💠بسمِ‌الله‌ِ‌الرَّحمن‌الرَّحیم💠

🔻#پاورقی
🔻#تمدن_اسلامی‌
🔻#جستارهای_نظری

⭕️مفهوم‌شناسی تمدن در منظر فلسفه تاریخ(8)
🔻از بوزینه تا حیوان ابزارساز!؟
#فلسفه_تاریخ_لیبرالیسم(1)

🔸توصیف دیگری که از تاریخ وجود دارد و می‌توان این تحلیل را مبنای #تفکرات_لیبرالیستی دانست، خط سیری است که انسان نخستین را تا انسان ابزارساز توصیف می‌کند. در این نگرش، تحول تاریخ از یک زندگی بدوی، ابتدایی و حیوانی شروع گشته و به سوی رفاه، آرامش و یک زندگی صنعتی مملو از ابزارآلات منجر می‌شود. به همین دلیل، فلسفه‌هایی که امروز درباره انسان نوشته می‌شود، آدمی را #حیوان_پیشرفته و #ابزارساز معرفی می‌کنند. مثلاً «#نیچه» می‌گوید انسان ابر حیوان است. «#هابز» انسان را گرگ انسان می‌داند، «#دورکیم» می‌گوید انسان حیوان اجتماعی هست. «#اشتراوس» می‌گوید انسان حیوان سخن‌گوست. فلسفه‌های اصالت لذت می‌گویند انسان، حیوان لذتجو است. این تعابیر در سراسر گفتارهای اندیشمندان مدرن وجود دارد و مبنای عمل اجتماعی و هدفگذاری #تمدن_غربی است.
#ادامه_دارد...

🔹#منبع:
متولی امامی، سیدمحمد‌حسین. جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی. قم، نشر معارف. چاپ 1394، ص 40و41.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

💠بسمِ‌الله‌ِ‌الرَّحمن‌الرَّحیم💠

🔻#پاورقی
🔻#تمدن_اسلامی‌
🔻#جستارهای_نظری

⭕️مفهوم‌شناسی تمدن در منظر فلسفه تاریخ(9)
🔻از بوزینه تا حیوان ابزارساز!؟
#فلسفه_تاریخ_لیبرالیسم(2)

🔸دو مفهوم Civilization (#تمدن) و Culture (#فرهنگ) [در غرب] از همین نگرش فلسفه تاریخی برخواسته است. Development (#توسعه) به معنایی که امروزه در غرب درک می‌شود، مفهومی است که قرن نوزده [میلادی] به صورت جدی‌تری مطرح شد و حتی در معنای نوینی به کار رفت. این معنای جدید ریشه در #فلسفه_تاریخ مشخصی است که #تکامل آدمی در تاریخ را برحسب چگونگی زیستن و ابزارهایی که برای زندگی مادی دارد توصیف می‌کند. هم [کلمه‌ی] Culture و هم [واژه‌ی] Civilization در ریشه لغوی به معنای رشد و توسعه می‌باشند. توسعه که در #ادبیات_مدرن با عنوان Development شناخته شده، انسان را از #مرحله_بدوی تا #توسعه_صنعتی ترسیم کرده است. در توصیفی که از #انسان می‌شود، اصل انسان را از #میمون آغاز می‌کند. آغاز وجود انسان، حیوانیت و توحشی بوده و هنگامی که با جهش ژنتیکی، به انسان نئاندرتال تبدیل گردید، مرحله آغازین توسعه آدمی و تشکیل جوامع انسانی شروع شد. با سرد شدن هوا، میمون‌هایی که در این نگرش، پدران و نیاکان انسان کنونی محسوب می‌شوند، به غار پناه بردند و با به هم خوردن سنگ‌ها و تجربه زندگی در طبیعت، آتش را کشف کردند. به‌تدریج انسان‌هایی که به تازگی از حالت میمونیت خارج شده‌اند، با ایجاد صداهای مختلف و #قراردادهای_زبانی و رسمیت یافتن #قواعد_گفتاری، زبان را وضع کرده و گفت‌وگوی انسانی را آغاز نمودند. این نگرش در مقابل #دیدگاه_دینی قرار دارد که از اساس، زبان را #تعلیم_الهی به انسان و کلماتی نازل شده از آسمان می‌داند «الاسماء تنزّل من السماء» و خداوند را معلم بیان معرفی کرده است: «علّمه البیان * علّو السماء کلها».
#ادامه_دارد...

