به‌سوی تمدن نوین اسلامی
327 subscribers
972 photos
122 videos
38 files
1.91K links
مدیر کانال: جواد بهروزفخر
@javad_behruzfakhr
Download Telegram
آشنایی با تاریخ تمدن اسلامی..........3⃣

#مراکز_علمی_در_تمدن_اسلامی

🔴#جوشش_و_جنبش_علمی مسلمین از #مدینه آغاز شد. اولین کتابی که اندیشه مسلمین را به خود جلب کرد و مسلمین در پی درس و تحصیل آن بودند #قرآن_کریم و پس از قرآن ، احادیث بود. این بود که اولین حوزه علمی در مدینه تأسیس شد. برای اولین بار عرب حجاز در مدینه با مسئله استادی و شاگردی و نشستن در حلقه درس و حفظ و ضبط آنچه از استاد می شنید آشنا شد.
مسلمین با حرص و ولع فراوانی آیات قرآن را که تدریجا نازل می گشت فرا می گرفتند و به حافظه می سپردند و آنچه را که نمی دانستند از افرادی که #رسول_خدا آنها را مامور کتابت آیات قرآن کرده بود و به کتاب وحی معروف بودند می پرسیدند. بعلاوه بنا به توصیه های مکرر رسول خدا سخنان آنحضرت را که به سنت رسول معروف بود از یکدیگر فرا می گرفتند در مسجد پیغمبر رسما #حلقه‌های_درس تشکیل می شد و در آن حلقه به بحث و گفتگو درباره مسائل اسلامی و تعلیم و تعلم پرداخته می شد.

#تاسیس_بیت_الحکمه

🔴#نخستين_مركز مهمى كه به منظور ارتقاء علمی مسلمین به صورت رسمی تأسيس شد #بيت‏_الحكمه نام داشت كه در بغداد ساخته شد. اين مركز كه به هزينه خزانه دولتى يا بيت‏ المال اداره مى‏شد، محل اجتماع دانشمندان و پژوهشگران و به ‏ويژه مترجمان شايسته‏ اى بود كه كتاب هاى علمى و فلسفى يونانى را به عربى ترجمه مى‏كردند.
اساس #بيت‏_الحكمه را كه نخستين كتابخانه مسلمانان در بغداد بود، هارون‏ الرشيد پايه‏ ريزى كرد. پيش از آن منصور عباسى كه از زمان وى كار ترجمه آغاز شده بود، دستور داد كتاب هايى از زبان هاى ديگر به عربى ترجمه شود و همين كتاب ها پايه #بيت‏_الحكمه گرديد. در زمان مأمون #بيت_‏الحكمه توسعه يافت. او صد بار شتر كتاب به بغداد حمل كرد و ظاهراً اين كتاب ها به ‏دنبال قرار صلحى كه بين وى و امپراتور روم، ميشل دوم بسته شد، به مسلمانان داده شد.
#ادامه_دارد...

@tamadone_novine_islami
https://telegram.me/tamadone_novine_islami
⭕️#اجتهاد_تمدن‌ساز_عامل_ایجاد_تمدن_اسلامی

🔻#الگوی_اسلامی_ایرانی_پیشرفت
🔻#حجت‌الاسلام_سیدابراهیم_رئیسی
🔻#تولیت_آستان_قدس_رضوی
🔻#خبر

🔸رئیس تولیت آستان مقدس رضوی در مراسم رونمایی از ۳ سند #الگوی_اسلامی_ایرانی_پیشرفت گفت: آسیبهای امروز جامعه ایرانی، محصول کم توجهی به الگوهای اسلامی است.

🔸#حجت‌الاسلام_رئیسی در مراسم رونمایی از ۳ سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت گفت:‌ #شریعت_مقدس دارای یک احکامی است که عبارت است از آنچه نسب به اقامه صلاه، پرداخت زکات، انجام حج و… حکم وجود دارد در کنار احکام شریعت، یکسری اهداف شریعت وجود دارد.

