جریانی تحت عنوان «جنبش مساجد» در سال‌های شصت میلادی حول مساجد محلی در #مصر شکل گرفت و متأثر از جریان اصلاح دینی بود، مستقل از اخوان المسلمین است و نوع دینداری‌اش هم واجد شاخص‌هایی است از آنچه دینداری «زنانه» نامیدیم. شناخت من نسبت به این جریان از طریق کتابیست تحت عنوان "سیاست پارسایی″ از انسان‌شناس و نویسنده‌ی چپ پاکستانی به نام صبا محمود. این #کتاب محصول یک تحقیق میدانی در #قاهره بین سال ۱۹۹۵ در خصوص زنانی است که در جنبش مساجد فعالیت داشتند و ورودشان به اجتماع از خلال تعلق دینی‌شان ممکن گردید. براساس یافته‌های این کتاب، زنان جنبش مساجد، کار خود را با نقد دینداری موجود شروع کردند: یکی نقد دینداری شیوخ الازهر که سنتی بودند و دینداری‌ای بسته و محافظه کارانه را نمایندگی می‌کردند و دیگری به قول خود این زنان، نقد دینداری #لیبرال. آنها منتقد اسلامی بودند که به مجموعه‌ای از عقاید انتزاعی تقلیل یافته بود و در زندگی روزمره هیچ نقشی نداشت. از نظر آنها هدف، تبدیل اعتقادات به اخلاقیات و رفتارها بود. تبدیل ایده‌ها به ابیتوس یا عادت‌واره‌ها. به آنچه #وبر اتیک یا اتوس می‌خواند یا #ابن‌خلدون، "ملکه وجود".
به عنوان مثال توضیحی که آنها از «روزه» می.دهند از توجیهاتی که دینداری محافظه کار یا دینداری #مدرن شده به زعم آنان ارائه می‌داد متفاوت بود. از نظر آنان قرائت سیاسی از #اسلام، روزه را از موضع هویت جمعی و تاثیر سیاسی‌اش توضیح می‌دهد، زنان مدرن، روزه را به عنوان یک «فولکلور اسلامی»، و دینداری سنتی آن را یک «واجب شرعی» قلمداد می‌کنند. اما زنان جنبش مساجد معتقدند که روزه برای ما درس فردگرایی دینی است و ما را با آموزه‌هایی چون "صبر"، "زهد" و "توکل" آشنا می‌سازد. این زنان، که گرایشات مختلف طبقاتی در آن حضور داشتند، فعالیت خود را با تشکیل جلسات دینی در خانه‌ها آغاز کردند و سپس این جلسات به مساجد منتقل شد و در مساجد در سه وجه مشغول به فعالیت شدند: نخست آموزش دینی. سپس خدمات اجتماعی به فقرا و در نهایت درمان. اینها به عنوان داعی شناخته شدند و توانستند در متن #مردم نفوذ کنند. در ۱۹۹۶ دولت #مصر سی هزار #مسجد را ملی کرد و زنان داعی را مجبور کرد دو سال در وزارت مربوط به امور دینی درس بخوانند. در زمانیکه مردم علمای دینی را دولتی می‌دانستند و کمتر به سراغشان می‌رفتند، این زنان به عنوان نمایندگان اسلام شناخته شدند و فعالیت‌هایشان با استقبال بسیاری روبرو شد؛ فارغ از ارزیابی این جریان از نظر سیاسی به عنوان یک نمونه‌ی موفق جریان زنان است که از نظر اعتقادی و اجتماعی فعال بوده‌اند.
در زمینه‌ی فکری، بحث #قضاوت، #امامت، #اجتهاد زنان را مطرح کرده‌اند و از نظر اجتماعی با استفاده از ظرفیت‌های موجود، جریانی گسترده و اجتماعی در ربط مستقیم با حیات اجتماعی زنان در مصر بوجود آورده‌اند و مطالبات خود را در همه‌ی عرصه‌ها پیش بردند.
جمع‌بندی می‌کنم: «زنان نوگرای دینی» که در حوزه‌ی زنان فعالیت می‌کنند، در دو حوزه نیازمند حضور جدی‌تر هستند: نخست حوزه‌ی #دین و به تعبیر #شریعتی "استخراج و پالایش منابع فرهنگی" و سپس جامعه. بدون پیوستن با زیست اجتماعی عامه‌ی زنان و حضور در اشکال سنتی تجمعات آنان، جریان روشنفکری خود را از مهمترین منبع تغذیه و حیاتش که عامه‌ی مردم باشند، محروم خواهد ساخت و آسیب پذیر می‌ماند.
✅ @Shariati_Group
✍ دکتر #سارا_شریعتی
به عنوان مثال توضیحی که آنها از «روزه» می.دهند از توجیهاتی که دینداری محافظه کار یا دینداری #مدرن شده به زعم آنان ارائه می‌داد متفاوت بود. از نظر آنان قرائت سیاسی از #اسلام، روزه را از موضع هویت جمعی و تاثیر سیاسی‌اش توضیح می‌دهد، زنان مدرن، روزه را به عنوان یک «فولکلور اسلامی»، و دینداری سنتی آن را یک «واجب شرعی» قلمداد می‌کنند. اما زنان جنبش مساجد معتقدند که روزه برای ما درس فردگرایی دینی است و ما را با آموزه‌هایی چون "صبر"، "زهد" و "توکل" آشنا می‌سازد. این زنان، که گرایشات مختلف طبقاتی در آن حضور داشتند، فعالیت خود را با تشکیل جلسات دینی در خانه‌ها آغاز کردند و سپس این جلسات به مساجد منتقل شد و در مساجد در سه وجه مشغول به فعالیت شدند: نخست آموزش دینی. سپس خدمات اجتماعی به فقرا و در نهایت درمان. اینها به عنوان داعی شناخته شدند و توانستند در متن #مردم نفوذ کنند. در ۱۹۹۶ دولت #مصر سی هزار #مسجد را ملی کرد و زنان داعی را مجبور کرد دو سال در وزارت مربوط به امور دینی درس بخوانند. در زمانیکه مردم علمای دینی را دولتی می‌دانستند و کمتر به سراغشان می‌رفتند، این زنان به عنوان نمایندگان اسلام شناخته شدند و فعالیت‌هایشان با استقبال بسیاری روبرو شد؛ فارغ از ارزیابی این جریان از نظر سیاسی به عنوان یک نمونه‌ی موفق جریان زنان است که از نظر اعتقادی و اجتماعی فعال بوده‌اند.
در زمینه‌ی فکری، بحث #قضاوت، #امامت، #اجتهاد زنان را مطرح کرده‌اند و از نظر اجتماعی با استفاده از ظرفیت‌های موجود، جریانی گسترده و اجتماعی در ربط مستقیم با حیات اجتماعی زنان در مصر بوجود آورده‌اند و مطالبات خود را در همه‌ی عرصه‌ها پیش بردند.
جمع‌بندی می‌کنم: «زنان نوگرای دینی» که در حوزه‌ی زنان فعالیت می‌کنند، در دو حوزه نیازمند حضور جدی‌تر هستند: نخست حوزه‌ی #دین و به تعبیر #شریعتی "استخراج و پالایش منابع فرهنگی" و سپس جامعه. بدون پیوستن با زیست اجتماعی عامه‌ی زنان و حضور در اشکال سنتی تجمعات آنان، جریان روشنفکری خود را از مهمترین منبع تغذیه و حیاتش که عامه‌ی مردم باشند، محروم خواهد ساخت و آسیب پذیر می‌ماند.
✅ @Shariati_Group
✍ دکتر #سارا_شریعتی
Telegram
.
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
📽 | اربعین، تجربه قدسی در جهان سکولار
نظریه‌های #جامعه‌شناسی آنجا که از قرارداد به عنوان مهمترین عامل پیوند یاد می‌کنند، همواره جایی در جامعه برای «ارزش» در نظر می‌گیرند. اگر ارزشی اولیه به عنوان یک تعهد وجود نداشته باشد، از اساس امکان تشکیل یک جامعه مخدوش است. دکتر #کچویان در این سخنرانی می‌گوید برخی جامعه شناسان کلاسیک چون #دورکیم و #وبر، به این رهیافت رسیده بودند اما آن را پی نگرفتند.
آنچه اینجا در نظر انداختن به اجتماع بزرگ #اربعین، که همچون آیینی با عظمت هرساله اتفاق می‌افتد، برای دکتر کچویان نحوی بازگشت به ذات خود ارزش و برساختن یک نوع جامعه با آن است.
📚 آنچه می‌بینید، بخش‌هایی از سخنرانی #حسین_کچویان در همایش «ظرفیت‌های فرهنگی و تمدنی اربعین»، در تاریخ ۲۰آبان۹۴ است.
✅ @Shariati_Group
نظریه‌های #جامعه‌شناسی آنجا که از قرارداد به عنوان مهمترین عامل پیوند یاد می‌کنند، همواره جایی در جامعه برای «ارزش» در نظر می‌گیرند. اگر ارزشی اولیه به عنوان یک تعهد وجود نداشته باشد، از اساس امکان تشکیل یک جامعه مخدوش است. دکتر #کچویان در این سخنرانی می‌گوید برخی جامعه شناسان کلاسیک چون #دورکیم و #وبر، به این رهیافت رسیده بودند اما آن را پی نگرفتند.
آنچه اینجا در نظر انداختن به اجتماع بزرگ #اربعین، که همچون آیینی با عظمت هرساله اتفاق می‌افتد، برای دکتر کچویان نحوی بازگشت به ذات خود ارزش و برساختن یک نوع جامعه با آن است.
📚 آنچه می‌بینید، بخش‌هایی از سخنرانی #حسین_کچویان در همایش «ظرفیت‌های فرهنگی و تمدنی اربعین»، در تاریخ ۲۰آبان۹۴ است.
✅ @Shariati_Group