❇️ #شطحیات_اجتماعی (۱۱)

🗓 دوشنبه ۳۰ فروردین ۱۴۰۰

پراکنده خواهم گفت زیرا «زیاده»، منسجم گفته‌ایم و «زیاد»، شنیده‌ نشده‌ایم!

بهار هزار و چهارصد

عطش بی پاسخ!

🖋 #احمد_بخارایی | جامعه‌شناس

۱ـ زمین، عطش‌ناک است و در حسرت آب دارد می‌سوزد. در دورترها دریاست و آفتاب و امواج دریا با هم جشنی زیبا برپا کرده‌اند و دارند با هم حال می‌کنند. هر چند ساحل از امواج آب دریا سیلی می‌خورد اما ساحل، رهاست و موج دریا را محبتی می‌پندارد که همواره صورتش را نم‌ناک می‌کند و می‌داند که بوته‌های گل‌ش ریشه در همان آب دارند. ساحل می‌داند که اگر آب نباشد آفتاب، اشک نمی‌ریزد و اگر نریزد گل‌ها پژمرده می‌شوند. ساحل، عاشق سیلی‌های امواج دریاست. اما خاک ما را عطشی است که زندانش باید نامید. گلدان‌ها خالی از آب‌اند. باران نمی‌آید. لب‌های مردم من بادکرده از عطش‌اند و تشنگی سوزان دارند. این‌جا هوای دل‌ها ابری است اما ابری از غم رفتن آب و عشق. در شهر شکست‌خورده هوای ابری، باران ندارد!

۲ـ داشتم فکر می‌کردم این جماعاتی که از #انتخابات_خرداد_۱۴۰۰ سخنی به نام «تحلیل» می‌گویند گاه چه‌قدر در ناهشیاری هستند. جمعه‌شب گفت‌و‌شنود خانم نرگس محمدی، ببخشید: ملیحه محمدی (نرگس که اسطوره‌ی مبارزه و مقاومت با بیش از پنج سال #زندان در داخل ایران است) و آقای جمشید برزگر در تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی را دیدم. موضوع مربوط بود به #مشارکت یا #عدم_مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری پیش رو. خانم محمدی می‌گفت که نمی‌توان از الآن به طور قطع نظر داد که آیا باید مشارکت کرد یا #تحریم و باید منتظر بود تا کاندیداها مشخص و سپس تأیید شوند (در منطق می‌گویند: به شرط «لا»، یعنی اگر چنین و چنان شود یا نشود پس می‌توان نتیجه‌گیری کرد). آقای برزگر هم کلیاتی می‌گفت در خصوص عدم شرکت به طور قطع (یعنی: «لا» به شرط و تحت هر شرایطی). اگر من جای ایشان بودم این تحریم را این‌گونه ترسیم می‌کردم. چه‌گونه؟ در جاگذاری مفاهیم اجتماعی به جای مفاهیم ادبی در بند ۱. پس می‌شود: مردم ایران آن‌چنان تشنه‌ی هویت‌یابی‌اند که قطره‌های اندک باران #اصلاح‌طلبی (با فرض تأیید صلاحیت کاندیداهای مربوطه) کام‌شان را نم‌ناک نمی‌کند و هم‌چنان در حسرت بارش بارانی که هویت‌های #جوانان و #زنان و #مردان و #قومیت‌ها و #نخبگان و متعهدان و … را سیراب کند باقی خواهند‌ماند و ما دیگر فرصت و توانی برای انتظار نداریم. یعنی چه؟

۳ـ فرض بگیریم که کاندیدای اصلاح‌طلب‌ها تأیید صلاحیت شود، حال:
ـ آیا این تأیید صلاحیت بنا به «مصلحت» #نظام_حکم‌رانی در جهت تداوم همین نظام نخواهد بود؟
ـ وقتی در مواد ۱ تا ۱۴ در فصل اول #قانون_اساسی، همه‌چیز مبتنی بر این مفاهیم‌اند: #حکومت #قرآن، نقش #وحی در تدوین قوانین، مبارزه با مظاهر فساد معارض با ایمان و تقوا، فقیه عادل به عنوان ولیّ امر، امر به معروف و نهی از منکر، اتحاد ملل اسلامی، برتری مذهب جعفری اثنی عشری الی‌الابد و …، حالا برترین کاندیدای تأیید شده‌ی #اصلاح‌طلب که فرضاً رأی هم بیاورد و #رئیس‌جمهور شود آیا می‌تواند و در حیطه‌ی وظایفش است که خلاف قانون اساسی، کنش کُنَد و اصلاً اعتقاد دارد که همه‌ی این مفاهیمی که گفته شد از جمله موانع تکامل اجتماعی است؟
ـ ممکن است بگویید: چرا که نه و چرا نمی‌توان آرام آرام تفاسیر نوینی از همان مفاهیم ارائه کرد؟ موافقم که اگر چنین شود عالی و «مطلوب» است اما این بسان کویر در حسرت باران است و اگر باران ببارد چه‌ها که نخواهد شد. آیا فکر می‌کنید این فوج عظیم دین‌داران که هم به سلاح #ایدئولوژی و هم به سلاح #روحانیت و هم به سلاح تخصص‌هایی که در این چند دهه فرا گرفته‌اند و اینک #قدرت را به #ثروت پیوند زده‌اند مجهزند، نشسته‌اند که شما از راه برسید و نرم و آرام به راه راست هدایت‌شان کنید؟

۴ـ اشکال کار ما که دست به تحلیل می‌زنیم این است که گاهِ بسیاری تفاوت میان «تحلیل» و «کلی‌گویی همیشه درست» را نمی‌دانیم. این گزاره‌ی همیشه درست است که: «اگر فردا باران بیاید گل‌ها شاد می‌شوند و دیگر نیازی نیست به آن‌ها آب دهیم». اما تحلیل واقعی این است که با تخیّل جامعه‌شناختی و در این‌جا با تکیه بر علم هواشناسی بگوییم که آیا فردا باران می‌آید یا خیر؟! گزاره‌ی نخست، یک گزاره‌ی مهمل است و حتی زیبایی شعر را هم ندارد اما زیاد می‌گوییم و می‌شنویم … «اگرهای مطلوب» زیادند اما فکر نمی‌کنیم که چه فاصله‌ای وجود دارد بین: «مطلوبیات» و «ممکنات»؟ پس باز می‌گردم و همان شعر‌گونه بند ۱ را با خود زمزمه می‌کنم …

تا خرداد ۱۴۰۰ و ایام #انتخابات، باز هم از این #شطحیات خواهم گفت.

| t.me/dr_bokharaei

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها:

| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |

| خشم علیه #روحانیت_شیعه، دو سناریو: ۱ـ با هدایت گروه‌های داخل قدرت و ۲ـ خودجوشی مردم، یا تلفیق این دو عامل!؟

| سه‌شنبه ۱۲ اردی‌بهشت ۱۴۰۲

| گفت‌وگوی پایگاه خبری تحلیلی دیده‌بان ایران با احمد بخارایی درباره‌ی خشم مردم از روحانیت | منتشرشده در ۱۲ اردی‌بهشت ۱۴۰۲

| نمایش گزارش:👇
https://www.didbaniran.ir/fa/tiny/news-154129

#احمد_بخارایی: از دو زاویه می‌توان به این خشم نگاه کرد؛ یک اینکه #تضاد_منافع بین گروه‌های داخل ممکن است به نفع یکی از طرفین شکل گیرد و اینگونه رفتارها مدیریت شود و طرف دیگر امتیاز گیرد. کمااینکه الان هم مشاهده می‌کنید که به دنبال مطالبه‌گری‌هایی که مردم در کف خیابان داشتند، پیام‌شان را کم و بیش به داخل مجموعه نظام سیاسی منتقل کردند. داخل مجموعه نظام سیاسی هم افراد، سلایق و گروه‌های متضادی وجود دارد. برخی از آن‌ها پیام مردم را کم و بیش دریافت کرده‌اند و حتی برخی از آن‌ها تا حدودی با مواضع مردم هم موافق هستند. اما گروه‌های مقابل‌شان در داخل قدرت، به دلایل مختلفی که ممکن است بحث #قدرت و #ثروت و #ایدئولوژی یا آمیخته‌ای از آن‌ها باشد، در مقابل گروهی که پیام مردم را دریافت کرده است، می‌ایستد.

… چه بسا برخی از این حرکت هایی که شما می‌فرمایید"مردم" انجام می‌دهند، از یک زاویه ممکن است آگاهانه یا ناآگاهانه، سازمان‌دهی شده‌ تا اهرم فشاری علیه بخش دیگری در داخل نظام سیاسی باشد. اما از زاویه دیگر اگر بپذیریم که مرجع انجام دهنده بخشی از این رفتارها واقعا مردم هستند، با این مقدمه توضیح می‌دهم که با انسجام اجتماعی ارتباط پیدا می‌کند.

… انسجام اجتماعی به معنای این است که همه گروه‌ها، سلیقه‌ها و به طور کل همه مردمی که داخل نظام اجتماعی هستند، مشارکت داده شوند و به بازی گرفته شوند تا در نهایت آن انسجام اجتماعی ایجاد شود. ما از سال ۵۸ به بعد شاهد بودیم که یک نوع بخشی‌نگری و مرزبندی بین مومن و غیر مومن، مسلمان و غیرمسلمان، شیعه و غیر شیعه ایجاد شد که ناشی از #نظام_سیاسی ایدئولوژیک است. این مرزبندی در گزیش‌هایی که افراد برای ادامه تحصیل، اشتغال یا مواردی از این قبیل مراجعه می‌کردند، اعمال شد. از همانجا این زاویه شکل گرفت و دو جبهه "خودی و غیرخودی" پررنگ و پررنگ‌تر شد تا اینکه در این چهار دهه اخیر فاصله و شکاف زیادتر شد.

… طبیعتا گروه‌هایی که به حاشیه رانده شده‌اند، به جایی رسیدند که احساس می‌کنند دیگر صدایشان به گوش صاحبان قدرت نمی‌رسد. از سوی دیگر صاحبان قدرت هم در میان خودشان توزیع قدرت و ثروت را دارند و گاه بر سر منافع با هم چالش پیدا می‌کنند حال وقتی گروه خودی و غیرخودی تشکیل شود، توزیع قدرت و ثروت هم عمدتا محدود به همان خودی‌ها خواهد بود. به بیانی دیگر تبعیض‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به نحوی نهادینه شده است. در این شرایط مظهر و نماد نظام سیاسی- ایدئولوژیک، #روحانیت است.

… ما در راس کشور #ولایت_فقیه را می‌بینیم که یک شخص روحانی است؛ همچنین نهادها و سازمان‌های قدرتمندی از جمله #مجلس_خبرگان، شورای نظارت بر #قانون_اساسی و در همه مناصبی که کلیدی هستند، روحانیونی از جانب رهبری منصوب شده‌اند.

… با این تفاسیر دیگر یک گزینه برای قشرهایی از مردم باقی می‌ماند و آن هم متاسفانه رفتار و زبان خشونت‌بار است. حال این #خشونت یک زمان در قالب #عمامه‌پرانی، یک زمان در قالب اهانت‌های کلامی و زمان دیگر در قالب حذف فیزیکی طرف مقابل نمود پیدا می‌کند.

… این روند قابل پیش‌بینی بود و بارها جامعه‌شناسان هشدار دادند که اینگونه تقابل بخشی از نظام سیاسی با بخشی از مردم سرانجام خوبی نخواهد داشت. حال یکی فرار را بر قرار ترجیح می‌دهد و از کشور می‌رود، یکی دست به حذف فیزیکی خود می‌زند و #خودکشی می‌کند، دیگری ممکن است به انزوا برود و با مواد مخدر سرش را گرم کند و یکی دیگر هم ممکن است دست به طغیان و خشونت بزند. اینها مواردی است که از نظر #جامعه‌شناسی و تئوریسین‌هایی نظیر #رابرت_مرتن پیش‌بینی می‌شد و برای فهم و تحلیل مسئله دشواری نبود.

… فردی که احساس می‌کند غیر خودی است، با #بی‌حجابی دارد فریاد می‌زند و مطالبات دیگرش را بیان می‌کند

… ما یک سرچشمه‌ای داریم که نظام سیاسی ایدئولوژیکی به نام #جمهوری_اسلامی است. این سرچشمه وقتی می‌جوشد، در شعبه‌های مختلفی جریان پیدا می‌کند. شما هر نماد و رفتار سیاسی و حکومتی را که می‌بینید در واقع شعبه‌های نظام سیاسی است که تمام آن‌ها به سرچشمه وصل می‌شود. همین موضوع #حجاب را در نظر بگیرید؛ | ادامه:👇
http://blog.dr-bokharaei.com/2022/11/blog-post_25.html?#more

⚠️ بازپخش پست‌ها در هرجا، مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد.

| دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | Site |