🔸وی در خصوص #اهداف_شریعت گفت: تزکیه و تعلیم از غایات و اهداف شریعت هستند غایت شریعت این است که انسان تزکیه شود و آنچه که از مجموع روایات و آیات برداشت می‌شود این است که در تقسیماتی که برای دولتها وجود دارد، #دولت_اسلامی به معنای مجموعه حکومت، حکومت و دولتی است که موضوع کارش #هدایت است و مردم باید به نقطه‌ای از هدایت برسند که #عدالت رقم بخورد.

🔸حجت‌الاسلام رئیسی درباره #الگوی_پیشرفت و نسبت آن با انسان گفت:‌ ارائه الگوی پیشرفت مبتنی بر این است که نگاه و تعریف ما نسبت به #انسان چیست. در نگاه قرآن، #فصل‌الفتوح_انسان، ناطقیت نیست بلکه به استناد سوره مبارکه الرحمن و دیگر آیات، انسان دو آفرینش و خلقت دارد یکی آفرینش جسم و دیگری آفرینش جان. انسانیت انسان فقط در پرتو وحی شکل می‌گیرد. #خلیفه‌اللهی مراتب دارد و همه انسانها خلیفه‌الله نیستند بلکه این امر مستلزم قرب نسبت به خداست.

🔸وی در خصوص تعریف انسان قرآنی و نسبت آن با #حکومت_دینی گفت: تعریف انسان قرآنی این است که انسان موجودی است که حیِّ متعاله است. تمام آنچه که در عالم است برای این است که انسان صیرورت به حق کند که این همان #الی‌الله_المسیر است. اصل هدایت حکومت دینی دولت هدایت است که باید عموم جامعه و افراد را به این هدایت سوق دهد.

🔸رئیس تولیت آستان مقدس رضوی در خصوص پیشرفت گفت: پیشرفت را باید در همه ابعاد تعریف کنیم زیرا انسان تک بعدی نیست از همین‌جاست که #الگوهای_غربی چون با مبانی ما متفاوت است به درد ما نمی‌خورد لذا ما باید الگوها و قالب‌هایی را برای #مفاهیم_عالی_اسلامی تعریف کنیم.

🔸وی در خصوص #آسیبهای_الگوی_غربی گفت: الگوهای غربی انسان را یک بعدی تعریف می‌کند و نسخه‌هایشان برای انسان و جوامع ناقص و محل اشکال است. برای مثال در الگوی ما رفاه درست است البته رفاهی که در پرتو هدایت است نه هر رفاه و ما باید در همه ابعاد مثل سیاست، مدیریت، علم، فناوری و… باشد. اگر پیشرفت در همه ابعاد تعریف شود آنگاه هیچ تبعیض و فقر و فساد در جامعه وجود نخواهد داشت.

🔸این استاد حوزه علمیه در خصوص شاخص‌های پیشرفت گفت:‌ شاخص‌های پیشرفت، امنیت، عدالت اجتماعی، اعتماد به نفس، اتکا به خدا و… است.

🔸رئیسی در انتهای سخنان خود گفت:‌ #نقش_حوزه‌ها_و_دانشگاه‌های_ما در تولید الگوهای پیشرفت نقش مهمی است هر جا که نگاه ما به غرب بوده موجب عدم موفقیت ما شده است. #آسیبهای_امروز جامعه ایرانی محصول #کم‌توجهی به الگوهای اسلامی است. #مدینه_فاضله_اسلامی آن جامعه هدایت یافته‌ای است که با شاخص‌های #معنویت، #اخلاق، #عقلانیت، اُمورش را اداره می‌کند که زیربنای همه آنها هم #توحید است. نقش #حوزه‌های_علمیه در این مسیر این است که همانطور که در احکام، اجتهاد می‌کنند در علوم اجتماعی، اخلاق، تربیت و… نیز باید اجتهاد کنند. آنچه که می‌تواند #مدنیت به نام دین رقم بزند و #تمدن_اسلامی را ایجاد کند، #اجتهاد_تمدن‌ساز است.