🔹#منبع:
متولی امامی، سیدمحمد‌حسین. جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی. قم، نشر معارف. چاپ 1394، ص 41.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

💠بسمِ‌الله‌ِ‌الرَّحمن‌الرَّحیم💠

🔻#پاورقی
🔻#تمدن_اسلامی‌
🔻#جستارهای_نظری

⭕️مفهوم‌شناسی تمدن در منظر فلسفه تاریخ(10)
🔻از بوزینه تا حیوان ابزارساز!؟
#فلسفه_تاریخ_لیبرالیسم(3)

🔸[در نگرش مبتنی بر تکامل حیوانی و مادی بشر]، توسعه زندگی انسانی بر همین منوال صورت می‌گیرد. #انسان_نئاندرتال، به تدریج اشیاء جدیدی را می‌بیند و آزمون و خطا می‌کند. کم‌کم، با پرتاب آشیاء حیوانات را شکار می‌کردند و حیوانات را خام می‌خوردند. به تدریج فهمید که باید #شکار را توسعه دهد و برخی حیوانات را اهلی کند تا از عمل آن‌ها بهره‌کشی نماید. با برخورد سنگ‌ها و مشاهده جرقه، آتش را کشف کرد و با پختن برخی گوشت‌ها، میوه‌ها و سبزیجات، بر تنوع غذاهای خود افزود. بعد از این که انسان تجربه‌هایی برای شکار پیدا کرد، #ابزار_شکار ایجاد می‌کند و شکارچی حیوانات مختلف و از جمله حیوانات وحشی می‌شود. با شکار حیوانات غذا جمع‌آوری می‌‌کند و روش‌هایی برای جمع‌آوری بهینه غذا کشف می‌کند. کم‌کم به رام کردن حیوانات مشغول می‌شود و دامداری را به عنوان یکی از شغل‌های پُرمنفعت انتخاب می‌کند و ابزاری در تناسب با آن ایجاد می‌کند. کم‌کم #گله‌داری و پرورش انبوه حیوانات اهلی را توسعه می‌دهد. با سردی هوا و کمبود مواد غذایی برای خوردن خود و حیواناتش، #کوچ کردن را آغاز می‌کند و با رفتن به مراتع و مکان‌هایی که غذای حیوانات تأمین می‌شود، نوع جدیدی از زندگی به نام #زندگی_عشایری در میان توده‌های انسانی پدید می‌آید.

🔸انسان وقتی #یکجانشین شد و تصمیم گرفت کشاورزی کند و حیوانات را اهلی کرد، مفهوم Culturte و #کشاورزی شکل گرفت (Agriculture یعنی پرورش خاک)، مفهوم Culturte از اینجه [به بعد] مفهوم خاصی پیدا می‌کند و مساوی مفهوم فرهنگ تلقی می‌شود. یعنی فرهنگ بشری از #یکجانشینی و #کشاورزی او آغاز گردیده است. و حرکت انسان‌ها از کشاورزی، #دام‌پروری و #روستاء_نشینی تا #صنعتی_شدن، #رفاه و #شهرنشینی ارتقا می‌یابد. در نتیجه دو مفهوم Culturte و Civilization که به معنای توسعه بود، معنای خاصی از تکامل را مد نظر دارد. با این توصیف، دانشمندان غربی باید تمدنی را در ادامه این تاریخ طراحی می‌کنند و پیشرفت در تناسب با این خط تاریخی رقم می‌خورد. آن‌چیزی که برای این #حیوان تکامل یافته اصالت دارد، لذت، شهواتِ خواسته‌ها و امیال اوست. بنابر این خط پیشرفت و #تمدن‌زایی، وابستگی زیادی به #فلسفه_تاریخ و تحلیل انسان از تاریخ دارد. در معنای Civilization، انسان میمونی تکامل یافته ‌است و تمدنی را دنبال می‌کند که به توسعه لذت، مصرف و بسط حیوانیت او کمک نماید. بی‌شک، #تمدن در این معنا، نه مطلوب قرآن است و نه هدفی پیش‌روی نظام جمهوری اسلامی. بنابراین، نیاز به تحلیل دیگری از تاریخ داریم تا مطابق #آموزه‌های_الهی، تمدنی مطلوب و متناسب با مبانی و اهداف خویش رقم بزنیم.
#ادامه_دارد...

