جامعه‌شناسی افق‌نگر ـ دکتر احمد بخارایی
4.02K subscribers
69 photos
21 videos
1 file
692 links
تلاش من در جهت توصیف، تبیین و تحلیل پدیده‌ها و مسائل اجتماعی ایران معطوف به «آینده» است… منتظر دریافت نظر شما پیرامون تحلیل ارایه شده هستم. با سپاس: 👈 https://t.me/drbokharaei

www.dr-bokharaei.com

Ahmad Bokharaei, Sociologist
Download Telegram
❇️ ترویج نگران‌کننده‌ی خشونت

📰 گزارش روزنامه‌ی همشهری از رفتار مشوق #خشونت هنرپیشه‌ی جوان سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با #احمد_بخارایی

🗓 پنج‌شنبه ۶ تیر ۱۳۹۸

#جامعه #سلبریتی #الگوبرداری #آسیب_اجتماعی #گروه_مرجع

👈 نمایش گزارش:
بخش‌هایی از این گزارش:

… نمایش‌دادن سلاح توسط یک سلبریتی مظهر خشونت است و می‌تواند ترویج خشونت و الگوبرداری رفتارهای خشن را به‌دنبال داشته باشد. در ویدئوی منتشر شده دو مبحث به‌طور برجسته نمایان است: «از یک سو نمایش سلاح گرم و سلاح سرد در این ویدئو (فارغ از قضاوت در مورد این‌که سلاح گرم واقعی بوده یا خیر) سمبل و مظهری از خشونت است و از سوی دیگر این رفتار در واقع حامل یک پیام (خواسته یا ناخواسته) از سوی یک سلبریتی به جامعه است.» …

 … «در جامعه‌ی ما سلبریتی‌ها بیش از جوامع دیگر در کانون توجه قرار گرفته‌اند. هر پیام از سوی آنها بازخورد قابل‌توجهی از سوی جامعه به‌دنبال دارد و به تبع آن سلبریتی‌ها نیز حجم پیام بسیاری به جامعه منتقل می‌کنند. این اتفاق و توجه جامعه‌ی ما به سلبریتی امری افراطی است. در حوادثی که گریبان‌گیر جامعه می‌شود مانند سیل، زلزله و … رفتار و نوع واکنش سلبریتی‌ها مورد توجه مردم است. وقتی توجه جامعه به فرآیندی خاص و عوامل افراطی ویژه ای جلب می‌شود نشان‌دهنده‌ی آن است که جامعه نسبت به آنها حساسیت دارد و در مواقعی الگوبرداری می‌کند اما اعتماد عمومی به سازمان‌ها و ساختارها، کاهش یافته است» …

… «در جامعه‌ای که اعتماد افراد به یکدیگر، اعتماد افراد به ساختارها، سازمان‌ها و نهادها از بین رفته باشد، نتیجه‌ی سلب این اعتماد نوعی تعاملات ناقص را به‌ دنبال دارد. در واقع یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین تعاملات ناقص در جامعه‌ی ما توجه و به‌نحوی اعتماد به سلبریتی‌ها است.» …

 … «گروه مرجع گروهی است که افراد برای الگوبرداری به آن مراجعه می‌کنند. هر فردی در جامعه گروه مرجعی دارد و در جامعه‌ی ما سلبریتی‌ها گروه مرجع عده‌ای زیاد هستند …

… هدف برخی سلبریتی‌ها از انتشار چنین ویدئوهایی «نوعی نمایش خود» است و کلیدواژه‌ای که اهداف انتشار این ویدئوها را می‌تواند شرح دهد القای حس«من هستم» است. متأسفانه گاهی القای این حس در فضای مجازی با بدترین شیوه‌ی ممکن برآورده میشود که تبعات فردی برای انتشاردهنده و همچنین جامعه به دنبال دارد.

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال (forward) و یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
❇️ #جامعه با بحران #گروه_مرجع مواجه است

🗓 سه‌شنبه ۱۶ دی ۱۳۹۹

📰 گزارش خبرگزاری برنا از تأثیر سلبریتی‌ها بر جامعه در گفت‌وگو با #احمد_بخارایی | منتشرشده در ۱۶ دی‌ماه ۱۳۹۹

👈 نمایش گزارش:
بخشی از گفته‌های احمد بخارایی:

… وقتی بخواهم درباره‌ی یک موضوع صحبت کنم و مجبور باشم مدام به بایدها و نبایدها در صحبت‌هایم دقت کنم، به اجبار با نوعی #خودسانسوری مواجه شده‌ام و این اتفاقی است که در کشورمان برای همه‌ی ما رخ می‌دهد …