🔻#منبع: پایگاه تحلیلی خبری البرزبان

🆔 @behruzfakhr
https://telegram.me/tamadone_novine_islami
https://telegram.me/tamadone_novine_islami

🌸بسمِ‌الله‌ِ‌الرَّحمن‌الرَّحیم🌸

🔻#تمدن_نبوی

⭕️عدالت، معنویت و اخلاق؛ مهم‌ترین شاخصه تمدن نبوی


🔸تاثیرگذاری #پیامبر(ص) در دنیای عصر خویش و در تمامی اعصار و قرون بعدی چیزی نیست که فقط مورد تاکید مسلمین باشد بلکه اندیشمندان غربی و دوست و دشمن بر این مسئله اعتراف دارند و اگر امروز بشر دارای #تمدن شده است و ارزش‌های بشری رشد کرده مرهون آن وجود مقدس است.

🔸از محورهایی که علما و اندیشمندان باید بر روی آن فعالیت داشته باشند ایجاد #تمدن_اسلامی با اقتداء به سیره #تمدنی_نبوی است؛ زیرا پیامبر(ص) از اوج جاهلیت اولی موفق شدند تمدنی را ایجاد کنند که توانست بر سایر تمدن‌های موجود در دوره خویش بلکه تا قرون متمادی بعد از آن تسلط فرهنگی و علمی و … داشته باشد و همه را تحت‌الشعاع خود قرار دهد.

🔸اگر انحرافات بعد از دوره پیامبر(ص) نبود امروز بشر در پرتو #مدینه_فاضله_نبوی زندگی می‌کرد؛ اما به علت تفرقه و اختلافات این تمدن بعد از چند قرن جای خود را به دیگر تمدن‌ها داد و ما از #تمدن_پیامبر_اکرم(ص) فاصله گرفتیم؛ بنیان و پایه تمدن اسلامی بزرگترین هدیه الهی و پیامبر به مسلمین بوده است و امروز هم باید با بازسازی آن متناسب با اقتضائات زمانه در برابر #تمدن_غرب قدعلم کند و هدیه‌ای درخشان به بشر امروز ارائه کند.

🔹متن کامل این مطلب را در لینک زیر بخوانید:↙️
http://www.talie.ir/?p=36851

ا—----------------------------------—ا

@behruzfakhr
https://telegram.me/tamadone_novine_islami
https://telegram.me/tamadone_novine_islami

💠بسمِ‌اللهِ‌الرَّحمنِ‌الرَّحیم💠

🔻#گفت‌وگو
🔻#تمدن_نوین_اسلامی
🔻#آینده_پژوهی_فرهنگی
🔻#دکتر_عین‌الله_کشاورز_ترک

⭕️بلندترین افق آینده‌پژوهی فرهنگی رسیدن به تمدن نوین اسلامی است


🔸عین‌الله کشاورز ترک عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) و مدیر گروه پژوهشی آینده‌نگاری این دانشگاه در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، درباره اهمیت #آینده_پژوهی_فرهنگی و ارتباط آن با تحقق #تمدن_نوین_اسلامی گفت: فرهنگ از سه بعد گذشته، حال و آینده قابل بررسی است: زمان گذشته شامل باورها و اعتقادات، زمان حال شامل رفتار کنونی افراد و آینده که دربرگیرنده موضوع ارزش‌هاست.

🔸وی افزود: با این تعریف از #فرهنگ باید ارتباط آن را با تحقق تمدن نوین اسلامی برقرار کنیم. در رویکرد آینده پژوهی به این موضوع، بحث ما از گذشته که در آن #باورها و #ارزش‌ها مبتنی بر جهان‌بینی‌ها و استعاره‌ها در #جامعه_اسلامی نهادینه شده، آغاز می‌شود تا در زمان حال حرکت‌هایی را شکل دهد. سپس به سوی آینده که همان تحقق تمدن نوین اسلامی است، حرکت می‌کند. پس فرهنگ مولفه‌ای است که با توجه به این سه دوره زمانی با تمدن نوینی که در چشم انداز #نظام_اسلامی می‌بینیم در ارتباط است.