🔹#منبع:
متولی امامی، سیدمحمد‌حسین. جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی. قم، نشر معارف. چاپ 1394، ص 42و43.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

💠بسمِ‌الله‌ِ‌الرَّحمن‌الرَّحیم💠

🔻#توضیح_ادمین

🔸با لطف خداوند متعال تا کنون طی 10 شماره #پاورقی، بخش‌هایی از #کتاب «جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی»، شامل تبیین #فلسفه_تاریخ_مارکسیست و #فلسفه_تاریخ_لیبرالیسم، که تحت #فصل_اول این کتاب با عنوان #مفهوم‌شناسی_تمدن بود، در منظر مخاطبین فرهیخته‌ی قرارگرفت. در ادامه ضمن تبیین #فلسفه_تاریخ_قرآن از منظر این کتاب، شماره‌های بعدی #پاورقی را پی می‌گیریم.

🔹#جواد_بهروزفخر
.

💠بسمِ‌الله‌ِ‌الرَّحمن‌الرَّحیم💠

🔻#پاورقی
🔻#تمدن_اسلامی‌
🔻#جستارهای_نظری

⭕️مفهوم‌شناسی تمدن در منظر فلسفه تاریخ(11)
#فلسفه_تاریخ_قرآن(1)

🔸در نگرش اسلامی، تاریخ دارای قواعد و اصولی متفاوت است. البته عالمان اسلامی ورود کافی و مناسبی به موضوع #فلسفه_تاریخ نداشته‌اند و بحث‌های پراکنده‌ای را در باب تاریخ و قواعد آن ارایه کرده‌اند. در این‌جا خطوط کلی و اجمالی #فلسفه_تاریخ، مستند به #تعالیم_قرآنی و #آموزه‌های_معصومین علیهم‌السلام تقدیم می‌شود.

🔸#فلسفه_تاریخی که #قرآن ارایه می‌کند، نگرشی است که باید پشتوانه #حرکت_تمدنی جمهوری اسلامی واقع شود. در این توصیف تاریخی به‌خصوص [در] فلسفه تاریخِ #تشیع، #امامت نقش اساسی دارد و #ولایت اولیای الهی، تاریخ را جلوبرده است. تاریخی که #قرآن توصیف می‌کند. بر محور زندگی #انبیاء و رشد و غیّ امت‌ها است. در نگرش شیعی، تکامل نهایی تاریخ در #مهدویت رقم می‌خورد و هدف نهایی حرکت تاریخ، #ظهور حجت الهی و حکومت جهانی صالحین است. شروع تاریخ انسان در #منطق_قرآن، از آدم ابوالبشر علیه‌السلام است و انتهای این تاریخ، #مهدویت است. همه نقطه عطف‌های تاریخ هم ظهور اولیای الهی و بندگان صالح خداوند است.