… سلبریتی‌ها و حتی افراد ناشناس مدام با این نوع خودسانسوری درگیر هستند و این وضعیت آن‌ها مثل سایر مردم را در تضادی بین باورها و درونیاتشان با آن‌چه که نشان می‌دهند قرار داده است و این تضاد هر روز بیش‌تر و بیش‌تر می‌شود. ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که سیاست‌هایش بر پایه‌ی نگاه‌های سنتی بنا شده و همین #سنت حکم‌فرما است اما بیرون از کشورمان را هم می‌بینیم که هر روز مدرن‌تر و به‌روزتر می‌شود. در این شرایط طبیعی است که مردم و به خصوص #نسل_جوان خارج از کشور آن را انتخاب می‌کند و اگر با پدیده‌ای غیر از این در بین مردم و افراد مطرح مواجه بودیم باید تعجب می‌کردیم …

… در کشور ما آن‌چه که به عنوان معروف مطرح می‌شود تا به مردم امر شود یک معروف #ایدئولوژیک و سنتی است و منکری که نهی می‌شود همان نشانه‌های #جهان_مدرن است. از آن‌جا که انسان نسبت به هر چیز که منعش می‌کنند، حریص‌تر می‌شود طبیعی است که نسبت به آن‌چه در داخل کشور می‌بینیم، با آن‌چه که بیرون از کشور وجود دارد شاهد این حجم از رفتارهای متناقض هستیم. افراد مطرح این تناقض بیش‌تر نمایان می‌کنند وگرنه چنین رفتاری در اکثریت جامعه وجود دارد …

… معمولاً پس از رهایی از بند محدودیت‌ها، افراد به شکلی افراطی در مقابل آن محدودیت‌ها ظاهر می‌شوند به طوری که مثلاً یک ایرانی پس از این‌که به کشوری دیگر می‌رود ممکن است حتی از اکثریت افراد آن کشور هم پوشش ظاهری‌اش را آزادانه‌تر انتخاب کند. این رفتارهای افراطی که اگر از سوی یک فرد مطرح صورت گیرد در رسانه‌های مختلف در فضای مجازی بسیار مورد استقبال مردم داخل کشور قرار می‌گیرد مثال رفتار پرنده‌ای است که از قفس آزاد شده در ابتدا شاید خود را به در و دیوار بزند اما بالاخره راهش را پیدا می‌کند …

… هر فردی در ایران یک جایگاه اجتماعی دارد و ممکن است حتی انسانی موفق و شناخته شده باشد. به عنوان مثال یک نفر که ایران استاد دانش‌گاه است می‌تواند درآمد و جایگاه اجتماعی خوبی داشته باشد اما عجیب نیست که همین فرد بار سفر ببندد و از ایران برود. افراد بسیاری هستند که نمی‌توانند محدودیت‌ها را بپذیرند و این افراد حتی اگر مطرح و بسیار موفق هم باشند ریسک دوباره شروع‌کردن در کشوری دیگر را به قیمت رهایی از محدودیت‌ها می‌خرند تا بتوانند حداقل حرف و عقیده‌ای که دارند را مطرح کنند …

… امروز در شرایطی هستیم که میل به کنار گذاشتن محدودیت‌ها در جامعه بسیار زیاد است. کسی که از ایران می‌رود و دیگر در محدودیت‌های داخلی نیست اگر یک بازیگر، خواننده یا حتی یک ورزش‌کار مطرح باشد، در شرایطی قرار می‌گیرد که افراد بسیاری در داخل کشور احساس می‌کنند سخن خود را از زبان او می‌شنوند و برای او هورا می‌کشند و این افراد به گروه مرجع در جامعه تبدیل می‌شوند و این‌گونه ما به جای یک انسان فرهیخته، باسواد، روشن‌فکر و باهوش شاهد مرجع و الگو شدن افرادی دیگر هستیم و به راحتی بحران گروه مرجع در جامعه شکل می‌گیرد که ما امروز با آن درگیر هستیم …

… اگر ما در همه‌ی زمینه‌ها مدیریت را به سبک و سیاقی که شاهد هستیم ادامه دهیم تضادها عمیق‌تر می‌شود و امکان بحرانی‌تر شدن وضعیت وجود دارد. باید در شکل مدیریت در همه‌ی زمینه‌ها تجدید نظر شود وگرنه مردم مدام در تلاش هستند تا کاری که قدرت نهی می‌کند را انجام دهند و این تضاد هر روز عمیق‌تر و عمیق‌تر می‌شود. عمده‌ی حرکت نگاه مدیریتی کشور به سمت سنت است و ما مملوء از بایدها و نبایدها هستیم که باید آن‌ها را از بین ببریم چرا که نمی‌شود برای مردم با باید و نباید مشخص کرد که چه کاری انجام دهند و چه کاری را خیر …

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
❇️ جامعه‌ی فردمحور افراد را به دنبال سلبریتی‌ها می‌کشاند / جامعه‌ی امروزی قهرمان‌زده شده است!

