میشل فوکو و انقلاب ۵۷ (#بخش_دوم)
رویکرد فلسفی میشل فوکو؛ دلیل علاقۀ او به انقلاب اسلامی

✍ #نوشتۀ: محمود خاتمی
🔻#ترجمۀ محمد ملاعباسی

🔸#مقدمه
میشل فوکو (۱۹۲۶-۱۹۸۴) یکی از فیلسوفان بزرگ زمانۀ ما بود که بر روی گزارش‌های روزنامه‌ایِ جالب توجهش دربارۀ انقلاب اسلامی ایران، بحث و جدل فراوان شده است. به هر حال، قرائتِ او از انقلاب ۱۹۷۸ و تأثیری که این انقلاب بر اندیشۀ او داشته است را به چندین شیوه تفسیر کرده‌اند. هدف این نوشتۀ کوتاه، روشن کردن این مسئله است که علاقۀ فوکو به انقلاب ایران، اساساً ریشه در رویکرد فلسفی او به غرب دارد (و نتیجتاً [تحلیلی] غربی باقی می‌ماند). در این سیاق، به استراتژی اصلی قرائت‌های او از انقلاب ایران رجوع خواهم کرد. بخشی از ادعایم در اینجا این است که انقلاب اسلامی ایران، استراتژی فوکو در رابطۀ دانش-قدرت را متأثر کرد، چرا که انقلاب اسلامی ایران، فوکو را در دوران معاصر با ظهور دین، به مثابۀ یک نیروی سیاسی آشکار مواجه نمود. در این سیاق، به کار شرق‌شناسان فرانسوی، لویی ماسینیون و هانری کربن باز می‌گردم تا ایدۀ نوظهورِ ایران را که به دنبال آن، قرائتی خاص از اسلام ایجاد می‌شود، آفتابی کنم. چنین قرائتی، از این ایده پشتیبانی می‌کند که در مجموع معضله‌های فوکو دربارۀ دین، [دین] را به مثابۀ امری سیاسی در نظر می‌گیرد.

🔸دربارۀ دین و انقلاب
فوکو انقلاب ایران را در سیاقِ دیدگاه اصلی خود بررسی می‌کند، چشم‌اندازی که از استراتژی او برای مرکززُدایی از سوژه، و تحقیق دربارۀ روابط دانش-قدرت، برآمده است. علاوه بر این، انتقاد او از دین هم مورد توجه بوده است، او تلاش می‌کند تا دین را با فرهنگ ادغام کند، و جنبۀ استعلایی دین را به نفع حضور همه‌جایی دین، کنار بزند؛ او می‌کوشد تا بدن و جنسیت را برای به روی زمین آوردنِ باورها، پررنگ و مهم جلوه دهد، تا بتواند میکروسیاست‌های سخن‌گویی یا سکوت دینی را نشان دهد، و [از سوی دیگر] تکنولوژیِ انتظام‌بخشی و حکومت‌گری دینی بر نفس را روشن سازد. از این منظر، در دهۀ ۱۹۷۰، فوکو کوشید تا مفهوم «معنویت سیاسی» را شرح و بسط دهد، مفهومی که از آن «جنبه‌ای فراموش‌شده» از فرهنگ غربی را مدنظر داشت. به اعتقاد او، [در فرهنگ غرب] «پرسشی که دربارۀ رابطۀ میان دین و سیاست، میان عرفان و قدرت، میان جهان معنوی و مادی، بی‌وقفه تکرار می‌شد، ناپدید می‌شود». او خصوصاً دل‌مشغول مسیحیت بود و می‌پرسید چگونه مسیحیت «شکل‌های استیلا» را با بسط و گسترش «روابط قدرتِ جدید» ایجاد می‌کند؟...