🔸کشاورز اضافه کرد: برای تحقق تمدن نوین اسلامی نیازمند فعالیت‌ها، اقدامات و برنامه‌ریزی‌هایی هستیم که باید با فرهنگی که ما تعریف کرده‌ایم، پیوند بخورد. #آینده_پژوهی مورد نیاز در این مقوله، آینده پژوهی فرهنگی شده یا #فرهنگی_سازی آینده پژوهی است. این رویکرد ما را به سمت اهداف و آرمان‌ها و #مدینه _فاضله‌ای که برای جامعه تصویرسازی کرده‌ایم، می‌رساند.

🔹#ادامه این گفت‌وگو را در لینک زیر بخوانید:
Talie.ir/?p=38544

ا—----------------------------------—ا

@behruzfakhr
https://telegram.me/tamadone_novine_islami
https://telegram.me/tamadone_novine_islami

💠بسمِ‌اللهِ‌الرَّحمنِ‌الرَّحیم💠

🔻#گزیده‌ی_گفت‌وگو
🔻#دکتر_عطاء‌الله_بیگدلی
🔻#مواجه‌ی_چالشی_با_غرب

⭕️لزوم به #چالش_کشیدن بنیادهای فکری غرب مدرن

🔸مهمترین کار در حال حاضر به #چالش_کشیدن بنیادهای فکری غرب مدرن است تا مشخص شود چه زمانی می‌توانیم به ظهور #تمدنی_اسلامی برسیم که در آن شهرها مبتنی بر بنیادهای اسلامی ساخته شوند و نه بر اساس شهر مدرن غربی.

🔸از حدود اوایل قرن بیستم در غرب با ظهور پست مدرن و پراگماتیسم آمریکایی و جریان‌هایی که در فلسفه اروپایی و آمریکایی رخ داد، #اضمحلال_تفکری غرب مدرن نمایان شد و غرب در فهم خود راجع به جهان دچار شک گردید. این شک در حوزه تفکر به تدریج در تمدن آشکار شد که یکی از مهمترین پایه های ایجاد این تردید وقوع #انقلاب_اسلامی و #نگاه_دینی به جهان بوده است.

🔸اکنون #نظام_غرب بر تمام دنیا گامی فراتر از تاثیر گذاشته است. اکنون کل جهان در واقع به معنایی، غرب محسوب می‌شود و همه به دنبال شیوه زندگی یکسان که همان غربی است، هستند. بطوریکه به شکل بالفعل و بالقوه همه مردم می‌خواهند به شیوه‌ای شبیه غربی زندگی کنند.

🔸مهمترین مساله‌ای که ما را از جهان غرب دور یا نزدیک می‌کند، #جهان_اتوپیایی یا #مدینه_فاضله و آرمان ماست. اینکه مطلوب‌ترین شیوه زندگی از نظر ما چیست؟ این مساله نشان دهنده این است که ما چقدر از #تمدن_غرب فاصله داریم. ما به طور بنیادی، عملی و نظری به غرب نزدیک هستیم و هر چقدر از آن فاصله بگیریم دچار بحران های کمتری می‌شویم.

🔸مسلمانان باید ایمان قوی داشته باشند که قرآن و سنت نجات بخش است. که در این صورت چنین عقیده‌ای به حوزه تفکر و عمل مسلمانان جریان پیدا می‌کند. اولین نقطه عزیمت ما در این زمینه #فهم_غرب به مثابه دیگری است یعنی ما به این نقطه برسیم که غرب #جهان_کفر است و الحاد را در جهان پیش می‌برد در حالیکه ملت مسلمان ماموریت دیگری دارد. در این وضعیت می‌توان به شکل گیری #تمدن_نوین_اسلامی امیدوار بود.

🔹#متن_کامل این گفت‌وگو را در لینک زیر بخوانید
Talie.ir/?p=38897

ا—----------------------------------—ا

@behruzfakhr
https://telegram.me/tamadone_novine_islami
💠بسمِ‌الله‌ِ‌الرَّحمن‌الرَّحیم💠

🔻#متن_منتخب
🔻#مدینة_النبی
🔻#تمدن_اسلامی

⭕️مدینة ‌النبی اولین شهر تمدن اسلامی

🔸پیامبر اسلام(ص) بعد از هجرت به یثرب نام #مدینة_النبی(ص) را برای این شهر انتخاب کردند. این فقط یک تغییر اسم ساده نیست. کلمه مدینه معانی زیادی دارد. مدینه بر خلاف تصور که از ریشه مدَنَ است در واقع از ریشه دَیَنَ است و جایی است که قانون و قاضی دارد. در حجاز قبل از پیغمبر(ص) چنین شهری وجود نداشته است. مکه و یثرب و طائف شهر نیستند بلکه محل یکجانشینی هستند. در آن زمان چند قبیله در مکه زندگی می‌کردند و هیچ قانون مشترکی نداشتند و حتی بت‌هایشان هم جدا بود و #نظام_شهری وجود نداشت.

🔸#مدینه_النبی(ص) شهری دارای حاکم می‌شود. #قانون_اساسی مدینه در بدو ورود پیامبر(ص) نوشته شد که به آن دستور_المدینه گفته می‌شود که در آن روابط مسلمان با مسلمان، مسلمان با یهود و مسلمان و مشرک مشخص شده است و همگی دارای حقوق هستند و مدینه برای آنها حرم قرار می‌گیرد و همه #امت_واحده شناخته می‌شوند. این متن به پیامبر(ص) برای مدینه قانون اساسی و #نظام_شهروندی تدوین کرد که از الزامات ایجاد تمدن محسوب می‌شود. پیامبر(ص) #دولت_اسلامی را تشکیل داد که از ثمرات آن تشکیل #تمدن_اسلامی است.

🔹#دکتر_سعید_طاووسی
مدرس دانشگاه علامه طباطبایی

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami
#پاورقی/ جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی(37)

🔻#تمدن_اسلامی‌
🔻#جستارهای_نظری

⭕️فصل دوم/منظومه مفاهیم و شبکه عناصر تمدنی(20)
✔️۱- دقت مفهومی به «تمدن» با پسوند «اسلامی»

💠بسمِ‌الله‌ِ‌الرَّحمن‌الرَّحیم💠


🔸در ادبیات دینی ولسان روایات، #مدینه مفهومی مثبت است. در روایتی از امیرالمؤمنین، داریم که مدینه، مکانی است که ظرفیت پذیرش #ولایت را دارد. در قرآن هم عذاب بر مدینه نازل نمی‌شود. بنابراین، مدینه نمی‌تواند هم ریشه مفهوم (civilization) باشد. چراکه این لفظ بیانگر شرایطی از زندگی است که آدمی در آن از یک زندگی حیوانی به یک زندگی پرمصرف و سرشار از شرایط لذت رسیده است. این مفهوم با مفهوم مدینه که بوی #بندگی_خدا می‌دهد جمع نمی‌شود. در نتیجه مفهوم تمدن در ریشه‌یابی لغتی و معنا کاوی آن در نظام مفاهیم دینی، مثبت و نزدیک به جامعه مطلوب قرآنی است.

🔸بنابراین، اگر مفهوم تمدن معادل (civilization) تلقی نمی‌شد، حتی نیازمند لفظ «اسلامی» نبود و ریشه لغتی آن در دستگاه معرفتی قرآن، حکایت از جامعه ایمانی و ولایی داشت. در واقع بهتر بود که در ترجمه لفظ (civilization)، به جای لفظ تمدن، به قول آقای دکتر بیگدلی، از تعبیر «تمصّره» استفاده میشد. «اهبطوا مصراً» تمصّر گویای هبوط انسان وسقوط آدمی در تکاثر و تکثّر است و حکایت از مکانی دارد که بنی‌اسرائیل پس از عصیان و فراموشی وعده‌های الهی، بدانجا هبوط نمودند.


🔹#منبع:
متولی امامی، سیدمحمد‌حسین؛
جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی،
قم، نشر معارف. چاپ 1394، ص 61.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami
⭕️نقش علوم عقلی در تمدن‌سازی اسلامی(11)
گزیده‌ی مباحث افتتاحیه شعبه مجمع عالی حکمت مشهد

🔻#نقش_علوم_عقلی
🔻#تمدن‌سازی__اسلامی
🔻#مجمع_عالی_حکمت_مشهد

سخنان حجت‌الاسلام دکتر حمید پارسانیا(بخش چهارم):

🔸مقصود از «تمدن اسلامی» در موضوع مورد بحث(2)
منظورم آن #تمدن_اسلامی است که در فرهنگ آمده و فرهنگ آرمانی و #تمدن_آرمانی است یا تمدن اسلامی که تمدن واقعی است ؟ هر دو این‌ها در یک واقعیت تحقق یافته زیست شده است؛ منتهی یکی، واقعیت موجود است و دیگری، #واقعیت_آرمانی است. آیا مرادمان از نقش و وضعیت علوم عقلی، آن چیزی است که در ۱۴۰۰ سال فراز و فرودهایش بود یا آن چیزی است که در این ۱۴۰۰ سال می‌خواستند باشد و نشد؛ اما باز هم بخشی از آن واقعیت، اصطلاحاً #فرهنگ_آرمانی این جامعه است.

🔸آیا ما فرهنگ آرمانی واحدی داریم یا خرده فرهنگ‌های متکثری داریم که هر کدام، تصویری از آن معنا بیان می‌کند؛ مثلا فارابی در مدینه فاضله‌اش تصویر می‌کند که در تمدن اسلامی آن #مدینه_فاضله، علوم عقلی چه لایه‌هایی دارد. بخشی از آن علوم عقلی متافیزیکی؛ بخشی، #عقل_عملی و بخشی #عقل_استنباطی است. بازگشت به آن چه که سان گفته و استنباط از کار او است و این لایه. بخشی #عقل_تجربی و بخشی‌اش تجردی است. اینکه #فارابی شروع به سخن گفتن می‌کند و می‌نویسد یا #ابن‌سینا می‌نویسد، بخشی از این فرهنگ است. منتهی، فرهنگ آرمانی این حوزه است.
#ادامه_دارد...

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami
⭕️آنچه‌ که تمدن‌ها را از هم متمایز می‌کند تفاوت‌های فرهنگی است

🔻#تمایزات_تمدنی
🔻#تفاوت‌های_فرهنگی
🔻#دکتر_فرزاد_جهان‌بین

🔸پایه #تمدن فرهنگ است و چیزی که تمدن‌ها را از هم جدا می ‌کند تفاوت‌های فرهنگی است. عینیت در تمدن محصول نظام نظری و عملی است. هر مبانی نظام‌های خاص خود را به دنبال می‌آورد و هر نظامی هم نهادها و سیستم‌های خود را به همراه دارد. البته ما میان علوم مرز نمی‌کشیم و سایر علوم را دریافت می‌کنیم و بر اساس فهم خود و منابع آنها را نقد و نوآوری می‌کنیم.

🔸مهم‌ترین پایه در هر تمدنی #پایه_فرهنگی است اگر این پایه قوی بود #سنت_علمی را جهت‌دهی می‌کند. قوی بودن #فرهنگ لزوماً به معنای خوب یا بد بودن نیست ممکن است جهت فرهنگی را قبول نداشته باشیم اما آن فرهنگ قدرت لازم برای زایش را داشته باشد. اگر فرهنگ پیشرو باشد می‌تواند مقدمات عینیت بخشی و ایجاد تمدن را فراهم کند.

🔸در بحث از تمدن به جای موضوع بیشتر #رویکرد مطرح است و باید از #بینش_تمدنی حرف بزنیم. اینطور نیست که عده‌ای تصمیم بگیرند تمدن را بسازند. در مسیر تمدن مسائل مختلفی وجود دارد که باید مدیریت شود لذا اجمالاً مسیر را می‌دانیم. ایجاد تمدن مساله‌ای بین نسلی است و ۲۰۰ یا ۳۰۰ سال زمان می‌برد. #تمدن_اسلامی از #مدینه_النبی کلید می‌خورد و اوج آن را در قرن ۴ و ۵ هجری قمری شاهد هستیم. این تمدن دارای فرود و صعود بود.

🔸ما باید دارای #نگاه_تمدنی باشیم تا جامعه کوتاه مدتی نداشته باشیم اما نگاه ما کوتاه مدت است و از این نوع نگاه زیان می‌بینیم. نمونه آن هم در قانونگذاری است که از میزان تبصره‌هایی که مواد قانونی دارند و تغییرات آن می‌توان به [صحت] این مطلب [بنده] رسید.

🔺بخش‌هایی از سخنان دکتر جهان‌بین در برنامه‌ی تلویزیونی «همراه با خرد» دوشنبه 8 آبان 1396.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami
پرداختن به جامعه و تمدن از منظر فلسفی در جهان اسلام و تفکر شیعی

⭕️جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی(95)
🔻فصل سوم/فاصله جامعه‌سازی تا تمدن‌زایی

#پاورقی
#تمدن_اسلامی‌
#جستارهای_نظری

🔸بحثی با عنوان «نحوه وجود تمدن»، اگر در گذشته بی‌سابقه نباشد، کم سابقه و بسیار اندک است. کمتر کسی از علمای اسلامی درباره #تمدن ، به معنای خاص آن سخن فلسفی گفته و آن چه بیشتر در ادبیات فلسفی گذشته مسلمین یافت می‌شود، ترادف معنایی جامعه و تمدن است. دقت‌هایی که امروزه ما روی #مفهوم «تمدن» می کنیم، سابقه‌ی چندانی ندارد. می‌توان سخن گفتن از تمدن را به مباحث فلسفی معلم ثانی، یعنی #ابونصر_فارابی بازگردانید. فارابی به دلیل اینکه اولین بار درباره اجتماع و انواع جوامع سخن گفته اولین #فیلسوف_اجتماعی اسلامی است که منظر فلسفی به سیاست‌، اجتماع و تمدن گشوده است.

🔸در نگاه او، #مدینه_فاضله رهبرش صاحب علم اشراق است؛ یعنی با وحی خدا و الهام الهی حرکت می‌کند. اما مُدن غیرفاضله، انواعی دارند که شامل مدینه جاهلیه ، مدینه ضاله، مدینه ضروریه، مدینه بداله، مدینه خست، مدینه کرامت، مدينه تغلبيه، مدینه جماعيه و مدینه فاسقه هستند که همگی مدینه‌های نامطلوب و غیردینی محسوب می‌شوند. این تمدن، جوامعی هستند که یا دنبال غلبه‌اند، غلبه بر دیگر ملت‌ها، یا مدنی هستند که به دنبال شهوت هستند، یا مدنی هستند که به دنبال تأمين امرار معاش و ابتدائیات زندگی‌شان هستند. یا مدنی هستند که به ضروریات اکتفا دنبال می‌کنند، یا مدنی هستند که می‌خواهند ممدوح دیگر ملت‌ها باشند و شهرت پیدا کنند، یا فقط به دنبال لذت میگردند و...

🔸بعد از فارابی، در قرن چهارم هجری اخوان الصفا، بحث‌هایی در زمینه اینکه جامعه چیست، اجتماع چیست، نحوه وجودش چگونه است سخن گفته‌اند. در ادامه، شخصیت مشهوری به نام #ابن_خلدون قرن هشتم، در «مقدمه»‌اش، در همین باره بحث‌هایی دارد. بعد اقبال لاهوری است که در قرون معاصر به چیستی جامعه توجه نموده است و بعد علامه طباطبایی به بحث مفصلی در باب وجود جامعه پرداخته که شاگرد برجسته ایشان، در کتابی مستقل مبحث اصالت جامعه را مورد دقت بیشتری قرار داده است. در غرب هم هگل، اسپنسر، دورکیم و ماکس وبر، درباره چیستی جامعه سخنانی دارند. البته به دلیل مهجوریت فلسفه پس از ظهور پوزیتیویسم در غرب، آن چه از زبان دانشمندان غربی در باب اصالت جامعه مطرح شده است، بیشتر از بعد جامعه شناختی است؛ ولی در جهان اسلام و تفکر شیعی، از منظر فلسفی به آن پرداخته شده است.
#ادامه_دارد...

🔹#منبع:
متولی امامی، سیدمحمد‌حسین؛
جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی،
قم، نشر معارف. چاپ 1394، ص 103 و 104.


ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami