خنک آنکه دل شاد دارد به نوش
دیگری‌نامه
اپیزود ۲۲

مجید دهقانی، ایران‌پژوه و سردبیر مجله‌ی «هوای بیداری» می‌گوید:

«آنچه جای تأمل دارد ماندگاری عجیب برخی رسوم نوروزی گذشته است که از سده‌های بسیار دور تا اواخر قاجار نیز وجود داشته است. با وجود نهی و انکار فرهنگ ایرانیان پیش از اسلام توسط زمامداران دوره‌ اسلامی، بسیاری از رسوم با تغییرات اندک چه در میان مردم و چه در دربار پادشاهان، به زیبایی و شکوه هرچه تمام‌تر انجام و حفظ می‌شده است.

برگزاری نوروز، شاهنامه‌خواهی و سنگ‌تراشی‌های دوره‌ قاجار که با الهام از نقوش تخت‌جمشید و داستان‌های شاهنامه صورت می‌گرفت را می‌توان نمونه‌ بارز گرایش ایرانیان به تاریخ و فرهنگ باستانی خود دانست که بعدها ذهنیت مردم را در قبول ملی‌گرایی آماده‌تر می‌کرد…

در یک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت که اشیا و خوراکی‌هایی که در این سفره دارای اصالت و ریشه‌ کهن هستند عبارتند از: نان، سکه، سیب، آب، دانه‌ غلات مانند گندم، جو، عدس و غیره، انار، سمنو، شیر، سبزه و شکر. در دوره‌ صفوی سرکه و در دوره‌ قاجار نیز سیر بدان افزوده شده است که شاید آن‌ها نیز ریشه در قدیم داشته باشند.

انتخاب هفت مورد یا بیشتر اقلام فوق بسته به ذوق و سلیقه‌ مردمان و مناطق مختلف ایران فرهنگی، همواره متفاوت بوده است و امروزه نمی‌توان برای آن قالب خاصی تعریف کرد تا سنتی که هزاره‌ها از آن گذشته را خشک و ثابت به صورت گذشته درآورد. با توجه به گذر زمان، و تحولات فرهنگی، هیچ خرده‌ای نمی‌توان به سفره‌ امروزی گرفت به جز وجود ماهی که در حقیقت گرفتن جان جانداری‌ست برای زینت بخشیدن به خوان نوروزی.»

برای مطالعه‌ی متن کامل این اپیزود رجوع کنید به صفحه‌ی گفت‌وشنود در:

‏ https://dialog.tavaana.org/others-22/

و برای شنیدن نسخه‌ی کامل در یوتیوب به:

‏ https://youtu.be/xjJcyosg9zI?si=GrwfM8VXe5EizbXJ

و برای شنیدن نسخه‌ی کامل در کست‌باکس به:

‏ https://castbox.fm/vb/683641974

و برای شنیدن نسخه‌ی کامل در ساندکلود به:

‏ https://on.soundcloud.com/7tVhtxuzLgU9nFNv9

رجوع کنید.

#هفت_سین #نوروز #آیین_نوروز #دیگری_نامه #جمشید #مجید_دهقانی #ایران_فرهنگی #شمشون #راما #آپولون #والتر_هینتس #کمبوجیه #نوروز_بابلی #آکیتو

‏ @Dialogue1402 

#بازنشر

یکی از خصایص یهودی‌ستیزی این است که افراد هر چه را که نمی‌پسندند به آن دین و ملت نسبت می‌دهند.

به عنوان مثال به این جمله از علم‌الهدی توجه کنیم. این فرد از این رو اهمیت دارد که متاسفانه در وضعیتی که در کشور ما حاکم است اکنون به عنوان نماینده ولی فقیه، اختیارات فوق‌العاده‌ای در خراسان رضوی دارد.

او در نماز جمعه مشهد با اعلام ستیزه‌جویی با عقلانیت، مدرنیته و یهودیت چنین گفت:

«یکی از اصول مدرنیسم، راسیونالیسم است که می‌گوید انسان‌ها تنها باید به خواسته‌های نفسانی خود توجه کنند». او در ادامه بیان کرد که: «در مقابل تفکر یهود، ما می‌گوییم تنها خدا برای ما کافی است». علم‌الهدی همچنین ادامه داد: «صهیونیست‌ها فکر می‌کنند هر کاری بخواهند می‌توانند انجام دهند. همین منطق صهیونیستی بر آمریکا نیز حاکم است و تمام راهبردهای آمریکا بر همین اساس تنظیم می‌شود. در حقیقت این صهیونیست‌ها هستند که استکبار و جهانخواری آمریکایی‌ها را شکل می‌دهند».

بدیهی است که کسی که آیین یهود و یهودیان را در تقابل با خداوند تعریف می‌کند و مدعی می‌شود که یهودیان «استکبار و جهانخواری» را شکل می‌دهند طبعا نمی‌تواند با یهودی‌ستیزی نیز مشکل خاصی داشته باشد و با کشتار غیرنظامیان یهودی در اسراییل نیز همدلی می‌کند.

#گفتگو_توانا #آیین_یهود #یهودی_ستیزی #ولایت_فقیه

@dialogue1402

«۱۶۰ سال مبارزه با آيین بهایی»
معرفی کتاب

در کتاب «۱۶۰ سال مبارزه با آیین بهایی» که نمونه‌های وحشتناکی از حملات دسته‌جمعی به بهاییان گزارش شده است، به واقعه‌ای اشاره می‌شود که در زمان حکومت ظل‌السلطان، فرزند ناصرالدین شاه در اصفهان رخ داد.

ظل‌السلطان بنا را بر بهایی‌کشی می‌گذارد و از همراهی امام جمعه‌ی اصفهان، شیخ محمدتقی نجفی هم بهره‌ی کافی و وافی می‌برد! اما وحشیانه‌ترین این کشتارها، صحنه‌هایی که دلالت بر نوعی جنون یا هیستری جمعی می‌کند، در یزد رخ داد؛ مولف کتاب فریدون وهمن گزارشی از یک مبلغ مذهبی به نام نایپور مَلْکم می‌آورد که در کتاب خود با نام «پنج سال در یک شهر ایرانی»، این بلاگردان ساختن از بهایی‌ها را شرح می‌دهد.

ملای جوانی حدوداً سی‌ساله‌، به نام سید محمد ابراهیم که از راه عتبات و از مسیر اصفهان به یزد برمی‌گشت، با توجه به کارزار بهایی‌کشی ظل‌السلطان، موقع را برای کسب شهرت مناسب دید. وهمن می‌نویسد:

«[ سید محمد ابراهیم] یک روز پس از ورود به یزد که مصادف با ۱۷ ربیع‌الاول و تولد پیغمبر اسلام بود، پس از نماز جماعت به منبر رفت و موعظه‌ی شدیدی علیه بهاییان نمود. بعد از ظهر همان روز جمعیت آزار و کشتار بهاییان را با غارت مغازه‌ها و سوزاندن خانه‌ها و کشتن مردان و زجر و شکنجه‌ی زنان و کودکان آغاز کردند. قتل بهاییان در یزد نمونه‌های شرم‌آوری از قساوت و بی‌رحمی‌ست که نشان می‌دهد تعصبات دینی می‌تواند برخی انسان‌ها را به صورت حیوانی درنده درآورد. مردم یزد، بیش از یک هفته کار را تعطیل کردند و پر گروه‌های خشمناک به طور وحشیانه‌ای شب و روز به شکار بهاییان و کشتن ایشان پرداختند.»

در اپیزود بیست و هفتم با نام «بلاگردان» که به زودی منتشر می‌شود، تلاش کرده‌ایم که مفهوم انتقال شر از راه برساختن بلاگردان را از منظر انسان‌شناسی معرفی کرده و با ارجاع به نمونه‌های دردناک تاریخ نزدیک، آنها را ملموس سازیم. کتاب «صد و شصت سال مبارزه با آیین بهایی» از منابع مورداستفاده در این اپیزود بوده است.

تیم پژوهشی گفت‌و‌شنود، مطالعه‌ی این کتاب را به تمامی پژوهندگان ادیان معاصر ایرانی و به ویژه علاقه‌مندان به مقوله‌ی آزادی ادیان پیشنهاد می‌دهد. این کتاب توسط پایگاه اینترنتی آسو، به رایگان برای دانلود، عرضه شده است.


برای مطالعه‌ی متن کامل این یادداشت به صفحه‌ی گفت‌وشنود مراجعه کنید:

‏ https://dialog.tavaana.org/fight-with-baha-i-faith/

#دیگری_نامه #سرکوب__دینی #دگردینی #بهایی #ایمان_بهایی #آیین_بهایی #فریدون_وهمن #مدارا #رواداری

‏ @dialogue1402

کارل گوستاو یونگ
فیلسوف و روان‌پزشک

«از آغاز زندگی بشر این فکر قوت داشته است که بایستی نفوذ بی‌قاعده و نامعقول نیروهای فوق طبیعی را به کمک آیین و قوانین معین محدود کرد؛ و این عمل طی تحول تاریخ به وسیله‌ی تکثیر رسوم و نهادها و اعتقادات تعقیب شده است.

طی دو هزار سال اخیر، کلیسای مسیح نقش میانجی و حامی را بین این نفوذها و انسان برعهده گرفته است… مذهب پروتستان که بسیاری از برج و باروهایی را که کلیسای کاتولیک با کمال دقت برپا داشته بود ویران کرد، زود دریافت که نتیجه‌ی مجاز دانستن وحی و الهام فردی ایجاد تجزیه و تفرقه است.

در حقیقت، به مجرد اینکه سد اعتقادات جزمی شکسته شد و رسوم و آیین دینی اعتبار و نفوذ خود را از دست داد، انسان خود را در معرض حالتی درونی دید که در برابر آن نمی‌توانست از حمایت و راهنمایی اعتقادات و مناسک دینی استفاده کند؛ و حال آنکه این رسوم خلاصه و گزیده‌ی تجربه‌ی دینی، چه مسیحی و چه مشرک هستند.»

- روانشناسی و دین
برگردان از فواد روحانی

در اپیزود بیست و هفتم با نام «بلاگردان» و همچنین اپیزود بیست و هشتم با نام «شستن گناهان با آب»، با نقل از «شاخه‌ی زرین» اثر جیمز فریزر، به فرم کلی بسیاری از آیین‌های کهن خواهیم پرداخت که در سراسر سیاره مشابه یا نظیر دارند. فریزر معتقد بود که عیسی مسیح همان «بلاگردان» است که قرار است شر با آن انتقال یافته و دفع شود. به نظر می‌رسد کارل یونگ متوجه بود که آیین‌های مفصل کلیسای مسیحی، میراث فرهنگ‌های به اصطلاح «مشرک» پیش از مسیحیت است.

این دو اپیزود به زودی منتشر خواهد شد.

#دیگری_نامه #کارل_یونگ #آیین #بلاگردان #انتقال_شر #شاخه_زرین #کلیسا #پروتستان #کاتولیک

‏ @Dialogue1402

فتوا علیه خداناباوران و اقلیت‌های مذهبی در میان مراجع تقلید حوزه قم ریشه عمیقی دارد. آنان عمیقا دیگری‌ستیز هستند و هیچ ابایی ندارند که خداناباوران را «نجس» بخوانند یا بهاییان را طوری به حاشیه برانند که رفتار نازی‌ها با یهودیان در اذهان متبادر شود.

این نمونه‌ای از یکی از این فتواهاست. بایستی ریشه مشکل را بشناسیم. ریشه ضعف مدارای مذهبی در کشور از جمله در وجود کسانی است که خود را آیت‌الله می‌نامند و به نام الله، به نفرت پراکنی علیه شهروندان ایرانی مشغول هستند.

تصور کنید یک شهروند مذهبی که تحت تاثیر مکارم شیرازی باشد، این فتوا را جدی بگیرد و تخم نفرت از شهروندان باورمند به آیین‌ بهایی را در دل فرزندان خود بکارد.

