#همت_شهبازی

#امیرعلیشیر_نوایی واقعا نابغه بوده. در همه موضوعات دست به قلم شده و کتاب دارد. بعضی کتابهایش هم در ردیف #کتابهای_تئوریک هستند. مثل #محاکمة_اللغتین (مقایسه زبانهای ترکی و فارسی). میتوان گفت بانی #زبانشناسی است با این کتابش. در موضوعات پیش روی خودش هم چه استدلالهای محکمی می‌آورد. یا کتاب #میزان_الاوزان‌اش.

همین کارش یک دنیا شاعر و نویسنده را هم به دنبال خودش کشانده. اینها یا از او تقلید کرده اند یا در باره او نوشته اند. مثل کتاب #مبانی_اللغة میرزا #مهدیخان_استرآبادی. که کتابی است در زمینه #دستور_زبان_ترکی با تکیه بر شعرهای ترکی شاعر اؤزبک علیشیر_نوایی و #محمد_فضولی شاعر_آذربایجان. یا کتاب #مجمع_الخواص (تصحیح و ترجمه همراه با متن ترکی آن توسط مرحوم دکتر #عبدالرسول_خیامپور استاد ممتاز دانشگاه_تبریز چاپ شده است) اثر #صادقی_بیک_افشار به تقلید از #تذکره_مجالس_النفائس نوشته. کتاب مجالس النفائس او که در قرن 11 از ترکی به فارسی برگردانده شده توسط #علی_اصغر_حکمت و به تصحیح ایشان در ایران چاپ شده است.

https://telegram.me/dusharge

در باره دو عبارت #ترکی از #نظامی_گنجوی

#همت_شهبازی


✅ #اکدش: əkdəş

ترکیبی از اک+دش. دش امروزه بصورت داش در کلماتی همچون #یولداش، #قارداش یا قارینداش نیز به کار می‌رود و مفهوم هم را به همراه دارد. یولداش یعنی همراه، قارداش یعنی هم‌شکم، دو همزادی که از شکم یک مادر زاده شده باشند. بنابراین #داش از نظر واحد شمارش و معنایی به بیش از یک چیز دلالت دارد.
#اک به معنی علاوه کردن، پیوست کردن، آمیختن، همچنین از منظر #دستور_زبان به معنی #پسوند هم بکار می‌رود. یعنی معنای الحاق شدن را دارد.
با در نظر گرفتن مفهوم بیش از یکی بودن داش، #اکدش یعنی دو چیز به هم پیوسته است. در #بیت زیر از #نظامی هم به معنی دورگه، دو چیز به هم آمیخته، دوچیز کنار هم می‌باشد:

نظامی #اکدشی خلوت‌نشین است
که نیمی سرکه نیمی انگبین است
( #خسرو_و_شیرین)


✅ #روباه‌رزه:
در ترکی #قوش_اوزومو quşuzumu می‌گوییم. گیاهی که در دامنه کوه‌ها و در کنار جویبار رشد می‌کند. دانه‌های آن قابل خوردن است.

#روباه‌رزه فتاده در راه
آلوده به خون چو موی روباه
( #لیلی_و_مجنون)


لازم به ذکر است #قارداش در #دیوان شعر شاعر قرن ۸ هجری آذربایجان بنام #قاضی_برهان_الدین_احمد بصورت قارینداش آمده است.

https://telegram.me/dusharge