✍ #تفکر_جانبی و مروری بر سابقه بازار سهام در ایران!

🔘 ۵۲ سال از تاسیس #بازار_بورس اوراق بهادار تهران و در واقع بازار سهام ایران می‌گذرد. این بازار سرمایه، سال‌ها #مخاطبان محدودی را نمایندگی می‌کرد، که یا #اقتصاددان بودند، یا #سیاست‌مدار و یا #سرمایه‌دار. در واقع بازار بورس، سال‌های سال، بازاری مختص به #طبقات_خاصی از جامعه بود که یا شم و شناخت اقتصادی قوی داشتند و یا شاخک‌های تیزی برای دریافت اخبار اقتصادی.

🔘 در طول این پنج دهه، اخبار بازار بورس همواره محدود و معطوف به صفحات اقتصادی #روزنامه‌ها بوده و از آن فراتر نرفته است. #مخاطبان این بازار نیز، معمولا با مراجعه به #صفحات_اقتصادی روزنامه‌ها یا بعضا حضور در #تالار_شیشه‌ای بورس تهران در جریان اخبار مربوط به سهام قرار می‌گرفتند.

🔘 در سال‌های #ریاست_جمهوری محمود احمدی‌نژاد و طرح موضوع #سهام_عدالت، بازار بورس به ادبیات عمومی کشورمان اضافه شد و به گفتگوهای روزمره مردم راه یافت.

🔘 در گام بعدی، با بالا رفتن ضریب نفوذ #اینترنت در جامعه و نیز جلب نظر آحاد #مردم به فعالیت‌های #اقتصادی، بازار سهام هم رفته رفته از سکوت و انزوای سالیان خود خارج شد و روند عمومی‌تری به خود گرفت.

🔘 و حالا با صدور بیش از ۱۲ میلیون #کد_بورسی، که هر روز هم بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شود، بازار سهام در زندگی روزمره ایرانیان جای خاصی را به خود اختصاص داده و رویدادهای آن به #سرخط خبرهای رسانه‌های مختلف داخلی و خارجی تبدیل شده است.

🔘 دست گذاشتن دولت #حسن_روحانی بر بازار سهام به عنوان بازار مقصد دولت در سال جاری و سال آینده، برای کنترل جریان #نقدینگی، از بین بردن یا کم کردن آثار #تورم، و از همه مهم‌تر جبران #کسری بودجه‌ی دولت، یکی از #هوشمندانه‌ترین تصمیمات اقتصادی دولت حاضر به شمار می‌آید، که هم ضامن روند #صعودی این بازار در #بلندمدت خواهد بود و هم توپ را از زمین #بانک‌ها به زمین شرکت‌های حاضر در بازار انداخته است.

🔸 اختصاصی #تفکر_جانبی

https://t.me/tafakorjanbi

✍ #اقتصاد_سیاسی حاکم بر بورس تهران!

♦از دیدگاه #تفکر_جانبی، آن‌چه امروزه در #بورس_تهران شاهد هستیم، نه یک کنش صرف اقتصادی، که مصداق بارز نوعی #اقتصاد_سیاسی است. اقتصادی که به جای تبعیت کامل از #عرضه و #تقاضای بازار، از شکل و شیوه‌ی #حکم‌رانی تبعیت می‌کند و #ساختار سیاست را در کالبد اقتصاد بازآفرینی و #بازتولید می‌کند.

♦#اقتصاد_سیاسی به معنای مورد نظر این یادداشت مفهومی سراسر مدرن است و تبار آن به نخستین نظریه‌پردازان معاصر می‌رسد. با این حال آن‌چه #اقتصاد_سیاسی را از #سیاست_اقتصادی جدا می‌کند، تنها جابه‌جایی دو واژه‌ی سیاست و اقتصاد در این نوع #اقتصاد_مضاف (اقتصادی که از صرف اقتصاد فاصله می‌گیرد) نیست، بلکه نگاه و نگره‌ای است که از سوی #سیاست‌مداران به اقتصاد معطوف می‌شود.

♦#اقتصاد_سیاسی همچنین یک جزء لاینفک دیگر دارد و آن #پروپاگاندا (تبلیغات گسترده‌ی مردم‌پسند) است. همان چیزی که این روزها به وفور شاهد آن هستیم. این بخش از اقتصاد سیاسی مدیون ظهور #رسانه‌های_مدرن است. رسانه‌هایی که نه مرز و #جغرافیا می‌شناسند و نه شب و روز و نه تفاوتی بین #مخاطبان می‌گذارند. رسانه‌هایی که در هر حال و در همه جا بالاخره خود را به مخاطب #تحمیل می‌کنند.