🔸اصول کلی #فلسفه_تاریخ_شیعه را می‌توان در موارد زیر خلاصه نمود:
#الف) عالم، مخلوق #خدای_متعال است و هستیِ همه موجودات، قائم به #خالقیت_خدای متعال و فیض حضرت حق است.
#ب) خدا قیّوم، و ربِّ عالم است و هستی را #به‌سوی_تکامل پیش‌می‌برد.
#ج) اگرچه اساس تکامل عالم از اراده خدای متعال نشأت می‌گیرد، اما اراده انسان نیز در آن حضور دارد؛ لذا #جریان_تکامل، یک جریان جبری محض نیست. انسان دارای فاعلیت و اراده است و مفهوم اراده و فاعلیت انسان به شکل حقیقی در توصیف تکامل انسان دخالت دارد. در این صورت تکامل انسان و تکامل تاریخ، محصول تقوم ربوبیت خدای متعال و اراده انسان است.
#ادامه_دارد...

🔹#منبع:
متولی امامی، سیدمحمد‌حسین. جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی. قم، نشر معارف. چاپ 1394، ص 43و44.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

💠بسمِ‌الله‌ِ‌الرَّحمن‌الرَّحیم💠

🔻#پاورقی
🔻#تمدن_اسلامی‌
🔻#جستارهای_نظری

⭕️مفهوم‌شناسی تمدن در منظر فلسفه تاریخ(12)
#فلسفه_تاریخ_قرآن(2)

🔸[در شماره قبل، سه اصل از اصول کلی #فلسفه_تاریخ_شیعه خدمت مخاطبین محترم ارائه شد، در ادامه، باقی این اصول مورد مطالعه قرار می‌گیرد.]
#د) اراده فردی، اجتماعی و تاریخی انسان، سه سطح اراده تاثیرگذار در تاریخ بشر هستند.
#ه) حرکت انسان یا به سمت نور است، یا به سمت ظلمت؛ براین اساس در عالم دو جریان عظیم پرستش و تولّی به ولایت نور و ولایت ظلمت وجود دارد که حاصل آن، تشکیل دو جریان عظیم تاریخی طاعت و عصیان یا همان جبهه حق و جبهه باطل است.
#و) دو جریان طاعت و عصیان نیز همواره اشتداد و تکامل می‌یابند و بر محور خود، #تمدن و #تاریخ نورانی و یا ظلمانی متناسب با خود را می‌سازند و دم‌به‌دم نیز آن‌را بهینه می‌کنند.
#ز) موازنه قوا و عاقبت #جبهه_حق و باطل یکسان نیست و محور کل عالم خلقت، جبهه عبودیت است؛ به عبارت دیگر، اگر کشمکش این دو جبهه، بسیار طولانی و چند هزارساله باشد، اما #امداد_الهی و ظرفیت جبهه حق برای غلبه بر جبهه باطل بیش‌تر است؛ در نهایت نیز عبودیت جبهه حق، بر شیطنت جبهه باطل غلبه خواهد کرد و حرکت تاریخ، به سمت غلبه عبودیت پیش خواهد رفت.
#ادامه_دارد...

🔹#منبع:
متولی امامی، سیدمحمد‌حسین. جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی. قم، نشر معارف. چاپ 1394، ص 44.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

💠بسمِ‌الله‌ِ‌الرَّحمن‌الرَّحیم💠

🔻#پاورقی
🔻#تمدن_اسلامی‌
🔻#جستارهای_نظری

⭕️مفهوم‌شناسی تمدن در منظر فلسفه تاریخ(13)
#فلسفه_تاریخ_قرآن(3)

🔸[با توجه به برشماری اصول کلی #فلسفه_تاریخ از منظر شیعه در شماره‌های قبل، باید اضافه کرد که] #قرآن_کریم، با ترسیم دو جبهه حق و باطل، #تقابل میان مؤمنان و مشرکان را برجسته می‌کند و #تضاد موجود در تاریخ را تقابل #اولیای_الهی و #اولیای_شیطان می‌داند. اما #ریشه_تقابل در تاریخ، آن‌گونه که مارکسیست‌ها می‌گوین، اختلاف طبقات اجتماعی و رقابت در کنترل روابط تولید نیست، بلکه ریشه تقابل در تاریخ میان جبهه حق و باطل، طاعت و عصیان است. #مؤمنین برای گسترش و توسعه بندگی خداوند با یکدیگر تعاون و همکاری دارند و کفار برای توسعه لذت و گسترش دنیاپرستی؛ بنابراین، منشأ درگیری‌ها، وجود دو جهت‌گیری تاریخی #حق و #باطل است.

