جامعه‌شناسی افق‌نگر ـ دکتر احمد بخارایی
3.93K subscribers
68 photos
21 videos
1 file
680 links
تلاش من در جهت توصیف، تبیین و تحلیل پدیده‌ها و مسائل اجتماعی ایران معطوف به «آینده» است… منتظر دریافت نظر شما پیرامون تحلیل ارایه شده هستم. با سپاس: 👈 https://t.me/drbokharaei

www.dr-bokharaei.com

Ahmad Bokharaei, Sociologist
Download Telegram
❇️ آیا برای شرکت در #انتخابات #مجلس_شورای_اسلامی در اسفند ۱۳۹۸ باید تجدید نظر کرد؟

🗓
دوشنبه ۴ آذر ۱۳۹۸

| #احمد_بخارایی، #جامعه‌شناس |

| یادداشت ۱۱ | یازدهمین مکث:
«دروغ می‌گویم، پس هستم!»

⟩⟩ ۱ـ حدود ۱۰ روز است که از آغاز #اعتراضات آبان ۹۸ سپری شده و اینک مشاهده می‌شود که به رغم برقراری آرامش صوری، #جامعه ملتهب است. این اعتراضات دارای یک «علت نزدیک» و مجموعه «علت‌های دور» بود. علت نزدیکش گران‌شدن نرخ #بنزین است که به درستی بر اساس فهم عامه، گران‌شدن بنزین، گران‌ترشدن اقلام دیگر را به دنبال دارد؛ چنان‌که در همان روزهای نخست شخصاً این گرانی را در چند نوبت در افزایش نرخ تردد ماشین‌های درون‌شهری تجربه کردم و این حکایت ادامه خواهد داشت.

⟩⟩ ۲ـ به‌راستی، شلیک مستقیم به #معترضان که حدود دویست کشته و صدها مجروح به جای گذاشت و عمدتاً به قشرهای آسیب‌پذیر تعلق داشت حکایت از چه می‌کند؟ اجازه دهید یک محاسبه‌ی سرانگشتی در خصوص افزایش نرخ بنزین به مثابه جرقه‌ای به بشکه‌ی باروت خشم محرومان داشته باشم. با فرض وجود ۲۰میلیون خودرو و مصرف روزانه‌ی ۱۰۰میلیون لیتر بنزین، هر خودرو به طور متوسط ۵ لیتر در روز مصرف دارد که قبلاً ۵هزار تومان خریداری می‌شد اما اینک با احتساب سهمیه‌ی ۲ لیتر در روز و ۳ لیتر خرید آزاد روی هم ۱۲هزار تومان پرداخت، تفاوت درآمدی ناشی از فروش بنزین به یک خودرو ۷هزار تومان در روز برای #دولت است. بنابراین دولت به ازای ۲۰میلیون خودرو در طول یک ماه، مبلغی معادل ۴۲۰۰میلیارد تومان درآمد جدید کسب می‌کند اما پرداختی حدود ۵۰هزار تومان به ۶۰میلیون نفر معادل ۳۰۰۰میلیارد تومان است و در این میان ۱۲۰۰میلیارد تومان به جیب دولت می‌رود حال آن‌که: 

⟩ الف: همه‌ی دولت‌مردان از صدر تا ذیل موکداً گفتند که حتی «یک» ریال از این مازاد درآمد به جیب دولت نمی‌رود.

⟩ ب: با گران‌شدن نرخ اقلام مصرفی که از همان هفته‌ی پیش آغاز شد و همه‌ی ما تجربه کردیم این یارانه‌ی معیشتی نه تنها خنثی می‌شود بل‌که به زودی شرایط معیشتی سخت‌تر از گذشته خواهد شد و دریافت یارانه‌ی معیشتی برای یک خانوار ۳نفره برابر «یک باک بنزین در ماه» کاملاً بی‌اثر خواهد شد. 

⟩ پ: به‌زودی شاهد خواهیم بود که از تعداد ۶۰میلیون دریافت‌کننده‌ی یارانه‌ی معیشتی به دلایل مختلف کاسته‌ خواهد شد و در پی آن درآمد دولت از محل فروش آزاد بنزین، افزون می‌شود.

⟩⟩ ۳ـ حال بازگردیم و با خود اندیشه کنیم که آیا این همه خشم و خروش و خون متعاقب رخ‌داد افزایش نرخ بنزین و نتایج احتمالی آن از سوی محرومان، «صرفاً» برای دفاع از یک استدلال و برداشت ساده و درست بود یا علاوه بر آن، دردهای دیگری را «#محرومان» فریاد زدند؟ در «مکث»‌های بعدی از این واقعه سخن خواهم گفت اما در «مکث یازدهم» یادآور می‌شوم که در یک #بی‌نظمی_اجتماعی که جناح‌های گوناگون داخل در #قدرت اعم از راست و چپ، دست در دست هم به دروغ‌گویی روی می‌آورند و برای دفاع از مواضع ناصحیح خود دست به اسلحه در مقابل #مردم بی‌دفاع می‌برند «نشاید» که با شرکت در انتخابات اسفند ۹۸ به تقویت ناکارآمدی اجتماعی، مدد رسانده شود.

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال (forward) یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
❇️ سوق‌دادن افراد به جرم از آثار مخرب بحران اقتصادی کنونی

🗓 شنبه ۲۴ خرداد ۱۳۹۹

📰 گزارش روزنامه‌ی شرق از تغییر وضعیت زندگی مردم در پی افزایش اجاره‌بهای مسکن در دوره‌ی #کرونا در گفت‌وگو با #احمد_بخارایی | منتشرشده در شنبه ۲۴ خرداد ۱۳۹۹، شماره‌ی ۳۷۴۱

👈 نمایش گزارش:
🔍 بخش‌هایی از سخنان من:

… توصیف وضعیت ناگوار کنونی نیازمند مقدمه‌ای کوتاه است. سه نیاز اساسی هر فرد در یک #جامعه #مسکن، #بهداشت و #تغذیه است که این موارد ضروری و غیرقابل چشم‌پوشی است. در سال‌های گذشته و با کاهش کم‌سابقه ارزش ریال و همچنین #تورم شدید توام با #گرانی، «تغذیه» به صورت غیراستاندارد و با مصرف کالری کم ادامه پیدا کرده بود و #«زندگی»جای خود را به «زنده‌بودن» داده بود …

… مورد دیگر مسئله‌ی بهداشت است که افراد‌ زیادی به دلایل عمده از داشتن بهداشت استاندارد محروم بودند و افراد زیادی امکان استفاده از بیمارستان خصوصی و حتی مراکز درمانی دولتی را در این سال‌ها نداشتند یا این امکان را با وضعیت شدید تورم از دست دادند. «مسکن» امر سومی است که برخلاف دو مورد مذکور امکان پنهان‌شدن ندارد و به همین دلیل مسکن دغدغه‌ی جدی‌تری می‌شود چراکه فرد نمی‌تواند در خیابان بخوابد یا از محل ۱۰ ساله‌ی زندگی به‌راحتی جدا شود…

… کاهش استاندارد زندگی در این سه نیاز اساسی، البته قابل‌ پیش‌بینی بود و هم‌زمان با کاهش ارزش ریال بیش‌تر هم شد اما هرچه قمیت ملک بالاتر رفت شکاف طبقه‌ی فرودست و فرادست بسیار مشهود، عیان و بحران‌آفرین تر شد و الآن به صورتی است که برای همه این شرایط بغرنج آشکار است …

… الان یک خانواده مجبورند دست‌کم بیش از ۴۰درصد درآمد خود را در شهرهای بزرگ به مسکن اختصاص دهند و #بی‌کاری هم گریبان‌گیر بسیاری از افراد شده و طبیعتاً تعداد قابل توجهی از اعضای جامعه از عهده‌ی تأمین مسکن برنمی‌آیند. اما خروجی این وضعیت چه خواهد بود؟ یک فرد مجبور است یا از منطقه مسکونی درجه دو به درجه سه برود یا اینکه به حاشیه‌ی شهر برود که این تغییر شرایط به‌راحتی ممکن نیست و معضلات خود را دارد. برون‌داد این شرایط اقتصادی از اختلاف بین زوجین تا #اعتیاد و چندین معضل اجتماعی دیگر را شامل می‌شود …

… نکته‌ی مهم دیگر این است که این شرایط اقتصادی ممکن است افراد را به سمت جرائم سوق دهد؛ #سرقت از روی فشار با سرقت از روی اختیار بسیار متفاوت است اما #قانون هر دوی این افراد را با یک دستور #قضاوت خواهد کرد. این روند منجر به افزایش تراکم #زندان و … می‌شود؛ یعنی این روند و فشار اقتصادی، حلقه‌های یک زنجیره از شرایط نامساعد اجتماعی را می‌سازد و به این صورت نیست که تنها بر یک بخش جامعه اثر بگذارد …

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
❇️ گزارش نشست «ساسی‌ها، معترض یا برساخته؟ #ابژه یا #سوژه؟»

🗓
دوشنبه ۲۵ اسفند ۱۳۹۹

| میهمانان:
#سعید_معیدفر، #محمد_آقازاده، #لیلا_ابراهیمیان

| میزبان:
#احمد_بخارایی

🗓 تاریخ برگزاری: پنج‌شنبه ۲۱ اسفند ۱۳۹۹

در این گفت‌و‌شنود و در تحلیل #پدیدار «#ساسی_مانکن»:

ـ دکتر سعید معیدفر به #گسست_فرهنگی و نسلی و نیز شرایط #آنومیک در ایران اشاره داشت.

ـ خانم لیلا ابراهیمیان (روزنامه‌نگار) به آمار بیش از پانزده میلیون بیننده‌ی نماهنگ ساسی مانکن و انعکاس آن در #فضای_مجازی پرداخت.

ـ آقای محمد آقازاده (روزنامه‌نگار) به وجود #بحران_آگاهی و بحران بی‌افقی در ایران و فراگیرشدن نابه‌هنجاری‌ها اشاره داشت.

ـ من هم به این پرسش‌ها سعی کردم پاسخ بگویم:

* آیا «پدیدار ساسی مانکن» در کنار پدیدار‌هایی مانند: واگذاری بندر چابهار به مدت ده سال به هندی‌ها، موج چهارم #کرونا، حمله خونین به سوخت‌بران در سیستان و بلوچستان، مذاکرات پشت صحنه‌ی برجامی و صدها آسیب و مسأله‌ی اجتماعی از #تن‌فروشی تا #گرانی و #بی‌کاری، «برساخته»ی #حاکمیت است؟

* آیا #نئولیبرالیسم کریه‌المنظر در ایران که مبتنی بر رانت و انباشت پول و #سرمایه به هر طریق ممکن است و در مرام‌نامه‌اش، «هدف، وسیله را توجیه می کند» در خلق ساسی مانکن نقش داشته‌است؟

*حاکمیت در ایران، چه‌گونه هرج و مرج را می‌آفریند و سپس مدیریت می‌کند و سپس مطالبه‌گری‌ها را با قدرت‌های نرم و سخت #سرکوب می کند و چه‌گونه نهایتاً مطالبه‌گرها خسته و درمانده و نومید می‌شوند و حاکمیت کریه‌المنظر نئولیبرالیستی به حکومتش تداوم می‌بخشد؟

در ادامه به این موضوع‌ها پرداختم:

ـ پدیدار ساسی مانکن، عکس‌العمل به حافظه‌ی فروخفته‌ی «#امر_جنسی» در بین #نوجوانان و #جوانان و حتی بزرگ‌سالان در ایران است.

ـ این کلیپ به عنوان یک «سوژه»، با بهره‌گیری از یک porn star بی‌نظیر مانند #الکسیس_تگزاس، یک فریاد عکس‌العملی برای #تابو‌شکنی در شرایطی است که صداها و پیام‌ها به طور معمول و عادی به سمع و نظر حاکمیت نمی‌رسد.

ـ نماهنگ ساسی مانکن با اشاره به «سمیه» در فیلم «ابد و یک روز» عکس‌العملی بود به وجود ساختارهای فقرآفرین در ایران.

ـ تیزر ساسی مانکن قصد داشت در زمانی کوتاه، پژواک پیدا کند و به هدفش هم رسید چون می‌دانست گوش‌ها و چشم‌های #قدرت و سیاست‌گذاران در ایران، با نقص در عمل‌کرد مواجه است.

ـ در ایران که رفتارهای جمعی و فردی، عمدتاً جنبه‌ی reaction و عکس‌العملی دارند ساختارهای شکننده، #جامعه را بیش از پیش به سمت #فروپاشی_اجتماعی سوق می‌دهد. در این میان، #ساختار_سیاسی، نقش اول را ایفا می‌کند.

| پخش رسانه:
ـ دیداری: کل برنامه | بخارایی

ـ شنیداری: کل برنامه | بخارایی

| راهنمایی و پشتیبانی فنی

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇

| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
| فوران #بی‌اعتمادی_اجتماعی: خروش قریب‌الوقوع گرسنگان

| شنبه ۱۷ اردی‌بهشت ۱۴۰۱

| گفت‌وگوی روزنامه‌ی «جهان صنعت» با احمد بخارایی، علی‌اصغر سعیدی و امیر لطفی‌حقیقت درباره‌ی گرانی نان | منتشرشده در شنبه ۱۷ اردی‌بهشت ۱۴۰۱

| نمایش گزارش:👇
https://jahanesanat.ir/?p=254109

| فایل شنیداری:👇(پخش در پایین ‌پست)
https://drive.google.com/u/0/uc?id=1LoJDsybIzC8c6HfrvfQJyO2IS-zpNUep&export=play

| #احمد_بخارایی: فایل شنیداری گفت‌وگو با روزنامه شامل ۲۲ دقیقه دربردارنده‌ی مباحث بیش‌تری نسبت به متن منتشره است و بخش‌های اصلی تحلیل که عبور از خطوط قرمز تلقی شده قابل چاپ نبوده و درست، بحث‌های اصلی همان‌ها هستند که در نگاه چهارم به آن‌ها پرداختم اما کلاً حذف شده است. در این فایل، نهایتاً و مستدلاً متذکر شده‌ام که #نظام_حکم‌رانی در ایران در چهار حوزه: فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، نمره‌ی مردودی گرفته است. فایل شنیداری ضمیمه است و تقدیم می‌شود.

| متن منتشره:
از چهار زاویه می‌توان به این موضوع نگاه و سپس تحلیل کرد. نگاه اول جنبه تاریخی و مقایسه‌ای با نمونه مشابه در گذشته دارد. نگاه دوم جنبه مقایسه‌ای با پدیدارها و مسائل موجود و اکنونی دارد. نگاه سوم به توصیف این پدیدار مربوط است و بالاخره نگاه چهارم جنبه تبیینی دارد و به این سوال پاسخ می‌دهد که‌ چرا این موضوع می‌تواند بحران‌زا شود که این نگاه هم در سه سطح خرد و میانه و کلان قابل ردیابی است. نوع مواجهه مردم در هر #جامعه با هر موضوع و مساله‌ای متفاوت است و در سال ۱۴۰۱ هم همان چهار نگاه در نوع تحلیل دخیل است. از زاویه نخست، پدیده‌ای که امروزه شاهد آن هستیم در گذشته نیز رقم خورده است. قبلا بحران #نان را در تاریخ ۱۳۲۱ و پس از سقوط #رضاشاه و اشغال ایران توسط #متفقین تجربه کرده‌ایم. آن دوران گندم مورد احتکار برخی افراد قرار گرفت و نان کوپنی شد، در پی آن اعتراضاتی شکل گرفت. ۱۳۲۲ #واردات گندم صورت گرفت و اوضاع کنترل شد. البته در آن زمان مشکل نان بعد از یک واقعه بزرگ که اشغال کشور توسط متفقین بود صورت گرفت. این در حالی است که نان در گذشته غذای غالب مردم بوده است اما در حال حاضر اینگونه نیست. این بار نوع #اعتراض مردم ناشی از #گرانی و #احتکار نان قبل از وقوع واقعه‌ای بزرگ است. بنابراین معتقدم چنین امری مقدمه یک حادثه بزرگ‌تر خواهد بود.

در نگاه دوم باید بگویم همه پدیدارها و نمودها و مسائل در جوامع ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند که زنجیره‌ای را در زمان اکنون تشکیل می‌دهند. این روزها شاهد اعتراض‌های صنفی به دلیل مسائل اقتصادی، اجتماعی و مدنی هستیم. از یک سو #اعتراضات_کارگری که عمدتا جنبه اقتصادی دارد تا #اعتراضات_معلمان که دارای دو جنبه اقتصادی و مدنی است زیرا احساس می‌کنند پایگاه و منزلت‌شان با تزلزل جدی مواجه شده و چه اعتراضاتی که عمدتا ماهیت مدنی دارند مانند دفاع از آزادی در فضاهای مجازی و حقیقی و نیز حمایت از محیط زیست یا غیره؛ اینکه اعتراض‌ها چه عواقبی در پی خواهد داشت با یک شبیه‌سازی قابل بررسی است. وقتی وزیر آموزش و پرورش خطاب به #معلمان می‌گوید تجمعات اعتراضی آنها منجر به اخراج معلمان می‌شود، یعنی مقابله خصمانه با معترضین. همین امر منجر به #مطالبه‌گری در جامعه می‌شود. وقتی شایعه می‌شود رییس #مجلس #سیسمونی نوه خود را از ترکیه خریداری می‌کند و چنین موضوعی رسانه‌ای می‌شود، احساس وجود #تبعیض در میان ملت غلیان می‌کند زیرا همزمانی این موضوعات با گرانی آرد و اقلام اساسی بر ذهن اعضای جامعه تاثیر می‌گذارد. این گونه است که نوع مواجهه مردم با رخداد‌هایی مانند گران شدن نان و آرد در شبیه‌سازی با رخداد‌های مشابه در جامعه قابل تحلیل می‌شود.

نگاه سوم مبتنی بر توصیف این پدیدار است. چگونه نان گران می‌شود؟ پاسخ، روشن است زیرا از یک سو خشکسالی بی‌سابقه در پنجاه سال اخیر داریم و از سوی دیگر نیازمند وارد کردن ۴۰ درصد گندم هستیم یعنی هشت میلیون تن نسبت به حدود ۲۰ میلیون تن نیازمان و نیز گران شدن نرخ جهانی غلات به واسطه #جنگ #روسیه و #اوکراین که ۳۶ کشور جهان بیش از ۵۰ درصد نیازشان به گندم را از این دو کشور تامین می‌کردند و این دو کشور هم مجموعا حدود ۸۰ میلیون تن از عرضه جهانی گندم را به خودشان اختصاص داده بودند. در کنار همه اینها نرخ ارزان گندم در ایران در حالی که آرد به کشورهای همسایه #قاچاق می‌شود (زیرا آنجا قیمت گران است) موجب شده که ایران هم تصمیم به گران کردن بگیرد تا دیگر برای قاچاقچی صرف نکند که قاچاق کند. حالا این توصیف نسبت به گران شدن آرد که علی‌الظاهر منطقی به نظر می‌رسد چرا مورد قبول واقع نمی‌شود زیرا اگر قبلا گفته ‌می‌شد هر چه آن خسرو کند شیرین بود، حکایت از اوج اعتماد دارد اما در حال حاضر #بی‌اعتمادی مردم به #دولت فوران کرده است.

| دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | Site |