♦#اقتصاد_سیاسی همچنین به شدت #دستوری و برخورد از ماهیت به اصطلاح شل‌کن سفت‌کن است. آن‌جا که بخواهد #فتیله را بالا می‌کشد و آن‌جا هم که بخواهد، پایین می‌آورد. نتیجه‌ی این نوع اقتصاد، ایجاد یک سیستم کنترلی قوی به نفع حاکمیتی است که آن را میزبانی می‌کند. برای مثال می‌توان به سخنی استناد کرد، که دیروز بر زبان #حسن_روحانی جاری شده است. آن‌هم در جایی که می‌گوید: «اگرچه بورس از فراز و نشیب برخوردار است، اما مدیریت هم می‌شود.»

♦اگرچه بسیاری سعی دارند با نقل همین عبارت فوق، وجود نوعی #حمایت از جانب #دولت را به سهام‌داران #القا کنند، اما واقعیت این است که #دولت_بی‌پول امکان هیچ نوع حمایتی را از بازار ندارد و تنها برداشتی که از این عبارت می‌توان کرد، #دخالت در روند بازار است. همین #منفی و #مثبت شدن‌هایی که اخیرا نمونه‌ی آن را دیدیم و دیدیم که زمینه‌ساز چه #نوسان بزرگی از کل بازار شد.

♦عبارت دیگری که از گفته‌های دیروز #رئیس‌جمهور زیاد اینجا و آنجا نقل شد، عبارتی بود که می‌گفت: «با عرضه‌هایی که انجام خواهد شد، تحول بزرگی در بورس ایجاد خواهد شد و بازار سرمایه رونق پیدا می‌کند.». عبارتی که نوید روزهای نیآمده را می‌داد. نوعی #تارگت #موعودی که موعد دقیق آن مشخص نیست، اما مومنان را وسوسه می‌کند و به دنبال خود می‌کشاند. مومنانی که بسیاری از آن‌ها تازه #کد_بورسی گرفته‌اند و به این بازار بی‌آغاز و انجام #تشرف یافته‌اند.

♦باری، #تفکر_جانبی این همه را گفت که بگوید #بورس_تهران دقیقا نسخه‌برداری از سیاست رایج در جامعه‌ی امروز ایران است و ساختاری یکسر #هرم‌‌گون دارد. ساختاری که باید حتما از بالا به پایین خوانده شود و پایین‌ترین لایه‌های آن (#سهام‌داران_خرد) هستند که چندان قدرت تأثیرگذاری بر تصمیم‌های بزرگ بازار را ندارند.

📍اختصاصیِ #تفکر_جانبی

https://t.me/tafakorjanbi1398

📍بسیار مهم 👇

✍ در کیستی و چیستی #بازیگران بورس تهران!

♦ #تفکر_جانبی پیش‌ترها در یادداشتی با عنوان «اقتصاد سیاسی حاکم بر بورس تهران» اشاره به این واقعیت کرده بود که آن‌چه امروزه در #بورس_تهران شاهد هستیم، نه یک کنش صرف اقتصادی، که مصداق بارز نوعی #اقتصاد_سیاسی است. اقتصادی که به جای تبعیت کامل از #عرضه و #تقاضای بازار، از شکل و شیوه‌ی #حکم‌رانی تبعیت می‌کند و #ساختار سیاست را در کالبد اقتصاد بازآفرینی و #بازتولید می‌کند.

♦ واقعیت این است که بازار سرمایه در ایران اصلأ شفاف و #دموکراتیک نیست و این را هر چه پیش‌تر می‌رویم، بیشتر متوجه می‌شویم. عمده‌ی این بازار در اصل ترکیبی است از سه #بازیگر اصلی. یکی افراد صاحب ثروت و نفوذ (#سفته‌بازان و #رانت‌خواران )، دوم حکومتی‌های خصوصی‌نما (#خصولتی‌ها) و سوم #کارگزاری‌های انحصارگرا. در واقع سهام‌دار خرد هر روز صبح وارد بازاری می‌شود که این سه گروه نقش‌های اصلی را در آن بازی می‌کنند.

♦ به این اعتبار، #سهام‌دار_خرد در این بازار #سیاهی‌لشگری بیش نیست، که بودش به برجسته شدن حضور بازیگران یادشده یاری می‌رساند و نبودش، اصل بازی را زیر سوال می‌برد و از سود بزرگ آن پول‌های درشت جلوگیری می‌کند. کمتر سهام‌دار خردی وجود دارد که توانسته باشد از این بازار طرفی ببندد. حتی #سهام_عدالت هم که این همه توی بوق و کرنا می‌شود، دامی برای ورود #سیاهی‌لشگرهای بیشتر به بازار است. دامی است برای درو کردن آن پول‌های خرد دیگری است که طرف با خود به بازار می‌آورد. وگرنه که سهام عدالت یک میلیونی ۱۰ سال پیش بسیار بیشتر از سهام عدالت ۱۰ میلیونی حالا ارزش داشت. دست‌کم برابر با ۱۰۰۰ دلار بود، که به نرخ امروز ۱۸ میلیون آب می‌خورد.