🔹متن کامل این مقاله را در لینک زیر بخوانید:
http://tarjomaan.com/images/docs/files/000000/nf00000935-1.pdf

ا------------------------------ا
@tamadone_novine_islami

میشل فوکو و انقلاب ۵۷ (#بخش_سوم)

انقلابی با دستان خالی
ترجمۀ فصل ۱۹ از کتاب زندگی‌نامه میشل فوکو

✍#نوشتۀ: دیدیه اریبون
🔻#ترجمۀ: حسین درخشان

🔸#مقدمه
هنگامی که آیت‌الله خمینی پاریس را در اول فوریۀ ۱۹۷۸ ترک کرد، فوکو در فرودگاه حاضر بود تا در جریان واقعه‌ای که تاثیری واقعاً جهانی می‌داشت باشد. در ۱۳ فوریه مقاله‌ای جدید برای کوریه‌ره فرستاد. شاه رفته بود و آیت‌الله خمینی هم به ایران بازگشته بود. میلیون‌ها ایرانی خیابانی را که از فرودگاه به مرکز تهران می‌رسید پر کرده بودند، میلیون‌ها زن و مردی که فریاد می‌زدند «خمینی، خوش آمدی». فوکو دربارۀ آینده تعمق کرده بود. او پیش‌تر در مقاله‌ای نوشته بود: «من بلد نیستم تاریخ آینده را بنویسم. من یک پیش‌بین ناشی گذشته‌ام. اما دوست دارم چیزها را در حین رخ دادنشان بفهمم. چرا که این روزها هیچ چیز پایان‌یافته نیست، و تاس‌ها همچنان چرخ می‌خورند. این ممکن است کار یک «روزنامه‌نگار» باشد، ولی من تنها یک مبتدی هستم.»

🔸در هواپیما میشل فوکو و تیری ولتزل دلشوره گرفته بودند. چه چیزی در بدو ورود به تهران در انتظارشان خواهد بود؟ این سفر تنها چند روز پس از «جمعۀ سیاه» (۱۷ شهریویر ۱۳۵۷) رخ می‌داد که طی آن ارتش شاه به جمعیت تظاهرکننده شلیک کرده بود. تقریباً چهارهزار نفر کشته شده بودند. تمام دنیا از این قتل عام شگفت‌زده و خشمگین بود. «لیگ حقوق بشر»، اتحادیه‌های صنفی و احزاب چپ تظاهراتی اعتراضی را برنامه‌ریزی کرده بودند.

🔸فوکو در قالب یک پروژۀ ژورنالیستی به ایران می‌رفت. در سال ۱۹۷۷ سردبیر روزنامۀ ایتالیایی «کوریه‌ره دلاسرا» از فوکو خواسته بود تا برایش یک ستون ثابت بنویسد. ولی فوکو تمایلی به نوشتن مقاله‌های فلسفی یا فرهنگی برای این ستون نداشت. به جای آن پیشنهاد کرده بود که نوعی گزارش حقیقت‌جویانه از نزدیک و از سرصحنه بنویسد. آیا این پیشنهاد بخاطر اجابت خواستۀ روزنامه بود یا به نظر برخی صرفاً بهانه‌ای برای فرار از پاریس در پی به زعم خود او عدم موفقیت کتاب «اراده برای دانستن؟» در هر صورت «کوریه‌ره دلاسرا» پیشنهاد او را قبول کرد.

🔹ادامه این مقاله را در لینک زیر بخوانید:
http://tarjomaan.com/neveshtar/7171/
ا------------------------------ا
@tamadone_novine_islami

میشل فوکو و انقلاب ۵۷ (#بخش_چهارم)

بهای دسترسی به حقیقت چیست؟
گزارشی از کتاب «هرمنوتیک سوژه درسگفتارهای میشل فوکو در کلژدوفرانس»

✍#نوشتۀ: محمد ملاعباسی

🔸بسیاری معتقدند فوکو از سال‌های ۷۸-۷۹ (56 و 57 شمسی) رفته رفته تغییر جهت بزرگی در برنامه‌های پژوهشی خود داد. تا این مقطع، او را به عنوان یک متخصص تاریخ و فلسفۀ قرون ۱۷ و ۱۸، تحلیل‌گری پیشرو در نظریه‌های قدرت و روشنفکری رادیکال می‌شناختند، اما فوکو گام به گام در بررسی‌های تاریخی خود عقب می‌رود و علاقۀ هر چه بیشتری به #مسائل_اخلاقی نشان می‌دهد و نهایتاً، بر جهان یونان باستان تمرکز می‌کند. طوری که همۀ سخنرانی‌ها و نوشته‌های او در چهار پنج سال انتهایی زندگی، مستقیماً دربارۀ یونان باستان است.

🔸این تغییر جهت، برای ایرانی‌هایی که فوکو را جدی گرفته‌اند، می‌تواند منبع الهام بسیار مهمی باشد. چرا که به نظر می‌رسد #انقلاب_اسلامی ایران و تأملات فوکو دربارۀ آن، نقطۀ عطفِ شایان توجهی در این تغییر جهت است. گویی فوکوی سال‌های آخر عمر، نسبت محکمتری با ما دارد.

🔸سخنرانی‌های سال‌های ۸۱-۸۲ (59 و 60 شمسی) احتمالاً جامع‌ترین دوره از سخنرانی‌های فوکو در سال‌های تدریسِ کلژدوفرانس است. او در درسگفتارهای این دوره که با عنوان #هرمنوتیک_سوژه به چاپ رسیده است، با تفصیل و دقت بی‌سابقه‌ای، وجوه گوناگون پروژه‌اش در یونان باستان را شرح می‌دهد.

🔹ادامه این مقاله را در لینک زیر بخوانید:
http://tarjomaan.com/neveshtar/7133/
ا------------------------------ا

کانال به‌سوی تمدن نوین اسلامی
@tamadone_novine_islami

💢میشل فوکو و نسبت او با انقلاب اسلامی ایران
https://telegram.me/tamadone_novine_islami

🔸کانالِ به‌سوی تمدن نوین اسلامی در ایام چهل سالگی انقلاب، طی (7 شماره) یادداشت‌ و مطالبی را تحت عنوان «میشل فوکو و انقلاب 57» منتشر کرد. هدف این بود تا بتوانیم بازخوانی داشته باشیم از اندیشه و نظرات #میشل_فوکو دربارۀ انقلاب اسلامی ایران.
به منظور دسترسی علاقه‌مندان به مطالب این (7 شماره)، عنوان و لینک‌ آنها در این صفحه مجدداً تقدیم می‌گردد:

1- ایرانِ شاهنشاهی و انقلابی ناشناخته!
✍#نوشتۀ: جواد بهروزفخر
https://telegram.me/tamadone_novine_islami/2874

2- رویکرد فلسفی میشل فوکو؛ دلیل علاقۀ او به انقلاب اسلامی
✍ #نوشتۀ: محمود خاتمی
🖋#ترجمۀ: محمد ملاعباسی
https://telegram.me/tamadone_novine_islami/2878

3- انقلابی با دستان خالی! ترجمۀ فصل ۱۹ از کتاب زندگی‌نامه میشل فوکو
✍#نوشتۀ: دیدیه اریبون
🖋#ترجمۀ: حسین درخشان
https://telegram.me/tamadone_novine_islami/2880

4- بهای دسترسی به حقیقت چیست؟ گزارشی از کتاب «هرمنوتیک سوژه درسگفتارهای میشل فوکو در کلژدوفرانس»
✍#نوشتۀ: محمد ملاعباسی
https://telegram.me/tamadone_novine_islami/2882

5- ميشل فوكو و تحيّر فلسفی - جامعه شناختی در تبيين انقلاب اسلامی
✍#نويسنده: احسان شاكری
https://telegram.me/tamadone_novine_islami/2890

6- فوکو چه چیزی به ما می‌آموزد که در تحلیل جهان امروزمان هنوز به کار می‌آید؟
✍#نویسنده: محمد ملاعباسی
https://telegram.me/tamadone_novine_islami/2899

7- یادداشت‌های فوکو از انقلاب ایران در کتابِ «ایرانیها چه رویایی در سر دارند؟»
✍#نویسنده: علی نیلی
https://telegram.me/tamadone_novine_islami/2906

🔻کلیدواژه‌ها:
#تاریخ_معاصر #تاریخ_سیاسی #انقلاب_اسلامی #میشل_فوکو #نظریه‌های_انقلاب #فلسفه_انقلاب_اسلامی

ا-----------------------------------ا
@tamadone_novine_islami