2023 йил 14 июн куни Немолчи.уз таҳририяти АҚШ фуқароси Максим Пенсон ҳимоя ордери тартибини бузгани ва майда безорилик қилгани учун жаримага тортилгани ҳақидаги янгиликни эълон қилган эди. Суд қарори ҳақидаги маълумотлар суд қарорларининг очиқ маълумотлар базаси public.sud.uz дан олинган эди.
Таҳририятимизга суд қарорларининг ўша очиқ маълумотлар базасидан маълум бўлишича, 2023 йил 23 июн куни М.Пенсон биринчи инстанция судининг қарори устидан апелляция тартибида шикоят киритган. Апелляция инстанцияси судининг ажримида суд томонидан тарафларнинг кўрсатмалари тинглангани, гувоҳ ва дўкон ходимининг кўрсатмалари тинглангани, шунингдек, М.Пенсон тақдим этган видеоролик ўрганилганлиги қайд этилган. Вазиятни ўрганиб чиқиб, апелляция суди М.Пенсоннинг ҳаракатларида ҳуқуқбузарлик аломатлари йўқ, деган қарорга келди.
Шуларни инобатга олиб, 2023 йил 14 июль куни Тошкент шаҳар суди судьяси Ражабов Д. Жиноят кодексининг 271-моддаси 1-банди асосида Тошкент шаҳар Шайхонтоҳур туман судининг 2023 йил 9 июндаги ҳал қилув қарорини бекор қилди. Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги Кодекси билан иш юритуви тугатилди.
#СукутСақлама #Қонунлар
Таҳририятимизга суд қарорларининг ўша очиқ маълумотлар базасидан маълум бўлишича, 2023 йил 23 июн куни М.Пенсон биринчи инстанция судининг қарори устидан апелляция тартибида шикоят киритган. Апелляция инстанцияси судининг ажримида суд томонидан тарафларнинг кўрсатмалари тинглангани, гувоҳ ва дўкон ходимининг кўрсатмалари тинглангани, шунингдек, М.Пенсон тақдим этган видеоролик ўрганилганлиги қайд этилган. Вазиятни ўрганиб чиқиб, апелляция суди М.Пенсоннинг ҳаракатларида ҳуқуқбузарлик аломатлари йўқ, деган қарорга келди.
Шуларни инобатга олиб, 2023 йил 14 июль куни Тошкент шаҳар суди судьяси Ражабов Д. Жиноят кодексининг 271-моддаси 1-банди асосида Тошкент шаҳар Шайхонтоҳур туман судининг 2023 йил 9 июндаги ҳал қилув қарорини бекор қилди. Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги Кодекси билан иш юритуви тугатилди.
#СукутСақлама #Қонунлар
“Замонавий жамиятда ҳаётнинг турли соҳалари, жумладан, ҳуқуқ ва адолат соҳасида ҳам эркаклар ва аёллар ўртасида тенгсизлик мавжуд.
⠀
Жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни кўтариш қонун устуворлигини таъминлашнинг муҳим шартларидан биридир.
⠀
Нега мамлакат фуқаролари, хусусан, аёлларнинг ҳуқуқий онги ва ҳуқуқий маданияти юксалмаяпти, деган ўринли савол туғилади.
Ўзбекистонда хотин-қизларнинг ҳуқуқий онги ва ҳуқуқий маданиятини юксалтириш маданий, ижтимоий, иқтисодий ва сиёсий омилларга боғлиқ.
⠀
▶️Аввало, таълим ва ахборот олишдан бошласак. Ҳуқуқлар тўғрисидаги ахборотнинг етишмаслиги ва таълим олишдаги қийинчиликлар ҳуқуқий онгни ривожлантиришда тўсиқ бўлади. Бунга таълим ресурсларининг етишмаслиги, саводхонлик даражасининг пастлиги, сўз эркинлиги ва маълумотлардан фойдаланишнинг чекланганлиги сабаб бўлиши мумкин. Ҳуқуқий онг даражасини ошириш учун билимли бўлиш муҳим.
⠀
▶️Аёлларнинг ижтимоий ва иқтисодий аҳволи ҳам уларнинг ҳуқуқларни билиш ва ҳимоя қилиш қобилиятига таъсир қилиши мумкин. Иқтисодий аҳвол, меҳнат бозорида тенг имкониятларнинг мавжуд эмаслиги, шунингдек, бошқа омиллар аёлларни ҳуқуқий соҳада янада заифроқ қилади.
⠀
▶️Норматив-ҳуқуқий база ва уни амалга ошириш масаласига ҳам тўхталиш муҳим. Ҳуқуқий онгни юксалтиришнинг муҳим жиҳати – хотин-қизлар ҳуқуқларини ҳимоя қилувчи қонунчиликнинг мавжудлиги ва унинг самарали ҳаётга татбиқ этилишидир.
⠀
Фуқаролар, айниқса, хотин-қизларнинг ҳуқуқий онгини юксалтириш учун биринчи навбатда таълим дастурлари: ҳуқуқ асослари, аёллар ҳуқуқлари, фуқаролик таълими ва инсон ҳуқуқлари бўйича курсларни ишлаб чиқиш зарур.
⠀
Ҳуқуқий жараёнларда фуқароларнинг иштироки муҳим аҳамиятга эга. Қонун лойиҳалари муҳокамасида хотин-қизлар иштирок этса, бу ҳуқуқий маданиятнинг кенгайишига олиб келади.
⠀
Лекин энг муҳим ва самарали таклиф, бизнингча, мамлакатимизнинг барча вилоят ва туманларида хотин-қизларнинг ҳуқуқлари бўйича ихтисослаштирилган бўлимлар очиш, уларда ҳуқуқ ва кўникмалар бўйича тренинглар ўтказишдир".⠀
⠀
Яхшибоева Асал, бўлажак юрист, ТДЮУ 1-курс талабаси
⠀
#СукутСақлама #Қонунлар
⠀
Жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни кўтариш қонун устуворлигини таъминлашнинг муҳим шартларидан биридир.
⠀
Нега мамлакат фуқаролари, хусусан, аёлларнинг ҳуқуқий онги ва ҳуқуқий маданияти юксалмаяпти, деган ўринли савол туғилади.
Ўзбекистонда хотин-қизларнинг ҳуқуқий онги ва ҳуқуқий маданиятини юксалтириш маданий, ижтимоий, иқтисодий ва сиёсий омилларга боғлиқ.
⠀
▶️Аввало, таълим ва ахборот олишдан бошласак. Ҳуқуқлар тўғрисидаги ахборотнинг етишмаслиги ва таълим олишдаги қийинчиликлар ҳуқуқий онгни ривожлантиришда тўсиқ бўлади. Бунга таълим ресурсларининг етишмаслиги, саводхонлик даражасининг пастлиги, сўз эркинлиги ва маълумотлардан фойдаланишнинг чекланганлиги сабаб бўлиши мумкин. Ҳуқуқий онг даражасини ошириш учун билимли бўлиш муҳим.
⠀
▶️Аёлларнинг ижтимоий ва иқтисодий аҳволи ҳам уларнинг ҳуқуқларни билиш ва ҳимоя қилиш қобилиятига таъсир қилиши мумкин. Иқтисодий аҳвол, меҳнат бозорида тенг имкониятларнинг мавжуд эмаслиги, шунингдек, бошқа омиллар аёлларни ҳуқуқий соҳада янада заифроқ қилади.
⠀
▶️Норматив-ҳуқуқий база ва уни амалга ошириш масаласига ҳам тўхталиш муҳим. Ҳуқуқий онгни юксалтиришнинг муҳим жиҳати – хотин-қизлар ҳуқуқларини ҳимоя қилувчи қонунчиликнинг мавжудлиги ва унинг самарали ҳаётга татбиқ этилишидир.
⠀
Фуқаролар, айниқса, хотин-қизларнинг ҳуқуқий онгини юксалтириш учун биринчи навбатда таълим дастурлари: ҳуқуқ асослари, аёллар ҳуқуқлари, фуқаролик таълими ва инсон ҳуқуқлари бўйича курсларни ишлаб чиқиш зарур.
⠀
Ҳуқуқий жараёнларда фуқароларнинг иштироки муҳим аҳамиятга эга. Қонун лойиҳалари муҳокамасида хотин-қизлар иштирок этса, бу ҳуқуқий маданиятнинг кенгайишига олиб келади.
⠀
Лекин энг муҳим ва самарали таклиф, бизнингча, мамлакатимизнинг барча вилоят ва туманларида хотин-қизларнинг ҳуқуқлари бўйича ихтисослаштирилган бўлимлар очиш, уларда ҳуқуқ ва кўникмалар бўйича тренинглар ўтказишдир".⠀
⠀
Яхшибоева Асал, бўлажак юрист, ТДЮУ 1-курс талабаси
⠀
#СукутСақлама #Қонунлар
2024 йилнинг 26 июнь куни Тошкент шаҳар жиноят ишлари бўйича Чилонзор туман суди очиқ суд мажлисида Ўзбекистон Республикаси МЖтК 41-1-моддасининг 1-қисми ҳамда 194-моддасининг 1-қисмида назарда тутилган ҳуқуқбузарликларни содир этишда айбланувчи 1990 й.т., вақтинча ишсиз Иманов Учқунбек иши кўриб чиқилди. Қайд этиш лозимки, судланувчи муқаддам Ўзбекистон Республикаси МЖтКнинг 183-моддаси ва бошқа моддалар билан маъмурий жавобгарликка тортилган.
Суд материалларидан аниқланишича, жорий йилнинг 25 июнь куни Тошкент шаҳар Чилонзор туманида У.Иманов маст ҳолатда ўзига нотаниш бўлган харидор М.Мансурованинг белидан паст қисми ва думба қисмларини қўли билан ушлаб, шаҳвоний шилқимлик қилган. Эркак айбига иқрорлигини билдириб, ҳозирда қилмишидан пушаймонлигини, бундан кейин бу каби ҳаракатларни содир этмаслигини билдириб, суддан унга нисбатан енгиллик беришни сўради.
Жабрланувчи ўз ўрнида суддан ҳуқуқбузарга нисбатан оғирроқ жазо тайинлашни сўради.
Суд ҳуқуқбузар У.Имановни “шаҳвоний шилқимлик қилиш, яъни шахсга нисбатан унинг учун номақбул бўлган ҳамда унинг шаъни ва қадр-қимматини таҳқирлайдиган, шахснинг ташқи қиёфасини ёки қадди-қоматини тавсифлашда, имо-ишора қилишда, тегинишда, чақиришда ифодаланган, шаҳвоний хусусиятга эга бўлган ҳаракатларни бир марта қўпол равишда ёки бир неча марта содир этиш”да ифодаланган Ўзбекистон Республикаси МЖтК 41-1-моддасининг 1-қисмида назарда тутилган ҳуқуқбузарликни содир қилган деб ҳисоблайди. Ҳуқуқбузар У.Иманов ички ишлар органлари ходимининг қонуний талабларини бажармай, Ўзбекистон Республикаси МЖтК 194-моддасининг 1-қисмида кўрсатилган ҳуқуқбузарликни содир қилган.
Суд, ҳуқуқбузар У.Имановга жазо тайинлашда жавобгарликни оғирлаштирувчи ва енгиллаштирувчи ҳолатларни муҳокама қилиб, оғирлаштирувчи ҳолатлар тариқасида муқаддам маъмурий жавобгарликка тортилганлигини, унинг харакатларида жавобгарликни енгиллаштирувчи ҳолатлар мавжуд эмаслигини инобатга олиб унга нисбатан модда санкциясида кўрсатилган маъмурий қамоқ жазосини тайинлашни лозим топди.
Иманов Учқунбек Ўзбекистон Республикаси МЖтК 41-1-моддасининг 1-қисми ва 194-моддасининг 1-қисмида назарда тутилган маъмурий ҳуқуқбузарликларни содир қилган деб топилди ва унга 5 (беш) сутка маъмурий қамоқ жазоси ҳамда базавий ҳисоблаш миқдорининг 10 (ўн) баравари миқдорида, яъни 3.400.000 (уч миллион тўрт юз минг) сўм жарима жазоси тайинланди.