🗓 یک‌شنبه ۵ بهمن ۱۳۹۹

📰 گزارش خبرگزاری برنا از تفاوت رفتاری سلبریتی‌ها در فضای مجازی با فضای حرفه‌ای‌شان در گفت‌وگو با #احمد_بخارایی | منتشرشده در ۵ بهمن‌ماه ۱۳۹۹

👈 نمایش گزارش:
بخشی از گفته‌های احمد بخارایی:

… تفاوت رفتار سلبریتی‌ها در فضای حقیقی و مجازی تقریباً کم و بیش مانند رفتار دیگران است. در فضای حقیقی به علت نظارت‌های رسمی چهره‌ی دیگری از خودمان را نشان می‌دهیم اما در فضای مجازی که نظارت های رسمی و غیر رسمی وجود ندارد بیش‌تر چهره‌های حقیقی‌تر و واقعی‌تر را نشان می‌دهیم یعنی در فضای اجتماعی واقعی امکان عرض اندام هویت‌طلبی‌ها، سلیقه و ذائقه‌های متفاوت و حتی حرکت‌های نوجویانه کم‌تر وجود دارد اما زمانی که انسان‌ها در فضای اجتماعی‌شان درک و دیده نشوند به قلمروی فضای مجازی و به تعبیر دیگر قلمروی سایه پناه می‌برند. در حال حاضر نیز در زندگی کنونی آن‌قدر این قلمرو بزرگ شده که کنترل آن سخت شده است؛ درواقع #قدرت تلاش می‌کند که سایه‌ی این نوع قلمرو را نبیند و نادیده بگیرد اما آن‌قدر این فضا بزرگ است که دنیای واقعیت در آنجا متجلی می‌شود به طور کل طبیعی است در یک جامعه‌ای که فضای دموکراتیک حاکم نیست مطالب اصلی به حاشیه رود …

… سلبریتی‌ها در فضای بیرونی‌شان آن‌قدر چهره‌های ساختگی و تظاهرنماد از خودشان درست می کنند که بتوانند در سازمانی که حضور دارند دوام بیاورند در واقع زمانی که خود واقعی‌شان می‌شوند و نقابی که در فضای حقیقی به چهره دارند را بر می‌دارند باز هم قابل درک نیست که الآن کدام یک را باید باور کرد به گونه‌ای چهره‌ها و کردار و گفتار آن‌ها گول‌زننده شده است، درواقع همه‌چیز بر عکس است …

… متأسفانه جامعه‌ی ما #قهرمان‌زده و #شخصیت‌زده است یعنی یک نوع شیفتگی نسبت به افراد. درواقع به نوعی فردمحور است و ما به دنبال #شخصیت ، #سلبریتی و #قهرمان می‌گردیم حالا چرا به علت فرهنگی ما رشد نکرده‌ایم؟ و #تحول_فرهنگی اتفاق نیفتاده است؟ می‌توانیم بگوییم که یک علت سیستماتیک وجود دارد و مربوط به این می شود که در دهه‌های گذشته‌ی دور و نزدیک تا به امروز آن مدیریتی که در #جامعه می‌بایست ایفای نقش بکند عملی نشده است. در حال حاضر هم به این خاطر که در جامعه مردم به نوعی شخصیت‌زده شده‌اند از سلبریتی‌ها الگوبرداری می‌کنند و بدون شک #هنرمندان تأثیرگذار هستند و متأسفانه جامعه‌ی ما با یک #فروپاشی نسبی مواجه است و بخش منفی را بیش‌تر جذب به خود می‌کند به طوری که چند سلبریتی پیام مثبت دهند و از بین آن‌ها فقط یک نفر پیام منفی دهد مسلماً این پیام منفی بیش‌تر از پیام‌های داده‌شده اثرگذارتر است و این موضوع به #روان‌شناسی_اجتماعی جامعه‌ی ما برمی‌گردد در نهایت ما و جامعه‌ی هنوز صغیر هستیم و آن‌طور که باید بزرگ نشده‌ایم …

… در جامعه‌ی ساده هر پدیده‌ی اجتماعی جای خودش را دارد الآن در جامعه‌ی ما متأسفانه ضریب اثرگذاری فضای مجازی به فضای واقعی و ضریب اثرپذیری کاربران از فضای مجازی متأسفانه خیلی بیش‌تر از میانگینش در دنیا است یعنی افراطی اتفاق می‌افتد به این علت که متن و بخش اصلی واقعیت به حاشیه رفته و وارد دنیای فضای مجازی شده است به خاطر این‌که در دنیای واقعی امکان عرض اندام وجود ندارد و درها به رویش بسته است و ما با یک #انسداد_سیاسی و اجتماعی مواجه هستیم، به همین خاطر متأسفانه در ایران ضریب اثرگزاری فضای مجازی از جمله سلبریتی‌ها، شاخ‌های اینستاگرامی و واینرها و همه‌ی افرادی که برای خودشان کسی می‌شوند و به بت‌های اینستاگرامی تبدیل می‌شوند زیاد است. در واقع این موضوع جنبه‌ی آسیب‌رسان دارد، حتی ما در غیاب #گروه_مرجع قرار داریم اما اگر گروه مرجعی وجود داشته باشد و توسط آن‌ها توصیه شود شاید اوضاع کمی بهتر شود …

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
| "خروش"های جمعی نزدیک در ایران به جای "جنبش‌"های اجتماعی*

| یک‌شنبه ۲ آبان ۱۴۰۰

امروز ۱۷ ربیع‌الاول ۱۴۴۳ قمری و ۲ آبان ۱۴۰۰ خورشیدی است یعنی سال‌روز تولد پیامبر #مسلمانان و نیز تولد امام ششم #شیعیان جعفر بن محمد صادق، مؤسس مذهب جعفری. این پست مربوط به #خروش و #خشونت در این دیار شیعه‌مسلک را در سال‌روز تولد دو پیشوای این #حاکمیت_سیاسی منتشر کردم تا در آینه‌ی تعالیم‌شان ببینیم و بیندیشیم که آیا آن‌چه آنان به دنبالش بودند همین جامعه‌ی امروز ما است و واقعاً چه شکاف عظیمی وجود دارد و چرا؟

| نشست معرفی کتاب «جنبش اجتماعی چیست؟» به میزبانی «اتاق انجمن علمی مجازی جامعه‌شناسی» در Clubhouse 👇
https://www.clubhouse.com/club/انجمن-علمی-جامعه-شناسی

| تاریخ برگزاری:
۱۹ مهر ۱۴۰۰

| فایل شنیداری احمد بخارایی: 👇
https://drive.google.com/file/d/1rTB4S45TtFlYMNK1urjceebfSrvLKSGn/view

| فایل شنیداری کل برنامه: 👇
https://drive.google.com/file/d/123fWSCqykTxVncPftUsb6KhEjoUPygT8/view
(با سپاس از کانال @Vortrags برای ضبط)

| #احمد_بخارایی: نشست مجازی برای معرفی کتاب «جنبش اجتماعی چیست؟» اثر #هنک_جانستون با حضور یکی از دو مترجم کتاب، دکتر سعید کشاورزی و جمعی از پژوهش‌گران و فارغ‌التحصیلان علوم اجتماعی در رده‌های گوناگون تحصیلی برگزار شد که ضمن معرفی و نقد کتاب، مباحث نسبتاً مهمی پیرامون موانع شکل‌گیری جنبش اجتماعی در ایران کنونی صورت گرفت که من هم در سه نوبت به طور اختصار به مواردی اشاره داشتم از جمله:

ـ عناصر سه‌گانه‌ی #جنبش_اجتماعی به معنای «عام» در دو پارادایم معطوف به «منابع» و معطوف به «#هویت» شامل: #بسیج، #ایدئولوژی و #کنش

ـ انواع سه‌گانه‌ی رویکرد به «جنبش اجتماعی» به معنای «عام» با ویژگی فرازمانی و فرامکانی، به معنای «خاص» با ویژگی فرازمانی اما در قید مکان و به معنای «اخص» با قیود زمانی و مکانی

ـ لزوم توجه به ایران ۱۴۰۰ با قید زمان و مکان و تحلیل «جنبش اجتماعی» به معنای «اخص» فراتر از جنبه‌های عام و خاص

ـ چرا در ایران ۱۴۰۰ به رغم وجود دوقطبی‌ها و تضادهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، «جنبش اجتماعی» شکل نمی‌گیرد؟

ـ نظریه‌ی #جین_کوهن مبنی بر عدم توافق بر سر تعریف «جنبش اجتماعی» در میان تحلیل‌گران

ـ نظریه‌ی #آلن_تورن و تمایز بین رفتارهای جمعی با یکی از این پنج ویژگی با «جنبش اجتماعی»: هراس، شور، مود، جریان فکری خاص و نوآوری فرهنگی

ـ ماهیت سیاسی داشتن جنبش‌های اجتماعی با خمیرمایه‌های فرهنگی و اقتصادی و مدنی

ـ تمایز بین کنش‌گری‌های فردی یا گروهی (مانند آن‌چه در کلاب هاوس داریم) با «جنبش اجتماعی» که یک #کنش‌گری جمعی است

ـ آن‌چه در دهه‌های اخیر در ایران اتفاق افتاده اعم از خرداد ۷۶ یا وقایع ۸۸ و بعد از آن و نیز کنش‌گری‌های «زنان»، از جنس «جنبش اجتماعی» نبوده‌ زیرا جنبش اجتماعی «اثربخش» است بل‌که نوعی رفتار جمعی فاقد چارچوب بوده است

ـ در فقدان دو عامل اصلی در «جنبش‌های اجتماعی»، شکل‌گیری جنبش در ایران دشوار است که این دو عامل عبارتند از: ۱ـ «ایدئولوژی» که در شرایط کنونی در ایران ۱۴۰۰ سیطره‌ی ایدئولوژی مذهب #شیعی آمیخته شده با سیاست‌زدگی عرصه را برای رخ‌نمایی هر ایدئولوژی رقیب ملازم جنبش اجتماعی، تنگ و نفس‌گیر کرده‌است و ۲ـ «بسیج منابع» که اینک با «بحران #گروه_مرجع» و بالطبع با دشواری در بسیج منابع مواجهیم. به این دو علت، شکل‌گیری جنبش اجتماعی در ایران نزدیک به ناممکن است پس بسا «خروش» و «شورش» در پیش باشد

ـ له شدن #جامعه در «تناقض» غیر قابل حل میان «#سنت» و «#مدرنیته» با ویژگی حاکمیت کنونی در ایران و عدم امکان شکل‌گیری «#تضاد_دیالکتیکی» تا بنا به نظر آلن تورن مقدمات جنبش‌های اجتماعی و سنتزآفرینی فراهم شود.

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
| خشونت معلم علیه دانش‌آموز، بازتاب خشونت ساختارها علیه معلم!

| شنبه ۱۰ اردی‌بهشت ۱۴۰۱

| گفت‌وگوی روزنامه‌ی شرق با احمد بخارایی و رضا شفاخواه درباره‌ی خشونت‌ورزی در فضای آموزشی | منتشر شده در ۱۰ اردی‌بهشت ۱۴۰۱، شماره‌ی ۴۲۶۹

| نمایش گزارش:
https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-845163

| #احمد_بخارایی: در گفت‌وگو با روزنامه‌ی شرق در تحلیل رفتار‌های خشونت‌بار معلمان علیه #دانش‌آموزان به این موارد اشاره کردم:
#خشونت‌ورزی در مدارس در سه سطح: خرد، میانه و کلان به تفکیک دو دسته عوامل شامل: «دلائل» و «علل» قابل تحلیل‌اند …

۱ـ «دلیل» رفتار معلم در سطح «خرد»: ویژگی‌های شخصیتی و روانی او که زمینه‌ساز کسب «اقتدار» و تبدیل شدن «#قدرت» معلم به «#زور» و «#سلطه» به مدد نظام گزینشی در #آموزش_و_پرورش بوده است …

۲ـ «دلیل» رفتار معلم در سطح «میانه»: احساس عدم اعتبار سازمانی و صنفی به تفکیک معلمان در مدارس دولتی و انتفاعی …

۳ـ «دلیل» رفتار معلم در سطح «کلان»: احساس عدم برخورداری از پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی مناسب در جامعه و استنتاج‌ها ناشی از اعمال سلطه بر آن‌ها و سرکوب‌شان …

۴ـ «علت» رفتار معلم در سطح «خرد»: عدم پذیرش اعمال قدرت معلم از سوی دانش‌آموزان و والدین و بحران در #گروه_مرجع

۵ـ «علت» رفتار در سطح «میانه»: بازتولید روابط سلطه و زور در سازمانی که در آن به سر می‌برند در سیطره‌ی کتاب‌های واقعیت‌ستیز …

۶ـ «علت» رفتار معلم در سطح «کلان»: واکنش نسبت به سلطه‌ی #نظام_سیاسی و اعمال زور با ماهیت #مشارکت‌زدایی و معلم‌ستیزی …

… همه‌ی شش دسته‌ی عوامل مذکور به مثابه یک شمشیر دولب‌اند که هم می‌تواند رو به خود باشد و #خشونت در مدارس را دامن بزند و هم این‌که می‌تواند فضا را بشکافد و #مطالبه‌گری #معلمان را در پی داشته باشد …

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | Site |
| تحلیل جامعه‌شناختی #اعتراضات جاری

| سه‌شنبه ۱۲ مهر ۱۴۰۱

| گفت‌وگوی روزنامه‌ی «دنیای اقتصاد» با احمد بخارایی درباره‌ی اعتراضات به مرگ مظلومانه #مهسا_امینی | منتشرشده در یک‌شنبه ۹ مهر ۱۴۰۱

| نمایش گزارش:👇
donya-e-eqtesad.com/fa/tiny/news-3904295

| فایل شنیداری:👇
drive.google.com/u/0/uc?id=19yJRdPTnkVygicNKPShIzuZvfC3CM-A1&export=play

| #احمد_بخارایی: دو روز پیش ۱۰ مهر ۱۴۰۱ گفت‌و‌گویی داشتم با روزنامه «دنیای اقتصاد» در خصوص اعتراضات و خیزشی که پس از گذشت بیش از دو هفته باز هم این روزها در خیابان‌های شهرهای بزرگ در جریان است. این روزها محدویت‌های ویژه‌ای علاوه بر فیلترهای قبلی بر رسانه‌ها و روزنامه‌ها سایه افکنده که موجب شد فقط بخشی از گفته‌هایم در روزنامه دنیای اقتصاد منعکس شود. اینجا علاوه بر لینک مطلب منتشره در روزنامه، فایل شنیداری تمام گفت‌و‌گو‌ی‌مان را ملاحظه می‌فرمایید. در این گفت‌و‌گو به این موضوعات پرداختم:

۱ـ این‌که اعتراضات جاری عمدتاً به دهه هشتادی‌ها ارجاع داده‌می‌شود یک نوع تقلیل‌گرایی و خلاف امر واقع است هر چند نمود دهه هشتادی‌ها از دیگران بیشتر است زیرا این جوانان برای نخستین بار است که بی محابا به صحنه ورود پیدا کرده‌اند و از حساب هزینه ـ فایده‌ی کمتری در صف شکنی برخوردارند و ذهن‌شان معطوف به برخوردهای شدید سابق امنیتی‌ ـ اطلاعاتی حاکمیت نیست.

۲ـ در «سطح خُرد» این دهه هشتادی‌ها از یک هیجان و جسارت و توان بیشتری برای قالب‌شکنی برخوردارند و خود را در آینه گروه‌های کوچک دوستانه در کف خیابان، تعریف و ارزیابی می‌کنند. بر همین اساس کسانی که در سنین سی و بالاتر قرار دارند متفاوت از جوان‌تر‌ها عکس‌العمل نشان می‌دهند و ممکن است برچسب «ترسو» بخورند چرا که حساب‌گرانه‌تر به صحنه اعتراضات ورود می‌کنند.

۳ـ در «سطح میانه» که پای سازمان و نهاد به صحنه تحلیل باز می‌شود طبیعتاً #دانش‌آموزان با نهاد #آموزش و پرورش مرتبط هستند یعنی آن‌جایی که یک گسست مشاهده می‌شود بین ارکان #مدرسه شامل #معلم و مدیر و کتاب با دانش‌آموزان. در نهاد آموزشی، کارکرد مهم «#جامعه‌پذیری» که یکی از کارکردهای اصلی و پنهان نسب به کارکرد آشکار این نهاد در موضوع انتقال علم و مهارت است به حاشیه رفته است. در آنجا بحران «#گروه_مرجع» وجود دارد و برخی معلم‌های فرمایشی و حتی بسیاری از اعضای هیأت علمی دانش‌گاه‌ها که از فیلترهای گزینشی و استخدامی تنگ و تاریک عبور کرده‌اند دیگر گروه مرجع فکری و کنشی برای #جوانان نیستند. پس جوان با بحران #هویت مواجه شده و به خیابان می‌آید تا با فریادش، بسا دیده‌ یا شنیده شود.

۴ـ در «سطح کلان» که ساختارها مورد تحلیل قرار می‌گیرند چون این دانش‌آموز بخشی از جامعه است و نیز مخاطب غائب تریبون رسمی نظام سیاسی در رسانه‌هایش هم هست مسائل کلان را حس می‌کند. مسائل کلان فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به نسبت سنی اعضا در هر جامعه ای در آنها بازتولید و منعکس می‌شود. در یک فرد تحصیل‌کرده و متأهل و فاقد درامد و شغل به یک نحو بازتولید می‌شود و در آن جوان ۱۸ ساله هم به نحو دیگری.

۵ـ نمی‌توان با کنش‌گری جوانان در کف خیابان‌ها برخورد روان‌شناسانه داشت و آنها را به کلاس کنترل هیجان و خشم دعوت کرد زیرا در نهایت بین ۱۰ تا ۲۰ درصد عامل حضور در کف خیابان‌ها از سوی دهه هشتادی‌ها ممکن است به هیجان یا خشم کور مرتبط باشد.

۶ـ اوضاع و احوال نابسامان «اقتصادی» در خانواده‌ها انعکاس دارد. شکاف «فرهنگی» و تضاد بین الگوهای رفتاری سنتی و تبلیغی از سوی تریبون‌های نظام سیاسی با الگوهای کنشی و اندیشه‌گی مدرن و عقلانی‌تر در بین قشرهای نوجو در خانواده‌ها انعکاس دارد. نابسامانی «اجتماعی» و #تبعیض بین شهروندان درجه یک و دو و سه در خانواده‌ها مرور می‌شود. #آزادی
قطره‌چکانی از سوی نظام «سیاسی» در #خانواده و مدرسه بازتعریف و تحلیل می‌شود و در همه‌ی این موارد چهار‌گانه، یک جوان شاهد و ناظر و مخاطب این همه ناملایمات ساختاری است و همه‌ی این‌ها لحظه به لحظه در او تقویت می‌شود پس یک جوان تحت اثر ساختاری، کنش‌گری می‌کند در کف خیابان.

۷ـ سران قوم که ادعای اسلامی و #ایدئولوژیک بودن دارند در #ثروت‌اندوزی رقابت می‌کنند و این ثروت‌اندوزی به عنوان یک هدف پذیرفته‌شده در جامعه تثبیت و عامل تشدید شکاف طبقاتی شده‌است. حال این خانواده وقتی می‌بیند از آن هدف اجتماعی مقبول، بسیار عقب مانده‌است احساس کم‌بود می‌کند و این احساس در خانواده به جوان منتقل می‌شود و او عصیان می‌کند.

۸ـ هر چه از حاشیه به متن و از پیرامون به مرکز و از روستاها به شهرهای بزرگ‌تر نزدیک‌تر شویم شاهد اثر بیشتر عوامل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در رخ‌داد کنونی و خیزش اکنونی هستیم. | ادامه:👇
http://blog.dr-bokharaei.com/2022/10/blog-post.html?#more

| دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها
👇
| Instagram | YouTube | Site |
| سیاست‌های اجتماعی زیر سایه‌ی تاریک معیشت!

| دوشنبه ۱۴ خرداد ۱۴۰۳

| گفت‌وگوی روزنامه‌ی «آرمان امروز» با احمد بخارایی درباره‌ی نسبت سیاست‌های اجتماعی با ساختار و رویکردهای سیاسی | منتشرشده در ۱۲ خرداد ۱۴۰۳

| نمایش گزارش:👇
https://www.armandaily.ir/?p=47441

| #احمد_بخارایی: زمانی که از سیاست‌ها و #مطالبات_اجتماعی برای چهارسال می‌خواهیم صحبت و آن را مرور کنیم، با مسائل اجتماعی مواجه خواهیم شد. امروزه وقتی می‌گویم «#مسائل_اجتماعی»، #فقر، #بی‌کاری، #اعتیاد، #طلاق و … در ذهن ما تداعی می‌شود یا موضوعی نظیر #فرار_مغز‌ها و #مهاجرت افراد غیر نخبه به میان می‌آید. همان‌طور که شاهد هستیم در این مسائل اجتماعی، موضوعات سیاسی و اقتصادی وجود دارد. زمانی ما از فقر و بی‌کاری سخن می‌گوییم عمدتاً مسائل اقتصادی و آن‌جایی که از مهاجرت صحبت می‌کنیم رنگ و بوی سیاسی به خود می‌گیرد، به نحوی که مدیریت کلان، در اداره‌ی جامعه و در بسیاری از موضوعات کارکرد لازم و مناسب را ندارد. بنابراین چهار #خرده‌نظام فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در یک #جامعه، در هم تنیده هستند و یک #نظام_اجتماعی متشکل از این چهار خُرده‌نظام است. ما نمی‌توانیم این‌ها را از یک‌دیگر جدا کنیم و فقط به شکل انتزاعی و در ذهن، قابل تفکیک هستند. این چهار خُرده‌نظام یک برون‌داد دارند و آن چیزی است که ما شاهد آن هستیم؛ مثلاً در حوزه‌ی نظام #آموزش_و_پرورش و دانشگاه‌ها شاهد بحران #گروه_مرجع هستیم، به این معنا که فاصله‌ی قابل توجهی میان #دانش‌آموز و #دانش‌جو با معلم و استاد دانشگاه به وجود می‌آید و طبیعتاً به کم‌میلی در تحصیل می‌انجامد و کارکرد‌های آشکار و پنهان که باید یک #نظام_آموزشی داشته باشد را نخواهند داشت. یا در #نظام_رفاه_اجتماعی که در هر کشوری ضرورت است و در کشور‌های #سوسیال_دموکرات و حتی در کشور‌هایی که در ذهن ما با عنوان #سرمایه‌داری نظیر آلمان و انگلیس وجود دارند، یک نظام #سوسیال_دموکراسی وجود دارد و محوریت #عدالت به شکل کم‌رنگ، اما در بحث #سوسیالیسم مورد توجه است و #دموکراسی، بعد از سوسیالیسم مطرح می‌شود.

«شما در این کشور‌ها شاهد هستید که یک فرد ممکن است ۷۰ درصد درآمد خود را #مالیات بدهد تا #شکاف_طبقاتی افزایش پیدا نکند» ولی وقتی از شکاف طبقاتی و اختلاف بین طبقات به عنوان یک موضوع اجتماعی صحبت می‌شود، ریشه در تبعیض، پی‌آمدها و خروجی‌های ناخوشایندی برای جامعه دارد و ماهیت آن اقتصادی است. از این‌رو ماهیت اقتصادی زمانی سامان پیدا می‌کند که #نظام_سیاسی، تکلیف خود را روشن کرده باشد با مسأله‌ی #ثروت و #سرمایه، پس نیازمند سیاست‌گذاری کلان در حوزه‌ی سیاسی (که طبیعتاً یک نوع سوسیالیستی است) خواهد بود که هر نوع مالکیت را می‌خواهد از سطح خرد تا کلان محترم بشمارد، پس به #اختلاف_طبقاتی مانند جامعه‌ی ما دامن‌زده می‌شود. امروزه شاهد هستیم که ۹۰ درصد ثروت و سرمایه در اختیار ۱۰ درصد از جامعه‌ی ما است. در هر جامعه‌ای جرائم، #آسیب‌های_اجتماعی و ناهنجاری‌ها، خروجی و پی‌آمد وجود #تبعیض است. در این شرایط [شرایط تبعیض] افراد در جامعه احساس فقر می‌کنند. خود فقر ممکن است به تنهایی به #جرم ختم نشود، اما احساس فقر ناشی از وجود تبعیض، افراد را به سوی جرم سوق می‌دهد و بی‌علت نیست در جامعه‌ی ما اینقدر زندانی و پرونده در دادگاه وجود دارد. بنابراین آن نظام جامع رفاهی نیز به مسائل کلان بازمی‌گردد، بنابراین مسائل و سیاست‌های اجتماعی ما بدون شک ارتباط تنگاتنگی با مسائل سیاسی دارند و در هر جامعه‌ای نظام سیاسی، تعیین‌کننده‌ی اصلی است. ما به مسائل عدیده‌ی اجتماعی از هر زاویه‌ای که نگاه کنیم از منظومه‌ی فکری نظام سیاسی ریشه می‌گیرد و برای #انتخابات آینده نیز یک کاندیدا برای آن حوزه‌ی سیاسی تعریف می‌شود. به عنوان مثال افرادی برای انتخابات ثبت نام کرده‌اند که سوابق‌شان نشان می‌دهد که اختلاف معناداری با #اصلاح‌طلبان و اعتدالیون حکومتی ندارند، این افراد نمی‌توانند جلوی ناکارآمدی‌های اقتصادی و سیاسی بایستند. در این شرایط نمی‌توان انتظار داشت که مسائل اجتماعی سامان پیدا کند.

شما در شعار‌ها و مناظره‌های انتخاباتی دیده‌اید و باز هم خواهید دید که کاندیدا‌ها نسبت به مسائل اجتماعی موضعی ندارند و عمدتاً شعار‌های کلی و غیر قابل عملیاتی اقتصادی و معیشتی می‌دهند. مثلاً تاکنون کدام کاندیدای #ریاست‌جمهوری از #عدالت_اجتماعی یا شکاف طبقاتی در جامعه و لزوم رفع آن‌ها سخن گفته است؟ متأسفانه درک لازم را ندارند در حالی که مسائل و مشکلات اصلی و ساختاری در جامعه‌ی ما جنبه‌ی اجتماعی دارند و لازم است نگاه جامعه‌شناسانه داشت.

⚠️ بازپخش در هرجا، مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست انجام شود.

| دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | Site |