آچیقلامیشدیر. ایشین نه قدر اهمیتلی اولماسینی یازارلیقلا مشغول اولانلار بیلرلر. بونون عیانی مثالی دوستوم جناب #شریف_مردی نین اونون حاقدا اولان یازیسی‌دیر.

حؤرمتله #همت_شهبازی‌
موغان - ۱۴۰۰/۴/۷


کنایه‌لره عاید مکتوب
«شریف مردی»

✍️ ایلک اؤنجه عزیز محققیمیز میرحسین دلداربناب جنابلارینا درین سایغیلاریمی بیلدیریب تشکور ائله‌ییرم. لاپ ائله بیرینجی برنامه‌دن ایندییه کیمی سؤزلرین، دئییم‌لرین و کینایه‌لرین هامیسینا دؤنه دؤنه قولاق آسمیشام، چوخلارینی هئچ ائشیتمه‌میشدیم، چوخلارینی ائشیتمیشدیم آنجاق آنلامینی بیلمیردیم یوخسا قوللانیمینی بیلمیردیم. هر حالدا بئله سؤزلر و دئییم‌لر بیزیم دیلیمیزین زنگین خزینه‌سینین بیر لایه‌سی اولاراق، قولانماغی، قوللانما باشاریسی، دانیشدیغیمیزین و بلکه ده یازیمیزین نئچه قاتلی، رنگلی اولدوغو و گئنیش معنادا ایفاده گوجوموزه یاردیم اولماسینا اینانیرام. ایشین نه درجه‌ده اهمیت‌لی اولدوغونا منیم دانیشماغیم هئچ ده گرک دَییل دیر. اوتوز ایل بیر ایشین اوغروندا زامان آییرماق ایسه، جناب دلدارین سؤزه، فرهنگه و اؤز آنا دیلینه نئجه اؤنم وئریب اوغروندا چالیشدیغینی گؤرسه‌دیر. بونلاردان واز کئچیرم. سؤز بعضی کلمه‌لره و بعضی حیطه‌لره مخصوص اولان کلمه‌لردن گئدیر. ایکی هفته بوندان قاباق دا بیر پارا سؤزلر دئمیشدیم آنجاق چالیشاجاغام داها ییغجام شکیلده نظریمی دئیم.
مساله‌یه نئچه یؤنلو گیریشمک اولار؛ آنجاق بوردا سؤز دیلیمیزده اولان بعضی دئییم‌لر و سؤزلردن گئتدییینه گؤره ائله من ده او آچیدان گیرمک ایسته‌ییرم. سؤز بو دیر: دیلیمیزده اولدوغو و بیزلرین ده بیلدیییمیز بعضی کلمه‌لری فرهنگی بیر دیسکورس یا گفتمان‌دا نئجه ایشله‌ده بیلریک یوخسا ایشله‌تمه‌یینه نجور باخا بیلریک؟
بیر: عرف، شرم، حیا و ادب، دئیه تانینان حیطه‌نین نسبی آنلامی وار؛ اؤلکه‌دن اؤلکه‌یه، فرهنگ‌دن فرهنگه بونلارین حیطه‌سی و تعریفی بوسبوتون فرقلی دیر.
ایکی: قُبح دئیه تانینان بیر قاورامین باغلی و سویوت تعریفی یوخ دیر. اینسان باشقاسینین یانیندا اؤزل یئرینی گؤرسه‌تمه‌یه یوخسا اوندان دانیشماغا قباحت دئیه بو ایشی گؤرمه‌سه ده، ائله همن قونودا بیر اوزمانین یانیندا چوخ راحات داورانیر. بئله ایسه دیسکورس یوخسا پارادایم دییشینجه هر شئی آلت اوست اولابیلر.
اوچ: اون هفته‌دیر، جناب دلدار بنابین اوتوز ایل امه‌یینه سایقی دویاراق گؤردویو ایشلردن بیر شِمّه‌سینی فرهنگی و ادبی بیر دیسکورس‌دا، اؤز ایسته‌ییمیزله قولاق آسیریق. قونو ایسه ائله ایلک باشدان بیلدیییمیز اینسان گؤوده‌سینه عایید اولان دئییم‌لر دیر.
اوسته دئدیییم سؤزلره باشقا نئچه سؤز داها آرتیریرام.
بیر: ویکتوریا دؤنمینه عایید اولان دب، عرف، دیسکورس و پارادایمی، جسارتلی دوشونورلر، چؤزولمز سانیلان چیزگیلری پوزاراق بشرین ساختا و أل‌آیاغا دولاشان سینیرلاری گئنیشله‌ندیریب، اونون اینسان گؤوده‌سی ایله باریشدیراراق چئشیتلی آلانلارا یول آچماغی باشاردیلار. بونلاردان بیری روانکاوی علمی‌دیر.
ایکی: ییرمینجی یوز ایلین فلسفه‌سینین تمل داشلاریندان اولان، اون دوققوزونجو یوز ایلین بوتون فلسفی باخیشینی قیراغا قویان، فردریش نیچه، اؤز فلسفه‌سینین بینوره‌سینی اینسان بدنینه قاییداراق قویدو. بدن ایسه بیر بوتون دیر.
اوچ: بیر شئییین آدی اولماسا، (یانی سؤزه گلمه‌سه... وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا) اوزرینده فیکیر یوروتمک یوخسا اونا گؤره دویقو پایلاشماق
@dusharge
آردی وار
نثریمیزین تنقیدی اثرلری
#همت_شهبازی