#СукутСақлама #Қонунлар #ШаҳвонийШилқимлик
Суд материалларидан аниқланишича, жорий йилнинг 25 июнь куни Тошкент шаҳар Чилонзор туманида У.Иманов маст ҳолатда ўзига нотаниш бўлган харидор М.Мансурованинг белидан паст қисми ва думба қисмларини қўли билан ушлаб, шаҳвоний шилқимлик қилган. Эркак айбига иқрорлигини билдириб, ҳозирда қилмишидан пушаймонлигини, бундан кейин бу каби ҳаракатларни содир этмаслигини билдириб, суддан унга нисбатан енгиллик беришни сўради.
Жабрланувчи ўз ўрнида суддан ҳуқуқбузарга нисбатан оғирроқ жазо тайинлашни сўради.
Суд ҳуқуқбузар У.Имановни “шаҳвоний шилқимлик қилиш, яъни шахсга нисбатан унинг учун номақбул бўлган ҳамда унинг шаъни ва қадр-қимматини таҳқирлайдиган, шахснинг ташқи қиёфасини ёки қадди-қоматини тавсифлашда, имо-ишора қилишда, тегинишда, чақиришда ифодаланган, шаҳвоний хусусиятга эга бўлган ҳаракатларни бир марта қўпол равишда ёки бир неча марта содир этиш”да ифодаланган Ўзбекистон Республикаси МЖтК 41-1-моддасининг 1-қисмида назарда тутилган ҳуқуқбузарликни содир қилган деб ҳисоблайди. Ҳуқуқбузар У.Иманов ички ишлар органлари ходимининг қонуний талабларини бажармай, Ўзбекистон Республикаси МЖтК 194-моддасининг 1-қисмида кўрсатилган ҳуқуқбузарликни содир қилган.
Суд, ҳуқуқбузар У.Имановга жазо тайинлашда жавобгарликни оғирлаштирувчи ва енгиллаштирувчи ҳолатларни муҳокама қилиб, оғирлаштирувчи ҳолатлар тариқасида муқаддам маъмурий жавобгарликка тортилганлигини, унинг харакатларида жавобгарликни енгиллаштирувчи ҳолатлар мавжуд эмаслигини инобатга олиб унга нисбатан модда санкциясида кўрсатилган маъмурий қамоқ жазосини тайинлашни лозим топди.
Иманов Учқунбек Ўзбекистон Республикаси МЖтК 41-1-моддасининг 1-қисми ва 194-моддасининг 1-қисмида назарда тутилган маъмурий ҳуқуқбузарликларни содир қилган деб топилди ва унга 5 (беш) сутка маъмурий қамоқ жазоси ҳамда базавий ҳисоблаш миқдорининг 10 (ўн) баравари миқдорида, яъни 3.400.000 (уч миллион тўрт юз минг) сўм жарима жазоси тайинланди.
#СукутСақлама #Қонунлар #ШаҳвонийШилқимлик
Ўзбекистонлик эркак ўзини аёл деб таништириб, вояга етмаган қиздан алдов йўли билан интим суратларини олди
Маълум қилинишича, Москва вилоятида Олтойлик 14 ёшли қизнинг интим суратларини тарқатишда гумон қилинган Ўзбекистон фуқароси қўлга олинди.
Москва вилоятида бир неча йилдан бериш ишлаб келаётган эркак “ВКонтакте” ижтимоий тармоғида қизнинг шахсий суратларини алдов йўли билан олиш учун аёл номи билан сохта профиль яратди.
Суратларни олгач, уларни ўз саҳифасида ҳамма учун очиқ тарзда жойлаштирди. Қизнинг онаси воқеадан хабар топгач, полицияга мурожаат қилган.
Айбланувчи Балашихада ҳибсга олинди ва ўз айбига иқрор бўлди. Унга нисбатан жиноят иши қўзғатилган. Ҳозирда тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.
#СукутСақлама #Болалар #қонунлар
Маълум қилинишича, Москва вилоятида Олтойлик 14 ёшли қизнинг интим суратларини тарқатишда гумон қилинган Ўзбекистон фуқароси қўлга олинди.
Москва вилоятида бир неча йилдан бериш ишлаб келаётган эркак “ВКонтакте” ижтимоий тармоғида қизнинг шахсий суратларини алдов йўли билан олиш учун аёл номи билан сохта профиль яратди.
Суратларни олгач, уларни ўз саҳифасида ҳамма учун очиқ тарзда жойлаштирди. Қизнинг онаси воқеадан хабар топгач, полицияга мурожаат қилган.
Айбланувчи Балашихада ҳибсга олинди ва ўз айбига иқрор бўлди. Унга нисбатан жиноят иши қўзғатилган. Ҳозирда тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.
#СукутСақлама #Болалар #қонунлар
Kun.uz ўз манбалари ҳамда суд қарорига таянган ҳолда маълум қилишича, вояга етмаган қиз номусига тегиш ва жинсий алоқада бўлгани учун тўрт нафар эркак турли муддатларга озодликдан маҳрум этилди. Ҳозирда қизни яна уч йигит зўрлагани ҳолати маълум бўлиб, тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.
Суд ҳукмига кўра, 2023 йилнинг декабрь ойида Навоий шаҳрида қиз паркда айланган пайти унга таниш бўлган йигитни учратади. Бироз гаплашгач, йигит уни яқин атрофдаги ертўлага олиб киради ва ғайритабиий тарзда номусига тегади. Сўнг у ерга яна уч нафар йигит кириб, унга нисбатан жинсий тусдаги ҳатти-ҳаракатлар содир этган. Яна бир йигит қизни тергов давомида аниқлашнинг имкони бўлмаган манзилга олиб бориб, ўша ерда бир неча кун бирга яшаган ҳамда у билан жинсий алоқада бўлган. Айбланган йигитларнинг энг каттаси 23, энг кичиги эса 18 ёшда.
Бундан ташқари, Навоий шаҳар ИИБ терговчиси мазкур ишни тергов қилиш жараёнида, яъни 2024 йилнинг январь ойида Тошкентда малака ошириш ўқув курсида бўлиб турган вақтда, жабрланувчи билан боғланиб, уни Тошкентга келишга ундаб, у билан жинсий алоқа қилган.
Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг ҳукми билан тўрт нафар йигит Жиноят кодексининг 128-моддаси 1-қисмида (ўн олти ёшга тўлмаган шахс билан жинсий алоқа қилиш ёки жинсий эҳтиёжни ғайритабиий усулда қондириш) назарда тутилган жиноятни содир қилганликда айбли деб топилган.
Судланувчиларнинг икки нафарига 3,5 йил, яна икки нафарига 4,5 йил ва бир нафарига 5 йил 1 ой озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланган.
Бош прокуратура матбуот котиби Ҳаёт Шамсуддинов ушбу ҳолат бўйича Kun.uz сўровини жавобсиз қолдирди. Навоий вилояти ИИБ матбуот хизмати эса бу ишдан хабарсиз эканини билдирди.
#СукутСақлама #Қонунлар
Суд ҳукмига кўра, 2023 йилнинг декабрь ойида Навоий шаҳрида қиз паркда айланган пайти унга таниш бўлган йигитни учратади. Бироз гаплашгач, йигит уни яқин атрофдаги ертўлага олиб киради ва ғайритабиий тарзда номусига тегади. Сўнг у ерга яна уч нафар йигит кириб, унга нисбатан жинсий тусдаги ҳатти-ҳаракатлар содир этган. Яна бир йигит қизни тергов давомида аниқлашнинг имкони бўлмаган манзилга олиб бориб, ўша ерда бир неча кун бирга яшаган ҳамда у билан жинсий алоқада бўлган. Айбланган йигитларнинг энг каттаси 23, энг кичиги эса 18 ёшда.
Бундан ташқари, Навоий шаҳар ИИБ терговчиси мазкур ишни тергов қилиш жараёнида, яъни 2024 йилнинг январь ойида Тошкентда малака ошириш ўқув курсида бўлиб турган вақтда, жабрланувчи билан боғланиб, уни Тошкентга келишга ундаб, у билан жинсий алоқа қилган.
Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг ҳукми билан тўрт нафар йигит Жиноят кодексининг 128-моддаси 1-қисмида (ўн олти ёшга тўлмаган шахс билан жинсий алоқа қилиш ёки жинсий эҳтиёжни ғайритабиий усулда қондириш) назарда тутилган жиноятни содир қилганликда айбли деб топилган.
Судланувчиларнинг икки нафарига 3,5 йил, яна икки нафарига 4,5 йил ва бир нафарига 5 йил 1 ой озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланган.
Бош прокуратура матбуот котиби Ҳаёт Шамсуддинов ушбу ҳолат бўйича Kun.uz сўровини жавобсиз қолдирди. Навоий вилояти ИИБ матбуот хизмати эса бу ишдан хабарсиз эканини билдирди.
#СукутСақлама #Қонунлар
Боғлиқлик қаерда: қонунчиликда болаларга нисбатан зўравонлик қандай кўриб чиқилади?
Болалар ва аёлларга нисбатан зўравонлик ўртасидаги боғлиқлик, уларнинг сабаблари ҳақида аввалги постларимизда ёзган эдик. Гендер тенгсизлиги ва зарарли ижтимоий меъёрлар болалар ва аёлларнинг ҳимоясизлигига асос бўлиши мумкин. Бундай камситиш ва зўравонлик турларининг ўзаро таъсирини, шунингдек, қонунчилигимизда қандай ҳимоя воситалари мавжудлигини кўриб чиқиш муҳим.
Аёлларга нисбатан зўравонлик болаларга қандай таъсир қилади.
Уйда зўравонликка учраган болалар кўпинча жисмоний ва руҳий муаммоларни бошидан кечиради. Зўравонлик болаларнинг ҳиссий ҳолати, ўқишни ўзлаштириши ва хатти-ҳаракатларига таъсир қилади. Бундан ташқари, болалар ривожланишига бевосита салбий таъсир кўрсатади.
Ҳомиладорлик пайтида қариндошлари ёки партнёрининг аёлга нисбатан зўравонликлари чақалоқнинг асаб тизими ва миясига таъсир қилиши мумкин.
UNDP, UNFPA, UN Women ва UNV (2013) томонидан ўтказилган тадқиқотга кўра, зўравонлик гувоҳи бўлган қизлар келажакда интим партнёр зўравонлиги қурбонига айланишлари мумкин. Қолаверса, болалигида оиладаги зўравонликка гувоҳ бўлган эркаклар оиладаги зўравонликка кўпроқ мойил бўлади.
Бундан ташқари, болаларда жисмоний ва ҳиссий бузилишлар пайдо бўлиши эҳтимоли кўпроқ. Буларга руҳий тушкунлик, травмадан кейинги стресс бузилиши, ўзига паст баҳо бериш, кайфиятнинг кескин ўзгариши ва юқори даражадаги тажовузкорлик киради. Болалар, шунингдек, қоидаларни бузиш ва тенгдошлари билан низога киришишга мойилдирлар. Улар ўз жонига қасд қилишга уринишлари ёки стрессни енгиш учун психотроп моддалар ва спиртли ичимликлар истеъмол қилишлари мумкин.
Аёллар ва болаларга нисбатан зўравонлик қонунчиликда қандай кўриб чиқилади?
Ҳамма мамлакатлар ҳам оиладаги зўравонлик муаммосини кўриб чиқишга комплекс ёндошмайди. Оиладаги зўравонликка гувоҳ бўлган болалар кўпинча зўравонлик қурбонлари доирасига киради. Боланинг оилада катталар ўртасидаги зўравонликни кузатиши психологик ёки ҳиссий зўравонликнинг бир кўринишидир. Афсуски, амалда бу омил эътибордан четда қолмоқда. Бу, шунингдек, қонунда болаларга нисбатан психологик (хиссий) зўравонлик тушунчаси белгиланмагани билан боғлиқ.
