#مشاهیر_لک
#سید_نوشاد_ابوالفا
صاحب منظومه (دارجنگــــه)

قسمت اول:

🔺این شاعر بزرگوار از طایفه ی (ابوالوفا) از منطقه ی طرهان (کوهدشت) می باشد،چنانکه از اشعار سید نوشاد پیداست وی معاصر با نادرشاه افشار بوده است.

📖🌳منظومه(دارجنگه) از شاهکار های نوشاد است که حاوی تصویرسازی ها و توصیفات بی بدیل نوشاد از میادین نبرد است،این اثر آکنده است از نام پهلوانان اساطیری ایران زمین که از طبع شاعرانه قوی و استعداد بالای نوشاد حکایت می کند.
دکتر باستانی پاریزی نیز با این منظومه آشنا بوده و درکتاب(هفت پیچ) به آن اشاره کرده است.

📖 🌳این منظومه تمثیلی حاصل گفتگوی شاعر و یک درخت کهنسال می باشد که روزگاری گذار شاعر بر سایه سار آن می افتد و شاعر اثر زخمی کهنه را بر روی تنه درخت می بیند آن چنان که شعاع خورشید از آن پیداست ، از دیدن این زخم کاری اندوهی بی پایان روح شاعر را فرا می گیرد:

ملاظه زام تیـر گازش کِـردم
دویای چوی دود دماون دردم

بلیزم برز بی ، اندوم بی پـایـان
عسرین ژه دیده،سیل وست اِو دامان

شاعر ما آن گاه از درخت شرح حالش را جویا می گردد

واتِم ای درخت بَــرز و برومنــد
کس مَزان حساو تاریخ سال چند

ژَه عمرت چَن سال چَن پِشت ویردن
کی دس نیشونِت ،وای دیار کردن

رزمی بیان کَــر ژَه روزگـــاران
چطور گرم و سرد دهرت وَیاران

سرانجام ابرام و پافشاری شاعر باعث ترکیدن بغض (دارجنگه) می شود و ضمن شماتت شاعر،دردهایش را فزون از شمار می داند،و از شاهان با کوکبه و پر طمطراق و جنگاوران دلیر سخن ها می راند

چَن ساله مِه دار جنگه ناممه
تا ایسه یه حال یه سرانجاممه

جنگ (سیامک) دیوانِـم دیـهَ ن
(هوشنگ) واو سپاه واو سانم دیه ن

جفتی مارنه دوش (ضحاکم) دیهَ ن
جابوسه شیطان ناپاکم دیه ن

شاهی (کیقباد) زربخشم دیه ن
(رستم) واو جوشن واو (رخشم) دیه ن

هفتاد و هفت کُر گودرزم دیه ن
هر کام حکومت یِه مرزم دیه ن

و درخت زخم سینه اش را نیز به یادگار آن ایام بیان می دارد،آن هنگام که چون شغادی از هراس سر پنجه ی خدنگ انداز چون رستمی در میدان نبرد پشت (دارجنگه) پناه می گیرد،و تیر آن دلاور درخت و پهلوان رقیب را به هم می دوزد؛سردار می افتد اما (دارجنگه) همچنان پایدار می ماند تا در زمان شاعر نیز شاهد جهان گشایی و ستم افروزی نادر افشار و ... باشد. اما در انتهای این منظومه دلکش ، نوشاد نیز خلق را به عبرت آموزی و آگاهی از ناپایداری و بی وفایی دنیا فرا می خواند:

دنیا بی وَرَن اصلش بر باده
اِولَـه کسی که،وای باده شاده

اَر گنجت پِر بو وینه ی سَلم و تور
کس مال دنیا نـوردِن وَه گور

اندرزم یَسَه پی دنیا دوســـان
دنیا دمی که چی شارو بوسـان
تدوین:
#استاد_رضا_حسنوند

در ادامه منظومه دار جنگه را بخوانید‌.
⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️

📖🌳منظومه ی دارِ جَنگه🌳📖

#ادبیات_لکی
#سید_نوشاد_ابوالوفا
#دار_جنگه

قسمت دوم

هام دلان وختی ،هام دلان وختی
ژه روژان روژی ،ژه وَختان وختی

چوی قیس پوشاویم ژه کَلپوس رختی
راگَه م کَفت ئو پای عالی درختی

سر نه کهکشان ،فلک برده وی
پا محکم نه قعر ،زمین کردَه وی

شاناوی، شاخه شاخ و برگ ئو دویر
په ی نشیمنگاه سیر برنا و پیر

راگه راه گذر خلق نه پایه ش بی
خنک تر ژه سای طوبا سایه ش بی

فضاش فرحبخش هواش معتدل
پایه درختان ژه شرمش خجل

نه روی سینه ش دیم، زام تیرگازی
یادگاری شست ،خدنگ اندازی

ژاو لاوه سومای هُوِر لیش دیار بی
چوی جای قلنگ گاز فرهاد اظهار بی

آمام تکیه دام من واو دارَه وه
واو دار زده ی تیر خارَه وه

دار بی رضوان و برگ و باره وه
مَه نَه پِه ی محنت روزگاره وه

ملاظه زام تیر گازش کردم
دویا ویر چوی دوُیْ دَماون دردم

بلیزم برز بی ،اندوم بی پایان
اَسرین ژه دیدَم سیل بست ئو دامان

واتم ای درخت بَرز برومند
کس مزان تاریخ ،حساو سال چند

ژه عمرت چن سال چن پشت ویردن
کی دس نیشونت، وه ی دیار کرده ن

کی ژه وَرینـان وَرینَت دیهَ ن
کی ژه سرداران ،وِی راگَه چیه ن

رزمی بیان کَر ژه روزگاران
چطور سرد وگرم ،دهرت وه یاران

ای زامه چیشِـن وه درینِتِن
کام سرهنگ داخل ،دیه خوینتن

دیم دنگی آما ژه لای داره وه
ژاو دار فرتوت محنت باره وه

وه زار زاره وه ،وات ای دیوانه
چوی مِن سرگردان بیاوان یانه

ئی احوالاته مپرسین ژه نه م
منمایی آداب رستاخیز وه نه م

مَکولونی زام وه ناسور کفته م
مشکافین جامه یَخَه خَه م بَفتِه م

گر بیان بکم شِمِه ی ژه دردم
اظهار کَه م القاب هناسه ی سردِم

یه سال و نیمی نِمَه چو ژه وه ر
تو نازک طبعی مِه رنجو خا طه ر

بلی چوینا تو مِه یلت وه حالن
مقصودت حساو، ویه رده ساله ن

هرتا نیشتینه گوش دَه ر وَه دنگم
تا واچوم احوال ستـــاره لنگم

چند ساله مه دار جنگه ناممه
تا ایسا یَه حال سر انجامِمَه

بزان ای دَروین کفته وی اَر وی
نمانیم نه دور کیومرث کی

جنگ سیامک و دیوانم دیه ن
هوشنگ ئو سپاو ئو سانِم دیه ن

تهمورث او پور هوشنگم دیه ن
ئو صف آرایی روژ جنگم دیه ن

شاهی اطرد شاه فرهنگم دیه ن
گرز نهصد من گورَنـگِـم دیه ن

بزم شاجمشید ،جم بَنِم دیه ن
ئو رامشگران راز فَنِـم دیه ن

کوکبه ضحاک مرداسم دیه ن
سِیه م و صلا بت گرشاسِم دیه ن

جفتی مار نه دوش ضحاکم دیه ن
جا بوسه شیطان ناپاکم دیه ن

فریدون ئو بیخ و بنیادم دیه ن
علم کاوه حدادم دیه ن

سلم و تور ایرج پشنگم دیه ن
قهر منوچهر روژ جنگم دیه ن

نازکی نوذر ناشادم دیه ن
قباد وقارن و کِشوادم دیه ن

پادشاهی زو گرشاسم دیه ن
توس و گستهم و تهماسم دیه ن

زال پور سام نِیرمم دیه ن
ژه زال بالاتر چن تنم دیه ن

نریمان و سام سوارم دیه ن
فیروز و قارن خونخوارم دیه ن

شاهی کیقباد زربخشم دیه ن
رستم ئو جوشن و ئو رخشم دیه ن

join: @KhakLakestan

سخنی چند با استاد #ایرج_رحمانپور(خواننده،شاعر و ترانه سرای لر زبان):

آقای رحمانپور عزیز ما لک زبانان از شما بسیار سپاسگزاریم که در دو سه دهه اخیر قبل از آنکه هنرمندان و خوانندگان لک زبان به این موضوع واقف شوند که چه وسعت موسیقایی و چه انعطاف پذیری زبانی و چه دریای معانی،ترکیبات و اصطلاحات بدیع در زبان و ادبیات لکی وجود دارد؛شما با ذکاوت هر چه تمامتر،پی به این موضوع برده و با نوای #کله_باد بر گوشهای ناشنوایی ما لک زبانان نواختید،آن زمان خوانندگان و هنرمندان نامدار ما مشغول سرودن ترانه های مثلآ گرانسنگی مانند #لکم_برا_لکم! ویا خیلی لطف کرده باشند نهایتآ مشغول باز خوانی هر چه فجیع تر #بزران آنهم نه با حفظ ساختار اصیلش بلکه به شکلی که جز خودشان کسی آن را نمی فهمد!!

آقای رحمانپور ما از شما سپاسگزاریم که با #مور_هوره این نوای اساطیری،حماسی،تاریخی،ادبی،عاشقانه،فلسفی،عرفانی و کیهانشناسی ما اوج گرفتی تا نشان دهی که چرا ما نسلهای نوین لک زبان هیچی ازآن نمیفهمیم و واقعیتشو بخواهید نمیخواهیم هم بفهمیم، چرا که با وجود #بچه_ننه محسن لرستانی و #خوشم_میاد_از_اون_چشات ، جلیلیان و امثالهم #مور_چریدن برای ما کهنه و دمده شده و حتی از شما چه پنهان به زعم جوانان ما هوره،تنها آواییست که به گذشتگان و پیرمردها تعلق دارد!
استاد چقدر حنجره تان با هوره زخمی تر شد و ماندنیتر!🤔

آقای رحمانپور ما از شما سپاسگزاریم که ناخواسته یادآور شدی که ما میتوانیم حتی در دورهمیها،جشنها و عروسیهامون با خواندن اشعار و ترانه های لکی و با نوای ساز و دهل هم رقصید و هم همخوانی کرد و هم از احساس اتحاد قومیتی لذت بیشتری برد،
ولی آقای رحمانپور ما بیشتر دوست داریم برای لج و لجبازی و همچشمی جوانانمان را برای کارگری و هر نوع کار حلال و حرامی به کلان شهرها بفرستیم و درآمد حاصل از آن را بریزیم به جیب امثال سعید کورانیها و نامداریها وکه و که ؛که با کلی خواهش و التماس و کلی پول بیان یه ساعت به زبونی که ما هیچ نمیفهمیم بخونند و کلی چشم چرانی کنند و ما هم سرمست و مفتخر با شلوار ده پزگه کردی ،به سبک کلیپهای کردی برقصیم،بله استاد اینجوری بهتره آخه تا بوده مرغ همسایه همیشه غاز بوده!!
آقای رحمانپور ما از شما سپاسگزاریم که ناخواسته و به اسم موسیقی و فرهنگ #لری ،تلنگری به ما زدید که این همه #تناقض در ساختار زبان ما و شما از کجا میآید؟!
ما که راضی به زحمت نیستیم چراکه از زمانی که هویتمان را گم کرده ایم نمیدانید چه لذتی میبریم پس ببرید و بسوزانید چرا که ما خواب نیستیم بلکه خودمان را به خواب زده ایم شما هم بیا پیش ما بخواب جا زیاد داریم برادر!!
استاد میدانم که میدانی که گویی بعضی از ما هویت نمیخواهند،بنابراین آنچه که شما خواستی و دیگران خواستند شد تمام هویتشان!
چرا شما نبرید؟وقتی که بعضی اوقات تمام هویت ما شده است ماشینی که در آن به یاد فلان دختر که مثلآ عشقمان است،آیت احمدنژاد و عزیز ویسی گوش بدیم چرا که ما #ملا_پریشان و #سید_نوشاد و که و که را نمیشناسیم که با اشعارشون زندگی کنیم و راستش را بخواهی بازی کلش و برنامه نود و قلیانی مرد تنها و بحث سر 6و4فوتبالو هزار کار مهم دیگه وقتی برای غور در تاریخ و فرهنگمان نزاشته،اینا همش مال شما!!😌
آقای رحمانپور :
راضی به زحمتتان نیستیم ولی خدا خیرت بده مدتیه کم کار شدی،لطفآ یه چند تا کار خوب لکی بده بیرون،تا شهرتشو شما ببری و #منتشو ما بکشیم!
بعدم هنرمندان ما اگه همون آهنگو بخونند صدای شما در بیاد که آقا "آثار منو به سرقت نبرید"!!
البته حقم دارید آدم یاد زعفران خراسان میفته که اسپانیاییها با بسته بندی شکیل به خود خراسانیها میفروشند!

آقای رحمانپور میدانم که مدتیست عرصه را بر خود تنگ دیده ای چرا که در شهر خودت #مهرانی آمده است که با صدای سخن عشق #غضنفرانه میتازد ولی برادر در این دنیای بزرگ برای همگان جا هست و برای تو نیز جایی بر روی چشم ماپیدامیشود تو خود باش و در چشم ما نشین!
دیگر انکار آفتاب چرا؟
شما از یکی بودنی میگویی که به معنی #لر_بودن ولرشدن و نابودی هویت ماست!
شما که هنرمندی روشنفکرونوگرایی شماکه لذت هویت راسروده ایدو #دسکم_بگر را فریاد زده اید نخواهید که ما فرزندان بی هویت جامعه ایرانی باشیم؛
از پیوندها بگویید از اشتراکات قومی، زبانی فرهنگی، از همدلیها وهمزیستیها و اتحاد بگویید نه از حل شدن نه از نابودی نه از تاریکی...
#حنجره_زخمی_زاگرس باش،نه زخمی بر پنجره ای که روبه آفتاب زاگرس گشوده شده است.

ما لرها رامردمی غیوروبزرگ میدانیم ولی شمانیزبه آنچه که واقعیت ماست احترام بگذارید،دیگرسرخوردگی وگمگشتگی،جعل،سرقت،بی خبری ودرد بس است.


دوستت داریم استادبرای زحماتی که ناخواسته برای ماکشیده ایدویاددادید که چه کارهایی مابرای خودنکرده ایم وچه کارهایی بایدانجام دهیم💐

#علیرضا_آهنگر
خاک پای لکستان❤️
منبع:کانال موروادبیات لکی

join: @KhakLakestan