🔸#قرآن_کریم تاریخ را به‌گونه دیگر توصیف می‌کند و قطعاً تمدنی در تناسب با همین توصیف را دنبال می‌کند. در #تقابل حق و باطل، هریک از این دو جبهه، به تولید علم و #جامعه‌سازی می‌پردازند و زمینه‌های رشد و یا طغیان را برای جوامع ایجاد می‌کنند. این‌جا دیگر سخن از تولید ابزار و تکامل زندگی اجتماعی و فرآیند تولید غذا و ثروت و وجود قشربندی اجتماعی نیست، این‌جا سخن از چگونگی اجتماعی شدن #بندگی و #عبودیت جمعی و بندگی دربرابر #خدا است. سخن از الگو گرفتن از #اولیای_الهی در سبک زندگی و زیست جمعی است.

🔹#منبع:
متولی امامی، سیدمحمد‌حسین. جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی. قم، نشر معارف. چاپ 1394، ص 44و45.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

💠بسمِ‌الله‌ِ‌الرَّحمن‌الرَّحیم💠

🔻#پاورقی
🔻#تمدن_اسلامی‌
🔻#جستارهای_نظری

⭕️مفهوم‌شناسی تمدن در منظر فلسفه تاریخ(14)
#فلسفه_تاریخ_قرآن(4)

🔸هرچند در جبهه حق نیز تولید ثروت، روابط اقتصادی و علوم کاربردی وجود دارد، اما محوریت توصیف تاریخ، مطابق منطق قرآن، #رشد و #غیّ است. در #منطق_قرآن، اولیای الهی‌اند که تاریخ را مدیریت می‌کنند و تکامل تاریخ را آن‌ها رقم می‌زنند.شأن #ولی_الهی این است که اراده حق را تحقق عینی دهد. #اولیای_شیطان نیز به دنبال ایجاد موانع بندگی و تحقق عینی طغیان و نفسانیّت‌اند. بنابراین هریک تمدنی به‌خصوص را طلب می‌کنند.

🔸#هدف‌_گذاری قرآن برای جامعه اسلامی،توسعه و گسترش بندگی خداست، در همه شئون فردی و اجتماعی. این هدف، بدون تردید، زمینه حرکت اجتماعی خاصی خواهد شد که ذیل #ولایت_ولی_الهی و سیاست‌گذار او تحقق می‌یابد. اگر نگاه‌مان به تاریخ، این نگاه شد، درک خوبی از #انقلاب_اسلامی پیدا می‌کنیم؛ یعنی می‌فهمیم که #انقلاب_اسلامی در طول حرکت تاریخی جبهه حقاتفاق افتاده و ادامه تاریخ انبیاست و بر محور گسترش عبودیت حرکت می‌کند.

🔹#منبع:
متولی امامی، سیدمحمد‌حسین؛
جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی،
قم، نشر معارف. چاپ 1394، ص 45.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

💠بسمِ‌الله‌ِ‌الرَّحمن‌الرَّحیم💠

🔻#پاورقی
🔻#تمدن_اسلامی‌
🔻#جستارهای_نظری

⭕️مفهوم‌شناسی تمدن در منظر فلسفه تاریخ(15)
#فلسفه_تاریخ_قرآن(5)

