♚خاکــ لکـسـتان♚

Forwarded from مور و ادبیات لکی

‍
        🛑 غنی بودن زبان و ادبیات لکی حقیقتی غیر قابل انکار

ای زبان هم آتشی هم خرمنی
      چند این آتش در این خرمن زنی

"مولوی"
⭕️شرط توفیق در ایجاد یک ارتباط مطلوب با دیگران بکار گیری درست زبان،یعنی سخن گفتن بر مبنای منطق زبان می باشد .
گوینده همیشه باید به نحوی سخن براند که به دو قلمرو زبان یعنی ساختار و نشانه های زبان پای بند باشد تا مخاطبان سخن اورا به روشنی دریابند .
باید به خاطر داشته باشیم که منطق زبان با منطق عادت وطبیعت هماهنگی دارد و اگر کسی خلاف منطق طبیعت و زبان سخن بگوید ،سخنش مهمل و بی معنا خواهد بود .

در درون زبان ملی ایران زمین گونه های زبانی مختلفی وجود دارند که ازجمله ی آنها می توان به زبان لکی اشاره کرد. هرچند که تعیین کردن حد و مرز برای زبان کاری بس دشوار است؛در این میان زبان لکی که در سال گذشته در فهرست آثار ناملموس ملی به ثبت رسید از نظر زبان شناسی ساختار و قواعد یک زبان کامل ومستقل از سایر زبانها را دارد .

هر زبانی علاوه بر عناصر واژگانی و نحوی ،دارای زمینه های غنی فرهنگی وملی میباشد که از جمله ی این عناصر میتوان مثل وتمثیل،کنایه،اسطوره،افسانه،حکایت ، قصه های تاریخی و... را نام برد

🖊فرهنگ وادبیات امروزی مناطق لک:

فرهنگ وادبیات مناطق لک زبان را میتوان ،فرهنگ وادبیات شفاهی و غیر مدون نام نهاد .
هر چند از روی مکتوبات بجای مانده از گذشتگان،مانند صفحاتی از کتاب اوستا که بر روی پوست آهو و به خط اوستایی با بسیاری از واژه های لکی نوشته شده ،این احتمال وجود دارد که روزگاری فرهنگ وادبیات لک زبانان که گفته میشود زبان ایرانیان باستان و زبان ساسانیان و بی تردید زبان سلسله ی زندیه بوده است بصورت مکتوب در آن روزگار وجود داشته است .

زبان لکی درنوع خود زبانی بسیار غنی و گسترده میباشد که از حیث ساختمان و چارچوب زبانی در بین زبانهای مردم‌زاگرس نشین تنها زبانیست که کمتر دستخوش تغییرات شده است .در ادبیات لکی گونه ای ازبیان وجود دارد که به آن ضرب المثل می گویند که در واقع در پس آن قرنها تجربه ی اجتماعی و یا قصه و داستانهای پند آموز نهفته است که سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است.

هرچند پیشینه ی تاریخی برخی از ضرب المثلها کاملا روشن نیست و یا به اصطلاح ادبی "لا ادری"هستند ؛یعنی زمان سرایش و شخص گوینده ی آنها نا مشخص است .اما بااین حال در سخن امروز کاربرد بسیاری دارند .هرچند ممکن است ریشه در اساطیر و تاریخ کهن این مرزوبوم داشته باشند .

ضرب المثلهای رایج در مناطق لک نشین آنچنان غنی و از نظر فرهنگی پر محتوا هستند و نکته های ناب وشنیدنی در انها نهفته است که امروزه مردم برای به کرسی نشاندن کلام خود از انها استفاده میکنند .
این گونه از بیان ادبیات لکها که از دل ادبیات شفاهی و ساختارمند ونظام مند آنها بیرون امده است را میتوان سرمایه های ادبی و علمی لکها دانست.

تحقیق و بررسی بر روی ضرب المثلها حاکی از آن است که ضرب المثلهای مرسوم در مناطق لک نشین از حیث گویش و پیام ومحتوا از ویژگی های روانشناختی و علمی و در عین حال مستحکم وقوی برخوردارند .

نکته ی حایز اهمییتی که ما در ضرب المثل دیدیم که بر زیبایی و رسایی کلام در اینگونه از بیان می افزاید ؛وجود اشعار پخته وزیبا و پر مفهوم میباشد که در بین مردم از گذشته تا کنون رواج چشمگیر و همگانی در میان قوم لک دارد .

اکنون برای آشنایی بیشتر با ادبیات غنی لک زبانان چند نمونه از ضرب المثلهای رایج در مناطق لک زبان را براساس مهمترین ویژگی های ضرب المثل مورد واکاوی قرار می دهیم ؛تا بیش از پیش با فرهنگ ایلیاتی این دیار آشنا شویم .

1)ریشه در تاریخ کهن و اساطیری دارند مانند:
الف)شاه مَوخشی شا علی خو نِمَوَخشی(شاه می بخشد شاعلی خان نمی بخشد)
منظور شیخ علی خان زنگنه حاکم کرمانشاه در دوره ی صفویان است که خود را قدرت مطلقه می دانست.

2)بیان کننده ی فرهنگ و آداب و رسوم مانند :
هر شهری ماساوَش طَری

هر منطقه ای رسم و رسوم خاص خود را دارد .
3)در تعریض سخن گفتن و با حالت کنایه بودن :
ناخن نیری وژ بِکلاشی

کنایه از آدم خسیس و طمع کار می باشد.

4)تکیه بر باورهای مردم دارند مانند:

خدا اَرا ملیچِک کور لونه مَسازی

که باور و اعتقاد به رزاقیت خداوند را می رساند

5)مبین فرهنگ ایلیاتی و هم بستگی قوم لک مانند :

اَر لکیم کل برا یکیم

تمام لک زبان ها حکم برادر همدیگر را دارند

این چند ویژگی تنها قطره ای از اقیانوس ادبیات لکی است و امید می رود که خود حدیث مفصل بخوانید از این مجمل.

با تقدیم احترام مهدی کیانی برخوردارنشین

⁭

20 views07:14