آیا امثال مکارم پاسخگوی این حجم از کینه مذهبی و عقیدتی بین شهروندان ایرانی خواهند بود؟

#مکارم_شیرازی #جمهوری_اسلامی #حوزه_قم #آیین_بهایی #گفتگو_توانا

@Dialogue1402

‏نیچه آرزو می‌کرد که مکان‌هایی برای ژرف‌اندیشی در شهرها ساخته شود که بدیل و رقیب نیایشگاه‌های کلاسیک مانند کلیسا باشد.

‏در «حکمت شادان» می‌گوید آن زمان گذشت که تنها شکل حیات ژرف‌اندیشانه (Vita Contemplativa) حیات دینی (Vita Religiosa) بود. وقتی در مقاله‌ی تو «حال و آینده اقدامات جوامع بهایی» خواندم که معابد بهایی یا همان مشرق‌الاذکارها، نیایشگاه‌هایی مختص بهاییان نیست بلکه همه می‌توانند به این اماکن بیایند و از فضای آن استفاده کنند، به فکرم رسید که شاید این معابد بهایی عملاً همان چیزی‌ست که نیچه آرزو می‌کرد در فضاهای شهری روزی به وجود بیاید.

‏من قبلاً در هیچ مشرق‌الاذکاری نبوده‌ام اما اگر مکانی باشد برای ژرف‌اندیشی در کار انسان و زندگی و آینده، بی‌آنکه استفاده از آن مستلزم وابستگی به هیچ سنت دینی باشد، در این صورت مکانی منحصراً برای ژرف‌اندیشی‌ست که با معماری کاملاً متفاوتی نسبت به نیایشگاه‌های کلاسیک تدارک شده است. اما آنچه مانع تصور من است این است که زندگی بهایی نیز شکلی از زندگی دینی‌ (Vita Religiosa) ست. بگو در این مورد چه فکر می‌کنی و خودت چه تجربه‌ای از حضور در مشرق‌الاذکار داری؟

‏ایقان شهیدی:

‏مشرق‌الاذکارها یا معابدی که توسط بهائیان ساخته می‌شود، که اگر در اینترنت فردی برای Bahai Temple سرچ کند می‌تواند شکل‌های خلاقانه‌ی آنها را بیابد، متعلق به تمامی مردم محلی است و فضایی برای نیایشِ در سکوت، مراقبه و مدیتیشن است. عمدتا این معابد برای «عبادت» هم در مناطق شهری و روستایی‌ای ساخته می‌شود که فعالیت‌های آموزشی -  که آن هم جامعه بهائی برای گروه‌های سنی مختلف مثل کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان ارائه می‌کند و هدفش توانمند شدن برای «خدمت» به جامعه است - گسترش یافته باشد. این هم به دلیل این طرز فکر بهائی است که «عبادت» و «خدمت» دست در دست همدیگر پیش می‌روند. به همین علت هم هست که آثار بهائی توصیه کرده است که در اطراف این معابد، موسسات عام‌المنفعه نظیر دانشگاه و مدرسه و موسسات خیریه و … تاسیس شود.

‏من تجربه حضور در مشرق‌الاذکاری در فرانکفورت آلمان را داشتم. باید بگویم که معماری زیبای آن با شیشه‌های شفاف بزرگش، تجربه حضور در قلب طبیعت را به افراد می‌دهد؛ سکوت حاکم بر آن، و تنوع نژادی و باور افرادی که در آن حاضر بودند، همگی تجربه‌ای منحصر به فرد از کثرت مبتنی بر هم‌زیستی و صلح را منعکس می‌کرد و در عین حال ضرورت و غنای تجربه «وحدت در کثرت» را منعکس می‌کرد. همانطور که گفتم، رویکرد جامعه بهائی آن است که با دنبال کردن و گسترش فعالیت‌های آموزشی با هدف گسترش برابری، خدمت‌ورزی و مهر در جوامع محلی، فضایی از همزیستی و اتحاد ایجاد کند، که مشرق‌الاذکار تجسم و انعکاسی از آن روح جمعی در قالبی مادی باشد.

‏نکته‌ای که هم مرتبط با مشرق‌الاذکار است و هم زندگی دینی بهائیان، این است که این زندگی از چند جهت با زندگی در ادیان سنتی متفاوت است. اولا بهائیان قائل به این هستند که ادیانی که در گذشته بوده‌اند، همچون یهودیت، مسیحیت و اسلام، مقتضیات زیست در جهان قدیم را به جا می‌آوردند. این در حالی است که آموزه‌های بهائی، متناسب با روح عصر جدید، از چندین وجه متمایز است که به دو جنبه آن اشاره می‌کنم: یکی، قائل بودن به دموکراسی روحانی یا معنوی است. یعنی در آئین بهائی، طبقه‌ای به نام روحانیت وجود ندارد: موبد، خاخام، کشیش و آخوند یا هرگونه فرد روحانی خاصی در آئین بهائی وجود ندارد؛ همه می‌توانند بلاواسطه با معبود خود در ارتباط باشند، پیام او را بخوانند و برداشت و زیست خود را داشته باشند. بنابراین فردی وجود ندارد که بخواهد موعظه کند یا دیگران را نصیحت کند و فهم او، فهم معیار باشد. این در ساختار مسطح مشرق‌الاذکار، که فاقد هرگونه منبری هم هست مشخص است.

‏دومین خصوصیت آن است که آئین بهائی توصیه می‌کند که هر فردِ دین باوری، اعتقادات خود را با علم روز مورد سنجش قرار دهد و آنچه که خرافات است را کنار بگذارد. اگر دین را بدون علم و عقل در نظر بگیریم منتج به خرافات می‌شود و آن را کنار می‌گذاریم. کارکرد دین، در نگاه آئین بهائی، ایجاد پیشرفت و وحدت است و اگر دینی باعث اختلاف شود، طبق توصیه عبدالبهاء، بی‌دینی نسبت به آن ارجحیت دارد. این معیارها، و البته معیارهای دیگر است که زندگی بهائی را شکل می‌دهد.

‏آنچه در بالا خواندید، مصاحبه‌ی صفحه‌ی گفت‌وشنود با ایقان شهیدی، کنشگر بهایی‌ست. صورت کامل این مصاحبه‌ی مفصل که سوالاتی بی‌پرده و بالنسبه تازه در آن مطرح شده است، به زودی انتشار خواهد یافت.

https://x.com/dialogue1402/status/1793320780031201364?s=46

‏⁧ #بهایی⁩ ⁧ #مشرق_الاذکار⁩ ⁧ #ایمان_بهایی⁩ ⁧ #آیین_بهایی⁩ ⁧ #دین⁩ ⁧ #دین_خواهی⁩ ⁧ #نوگرایی_دینی⁩ ⁧ #دگردینی⁩ ⁧ #مدارا⁩ ⁧ #رواداری⁩

‏⁦ @Dialogue1402⁩

سفرنامه والتر هینتس
معرفی کتاب

«رضا شاه توانست در دورترین گوشه‌ کشورش محبوب باشد و ترس بر دل‌ها اندازد! برای تبلور توانایی‌های درون ایرانی، هر دو حس باید یک‌جا به سراغ او بیاید. چون هنگامی می‌توان بر تاثیر فلج‌کننده‌ فلاتی عظیم که سه برابر خاک آلمان است و در چنگال کویرها و باتلاق‌های نمک و بیابان‌هاست، و آب و هواهای کاملا متضاد دارد،‌ چیره شد که ترس از خشم فرمانروا، بیش‌تر باشد از رویارویی‌های جغرافیایی و اقلیمی. و تردیدی نیست که ایرانی امروز از رضاشاه بیش‌تر می‌ترسد تا رنج کار و گرمای سوزان. و تقریبا می‌خواهم بگویم: ایرانی از فرمانروا، بیش‌تر از مرگ در بیم است. با ترسی که فقط با اجرای دقیق عدالت و تنبیه هر کسی که شانه از زیر بار مسئولیت خالی می‌کند، عشقی ریشه‌دار به وابستگی و بهتِ آمیخته به شوق، نسبت به کسی که ایران را دوباره به کشوری آزاد، محترم و پیشرفته تبدیل کرده است، در پیوند است.»


سفرنامه‌ والتر هینتس، چنانکه خود در مقدمه می‌نویسد، محصول اجابت کردن شوق دیدار سرزمینی بود که تا پیش از آن، فقط از راه کتاب و پژوهش با آن آشنا شده بود.

پرفسور والتر هینتس، متخصص در تاریخ ایلام باستان و همین‌طور هخامنشیان که کتاب مشهور او به نام «داریوش و پارسیان» توسط شاگرد ایرانی‌اش، پرویز رجبی و با نام «داریوش و ایرانیان» معرف حضور علاقه‌مندان تاریخ باستانی ایران است، در دوران رضاشاه به ایران سفر کرد و از شهرهای بسیاری دیدن کرد. تاریخ امضای هینتس در مقدمه‌ سفرنامه‌ خود، اکتبر ۱۹۳۸ است. یعنی یک سال پیش از آنکه جنگ دوم جهانی آغاز شود. در مقطعی که هینتس به ایران سفر کرده بود، مناسبات رو به گسترش اقتصادی و فنی میان ایران و آلمان، موجب شد که او هم‌وطنان صنعت‌کار خود را در گوشه و کنار ایران بیابد و با آن‌ها دوستی صمیمانه ایجاد کند.

برای مطالعه‌ی متن کامل یادداشت به صفحه‌ی گفت‌وشنود مراجعه کنید:

‏ https://dialog.tavaana.org/book-2-walther-hinz-itinerary/

در اپیزود ۲۲ از پادکست دیگری‌نامه، با نام «خنک آنکه دل شاد دارد به نوش» به نقل از هینتس، به دردسرهای کمبوجیه برای شرکت در مراسم نوروز بابلی (آکیتو) پرداختیم و این نوروز را با نوروز ایرانی مقایسه کردیم. برای دسترسی به این اپیزود از لینک زیر استفاده کنید:

‏ https://dialog.tavaana.org/others-22/



#نوروز #ایران #آیین #گفتگو #رواداری #والتر_هینتس #هینتس #رضا_شاه #رضاشاه #نوسازی

‏ @Dialogue1402

این سخنان احمد علم‌الهدی مربوط به آبان سال ۱۴۰۲ است؛ پس از کشتار تروریستی و بی‌رحمانه‌ی گروه حماس در اسرائیل.

یکی از خصایص یهودی‌ستیزی این است که افراد هر چه را که نمی‌پسندند به آن دین و ملت نسبت می‌دهند.

به عنوان مثال به این جمله از علم‌الهدی توجه کنیم. این فرد از این رو اهمیت دارد که متاسفانه در وضعیتی که در کشور ما حاکم است اکنون به عنوان نماینده ولی فقیه، اختیارات فوق‌العاده‌ای در خراسان رضوی دارد.

او در نماز جمعه مشهد با اعلام ستیزه‌جویی با عقلانیت، مدرنیته و یهودیت چنین گفت:

«یکی از اصول مدرنیسم، راسیونالیسم است که می‌گوید انسان‌ها تنها باید به خواسته‌های نفسانی خود توجه کنند». او در ادامه بیان کرد که: «در مقابل تفکر یهود، ما می‌گوییم تنها خدا برای ما کافی است». علم‌الهدی همچنین ادامه داد: «صهیونیست‌ها فکر می‌کنند هر کاری بخواهند می‌توانند انجام دهند. همین منطق صهیونیستی بر آمریکا نیز حاکم است و تمام راهبردهای آمریکا بر همین اساس تنظیم می‌شود. در حقیقت این صهیونیست‌ها هستند که استکبار و جهانخواری آمریکایی‌ها را شکل می‌دهند».

بدیهی است که کسی که آیین یهود و یهودیان را در تقابل با خداوند تعریف می‌کند و مدعی می‌شود که یهودیان «استکبار و جهانخواری» را شکل می‌دهند طبعا نمی‌تواند با یهودی‌ستیزی نیز مشکل خاصی داشته باشد و با کشتار غیرنظامیان یهودی در اسراییل نیز همدلی می‌کند.