♦ سهام‌داران خرد در این بازار بازیچه‌اند و بازیچه می‌مانند، اگر یک اصل بدیهی را رعایت نکنند و آن سهام‌داری بلندمدت است. وگرنه که با پیروی از #بازیگران یادشده در بالا، نه تنها چیزی در نهایت دست آن‌ها را نخواهد گرفت، که به شدت متضرر نیز خواهند شد. چه، بازیگران مورد بحث، به شکلی تاکتیکی، رفتاری آنارشیستیک را رقم می‌زنند و هر دم با عوض کردن #موضع خود (#فروش در یک سهم و #خرید در سهم دیگر) فقط آن‌ها را می‌فریبند و نه تنها ازشان #نوسان می‌گیرند، که فقط #کارمزد_کارگزاری‌ها را زیاد می‌کنند. برای این کار هم معمولاً چهار تا #نمودار نخ‌نما می‌کشند و هی دم از #حمایت و #مقاومت سهم می‌زنند که در واقع بگویند که نگویید ما نگفتیم.

♦ برای اینکه پی به واقعیت ماجرا ببرید، کافی‌ست بسته به روزهایی که در بازار سرمایه سپری کرده‌اید، به سهم‌هایی سر بزنید که آن‌ها را در جایی خریده و در جایی فروخته‌اید. آنجا که شما در #صف_فروش یک سهم قرار داشتید، آن بازیگران، جای دیگر #صف_خرید درست کرده بودند که شما را به دنبال خود بکشانند و سهمی را که از پیش خریده بودند، خیلی بالاتر به شما بفروشند تا بتوانند سهم قبلی شما را که هی در #صف_فروش لاغر و لاغرتر می‌شود، بالاخره بخرند و دوباره شما را به #صف_خرید کنند. دلیل این همه فریب‌کاری هم سه چیز بیشتر نیست. یکی نبودن #قوانین_شفاف بورسی و نظارت کافی و بی‌طرف، یکی ترس سهام‌داران خرد برای از دست دادن سود و یکی هم برانگیختن طمع سهام‌داران خرد برای سود زیاد. فراموش نکنیم که بازیگران یادشده، برای خود #تشکیلات عریض و طویلی نیز دارند که بخشی از آن #رسانه‌های به اصطلاح رسمی و بخشی هم همین #کانال‌های_تلگرامی است. رسانه‌هایی که همواره بر طبل دوگانه‌ی #حباب_ارزندگی یا #سقوط_صعود می‌کوبند و رگ خواب سهام‌داران خرد را در دست می‌گیرند.

https://t.me/tafakorjanbi1398

✍️ همراهان گرامی #تفکر_جانبی!

💠 برخلاف این اندیشه‌ی روزمره که رویدادهای تاثیرگذار بر #بورس، صرفاً لابه‌لای #اخبار و آن‌هم سرخط سریع اخبار قابل کشف و شناسایی است، باید مهم‌ترین اخبار را از خلال #تحلیل‌ها و یادداشت‌های عمیق #سیاسی، #اقتصادی و #اجتماعی (جامعه‌شناختی) دریافت کرد.

💠 خواندن این #تحلیل‌های به ظاهر طولانی، که اغلب هم از سوی افراد #متخصص در امور مربوطه ایراد می‌شود، در تحلیل شرایط و دیدن #دورنمای_بازار (سرمایه‌گذاری بلندمدت) به ما یاری می‌رساند. سرمایه‌گذاران موفق و نام‌آشنای بورس در جهان هیچ‌گاه افق سرمایه‌گذاری خود را به روز و هفته و ماه تقلیل نمی‌دهند و آنچه را که دیگران در اخبار روزمره نمی‌یابند، در مراجعه به آرای اندیشمندان سیاسی و اقتصادی رصد می‌کنند.

💠 این را گفتیم که بگوییم #تفکر_جانبی مثل تمام رسانه‌های بورسی به انبانی از اخبار و اطلاعات #روزمره دسترسی دارد، اما نه همه‌ی آن‌ها را مهم‌ می‌شمارد و نه مبنای #تحلیل خود قرار می‌دهد و نه به #مخاطبان خود ارائه می‌دهد. اما، در عوض جایی که یک یادداشت مهم و به ظاهر طولانی (مثل دو پست‌ پیشین) با بازه‌ی تاثیرگذاری #بلند‌مدت را ببیند، با مخاطبان خود به اشتراک می‌گذارد.

https://t.me/tafakorjanbi1398