نثر حاقدا یازیلان تنقیدی یازیلار قناعت‌بخش اولماسا دا آرتیق بو ژانرین تئوریک مباحثه‌لری ده آرا سیرا اورتایا قویولور. دکتر #صمد_رحمانی‌نین معاصر ایران آذربایجان حکایه‌لری‌نین تدقیقی و تحلیلی تورکجه تنقیدی اثری، دکتر #بهادر_گوجویئترین تورکجه‌دن فارسجایا ترجمه اولموش نگاهی به رمان و داستان‌های ترک های ایران، (#شریف_مردی جنابلاری‌نین نثر حاققیندا یازدیغی کیتابی هله‌لیک الده ائده بیلمه‌دییم اوچون بو کیتابی اوخویاندان سونرا باخیشلاریمی پایلاشاجاغام) سونرا #شهرام_زمانی‌نین جامعه‌شناسی ادبیات آذربایجان اثری (آدیندان آسیلی اولمایاراق، چونکی ادبیات سؤزو باشقا ژانرلاری دا چئوره‌ییر) اختصاصجا انقلابدان سونرا چاپ اولان #آذربایجان_رومانلاری اوزره #باختین، #لوکاچ، #گلدمن کیمی رومان حاقدا نظریه‌لر ایره‌لی سورن دوشونرلرین دوشونجه‌لری اساسیندا نثریمیزه یاناشیر.

آردی وار 👇
@dusharge
@dusharge || همت شهبازی
Photo
نثریمیزین تنقیدی اثرلری
#همت_شهبازی

✍️ سون اوتوز ایلده نثر یارادیجیلیغیمیزا اؤنم وئره‌رک یازیب یارادان یازارلاریمیز اولدو. بونلارین اوسلوبلاری‌ پروفسیونال اولوب اولمادیقلاریندان، اوغراشدیقلاری مضمونلاری‌ یئنی اولوب اولمادیقلاریندان آسیلی اولمایاراق کمیتجه آنا دیللی نثر اثرلریمیزین سایی آرتیم گؤستریر. یارادیجیلیق اولان یئرده اونون حاقدا دویوب دوشونن اثرلر ده اولاجاقدیر.

نثر حاقدا یازیلان تنقیدی یازیلار قناعت‌بخش اولماسا دا آرتیق بو ژانرین تئوریک مباحثه‌لری ده آرا سیرا اورتایا قویولور. دکتر #صمد_رحمانی‌نین معاصر ایران آذربایجان حکایه‌لری‌نین تدقیقی و تحلیلی تورکجه تنقیدی اثری، دکتر #بهادر_گوجویئترین تورکجه‌دن فارسجایا ترجمه اولموش نگاهی به رمان و داستان‌های ترک های ایران، (#شریف_مردی جنابلاری‌نین نثر حاققیندا یازدیغی کیتابی هله‌لیک الده ائده بیلمه‌دییم اوچون بو کیتابی اوخویاندان سونرا باخیشلاریمی پایلاشاجاغام) سونرا #شهرام_زمانی‌نین جامعه‌شناسی ادبیات آذربایجان اثری (آدیندان آسیلی اولمایاراق، چونکی ادبیات سؤزو باشقا ژانرلاری دا چئوره‌ییر) اختصاصجا انقلابدان سونرا چاپ اولان #آذربایجان_رومانلاری اوزره #باختین، #لوکاچ، #گلدمن کیمی رومان حاقدا نظریه‌لر ایره‌لی سورن دوشونرلرین دوشونجه‌لری اساسیندا نثریمیزه یاناشیر. اثرین ایک صفحه‌لرینده باختین، لوکاچ و گلدمن‌ین نظریه‌لری آچیقلاناندان سونرا، یازیچی اوزرینه گؤتوردویو موضوعلاری آذربایجانین بیر سیرا رومانلاریندا ایزله‌یه‌رک اونلاری #نورمن_فرکلاف‌ین اوچ قاتدا (توصیف، یوزوم و ایفاده) ایره‌لی سوردویو نظریه‌سی چرچیوه‌سینده آراشدیرماغا چالیشیر. یازیچی تحلیل زامانی بیر چوخ حاللاردا بو اوچ قاتی رعایت ائتمه‌سه ده اوزرینه گؤتوردویو مقصدلره نایل اولا بیلیر.
بو اثرده تحلیل اولان رومانلار: قاراچوخا، لاچین، منیم آدلاریم، آواوا، تبت یدا، هئره‌یه قونان گؤیرچینلر، یانلیش رومان، نیسگیللی ملک‌لر، دؤردمونجوسو یولدادیر، سون دیلک و قلمه‌قوزان اثرلری‌دیر. سون بؤلومده ایسه یازیچی رومانلاریمیزی اوچ دؤورده آراشدیراراق نتیجه چیخارماغا جهد ائدیر.

کیتاب #قاراچوخا یاییم ائوی طرفیندن چاپ اولوبدور.

https://telegram.me/dusharge