#گفتگو_توانا #آیین_یهود #یهودی_ستیزی #ولایت_فقیه

@Dialogue1402

امروز این پرسش که آیا خدایی هست یا نه، بی‌آنکه موجب خشم و خشونت شود در رسانه‌ها و در افکار عمومی جای خود را باز کرده است. اما اگر کسانی معتقدند که خداوند وجود دارد، معلوم نیست قبول کنند که آقای محمدتقی پورمحمدی و هم‌لباسی‌هایش، نماینده‌ی او هستند و یا به نحوی می‌توانند از خواست خداوند مطلع باشند!

روحانیت شیعه خیلی وقت است که خود را نماینده‌ی خداوند و آیتِ «الله» معرفی می‌کند. در میان مردم مذهبی هم چنین نمایندگی یا وکالتی لزوماً بدیهی یا پذیرفته نیست. اما تا زمانی که بر توسن قدرت نشسته‌اند می‌تازند و از اینکه لباس بعضی عزاداران حسینی خلاف سلیقه‌ی آنهاست و یا مخل آرامش جنسی آنهاست، شکایت می‌کنند.

از منظر علوم انسانی و به ویژه، انسان‌شناسی، آیین‌ها و مناسک، شکلی از گردهمایی‌های اجتماعی‌اند؛ بعضی از این آیین‌ها، جشنواره و بعضی سوگواره‌اند. این عقیده که آیین سوگواری حسینی، حتی پیش از ظهور اسلام هم در ایران برگزار می‌شده، نزد برخی پژوهشگران هوادار دارد. اگر این عقیده درست باشد، مفهومش این است که مجموعه‌ی مناسکی که به عاشورا و تاسوعا معروف است، از مقطعی به بعد، توسط صنفی که خود را متولی دین و نماینده‌ی خدا می‌نامند، مصادره شده و از آن بهره‌برداری‌های مختلف می‌شود.

شما چه فکر می‌کنید؟

آیا آیین‌هایی مانند عاشورا و تاسوعا، می‌توانند صرفنظر از ایدئولوژی‌ای که به آن نسبت داده می‌شود، مطمح نظر باشند؟ آنها که با پوشش اختیاری خود در این مراسم شرکت می‌کنند، ظاهراً اعتنایی به ایدئولوژی نسبت‌داده‌شده به آن ندارند.

#گفتگو #رواداری #عاشورای_حسینی #آیین #ایدئولوژی #دین

‏ @Dialogue1402

تنها در دنیای موسیقی نیست که چهره‌های جدید با محتواهای خلاقانه تازه ظهور می‌کنند؛ تنها در دنیای سینما این‌طور نیست؛ تنها در قلمرو فناوری نیست که ابتکارهای تازه رخ می‌دهد. در واقع یک حیات اجتماعی پویا در تمامی شئون خود پویا خواهد بود و محتواهای تازه برای عرضه خواهد داشت. 

در کشور ما ایران در دهه‌های اخیر، حیات دینی حقیقتا پویا بوده و چهره‌ها و شخصیت‌هایی ظهور کرده‌اند که اگر با آن‌ها برخورد سخت نمی‌شد،‌ قادر به ایجاد تشکل و سازمان‌های نو دینی هم بودند.

معاونت «فرق و مذاهب» در وزارت اطلاعات، دهه‌هاست که مسئول مستقیم سرکوب پویایی‌های دینی در حیات اجتماعی ایرانیان است. بعضی از این چهره‌ها یا خیزش‌های معنوی کاملا نوظهور بوده‌اند و خود را ادامه هیچ سنت کهنی معرفی نمی‌کرده‌اند. بعضی دیگر، قدیمی‌ترند و محصول تحولات دینی در صدها سال گذشته بوده‌اند.

از نمونه چهره‌های جدید پیمان فتاحی ملقب به ایلیا م. رام‌الله یا محمدعلی طاهری بنیان‌گذار عرفان حلقه است. از چهره‌های کمی قدیمی‌تر حسینعلی نوری ملقب به بهاءالله است که در قرن نوزدهم میلادی آیین بهایی را در ایران تاسیس کرد. این آیین به جهت سرکوب شدید در خاستگاه خود، در خارج از ایران گسترش یافت و اکنون در سراسر دنیا پیرو دارد؛ بنا به منابع موجود تعداد پیروان آیین بهایی در سراسر جهان، پنج تا هشت میلیون نفر است. بهاییان هنوز در ایران زندگی می‌کنند و هر از گاهی اخبار تلخ زندان و شکنجه و مصادره اموال و گاهی حکم اعدام پیروان بهایی به رسانه‌ها مخابره می‌شود.

نظر به این‌که پژوهش در تکاپوی نوآورانه دینی در میان ایرانیان و گسترش رواداری را بخشی از وظایف خود می‌دانیم، به سراغ چهره‌های جوان و سرزنده‌ای می‌رویم که با علاقه و بی‌باکانه رخ نشان می‌دهند، از گفت‌وگو استقبال می‌کنند و از هویت خود می‌گویند.

یکی از این چهره‌های جوان که خود را پژوهشگر تاریخ اندیشه می‌نامد و هم‌اکنون در تابستان ۱۴۰۳ دانشجوی دکتری‌ رشته تاریخ در دانشگاه کمبریج است ایقان شهیدی، هم‌وطن بهایی و زندانی سیاسی سابق، است. او مهربانانه و با حوصله درخواست ما برای گفت‌وگو را پذیرفت و چنانچه در ادامه می‌خوانید، دقیق و مستند، همه آنچه به خاطرش رنج بسیار کشیده بود را با ما در میان گذاشت.

برای مطالعه این مصاحبه به صفحه گفت‌وشنود رجوع کنید:

https://dialog.tavaana.org/iqan-shahidi-bahai-faith/

#ایمان_بهایی #آیین_بهایی #نوگرایی_دینی #دین #ادیان_نوظهور #حضرت_بهاءالله #نیایش #انفرادی #ایستادگی #گفتگو

@dialogue1402

دیروز ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، در تقویم یهودی، اولین روز روش هَشانا (Rosh Hashanah) است. روش هَشانا یکی از مهم‌ترین اعیاد در یهودیت است که به عنوان سال نو یهودی شناخته می‌شود.

این جشن به مدت دو روز برگزار می‌شود و آغازگر دهه‌ای از توبه و بازاندیشی به نام یامیم نوراییم یا «روزهای ترسناک» است که با یوم کیپور (روز کفاره) پایان می‌یابد.

روش هشانا زمانی برای تأمل، دعا، و بازنگری در اعمال سال گذشته است و از افراد خواسته می‌شود که به اعمال خود بازنگری کنند و برای آینده توبه و تصمیمات بهتری بگیرند. مراسم خاص این روز شامل شنیدن صدای شوفار (شیپوری که از شاخ قوچ ساخته شده) و خوردن خوراکی‌های خاصی مانند سیب و عسل به عنوان نمادی از آرزوی سالی شیرین است.

#گفتگو #رواداری #مدارا #دین #تنوع_دینی #آیین #کنش_آیینی

@dialogue1402

‏@dialogue1402

«بلاگردان»
دیگری‌نامه
اپیزود بیست و هفتم

خطر هیجانات جمعی و از دست رفتن نظم، به قدری به انسان نزدیک است که می‌توان دید غالب سنت‌های دینی و آیینی برای آن تمهیداتی دارند.

بخش بزرگی از این تمهیدات را در آنچه جیمز فریزر، انسان‌شناس اسکاتلندی، «انتقال شر» می‌نامد و با مفهوم بلاگردان توصیف می‌کند، می‌توانیم بفهمیم. فریزر در اثر مشهور خود «شاخه‌ زرین» داده‌های آیینی بسیاری را در سراسر زمین جمع‌آوری می‌کند که در تمامی آن‌ها روش‌هایی برای انتقال شر دیده می‌شود.

هیچ‌کدام از این روش‌ها را نمی‌توان روشی علمی یا در معنای متعارف کلمه، مبتنی بر تجربه نامید. اما گستردگی وجود روش‌های انتقال شر نشان می‌دهد که انسان دست‌کم به لحاظ روانشناختی به کنترل وجه پیش‌بینی‌ناپذیر خود، نیاز مبرمی دارد.

در بیست‌وهفتمین اپیزود از پادکست دیگری‌نامه، به مفهوم «انتقال شر» یا به‌عبارت‌دیگر، به مفهوم بلاگردان‌ها می‌پردازیم.

برای مطالعه متن این اپیزود به صفحه گفت‌وشنود مراجعه بفرمایید:

‏ https://dialog.tavaana.org/others-27/

برای شنیدن نسخه کامل این اپیزود در یوتیوب به:

‏ https://youtu.be/CSSGS9U3Xc8?si=7S_Jr3otv-_PQDFD

و برای شنیدن نسخه کامل در ساندکلود به:

‏ https://on.soundcloud.com/jYh1GnN5xgimoEUv9

و برای شنیدن نسخه کامل در کست‌باکس به:

‏https://castbox.fm/vb/740894885

رجوع کنید.

#دیگری_نامه #ادیپ #ادیپوس #ادیپ_شهریار #بلاگردان #انتقال_شر #آیین_انتقال_شر #جیمز_فریزر #شاخه_زرین #دیگری_ستیزی #دیگری_دشمن

@dialogue1402

‏@dialogue1402

جشن شکرگذاری (Thanksgiving)

جشن شکرگزاری که در دومین دوشنبه ماه اکتبر برگزار می‌شود، فرصتی است برای گردهمایی خانواده‌ها و دوستان و جشن گرفتن به مناسبت برداشت محصول و شکرگزاری برای داشته‌ها.

ریشه‌های جشن شکرگزاری در آمریکای شمالی به دورانی که مردم با شکرگزاری به درگاه خداوند برای افزایش محصولات دعا می‌کردند بازمی‌گردد. در گذشته این جشن بیشتر از امروز شکل مذهبی داشت. هرچند امروز این جشن کمتر جنبهٔ مذهبی دارد و بیشتر یک تعطیلات فرهنگی است، ولی همچنان بسیاری از مردم این روز را به عنوان فرصتی برای شکرگزاری و سپاسگزاری از آنچه در زندگی دارند، گرامی می‌دارند.

از نظر سنتی، در این روز معمولاً غذاهایی مثل بوقلمون، سیب‌زمینی پوره، سس کرنبری و پای کدوحلوایی سرو می‌شود. این غذاها نمادهایی از فصل پاییز و فراوانی نعمت‌ها هستند. البته مراسم مذهبی هنوز در برخی کلیساها برگزار می‌شود، اما بخش اصلی جشن شکرگزاری بیشتر به گردهمایی خانوادگی و زمان سپری کردن با عزیزان تبدیل شده است.

در انجیل، تأکید فراوانی بر شکرگزاری و سپاسگزاری از خداوند برای نعمت‌ها وجود دارد. برای مثال، در نامهٔ اول به تسالونیکیان (۵:۱۸)، آمده است:

«در همه چیز شکرگزاری کنید، زیرا این است اراده خدا در مسیح عیسی برای شما.»

همچنین، در کتاب مزامیر، بارها از لزوم شکرگزاری به درگاه خداوند به خاطر نعمت‌ها و رحمت‌های او صحبت شده است. از این رو، گرچه جشن شکرگزاری به‌طور خاص به عنوان یک روز مذهبی در کتاب مقدس ذکر نشده است، اما روح و مضمون آن با اصول مسیحیِ سپاسگزاری و قدردانی هماهنگ است.

به نظر می‌رسد که جشن شکرگزاری بیشتر از جشن‌های برداشت محصول در اروپای قرون وسطی و بعدها به مهاجران اولیهٔ آمریکای شمالی انتقال پیدا کرده و تبدیل به یک تعطیلات خاص شده است. این جشن‌ها از جشن‌های سنتی برداشت محصول، که در فرهنگ‌های مسیحی و غیرمسیحی رایج بوده‌اند، تأثیر گرفته‌اند و به این صورت با یک مضمون شکرگزاری در زمینهٔ برداشت محصول و نعمت‌های طبیعی همراه شده‌اند.

#مسیحیت #جشن #شکرگذاری #دین #آیین #رواداری #گفتگو

@dialogue1402

@dialogue1402

می‌توانید حدس بزنید که بسیاری از این بلاگردان‌های حرفه‌ای که داوطلب گرفتن درد و مرض دیگران می‌شدند، برای کار خود پول دریافت می‌کنند. از آنجا که هیچ شری واقعاً این طوری منتقل نمی‌شود، می‌توان حدس زد که این بلاگردانی، شغل ساده و کم‌دردسری‌ست که احیاناً، دست‌کم گاهی اوقات، پول خوبی هم از آن به دست می‌آید. نمازخوان‌های حرفه‌ای که پول می‌گیرند و برای نمازهای نخوانده‌ی فرد درگذشته‌ی خانواده، نماز می‌خوانند، در حقیقت به نوعی بلاگردانی می‌کنند. از دید آدم ناباورمند، کار آنها شبیه دعانویس‌ها و رمال‌هایی‌ست که برای دفع بلا یا شری، نمایشی بازی می‌کنند و مبلغی می‌گیرند و از این راه امرار معاش می‌کنند.

اما قضیه خیلی جدی‌ست! چون حتی در سنت‌های بزرگ دینی هم ردّ این بلاگردانی را می‌توان پیدا کرد؛ آن هم نه در زرنگی بعضی آدم‌های ناقلا که داوطلبانه، انتقال شری را به عهده می‌گیرند تا پولی به جیب بزنند، بلکه حتی در داستان‌های مقدس آنها در متون مرجع دینی‌شان.

در اپیزود بعدی دیگری‌نامه با نام «شستن گناهان با آب» که فردا منتشر خواهد شد، در ادامه مضمون «بلاگردان» به آیین شستن گناهان با آب که در سراسر سیاره نمونه دارد، خواهیم پرداخت.

#دیگری_نامه #دیگری_دشمن #دیگری_بلاگردان #آیین #بلاگردان #آیین_انتقال_شر #رواداری #گفتگو

@dialogue1402

‏ @dialogue1402

«شستن گناهان با آب»
دیگری‌نامه
اپیزود بیست و هشتم

یونانیان باستان تصور می‌کردند که درد عشق را با آب‌تنی در رود سلمنوس (Selemnos) مداوا  می‌توان کرد. بومیان پرو، با فرو بردن سر در رودخانه‌ای گناهانشان را می‌شویند و پاک می‌شوند… وقتی بومی تی‌پی‌هوکان سانتیاگو بیمار است گاهی سعی می‌کند با پختن سه دسته نان شیرینی هفت تایی، خود را از شر بیماری راحت کند. هفت تا از نان‌شیرینی‌ها را بر بالای بلندترین درخت کاج جنگل قرار می‌دهد، هفت تای دیگر را پای آن درخت خاک می‌کند و هفت‌تای دیگر را توی چاهی می‌اندازد و سپس با آب آن چاه خود را می‌شوید. به‌این‌وسیله بیماری را به آب چاه می‌سپارد و راحت می‌شود…

کاهنه‌های دایاک بدبختی را با زدن و روبیدن و کوبیدن هوا با شمشیرهای چوبی از خانه‌ها می‌رانند و شمشیر را سپس در رودخانه می‌شویند تا شومی و بدبختی با آب برود. گاهی بدبختی و بدشگونی را با جاروهای ساخته از برگ خاصی و آغشته به آب برنج و خون از خانه جارو می‌کنند. پس از پاک شدن اتاق‌های خانه، آن را به خانه‌ بازیچه‌ای ساخته از نی انتقال می‌دهند و خانه‌ کوچک پر از بدشگونی و بدبختی را توی رودخانه می‌اندازند رودخانه آن را به سوی دریا می‌برد و بار شوم و نحس‌اش را به کشتی کتری‌مانندی می‌دهد که وسط دریاها شناور است و همه‌ بدختی‌ها و درد و رنج آدمیان را در درون پروسعت خود جای می‌دهد.

این نمونه‌ها جنبه‌ کاملا سودمند انتقال شر را می‌نمایانند؛ نشان می‌دهند که انسان چگونه بر آن است که با منتقل کردن درد و محنت‌اش به اشیای مادی به آسودگی دست یابد و سپس آن اشیاء را به دور اندازد یا به صورتی درآورد که دیگر بی‌گزند باشند. با این حال، غالبا انتقال شر به اشیای مادی فقط گامی‌ست به سوی انداختن آن به دوش انسان زنده‌ دیگر.

این جنبه‌ تبهکارانه‌ این انتقال است…

برای مطالعه ادامه یادداشت رجوع کنید به صفحه گفت‌وشنود:

‏ https://dialog.tavaana.org/others-28/

برای شنیدن نسخه کامل این اپیزود در یوتیوب به:

‏ https://youtu.be/0LYO7aqRY-E?si=sf9vO7X87F39h3kn

و برای شنیدن نسخه کامل این اپیزود در ساند کلود به:

‏ https://on.soundcloud.com/3ixzphk27ey78DTm8

و برای شنیدن نسخه کامل این اپیزود در کست‌باکس به:

‏ https://castbox.fm/vb/745487118


رجوع بفرمایید.

#دیگری_نامه #آیین #آیین_انتقال_شر #شاخه_زرین #جیمز_فریزر #دیگری_دشمن #دیگری_بلاگردان

‏ @dialogue1402
 

‏ @dialogue1402

«در ابتدا عمل بود»
تاثیر آیین بر همبستگی اجتماعی

امروز ۲۸ مرداد زادروز ستارخان ملقب به سردار ملی‌ست. نیما قاسمی، پژوهشگر فلسفه، در گفتگویی کلاوب‌‌هاوسی به میزبانی توانا، درباره «آیین» و «کنش آیینی» صحبت می‌کند و همبستگی‌های برآمده از این نوع کنش‌ها را بنیادی‌تر و استوارتر از همبستگی‌های کلام‌محور می‌داند. او در بخشی از این گفتگوی کلاوب‌هاوسی که با حضور صاحبنظران دیگر برگزار شد، بر نقش سیاسی آیین‌های ملی در خیزش‌های سالهای اخیر تاکید می‌گذارد.

در بریده زیر از این گفتگو، قاسمی، اصالت و استقلال کنش آیینی نسبت به ایده و ایدئولوژی را مطرح می‌کند.

برای شنیدن نسخه کامل در یوتیوب از لینک زیر استفاده کنید:

‏ https://youtu.be/UbihtkzswFU?si=ANkbWmsljaql-NJl

برای شنیدن نسخه کامل در ساند کلود از لینک زیر استفاده کنید:

‏ https://on.soundcloud.com/Pf1r2jsWADqyUHZU6

#توانا #رواداری #گفتگو #آیین #کنش_آیینی #آیین_ملی #ستارخان #سردار_ملی

‏ @dialogue1402

‏ @dialogue1402

«از جادو تا دین»
دیگری‌نامه
اپیزود ۲۹

…این ایده که انسان مدرن سکولار از جهات مختلف هنوز به شیوه‌ای دینی می‌اندیشد و به شیوه‌ای دینی رفتار می‌کند، ذهن بسیاری از دین‌پژوهان از جمله میرچا الیاده را اشغال کرده بوده است. اینکه حتی در جوامعی با چند صد سال سوابق سکولاریسم، انسان غیر دینی خالص به ندرت یافت می‌شود، مستند الیاده قرار گرفت تا اهمیت پژوهش‌های خود در لایه‌های زیرین و بسیار کهن ذهن مذهبی بشر را جا بیندازد.

الیاده در کتاب مقدس و نامقدس در خصوص انسان غیردینی مدرن می‌نویسد: «او خود را با مجموعه‌ای از انکاریات و ردیات شکل می‌دهد؛ لیکن وی شکار واقعیاتی‌ست که رد و انکار کرده است.» چنین ذهنیتی هنوز هم انگیزش خیلی از پژوهشگران برای مطالعه‌ تاریخ کهن و به‌ویژه مطالعه‌ اسطوره‌هاست. برای بسیاری از آن‌ها سلبریتی‌های موزیک پاپ، به‌عنوان نمونه، با آن هواداران پرشور و حتی دیوانه‌یشان، با آن نورپردازی‌ها و دکورسازی‌های پرخرجی که در اجراهای بزرگ‌شان می‌کنند، در حقیقت خدایان یا نیم‌خدایان دوران کهن‌اند که با سر و شکلی تازه، همان مجموعه اعمال کهن، یعنی اعمال آیینی را بازسازی و بازتولید کرده‌اند.

این ذهنیت که انسان مانند عروسکی کوک‌شده، روی خط «الگوهای کهن» پیش می‌رود و کم‌تر از آن الگوهای کهن تخطی می‌کند، در سریال تلویزیونی «خدایان آمریکایی»، دستمایه‌ داستان‌پردازی قرار گرفته است. در این سریال، کاراکترهای اصلی داستان، در حقیقت موجودات افسانه‌ای اعصار کهن‌اند…

برای مطالعه ادامه این یادداشت به صفحه گفت‌وشنود مراجعه کنید:

‏ https://dialog.tavaana.org/others-29/

برای شنیدن نسخه کامل این اپیزود در یوتیوب به:

‏ https://youtu.be/mKMNRmqS1IA

و برای شنیدن نسخه کامل این اپیزود در ساند کلود به:

‏ https://soundcloud.com/tavaana/38d27820-d45c-448b-9576-efaf64c7d586

و برای شنیدن نسخه کامل این اپیزود در کست‌باکس به:

‏ https://castbox.fm/vb/747579939

مراجعه بفرمایید.

#دیگری_نامه #دیگری #جادو #دین #نقد_دین #بلاگردان #آیین_انتقال_شر #جیمز_فریزر #ادیپ #ادیپوس #سوفوکل

‏ @dialogue1402

‏@dialogue1402

«… به خاطر آنکه علماء و دولت ایران، حضرت بهاءالله را از ایران تبعید کردند و ایشان را به مملکت عثمانی سرگون نمودند، مزار حضرت بهاءالله و حضرت عبدالبهاء در داخل کشور عثمانی یعنی در عکّا و حیفاء قرار گرفت و عکّا و حیفا مرکز روحانی و اداری جامعه‌ی جهانی بهایی گردید.

۲۷ سال پس از وفات حضرت عبدالبهاء بود که با تشکیل دولت اسرائیل، عکا و حیفا جزئی از خاک این کشور گشت. مخالفان امر بهایی که از انصاف و خرد بویی نبرده‌اند بهائیان ایران را به عنوان جاسوسان صهیونیزم مورد زجر و آزار قرار داده‌اند و حقوق اولیه ایشان را مسلوب کرده‌اند. دلیل اصلی این افراد برای توجیه افعال ضدانسانی و ضدخدایی‌شان این است که مرکز اداری و روحانی بهائیان در اسرائیل قرار دارد و بهاییان برای مخارج این مرکز، تبرُّعاتی به مرکز اداری بهایی در حیفاء می‌فرستند. آیا بی‌انصافی و بی‌رحمی و خشونت بیش از این هم می‌شود؟

نابردباری همین افراد بود که به سرگونی و تبعید حضرت بهاءالله از وطن خود به کشور عثمانی منجر گردید. این دولت ناشکیبا و علماء تنگ‌نظر و نابردبار بودند که به آزار و اذیت بهائیان پرداختند؛ حقوق اولیه‌ی ایشان را مسلوب نمودند؛ به قتل و غارت و کشتار ایشان پرداخته و شارع بهایی را از ایران اخراج کرده و بالاخره به زندان عکا تبعید نمودند. آنگاه بهاییان ایران را متهم به جاسوسی اسرائیل می‌سازند چرا که پیامبر بهایی در عکا وفات می‌کند و لذا مرکز اداری و روحانی بهایی در فلسطین قرار می‌گیرد؛ جایی که بیش از نیم قرن بعد مبدل به دولت اسرائیل می‌شود.»  

آنچه خواندید از مقاله‌ی بلند «آیین جهانی بهایی» نوشته‌ی نادر سعیدی بود. در اپیزود بیست و نهم از دیگری‌نامه با نام «از جادو تا دین» به جنبه تبهکارانه آیین‌های «انتقال شر» پرداختیم. برای دسترسی به این اپیزود از لینک زیر استفاده کنید:

‏https://dialog.tavaana.org/others-29/

#دیگری_نامه #رواداری #بهاییان #ایمان_بهایی #بلاگردان #آیین_انتقال_شر

‏@dialogue1402