“Болаларни зўравонликнинг барча шаклларидан ҳимоя қилиш тўғрисида”ги қонун лойиҳаси 2024 йилнинг май ойида Олий Мажлис Қонунчилик палатаси томонидан учинчи ўқишда қабул қилинди, ҳозир Олий Мажлис Сенати томонидан кўриб чиқилмоқда. У Ўзбекистонда болаларни ҳимоя қилишнинг янги тизими учун асос бўлиши керак.
Масалан, "Болаларни зўравонликларнинг барча шаклларидан ҳимоя қилиш тўғрисида"ги қонун лойиҳасининг 5-моддасига кўра: Болаларга нисбатан зўравонликнинг барча шаклларини содир этиш тақиқланади ҳамда қонунга биноан таъқиб қилинади.
Давлат болаларни зўравонликдан ҳимоя қилиш мақсадида тегишли ижтимоий, иқтисодий ва бошқа чора-тадбирларни кўради, шу жумладан бола ва унинг оиласини қўллаб-қувватлаш, болаларга нисбатан ва улар ўртасида зўравонликни аниқлаш ҳамда олдини олиш учун зарур бўлган самарали механизмларни яратади".
Агар Ўзбекистонда болаларни зўравонликнинг барча турларидан ҳимоя қилувчи қонунчиликка тузатишлар киритилса, болаларга нисбатан психологик зўравонликнинг халқаро стандартларга жавоб берадиган тўлиқ таърифи ўрнатилади. Бу нафақат аёллар ва болаларга нисбатан зўравонлик ўртасидаги боғлиқлик тушунчасини очиб бериш, балки болаларни оиладаги зўравонлик, жумладан, зўравонлик гувоҳи бўлганда ҳам ҳар томонлама ҳимоя қилишга ёрдам беради.
#СукутСақлама #Қонунлар #Болалар
Болалар ва аёлларга нисбатан зўравонлик ўртасидаги боғлиқлик, уларнинг сабаблари ҳақида аввалги постларимизда ёзган эдик. Гендер тенгсизлиги ва зарарли ижтимоий меъёрлар болалар ва аёлларнинг ҳимоясизлигига асос бўлиши мумкин. Бундай камситиш ва зўравонлик турларининг ўзаро таъсирини, шунингдек, қонунчилигимизда қандай ҳимоя воситалари мавжудлигини кўриб чиқиш муҳим.
Аёлларга нисбатан зўравонлик болаларга қандай таъсир қилади.
Уйда зўравонликка учраган болалар кўпинча жисмоний ва руҳий муаммоларни бошидан кечиради. Зўравонлик болаларнинг ҳиссий ҳолати, ўқишни ўзлаштириши ва хатти-ҳаракатларига таъсир қилади. Бундан ташқари, болалар ривожланишига бевосита салбий таъсир кўрсатади.
Ҳомиладорлик пайтида қариндошлари ёки партнёрининг аёлга нисбатан зўравонликлари чақалоқнинг асаб тизими ва миясига таъсир қилиши мумкин.
UNDP, UNFPA, UN Women ва UNV (2013) томонидан ўтказилган тадқиқотга кўра, зўравонлик гувоҳи бўлган қизлар келажакда интим партнёр зўравонлиги қурбонига айланишлари мумкин. Қолаверса, болалигида оиладаги зўравонликка гувоҳ бўлган эркаклар оиладаги зўравонликка кўпроқ мойил бўлади.
Бундан ташқари, болаларда жисмоний ва ҳиссий бузилишлар пайдо бўлиши эҳтимоли кўпроқ. Буларга руҳий тушкунлик, травмадан кейинги стресс бузилиши, ўзига паст баҳо бериш, кайфиятнинг кескин ўзгариши ва юқори даражадаги тажовузкорлик киради. Болалар, шунингдек, қоидаларни бузиш ва тенгдошлари билан низога киришишга мойилдирлар. Улар ўз жонига қасд қилишга уринишлари ёки стрессни енгиш учун психотроп моддалар ва спиртли ичимликлар истеъмол қилишлари мумкин.
Аёллар ва болаларга нисбатан зўравонлик қонунчиликда қандай кўриб чиқилади?
Ҳамма мамлакатлар ҳам оиладаги зўравонлик муаммосини кўриб чиқишга комплекс ёндошмайди. Оиладаги зўравонликка гувоҳ бўлган болалар кўпинча зўравонлик қурбонлари доирасига киради. Боланинг оилада катталар ўртасидаги зўравонликни кузатиши психологик ёки ҳиссий зўравонликнинг бир кўринишидир. Афсуски, амалда бу омил эътибордан четда қолмоқда. Бу, шунингдек, қонунда болаларга нисбатан психологик (хиссий) зўравонлик тушунчаси белгиланмагани билан боғлиқ.
“Болаларни зўравонликнинг барча шаклларидан ҳимоя қилиш тўғрисида”ги қонун лойиҳаси 2024 йилнинг май ойида Олий Мажлис Қонунчилик палатаси томонидан учинчи ўқишда қабул қилинди, ҳозир Олий Мажлис Сенати томонидан кўриб чиқилмоқда. У Ўзбекистонда болаларни ҳимоя қилишнинг янги тизими учун асос бўлиши керак.
Масалан, "Болаларни зўравонликларнинг барча шаклларидан ҳимоя қилиш тўғрисида"ги қонун лойиҳасининг 5-моддасига кўра: Болаларга нисбатан зўравонликнинг барча шаклларини содир этиш тақиқланади ҳамда қонунга биноан таъқиб қилинади.
Давлат болаларни зўравонликдан ҳимоя қилиш мақсадида тегишли ижтимоий, иқтисодий ва бошқа чора-тадбирларни кўради, шу жумладан бола ва унинг оиласини қўллаб-қувватлаш, болаларга нисбатан ва улар ўртасида зўравонликни аниқлаш ҳамда олдини олиш учун зарур бўлган самарали механизмларни яратади".
Агар Ўзбекистонда болаларни зўравонликнинг барча турларидан ҳимоя қилувчи қонунчиликка тузатишлар киритилса, болаларга нисбатан психологик зўравонликнинг халқаро стандартларга жавоб берадиган тўлиқ таърифи ўрнатилади. Бу нафақат аёллар ва болаларга нисбатан зўравонлик ўртасидаги боғлиқлик тушунчасини очиб бериш, балки болаларни оиладаги зўравонлик, жумладан, зўравонлик гувоҳи бўлганда ҳам ҳар томонлама ҳимоя қилишга ёрдам беради.
#СукутСақлама #Қонунлар #Болалар
“Бўғиб, қон кетгунча зўрларди” - қиз яқин қариндоши Тошкент шаҳар ИИБ да ишлайдиган собиқ эрининг зўравонлиги ва жазосиз қолгани ҳақида гапирди.
Лайло (исми ўзгартирилган) энди 20 ёшдан ошди. Нозик қиз фотосуратларни варақлайди: мана кўкаришлар, мана бош суягидаги даҳшатли чандиқ. Бу жароҳатлар унга бирга яшаган эркаги томонидан етказилган. У жазоланадими? Билмаймиз, чунки ҳуқуқбузарликлар "гулдастасига" қарамай, адолат тизими уни негадир авайламоқда. Лайлонинг сўзларига кўра, эркакнинг қариндоши Тошкент шаҳар ички ишлар бошқармасида мансабдор бўлиб ишлайди, амакиси эса шаҳар туманларидан бирининг собиқ прокурори. Унинг оилавий алоқалари, ақл бовар қилмайдиган шафқатсизлиги ва жазосизлиги ўртасида боғлиқлик борми ёки йўқлигини билмаймиз. Биз ўқувчиларни ўз хулосаларини чиқаришга чақирамиз ва адолатга умид қиламиз.
Жабрланувчининг сўзларига кўра, Умар билан бирга ҳаётининг илк кунлариданоқ у гўё дўзахга тушганди. Улар 2022 йил октябрь ойида совчилик орқали танишишган. Лайло 20 ёш, Умар эса 28 ёшда эди. Қиз тўйга шошилишни истамади, лекин йигит туриб олди - тўйни тезлаштириш учун улар никохдан ФҲДЁсиз ўтишди. Кейинчалик Лайлонинг ўзи ҳам у билан расмий никоҳдан ўтишдан қўрқди, аммо бу уни қутқармади.
“Тўйдан бир ҳафта ўтгач, у мени илк марта калтаклаганида онаси ҳаммасини кўриб туриб ўғлини тўхтатмади. Орадан бир-икки ой ўтиб билдимки, Умар гиёҳванд моддаларни истеъмол қилиб юрган ва гиёҳванд моддалар сақлаганликда айбланиб судланган. Калтаклар тез-тез такрорланар, унинг шафқатсизлиги ошиб борди. У қўлига нимаики тушса шу билан урарди: деворга, машинага, аёлини бир неча марта бўғиб, юмшоқ тўқималар шикастланиб, жиддий қон кетишига қадар табиий ва ғайритабиий усулда зўрлаган. Кўпинча калтаклаш пайтида онаси ҳам уйда бўларди, ҳамма нарсани эшитар, лекин ҳеч қачон аралашмасди. Калтаклардан сўнг, ёрдам сўраганимда, ҳеч бўлмаганда ота-онамнинг олдига қўйиб юборишларини сўрардим, онаси эса агар ажрашсам ёки шу кўринишда уларнинг олдига борсам, отам уятдан бошини кўтара олмаслигини айтарди. Ҳамма жароҳатлар битмагунча мени ташқарига чиқаришмасди, телефонимни олиб қўйиб, ҳатто тез ёрдам чақиришга ҳам имконим бўлмасди.
Тўйдан тахминан уч ой ўтгач, у мени яна қаттиқ калтаклади, кейин эса бир неча марта қандайдир наркотик ичишга мажбур қилди. Мен ўзимни жуда ёмон ҳис қилдим, бутун вужудим оғрир, ҳудди ўлаётгандек бўлганимни аниқ эслайман..."
Давоми карточкаларда
#СукутСақлама #ОилавийЗўравонлик #Қонунлар
Лайло (исми ўзгартирилган) энди 20 ёшдан ошди. Нозик қиз фотосуратларни варақлайди: мана кўкаришлар, мана бош суягидаги даҳшатли чандиқ. Бу жароҳатлар унга бирга яшаган эркаги томонидан етказилган. У жазоланадими? Билмаймиз, чунки ҳуқуқбузарликлар "гулдастасига" қарамай, адолат тизими уни негадир авайламоқда. Лайлонинг сўзларига кўра, эркакнинг қариндоши Тошкент шаҳар ички ишлар бошқармасида мансабдор бўлиб ишлайди, амакиси эса шаҳар туманларидан бирининг собиқ прокурори. Унинг оилавий алоқалари, ақл бовар қилмайдиган шафқатсизлиги ва жазосизлиги ўртасида боғлиқлик борми ёки йўқлигини билмаймиз. Биз ўқувчиларни ўз хулосаларини чиқаришга чақирамиз ва адолатга умид қиламиз.
Жабрланувчининг сўзларига кўра, Умар билан бирга ҳаётининг илк кунлариданоқ у гўё дўзахга тушганди. Улар 2022 йил октябрь ойида совчилик орқали танишишган. Лайло 20 ёш, Умар эса 28 ёшда эди. Қиз тўйга шошилишни истамади, лекин йигит туриб олди - тўйни тезлаштириш учун улар никохдан ФҲДЁсиз ўтишди. Кейинчалик Лайлонинг ўзи ҳам у билан расмий никоҳдан ўтишдан қўрқди, аммо бу уни қутқармади.
“Тўйдан бир ҳафта ўтгач, у мени илк марта калтаклаганида онаси ҳаммасини кўриб туриб ўғлини тўхтатмади. Орадан бир-икки ой ўтиб билдимки, Умар гиёҳванд моддаларни истеъмол қилиб юрган ва гиёҳванд моддалар сақлаганликда айбланиб судланган. Калтаклар тез-тез такрорланар, унинг шафқатсизлиги ошиб борди. У қўлига нимаики тушса шу билан урарди: деворга, машинага, аёлини бир неча марта бўғиб, юмшоқ тўқималар шикастланиб, жиддий қон кетишига қадар табиий ва ғайритабиий усулда зўрлаган. Кўпинча калтаклаш пайтида онаси ҳам уйда бўларди, ҳамма нарсани эшитар, лекин ҳеч қачон аралашмасди. Калтаклардан сўнг, ёрдам сўраганимда, ҳеч бўлмаганда ота-онамнинг олдига қўйиб юборишларини сўрардим, онаси эса агар ажрашсам ёки шу кўринишда уларнинг олдига борсам, отам уятдан бошини кўтара олмаслигини айтарди. Ҳамма жароҳатлар битмагунча мени ташқарига чиқаришмасди, телефонимни олиб қўйиб, ҳатто тез ёрдам чақиришга ҳам имконим бўлмасди.
Тўйдан тахминан уч ой ўтгач, у мени яна қаттиқ калтаклади, кейин эса бир неча марта қандайдир наркотик ичишга мажбур қилди. Мен ўзимни жуда ёмон ҳис қилдим, бутун вужудим оғрир, ҳудди ўлаётгандек бўлганимни аниқ эслайман..."
Давоми карточкаларда
#СукутСақлама #ОилавийЗўравонлик #Қонунлар
Тасаввур қилинг: 19 ёшли икки ёш қиз кўчада ҳеч ким ҳалақит қилмасдан ўз йўлида кетяпти. Бир пайт 40 ёшли эркак уларнинг тинчини бузиб, ўз бошқарувидаги машинага ўтиришни қатъият билан таклиф қилмоқда, аммо қизлар рад этишди. Эркак яна қатъийроқ ва қўполроқ таклиф қила бошлади. Қизлардан бири чидай олмай унга ўрта бармоғини кўрсатди ва бу иши учун майда безорилик моддаси бўйича 1 миллион 20 минг сўм жарима тўлаши керак.
Иш ҳужжатларидан маълум бўлишича, жорий йилнинг 27 июнь куни 19 ёшли қиз дугонаси билан йўлни кесиб ўтаётганда уларнинг йўлини 40 ёшли Бобомуродов Қўшмурод давлат рақами 01 W 392 JC бўлган ўз бошқарувидаги “Матиз” русумли автомашинада тўсиб қўйган. Шундан сўнг қизларга машинасига ўтиришни буюради. Қизлар унга бир неча марта йўлида қолмасликни айтишса-да, эркак "нозланмасдан" тез машинага ўтиришни айтиб, йўлларини тўсади. Шундан сўнг, қизлардан бири чидай олмади ва эркакка ўрта бармоғини кўрсатди.
Жабрланганларнинг сўзларига кўра, Бобомуродов Қўшмурод ўзини қўпол тутиб, қизлар унга йўлдан қолмасликни айтса-да, уларни тинч қўймаган.
Жиноят ишлари бўйича Чилонзор тумани суди 2024 йилнинг 10 июль куни фуқаро 1984 й.т. Бобомуродов Қўшмуродни Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 41-1-моддасида (шаҳвоний шилқимлик) назарда тутилган ҳуқуқбузарликни содир этганликда айбдор деб топиб, 3 сутка маъмурий қамоқ жазосини тайинлади. Шу билан бирга ҳуқуқбузарга ўрта бармоғини кўрсатган қиз Ўзбекистон Республикаси МжТК 183-моддаси (майда безорилик)да назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбдор деб топилиб, БҲМ нинг 3 баравари (1 020 000 сўм) миқдорида жаримага тортилди.
Жабрланувчининг ўзи ҳам қандай қилиб айбдор бўлиб қолди? Ёки қизлар шаҳвоний шилқимликка жим қараб туришлари керакми?! Қизлар уларга ҳам қарши ариза берилиши мумкинлигини билиб, юқоридаги каби ҳолатларга кўз юмиб ўтишларини кутишмоқдами?!
#СукутСақлама #Қонунлар
Иш ҳужжатларидан маълум бўлишича, жорий йилнинг 27 июнь куни 19 ёшли қиз дугонаси билан йўлни кесиб ўтаётганда уларнинг йўлини 40 ёшли Бобомуродов Қўшмурод давлат рақами 01 W 392 JC бўлган ўз бошқарувидаги “Матиз” русумли автомашинада тўсиб қўйган. Шундан сўнг қизларга машинасига ўтиришни буюради. Қизлар унга бир неча марта йўлида қолмасликни айтишса-да, эркак "нозланмасдан" тез машинага ўтиришни айтиб, йўлларини тўсади. Шундан сўнг, қизлардан бири чидай олмади ва эркакка ўрта бармоғини кўрсатди.
Жабрланганларнинг сўзларига кўра, Бобомуродов Қўшмурод ўзини қўпол тутиб, қизлар унга йўлдан қолмасликни айтса-да, уларни тинч қўймаган.
Жиноят ишлари бўйича Чилонзор тумани суди 2024 йилнинг 10 июль куни фуқаро 1984 й.т. Бобомуродов Қўшмуродни Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 41-1-моддасида (шаҳвоний шилқимлик) назарда тутилган ҳуқуқбузарликни содир этганликда айбдор деб топиб, 3 сутка маъмурий қамоқ жазосини тайинлади. Шу билан бирга ҳуқуқбузарга ўрта бармоғини кўрсатган қиз Ўзбекистон Республикаси МжТК 183-моддаси (майда безорилик)да назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбдор деб топилиб, БҲМ нинг 3 баравари (1 020 000 сўм) миқдорида жаримага тортилди.
Жабрланувчининг ўзи ҳам қандай қилиб айбдор бўлиб қолди? Ёки қизлар шаҳвоний шилқимликка жим қараб туришлари керакми?! Қизлар уларга ҳам қарши ариза берилиши мумкинлигини билиб, юқоридаги каби ҳолатларга кўз юмиб ўтишларини кутишмоқдами?!
#СукутСақлама #Қонунлар
Ҳар йили халқаро ташкилотлар зўравонликнинг тарқалиши, унга бўлган муносабат ва қаршилик кўрсатиш вариантлари ҳақида умумий маълумот бериши керак бўлган кенг кўламли тадқиқотлар ўтказади.
Лойиҳамиз сиз учун халқаро ташкилотлар ҳисоботлари асосида болаларга нисбатан зўравонлик ва қизларга нисбатан гендер зўравонлик ҳолатларини акс эттирувчи маълумотларни тайёрлади.
Ушбу тадқиқотлар билан бу ерда ва бу ерда танишишингиз мумкин.
Батафсил карточкаларда.
#СукутСақлама #Болалар #Қонунлар
Лойиҳамиз сиз учун халқаро ташкилотлар ҳисоботлари асосида болаларга нисбатан зўравонлик ва қизларга нисбатан гендер зўравонлик ҳолатларини акс эттирувчи маълумотларни тайёрлади.
Ушбу тадқиқотлар билан бу ерда ва бу ерда танишишингиз мумкин.
Батафсил карточкаларда.
#СукутСақлама #Болалар #Қонунлар
Депутатлар кеча маърифий фаолиятни тартибга солиш бўйича қонун қабул қилди. Мазур қонун "инфоқаллобларга" қарши курашга қаратилиши кўзда тутилган.
“Таълим фаолияти” тушунчасини қонунга киритиш ва у билан шуғулланиши мумкин бўлган шахслар рўйхатини чеклаш режалаштирилган. Қонуннинг тўлиқ матни билан президент томонидан имзоланиб, ҳужжат эълон қилинганидан сўнг танишишимиз мумкин бўлади. Қонун ҳозирда Олий Мажлисда учинчи ўқишда кўриб чиқилди.
ЎзЛиДеп депутатининг сўзларига кўра (президентимиз ҳам шу партиядан номзоди берилганди), бундай тадбирларда кўпхотинлилик, жинсий камситиш, феминизм, ахлоқий бузуқлик, ҳуқуқбузарликлар тарғиб қилиниб, тингловчилар онгини манипуляция қилиш ҳолатлари кўпаймоқда.
Депутат феминизмни кўпхотинлилик, ахлоқсизлик ва жиноятчилик тарғиботи билан бир қаторда санаб ўтгани ачинарли. Эслатиб ўтамиз, феминизм аёллар ҳуқуқлари учун ҳаракатдир. Ўзбекистонда аёллар ҳуқуқлари юқори даражада қўллаб-қувватланади – Президент Шавкат Мирзиёев бу ҳақда доимо таъкидлайди. Ҳар бир партияда хотин-қизлар қаноти мавжуд бўлиб, у аёллар ҳуқуқларини тарғиб қилиш ва мустаҳкамлашга алоҳида эътибор қаратади (яъни, улар аслида феминизм билан шуғулланади). Шунинг учун партия вакилидан бундай баёнотларни эшитиш икки карра ғалати.
Бутун дунё бўйлаб феминистлар бугунги кунда аёллар ҳуқуқлари учун курашни давом эттириб, гендер зўравонлигига қарши чиқиш, тенг ҳақ тўлаш, дискриминацияга қарши кураш ва бошқа кўп нарсалар учун курашмоқда.
Феминизмни кўпхотинлилик ва жиноятлар ташвиқоти билан бир қаторга қўйиш саводсизликдир. Умид қиламизки, бундай баёнот ЎзЛиДеП партиясининг қарашини кўзда тутмаган. Аёллар ҳуқуқларини қайта-қайта ва доимий равишда ҳимоя қиладиган давлатда бундай фикрни эшитиш мантиқсизлик.
#СукутСақлама #Қонунлар #ФеминизмКерак
“Таълим фаолияти” тушунчасини қонунга киритиш ва у билан шуғулланиши мумкин бўлган шахслар рўйхатини чеклаш режалаштирилган. Қонуннинг тўлиқ матни билан президент томонидан имзоланиб, ҳужжат эълон қилинганидан сўнг танишишимиз мумкин бўлади. Қонун ҳозирда Олий Мажлисда учинчи ўқишда кўриб чиқилди.
ЎзЛиДеп депутатининг сўзларига кўра (президентимиз ҳам шу партиядан номзоди берилганди), бундай тадбирларда кўпхотинлилик, жинсий камситиш, феминизм, ахлоқий бузуқлик, ҳуқуқбузарликлар тарғиб қилиниб, тингловчилар онгини манипуляция қилиш ҳолатлари кўпаймоқда.
Депутат феминизмни кўпхотинлилик, ахлоқсизлик ва жиноятчилик тарғиботи билан бир қаторда санаб ўтгани ачинарли. Эслатиб ўтамиз, феминизм аёллар ҳуқуқлари учун ҳаракатдир. Ўзбекистонда аёллар ҳуқуқлари юқори даражада қўллаб-қувватланади – Президент Шавкат Мирзиёев бу ҳақда доимо таъкидлайди. Ҳар бир партияда хотин-қизлар қаноти мавжуд бўлиб, у аёллар ҳуқуқларини тарғиб қилиш ва мустаҳкамлашга алоҳида эътибор қаратади (яъни, улар аслида феминизм билан шуғулланади). Шунинг учун партия вакилидан бундай баёнотларни эшитиш икки карра ғалати.
Бутун дунё бўйлаб феминистлар бугунги кунда аёллар ҳуқуқлари учун курашни давом эттириб, гендер зўравонлигига қарши чиқиш, тенг ҳақ тўлаш, дискриминацияга қарши кураш ва бошқа кўп нарсалар учун курашмоқда.
Феминизмни кўпхотинлилик ва жиноятлар ташвиқоти билан бир қаторга қўйиш саводсизликдир. Умид қиламизки, бундай баёнот ЎзЛиДеП партиясининг қарашини кўзда тутмаган. Аёллар ҳуқуқларини қайта-қайта ва доимий равишда ҳимоя қиладиган давлатда бундай фикрни эшитиш мантиқсизлик.
#СукутСақлама #Қонунлар #ФеминизмКерак