🔸وقتی درک درستی از تاریخ دین نداشته‌باشیم، تحلیل درستی از انقلاب اسلامی هم نخواهیم داشت. لذا اختلاف‌های بین #آمریکا و #ایران را در امور جزئی درکمی‌کنیم. #دولت‌هایی فکر می‌کردند ایران در مسأله‌های خُرد و اختلافات جزئی و سوءتفاهم‌های قابل اصلاح با آمریکا مبارزه می‌کند، تلقی می‌کردند که با دیپلماسی بهتر و خند‌های بیش‌تر به روی دشمن، اختلافات جهانی ایران و آمریکا حل می‌شود. در حالی که درک #فلسفه_تاریخ_قرآن، ما را رهنمون به تقابل جریان حق و باطل در طول تاریخ کرده است. هرچند دیپلماسی و گفت‌وگوی منطقی قابل قبول است و نباید #آرمان‌های_دینی را بدون توجه به واقعیت‌های جهان دنبال کرد، اما باید دانست که #اختلاف ایران و آمریکا ریشه در تقابل جبهه حق و باطل دارد و به میزان غنی‌سازی [در موضوع هسته‌ای] و محدوده‌ی زمانی آن تقلیل نمی‌یابد و با توافق‌های مقطعی هم قابل حل و فصل نیست. #اختلاف_اساسی بر سر تأسیس #تمدن_دینی در برابر #تمدن_مادی غرب است.

🔸کسی که سرنوشت تاریخ را در دست #اولیای_حق می‌بیند، می‌داند که خروج از #انقلاب_اسلامی، مساوی است با از بین رقتن زمینه‌های بندگی خدای متعال. اگر قرار است که خداوند در جامعه عبادت شود، تنها در همین بستر تاریخی و تنها در همین شرایط [اجتماعی و] سیاسی امکان دارد. پس #روحیه‌ی_جهادی به خودمان می‌گیریم و شب و روز برای #اصلاح و #تکامل نظام اسلامی و تسهیل حرکت جامعه به سوی #تمدن‌زایی_اسلامی تلاش می‌کنیم. ما نمی‌توانیم از هوای #انقلاب_اسلامی خارج شویم و دینی بمانیم. این را #درک_تاریخی به ما می‌دهد.

🔹#منبع:
متولی امامی، سیدمحمد‌حسین؛
جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی،
قم، نشر معارف. چاپ 1394، ص 45 و 46.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

✅#پاورقی/جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی(32)

🔻#تمدن_اسلامی‌
🔻#جستارهای_نظری

⭕️فصل دوم/منظومه مفاهیم و شبکه عناصر تمدنی(15)
✔️۱- دقت مفهومی به «تمدن» با پسوند «اسلامی»


🔸#هیدگر متفکررا صرفاً فیلسوف نمی‌داند، بلکه شاعران و هنرمندان را به تفکر نزدیک‌‌ترمی‌بیند. به‌جای فلسفه لفظ #اندیشیدن را می‌گذارد. شاعر را هم کسی نمی‌‌داند که نظم می‌سراید بلکه کسی که به #ندای_حقیقت گوش می‌دهد. حقیقت و وجودی که هیدگرازآن سخن می‌گوید، شاید عهد آدمی در عالم و وضع انسان در تاریخ باشد. عهدی که نسبتی با #حقیقت و موضعی در برابر وجود را بر ملاء می‌کند.

🔸حال پرسش اساسی این بحث ، توجه به مفهوم #تمدن_اسلامی است. در صورتی که تمدن را لفظی ترجمه شده از civilization بدانیم، بی‌شک این ترجمه و به کارگیری آن در بستر #فرهنگ_دینی اشتباه و از سر ساده انگاری خواهد بود. مفهوم (سیویلیزیشن)، لفظی است که در #پشتوانه‌های_معنایی خود، درکی از عالم و آدم و فهمی از #فلسفه_تاریخ را پنهان دارد.

🔸در این درک بنیادین، #هستی و #انسان در ابعاد کالبدی و ظاهری‌اش خلاصه می‌شوند و نسل آدمی، از جهش ژنتیکی و ظهور انسان نئاندرتال تا به امروز، یک #حرکت_تکاملی در ابعاد مادی و حیوانی بوده است. گرایش‌هایی که در میمون دیده می‌شود، در آدمی تکامل یافته و حیوانیت او، شدت گرفته است. برای همین است که #نیچه، انسان را «اَبَر حیوان» خطاب کرده است.

🔹#منبع:
متولی امامی، سیدمحمد‌حسین؛
جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی،
قم، نشر معارف. چاپ 1394، ص 58 و 59

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami