Forwarded from اتچ بات
🍂🍁
#شب_چله
🍉🍉
✨💫🌨☃️
نام ایرانی #شب_یلدا ، #شب_چله است 🌨که بلندترین شب سال در نیمکره شمالی است.🌙🌍
🔸این شب بین” زمان فرورفتن آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا برآمدن آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان)” گفته میشود.
این شب در نیمکره شمالی با #انقلاب_زمستانی برابر است و به همین دلیل از آن زمان به بعد طول روز بیشتر و طول شب کوتاهتر میشود.
🔹مراسم شب چله از طریق ایران به قلمرو رومیان راه یافت و جشن «ساتورن» خوانده می شود.
🔅به گفته دکتر الهام باقری شب چله به میتراییسم و آیین مهرپرستی بازمیگردد. قدمت این آیین در ایران به بیش از پنج هزار سال میرسد. 🔺طبق این آیین در آخرین روز پاییز که بلندترین شب سال است خورشید یا همان مهر متولدمی شود و این زمینه جشن بزرگی برای ایرانیان باستان بود.
🔻جالب است بدانیم که نیاکان ما پنج هزار سال پیش توانسته بودند تفاوت #یکدقیقهای شب چله نسبت به دیگر شبهای سال را محاسبه کنند.
🔸نکته جالبتر اینکه دلیل باور آنان بر تولد خورشید در شب چله هم یک دلیل علمی است آنهم محل🌛 🌏 قرارگیری زمین در وضعیتی که فاصله زیادی از ماه دارد و بهنوعی در تاریکی بسیار شب سرانجام خورشید متولد میشود.
🔺#میتراییسم برآمده از #آیین_مهر که در بین رومیها و اروپاییان بسیار رسوخ کرد حتی بسیاری از مراسمهایی که امروز موردتوجه جهانیان است برگرفته از این آیین است.
🔹شب چله برای اروپاییان هم اهمیت یافت البته به شکلی دیگر با باوری متفاوت، در دوره اشکانیان آیین مهرپرستی حتی در تاریخ تولد حضرت مسیح هم تأثیر گذاشت، بهطوریکه مسیحیانی که باور بر مرگ مسیح نداشتند و اعتقادشان به عروج آن حضرت بود بهنوعی تولد او خورشید را یکی دانستند.
🔻تا صدها سال پس از دوره اشکانیان روز تولد مسیح و شب چله در یک تاریخ و امروز هم با اندک تغییری میتوان متوجه این اتفاق بود. درواقع مسیحیان تولد مسیح را به تولد خورشید نسبت دادهاند.
شاید این تنها نشانه رسوخ آیین میتراییسم در میان مسیحیان و همچنین اروپاییان نباشد اما نشانه خوبی بر تأثیر شب چله بر فرهنگ آنان است.
◾️#یلدا را با واژهی نویل، از ریشهی ناتالیس (Natalis) رومی برابر دانستهاند که به مفهوم تولد است؛ یعنی تولد یا میلاد خورشید، مهر یا میترا. گویند رومیان آن را ناتالیس انویکتوس (Natalis Inoviktos) ـ روز تولد مهر شکستناپذیر ـ میخواندند.
🔹در شب چله، دو مفهوم متضاد نهفته است. یکی این که اين شب، درازترین و سیاهترین شب سال است و در تمام این شب #اهریمن با #اورمزد در ستیز است. شب مقابلهی شیطان است با مهر؛ ستیز ظلمت است با نور. چون درازترین شب است، پس درازترین حملهی شیطان بر اورمزد در همین شب است.
🔻از این دیدگاه، قدیمیان شب چله راشب مبارک نمیدانستند و آن را #نحس میخواندند. چنین بود که تمام شب، چراغ روشن میداشتند و شبزندهداری میکردند؛ آتش میافروختند تا در روشنایی چراغ و آتش، اهریمن نتواند به خانههای آن هاراه یابد. گویی بدینگونه میخواستهاند تا اورمزد را و نور را و نیکی را در پیروزی بر اهریمن و تاریکی یاری رسانند؛
باوری که دکتر معین هم در کتاب خود به آن اشارهکرده است. طولانی بودن این شب نسب به دیگر شبهای سال و شوم بودن که باعث شده مردم نخواهند بهتنهایی آن را بگذرانند و با خوردن نعمتها و جمع شدن دورهم آن را سپری میکنند.
🔸اما در بُعد دیگر، اهریمن نماد تاریکی و زشتی است، در این ستیز سرانجام شکست میخورد و میترای شکستناپذیر با نور و گرمای خویش بر او پیروز میشود، 💥☀️مهر تولد مییابد و پس از آن، روز و روشنی است که فزونی میگیرد و روزها درازترمی شود. مردم، در پایان شب چله در انتظار طلوع خورشید🌞 که مظهر میتراست، میمانند و چون خورشید طلوع میکند، در حقیقت همان تجسم میترای پیروزمند است که از جنگ با اهریمن میآید. مردم این خورشید را، خورشید تازه و نو میانگاشتند و از این جهت، اين شب 🌤را شب میلاد و زایش مهر. و همهساله با آیینهای خاصی، آن را گرامی میداشتند و به همینگونه نخستین روز #دیماه یا #جدی را نیز جشن میگرفتند که با بیست و یکم دسامبر برابر بوده است.
ادامه دارد..
@sobhosher
#شب_چله
🍉🍉
✨💫🌨☃️
نام ایرانی #شب_یلدا ، #شب_چله است 🌨که بلندترین شب سال در نیمکره شمالی است.🌙🌍
🔸این شب بین” زمان فرورفتن آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا برآمدن آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان)” گفته میشود.
این شب در نیمکره شمالی با #انقلاب_زمستانی برابر است و به همین دلیل از آن زمان به بعد طول روز بیشتر و طول شب کوتاهتر میشود.
🔹مراسم شب چله از طریق ایران به قلمرو رومیان راه یافت و جشن «ساتورن» خوانده می شود.
🔅به گفته دکتر الهام باقری شب چله به میتراییسم و آیین مهرپرستی بازمیگردد. قدمت این آیین در ایران به بیش از پنج هزار سال میرسد. 🔺طبق این آیین در آخرین روز پاییز که بلندترین شب سال است خورشید یا همان مهر متولدمی شود و این زمینه جشن بزرگی برای ایرانیان باستان بود.
🔻جالب است بدانیم که نیاکان ما پنج هزار سال پیش توانسته بودند تفاوت #یکدقیقهای شب چله نسبت به دیگر شبهای سال را محاسبه کنند.
🔸نکته جالبتر اینکه دلیل باور آنان بر تولد خورشید در شب چله هم یک دلیل علمی است آنهم محل🌛 🌏 قرارگیری زمین در وضعیتی که فاصله زیادی از ماه دارد و بهنوعی در تاریکی بسیار شب سرانجام خورشید متولد میشود.
🔺#میتراییسم برآمده از #آیین_مهر که در بین رومیها و اروپاییان بسیار رسوخ کرد حتی بسیاری از مراسمهایی که امروز موردتوجه جهانیان است برگرفته از این آیین است.
🔹شب چله برای اروپاییان هم اهمیت یافت البته به شکلی دیگر با باوری متفاوت، در دوره اشکانیان آیین مهرپرستی حتی در تاریخ تولد حضرت مسیح هم تأثیر گذاشت، بهطوریکه مسیحیانی که باور بر مرگ مسیح نداشتند و اعتقادشان به عروج آن حضرت بود بهنوعی تولد او خورشید را یکی دانستند.
🔻تا صدها سال پس از دوره اشکانیان روز تولد مسیح و شب چله در یک تاریخ و امروز هم با اندک تغییری میتوان متوجه این اتفاق بود. درواقع مسیحیان تولد مسیح را به تولد خورشید نسبت دادهاند.
شاید این تنها نشانه رسوخ آیین میتراییسم در میان مسیحیان و همچنین اروپاییان نباشد اما نشانه خوبی بر تأثیر شب چله بر فرهنگ آنان است.
◾️#یلدا را با واژهی نویل، از ریشهی ناتالیس (Natalis) رومی برابر دانستهاند که به مفهوم تولد است؛ یعنی تولد یا میلاد خورشید، مهر یا میترا. گویند رومیان آن را ناتالیس انویکتوس (Natalis Inoviktos) ـ روز تولد مهر شکستناپذیر ـ میخواندند.
🔹در شب چله، دو مفهوم متضاد نهفته است. یکی این که اين شب، درازترین و سیاهترین شب سال است و در تمام این شب #اهریمن با #اورمزد در ستیز است. شب مقابلهی شیطان است با مهر؛ ستیز ظلمت است با نور. چون درازترین شب است، پس درازترین حملهی شیطان بر اورمزد در همین شب است.
🔻از این دیدگاه، قدیمیان شب چله راشب مبارک نمیدانستند و آن را #نحس میخواندند. چنین بود که تمام شب، چراغ روشن میداشتند و شبزندهداری میکردند؛ آتش میافروختند تا در روشنایی چراغ و آتش، اهریمن نتواند به خانههای آن هاراه یابد. گویی بدینگونه میخواستهاند تا اورمزد را و نور را و نیکی را در پیروزی بر اهریمن و تاریکی یاری رسانند؛
باوری که دکتر معین هم در کتاب خود به آن اشارهکرده است. طولانی بودن این شب نسب به دیگر شبهای سال و شوم بودن که باعث شده مردم نخواهند بهتنهایی آن را بگذرانند و با خوردن نعمتها و جمع شدن دورهم آن را سپری میکنند.
🔸اما در بُعد دیگر، اهریمن نماد تاریکی و زشتی است، در این ستیز سرانجام شکست میخورد و میترای شکستناپذیر با نور و گرمای خویش بر او پیروز میشود، 💥☀️مهر تولد مییابد و پس از آن، روز و روشنی است که فزونی میگیرد و روزها درازترمی شود. مردم، در پایان شب چله در انتظار طلوع خورشید🌞 که مظهر میتراست، میمانند و چون خورشید طلوع میکند، در حقیقت همان تجسم میترای پیروزمند است که از جنگ با اهریمن میآید. مردم این خورشید را، خورشید تازه و نو میانگاشتند و از این جهت، اين شب 🌤را شب میلاد و زایش مهر. و همهساله با آیینهای خاصی، آن را گرامی میداشتند و به همینگونه نخستین روز #دیماه یا #جدی را نیز جشن میگرفتند که با بیست و یکم دسامبر برابر بوده است.
ادامه دارد..
@sobhosher
Telegram
attach 📎
#شب_چله(يلدا) در ادبيات فارسى📚
#شاهنامه_شب چله
📖در شاهنامه فردوسی داستان شب چله را با داستان بیژن و منیژه می شناسیم .عاشقان راستین که برای بیرون کشیدن صداقت و وفا،مهر و شرافت از چاه ناآگاهی تلاش ها می کنند.
🔹همسر فردوسی داستان بیژن و منیژه را برای او تعریف می کند. داستانی که باید خواند . داستانی که نقالان در مراسم یلدا آن را برای علاقمندان به هنر نقالی تعریف می کنند. داستان بیژن و منیژه یکی از داستانهای معروف کتاب شاهنامه، کتاب
حماسی ایرانیان به زبان فارسی است. این داستان روایت عشق بیژن پسر گیو و منیژه دختر افراسیاب است.
🔹و #فردوسی چنین بازگو می کند:🍂🍁
شبی چون شبه روی شسته بقیر
نه بهرام پیدا نه کیوان نه تیر
دگرگونه آرایشی کرد ماه بسیچ گذر کرد بر پیشگاه
شده تیره اندر سرای درنگ
میان کرده باریک و دل کرده تنگ
ز تاجش سه بهره شده لاژورد سپرده هوا را بزنگار و گرد
سپاه شب تیره بر دشت و راغ یکی فرش گسترده از پرزاغ
نموده ز هر سو بچشم اهرمن چو مار سیه باز کرده دهن
#یلدا جشن پیروزی روشنی بر تاریکی است . جشنی با ده هزار سال سابقه و ترویج داستان خوانی و داستان سرایی و انتقال پند و حکمت بزرگان به خانواده و جوانان فامیل .
🔻پیام این بود: ” بلندای شب و سکوت شب ، برای آموزش است . #شب_چله بلند ترین شب سال قرار است به پایان برسد، یعنی نادانی و تاریکی و جهل می رود تا جای خود را به بلند ترین روز سال بسپارد یعنی خورشید آگاهی طلوع کند وسپیده خرد بردمد.
🔺بلند ترین تاریکی برود ، بلند ترین #دانایی به جایش بنشیند . بلند ترین نادانی می رود تا، بلند ترین دانایی بیاید (با خواندن و مطالعه).با انتقال دانش .
🍂🍁
بیاورد شمع و بیامد بباغ
برافروخت رخشنده شمع و چراغ
می آورد و نار و ترنج و بهی
زدوده یکی جام شاهنشهی
مرا گفت برخیز و دل شاددار
روان را ز درد و غم آزاد دار
نگر تا که دل را نداری تباه
ز اندیشه و داد فریاد خواه
جهان چون گذاری همی بگذرد
خردمند مردم چرا غم خورد
گهی می گسارید و گه چنگ ساخت
تو گفتی که هاروت نیرنگ ساخت
دلم بر همه کام پیروز کرد
که بر من شب تیره نوروز کرد
بدان سرو بن گفتم ای ماهروی
یکی داستان امشبم بازگونی
🔸شاعران ديگر فارسى زبان نيز از چند زاویه به یلدا نگاه میکنند و در چگونگی این نگاه است که دست به ایجاد تصاویر گوناگون شعری میزنند. شب یلدا، سیاه است و دراز؛ به مانند زلف معشوق. #شب_چله را باید به امید پیروزی مهر تحمل کرد و چنین است که شاعران روزهای دوری خود از معشوق را به آن همانند میکنند. در #شب_چله ستیز و رویارویی اورمزد و اهریمن است که باید به پیروزی اورمزد امیدوار بود و امید را از دست نداد. گاهی هم در شعر و ادبیات معاصر دورههای استبدادی خوانین را نیز به شب یلدا تشبیه کردهاند.
در لغتنامهی دهخدا نمونههایی در پیوند به چگونگی کاربرد یلدا در شعر شاعران آمده است که نمونههایی را این جا نقل میکنیم:
◽️◽️🍁🍂
چون از خم زلف چهره بنمایی
خورشید براید از شب یلدا
#قاآنی
◽️🍂
ای لعل لبت به دلنوازی مشهور
وی روی خوشت به ترکتازی مشهور
با زلف توقصهای است ما را مشکل
همچون شب یلدا به درازی مشهور
#عبیدزاکانی
🍂🍁◽️
قندیل فروزی به شب قدر به مسجد
مسجد شده چون روز و دلت چون شب یلدا
#ناصرخسرو
◽️🍂🍁
چون حلقه ربایند به نیزه، تو به نیزه
خال از رخ زنگی بربایی شب یلدا
#عنصری
🍁🍂◽️
چشم جان را سرمهاش اعمی کند
روز روشن را شب یلدا کند
#اقبال_لاهورى
◽️🍁🍂
همه شبهای غم آبستن روز طرب است
یوسف روز به چاه شب یلدا بینند
#خاقانی
🍂◽️
باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش
صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود
#سعدی
🍂
هنوز با همه دردم امید درمان است
که آخری بود آخر شبان یلدا را
#سعدی
🍁
نظر به روی تو هر بامداد نوروز است
شب فراق تو هر شب که هست یلداییست
#سعدی
◽️🍂
تا در سر زلفش نکنی جان گرامی
پیش تو حدیث شب یلدا نتوان گفت
#خواجوی_کرمانی
🍂🍁🍁🍂
#شب_چله خجسته و مبارك
@sobhosher
#شاهنامه_شب چله
📖در شاهنامه فردوسی داستان شب چله را با داستان بیژن و منیژه می شناسیم .عاشقان راستین که برای بیرون کشیدن صداقت و وفا،مهر و شرافت از چاه ناآگاهی تلاش ها می کنند.
🔹همسر فردوسی داستان بیژن و منیژه را برای او تعریف می کند. داستانی که باید خواند . داستانی که نقالان در مراسم یلدا آن را برای علاقمندان به هنر نقالی تعریف می کنند. داستان بیژن و منیژه یکی از داستانهای معروف کتاب شاهنامه، کتاب
حماسی ایرانیان به زبان فارسی است. این داستان روایت عشق بیژن پسر گیو و منیژه دختر افراسیاب است.
🔹و #فردوسی چنین بازگو می کند:🍂🍁
شبی چون شبه روی شسته بقیر
نه بهرام پیدا نه کیوان نه تیر
دگرگونه آرایشی کرد ماه بسیچ گذر کرد بر پیشگاه
شده تیره اندر سرای درنگ
میان کرده باریک و دل کرده تنگ
ز تاجش سه بهره شده لاژورد سپرده هوا را بزنگار و گرد
سپاه شب تیره بر دشت و راغ یکی فرش گسترده از پرزاغ
نموده ز هر سو بچشم اهرمن چو مار سیه باز کرده دهن
#یلدا جشن پیروزی روشنی بر تاریکی است . جشنی با ده هزار سال سابقه و ترویج داستان خوانی و داستان سرایی و انتقال پند و حکمت بزرگان به خانواده و جوانان فامیل .
🔻پیام این بود: ” بلندای شب و سکوت شب ، برای آموزش است . #شب_چله بلند ترین شب سال قرار است به پایان برسد، یعنی نادانی و تاریکی و جهل می رود تا جای خود را به بلند ترین روز سال بسپارد یعنی خورشید آگاهی طلوع کند وسپیده خرد بردمد.
🔺بلند ترین تاریکی برود ، بلند ترین #دانایی به جایش بنشیند . بلند ترین نادانی می رود تا، بلند ترین دانایی بیاید (با خواندن و مطالعه).با انتقال دانش .
🍂🍁
بیاورد شمع و بیامد بباغ
برافروخت رخشنده شمع و چراغ
می آورد و نار و ترنج و بهی
زدوده یکی جام شاهنشهی
مرا گفت برخیز و دل شاددار
روان را ز درد و غم آزاد دار
نگر تا که دل را نداری تباه
ز اندیشه و داد فریاد خواه
جهان چون گذاری همی بگذرد
خردمند مردم چرا غم خورد
گهی می گسارید و گه چنگ ساخت
تو گفتی که هاروت نیرنگ ساخت
دلم بر همه کام پیروز کرد
که بر من شب تیره نوروز کرد
بدان سرو بن گفتم ای ماهروی
یکی داستان امشبم بازگونی
🔸شاعران ديگر فارسى زبان نيز از چند زاویه به یلدا نگاه میکنند و در چگونگی این نگاه است که دست به ایجاد تصاویر گوناگون شعری میزنند. شب یلدا، سیاه است و دراز؛ به مانند زلف معشوق. #شب_چله را باید به امید پیروزی مهر تحمل کرد و چنین است که شاعران روزهای دوری خود از معشوق را به آن همانند میکنند. در #شب_چله ستیز و رویارویی اورمزد و اهریمن است که باید به پیروزی اورمزد امیدوار بود و امید را از دست نداد. گاهی هم در شعر و ادبیات معاصر دورههای استبدادی خوانین را نیز به شب یلدا تشبیه کردهاند.
در لغتنامهی دهخدا نمونههایی در پیوند به چگونگی کاربرد یلدا در شعر شاعران آمده است که نمونههایی را این جا نقل میکنیم:
◽️◽️🍁🍂
چون از خم زلف چهره بنمایی
خورشید براید از شب یلدا
#قاآنی
◽️🍂
ای لعل لبت به دلنوازی مشهور
وی روی خوشت به ترکتازی مشهور
با زلف توقصهای است ما را مشکل
همچون شب یلدا به درازی مشهور
#عبیدزاکانی
🍂🍁◽️
قندیل فروزی به شب قدر به مسجد
مسجد شده چون روز و دلت چون شب یلدا
#ناصرخسرو
◽️🍂🍁
چون حلقه ربایند به نیزه، تو به نیزه
خال از رخ زنگی بربایی شب یلدا
#عنصری
🍁🍂◽️
چشم جان را سرمهاش اعمی کند
روز روشن را شب یلدا کند
#اقبال_لاهورى
◽️🍁🍂
همه شبهای غم آبستن روز طرب است
یوسف روز به چاه شب یلدا بینند
#خاقانی
🍂◽️
باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش
صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود
#سعدی
🍂
هنوز با همه دردم امید درمان است
که آخری بود آخر شبان یلدا را
#سعدی
🍁
نظر به روی تو هر بامداد نوروز است
شب فراق تو هر شب که هست یلداییست
#سعدی
◽️🍂
تا در سر زلفش نکنی جان گرامی
پیش تو حدیث شب یلدا نتوان گفت
#خواجوی_کرمانی
🍂🍁🍁🍂
#شب_چله خجسته و مبارك
@sobhosher
Forwarded from اتچ بات
🍂🍁
#شب_چله
🍉🍉
✨💫🌨☃️
نام ایرانی #شب_یلدا ، #شب_چله است 🌨که بلندترین شب سال در نیمکره شمالی است.🌙🌍
🔸این شب بین” زمان فرورفتن آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا برآمدن آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان)” گفته میشود.
این شب در نیمکره شمالی با #انقلاب_زمستانی برابر است و به همین دلیل از آن زمان به بعد طول روز بیشتر و طول شب کوتاهتر میشود.
🔹مراسم شب چله از طریق ایران به قلمرو رومیان راه یافت و جشن «ساتورن» خوانده می شود.
🔅به گفته دکتر الهام باقری شب چله به میتراییسم و آیین مهرپرستی بازمیگردد. قدمت این آیین در ایران به بیش از پنج هزار سال میرسد. 🔺طبق این آیین در آخرین روز پاییز که بلندترین شب سال است خورشید یا همان مهر متولدمی شود و این زمینه جشن بزرگی برای ایرانیان باستان بود.
🔻جالب است بدانیم که نیاکان ما پنج هزار سال پیش توانسته بودند تفاوت #یکدقیقهای شب چله نسبت به دیگر شبهای سال را محاسبه کنند.
🔸نکته جالبتر اینکه دلیل باور آنان بر تولد خورشید در شب چله هم یک دلیل علمی است آنهم محل🌛 🌏 قرارگیری زمین در وضعیتی که فاصله زیادی از ماه دارد و بهنوعی در تاریکی بسیار شب سرانجام خورشید متولد میشود.
🔺#میتراییسم برآمده از #آیین_مهر که در بین رومیها و اروپاییان بسیار رسوخ کرد حتی بسیاری از مراسمهایی که امروز موردتوجه جهانیان است برگرفته از این آیین است.
🔹شب چله برای اروپاییان هم اهمیت یافت البته به شکلی دیگر با باوری متفاوت، در دوره اشکانیان آیین مهرپرستی حتی در تاریخ تولد حضرت مسیح هم تأثیر گذاشت، بهطوریکه مسیحیانی که باور بر مرگ مسیح نداشتند و اعتقادشان به عروج آن حضرت بود بهنوعی تولد او خورشید را یکی دانستند.
🔻تا صدها سال پس از دوره اشکانیان روز تولد مسیح و شب چله در یک تاریخ و امروز هم با اندک تغییری میتوان متوجه این اتفاق بود. درواقع مسیحیان تولد مسیح را به تولد خورشید نسبت دادهاند.
شاید این تنها نشانه رسوخ آیین میتراییسم در میان مسیحیان و همچنین اروپاییان نباشد اما نشانه خوبی بر تأثیر شب چله بر فرهنگ آنان است.
◾️#یلدا را با واژهی نویل، از ریشهی ناتالیس (Natalis) رومی برابر دانستهاند که به مفهوم تولد است؛ یعنی تولد یا میلاد خورشید، مهر یا میترا. گویند رومیان آن را ناتالیس انویکتوس (Natalis Inoviktos) ـ روز تولد مهر شکستناپذیر ـ میخواندند.
🔹در شب چله، دو مفهوم متضاد نهفته است. یکی این که اين شب، درازترین و سیاهترین شب سال است و در تمام این شب #اهریمن با #اورمزد در ستیز است. شب مقابلهی شیطان است با مهر؛ ستیز ظلمت است با نور. چون درازترین شب است، پس درازترین حملهی شیطان بر اورمزد در همین شب است.
🔻از این دیدگاه، قدیمیان شب چله راشب مبارک نمیدانستند و آن را #نحس میخواندند. چنین بود که تمام شب، چراغ روشن میداشتند و شبزندهداری میکردند؛ آتش میافروختند تا در روشنایی چراغ و آتش، اهریمن نتواند به خانههای آن هاراه یابد. گویی بدینگونه میخواستهاند تا اورمزد را و نور را و نیکی را در پیروزی بر اهریمن و تاریکی یاری رسانند؛
باوری که دکتر معین هم در کتاب خود به آن اشارهکرده است. طولانی بودن این شب نسب به دیگر شبهای سال و شوم بودن که باعث شده مردم نخواهند بهتنهایی آن را بگذرانند و با خوردن نعمتها و جمع شدن دورهم آن را سپری میکنند.
🔸اما در بُعد دیگر، اهریمن نماد تاریکی و زشتی است، در این ستیز سرانجام شکست میخورد و میترای شکستناپذیر با نور و گرمای خویش بر او پیروز میشود، 💥☀️مهر تولد مییابد و پس از آن، روز و روشنی است که فزونی میگیرد و روزها درازترمی شود. مردم، در پایان شب چله در انتظار طلوع خورشید🌞 که مظهر میتراست، میمانند و چون خورشید طلوع میکند، در حقیقت همان تجسم میترای پیروزمند است که از جنگ با اهریمن میآید. مردم این خورشید را، خورشید تازه و نو میانگاشتند و از این جهت، اين شب 🌤را شب میلاد و زایش مهر. و همهساله با آیینهای خاصی، آن را گرامی میداشتند و به همینگونه نخستین روز #دیماه یا #جدی را نیز جشن میگرفتند که با بیست و یکم دسامبر برابر بوده است.
ادامه دارد..
@sobhosher
#شب_چله
🍉🍉
✨💫🌨☃️
نام ایرانی #شب_یلدا ، #شب_چله است 🌨که بلندترین شب سال در نیمکره شمالی است.🌙🌍
🔸این شب بین” زمان فرورفتن آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا برآمدن آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان)” گفته میشود.
این شب در نیمکره شمالی با #انقلاب_زمستانی برابر است و به همین دلیل از آن زمان به بعد طول روز بیشتر و طول شب کوتاهتر میشود.
🔹مراسم شب چله از طریق ایران به قلمرو رومیان راه یافت و جشن «ساتورن» خوانده می شود.
🔅به گفته دکتر الهام باقری شب چله به میتراییسم و آیین مهرپرستی بازمیگردد. قدمت این آیین در ایران به بیش از پنج هزار سال میرسد. 🔺طبق این آیین در آخرین روز پاییز که بلندترین شب سال است خورشید یا همان مهر متولدمی شود و این زمینه جشن بزرگی برای ایرانیان باستان بود.
🔻جالب است بدانیم که نیاکان ما پنج هزار سال پیش توانسته بودند تفاوت #یکدقیقهای شب چله نسبت به دیگر شبهای سال را محاسبه کنند.
🔸نکته جالبتر اینکه دلیل باور آنان بر تولد خورشید در شب چله هم یک دلیل علمی است آنهم محل🌛 🌏 قرارگیری زمین در وضعیتی که فاصله زیادی از ماه دارد و بهنوعی در تاریکی بسیار شب سرانجام خورشید متولد میشود.
🔺#میتراییسم برآمده از #آیین_مهر که در بین رومیها و اروپاییان بسیار رسوخ کرد حتی بسیاری از مراسمهایی که امروز موردتوجه جهانیان است برگرفته از این آیین است.
🔹شب چله برای اروپاییان هم اهمیت یافت البته به شکلی دیگر با باوری متفاوت، در دوره اشکانیان آیین مهرپرستی حتی در تاریخ تولد حضرت مسیح هم تأثیر گذاشت، بهطوریکه مسیحیانی که باور بر مرگ مسیح نداشتند و اعتقادشان به عروج آن حضرت بود بهنوعی تولد او خورشید را یکی دانستند.
🔻تا صدها سال پس از دوره اشکانیان روز تولد مسیح و شب چله در یک تاریخ و امروز هم با اندک تغییری میتوان متوجه این اتفاق بود. درواقع مسیحیان تولد مسیح را به تولد خورشید نسبت دادهاند.
شاید این تنها نشانه رسوخ آیین میتراییسم در میان مسیحیان و همچنین اروپاییان نباشد اما نشانه خوبی بر تأثیر شب چله بر فرهنگ آنان است.
◾️#یلدا را با واژهی نویل، از ریشهی ناتالیس (Natalis) رومی برابر دانستهاند که به مفهوم تولد است؛ یعنی تولد یا میلاد خورشید، مهر یا میترا. گویند رومیان آن را ناتالیس انویکتوس (Natalis Inoviktos) ـ روز تولد مهر شکستناپذیر ـ میخواندند.
🔹در شب چله، دو مفهوم متضاد نهفته است. یکی این که اين شب، درازترین و سیاهترین شب سال است و در تمام این شب #اهریمن با #اورمزد در ستیز است. شب مقابلهی شیطان است با مهر؛ ستیز ظلمت است با نور. چون درازترین شب است، پس درازترین حملهی شیطان بر اورمزد در همین شب است.
🔻از این دیدگاه، قدیمیان شب چله راشب مبارک نمیدانستند و آن را #نحس میخواندند. چنین بود که تمام شب، چراغ روشن میداشتند و شبزندهداری میکردند؛ آتش میافروختند تا در روشنایی چراغ و آتش، اهریمن نتواند به خانههای آن هاراه یابد. گویی بدینگونه میخواستهاند تا اورمزد را و نور را و نیکی را در پیروزی بر اهریمن و تاریکی یاری رسانند؛
باوری که دکتر معین هم در کتاب خود به آن اشارهکرده است. طولانی بودن این شب نسب به دیگر شبهای سال و شوم بودن که باعث شده مردم نخواهند بهتنهایی آن را بگذرانند و با خوردن نعمتها و جمع شدن دورهم آن را سپری میکنند.
🔸اما در بُعد دیگر، اهریمن نماد تاریکی و زشتی است، در این ستیز سرانجام شکست میخورد و میترای شکستناپذیر با نور و گرمای خویش بر او پیروز میشود، 💥☀️مهر تولد مییابد و پس از آن، روز و روشنی است که فزونی میگیرد و روزها درازترمی شود. مردم، در پایان شب چله در انتظار طلوع خورشید🌞 که مظهر میتراست، میمانند و چون خورشید طلوع میکند، در حقیقت همان تجسم میترای پیروزمند است که از جنگ با اهریمن میآید. مردم این خورشید را، خورشید تازه و نو میانگاشتند و از این جهت، اين شب 🌤را شب میلاد و زایش مهر. و همهساله با آیینهای خاصی، آن را گرامی میداشتند و به همینگونه نخستین روز #دیماه یا #جدی را نیز جشن میگرفتند که با بیست و یکم دسامبر برابر بوده است.
ادامه دارد..
@sobhosher
Telegram
attach 📎
Forwarded from صبح و شعر
#شب_چله(يلدا) در ادبيات فارسى📚
#شاهنامه_شب چله
📖در شاهنامه فردوسی داستان شب چله را با داستان بیژن و منیژه می شناسیم .عاشقان راستین که برای بیرون کشیدن صداقت و وفا،مهر و شرافت از چاه ناآگاهی تلاش ها می کنند.
🔹همسر فردوسی داستان بیژن و منیژه را برای او تعریف می کند. داستانی که باید خواند . داستانی که نقالان در مراسم یلدا آن را برای علاقمندان به هنر نقالی تعریف می کنند. داستان بیژن و منیژه یکی از داستانهای معروف کتاب شاهنامه، کتاب
حماسی ایرانیان به زبان فارسی است. این داستان روایت عشق بیژن پسر گیو و منیژه دختر افراسیاب است.
🔹و #فردوسی چنین بازگو می کند:🍂🍁
شبی چون شبه روی شسته بقیر
نه بهرام پیدا نه کیوان نه تیر
دگرگونه آرایشی کرد ماه بسیچ گذر کرد بر پیشگاه
شده تیره اندر سرای درنگ
میان کرده باریک و دل کرده تنگ
ز تاجش سه بهره شده لاژورد سپرده هوا را بزنگار و گرد
سپاه شب تیره بر دشت و راغ یکی فرش گسترده از پرزاغ
نموده ز هر سو بچشم اهرمن چو مار سیه باز کرده دهن
#یلدا جشن پیروزی روشنی بر تاریکی است . جشنی با ده هزار سال سابقه و ترویج داستان خوانی و داستان سرایی و انتقال پند و حکمت بزرگان به خانواده و جوانان فامیل .
🔻پیام این بود: ” بلندای شب و سکوت شب ، برای آموزش است . #شب_چله بلند ترین شب سال قرار است به پایان برسد، یعنی نادانی و تاریکی و جهل می رود تا جای خود را به بلند ترین روز سال بسپارد یعنی خورشید آگاهی طلوع کند وسپیده خرد بردمد.
🔺بلند ترین تاریکی برود ، بلند ترین #دانایی به جایش بنشیند . بلند ترین نادانی می رود تا، بلند ترین دانایی بیاید (با خواندن و مطالعه).با انتقال دانش .
🍂🍁
بیاورد شمع و بیامد بباغ
برافروخت رخشنده شمع و چراغ
می آورد و نار و ترنج و بهی
زدوده یکی جام شاهنشهی
مرا گفت برخیز و دل شاددار
روان را ز درد و غم آزاد دار
نگر تا که دل را نداری تباه
ز اندیشه و داد فریاد خواه
جهان چون گذاری همی بگذرد
خردمند مردم چرا غم خورد
گهی می گسارید و گه چنگ ساخت
تو گفتی که هاروت نیرنگ ساخت
دلم بر همه کام پیروز کرد
که بر من شب تیره نوروز کرد
بدان سرو بن گفتم ای ماهروی
یکی داستان امشبم بازگونی
🔸شاعران ديگر فارسى زبان نيز از چند زاویه به یلدا نگاه میکنند و در چگونگی این نگاه است که دست به ایجاد تصاویر گوناگون شعری میزنند. شب یلدا، سیاه است و دراز؛ به مانند زلف معشوق. #شب_چله را باید به امید پیروزی مهر تحمل کرد و چنین است که شاعران روزهای دوری خود از معشوق را به آن همانند میکنند. در #شب_چله ستیز و رویارویی اورمزد و اهریمن است که باید به پیروزی اورمزد امیدوار بود و امید را از دست نداد. گاهی هم در شعر و ادبیات معاصر دورههای استبدادی خوانین را نیز به شب یلدا تشبیه کردهاند.
در لغتنامهی دهخدا نمونههایی در پیوند به چگونگی کاربرد یلدا در شعر شاعران آمده است که نمونههایی را این جا نقل میکنیم:
◽️◽️🍁🍂
چون از خم زلف چهره بنمایی
خورشید براید از شب یلدا
#قاآنی
◽️🍂
ای لعل لبت به دلنوازی مشهور
وی روی خوشت به ترکتازی مشهور
با زلف توقصهای است ما را مشکل
همچون شب یلدا به درازی مشهور
#عبیدزاکانی
🍂🍁◽️
قندیل فروزی به شب قدر به مسجد
مسجد شده چون روز و دلت چون شب یلدا
#ناصرخسرو
◽️🍂🍁
چون حلقه ربایند به نیزه، تو به نیزه
خال از رخ زنگی بربایی شب یلدا
#عنصری
🍁🍂◽️
چشم جان را سرمهاش اعمی کند
روز روشن را شب یلدا کند
#اقبال_لاهورى
◽️🍁🍂
همه شبهای غم آبستن روز طرب است
یوسف روز به چاه شب یلدا بینند
#خاقانی
🍂◽️
باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش
صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود
#سعدی
🍂
هنوز با همه دردم امید درمان است
که آخری بود آخر شبان یلدا را
#سعدی
🍁
نظر به روی تو هر بامداد نوروز است
شب فراق تو هر شب که هست یلداییست
#سعدی
◽️🍂
تا در سر زلفش نکنی جان گرامی
پیش تو حدیث شب یلدا نتوان گفت
#خواجوی_کرمانی
🍂🍁🍁🍂
#شب_چله خجسته و مبارك
@sobhosher
#شاهنامه_شب چله
📖در شاهنامه فردوسی داستان شب چله را با داستان بیژن و منیژه می شناسیم .عاشقان راستین که برای بیرون کشیدن صداقت و وفا،مهر و شرافت از چاه ناآگاهی تلاش ها می کنند.
🔹همسر فردوسی داستان بیژن و منیژه را برای او تعریف می کند. داستانی که باید خواند . داستانی که نقالان در مراسم یلدا آن را برای علاقمندان به هنر نقالی تعریف می کنند. داستان بیژن و منیژه یکی از داستانهای معروف کتاب شاهنامه، کتاب
حماسی ایرانیان به زبان فارسی است. این داستان روایت عشق بیژن پسر گیو و منیژه دختر افراسیاب است.
🔹و #فردوسی چنین بازگو می کند:🍂🍁
شبی چون شبه روی شسته بقیر
نه بهرام پیدا نه کیوان نه تیر
دگرگونه آرایشی کرد ماه بسیچ گذر کرد بر پیشگاه
شده تیره اندر سرای درنگ
میان کرده باریک و دل کرده تنگ
ز تاجش سه بهره شده لاژورد سپرده هوا را بزنگار و گرد
سپاه شب تیره بر دشت و راغ یکی فرش گسترده از پرزاغ
نموده ز هر سو بچشم اهرمن چو مار سیه باز کرده دهن
#یلدا جشن پیروزی روشنی بر تاریکی است . جشنی با ده هزار سال سابقه و ترویج داستان خوانی و داستان سرایی و انتقال پند و حکمت بزرگان به خانواده و جوانان فامیل .
🔻پیام این بود: ” بلندای شب و سکوت شب ، برای آموزش است . #شب_چله بلند ترین شب سال قرار است به پایان برسد، یعنی نادانی و تاریکی و جهل می رود تا جای خود را به بلند ترین روز سال بسپارد یعنی خورشید آگاهی طلوع کند وسپیده خرد بردمد.
🔺بلند ترین تاریکی برود ، بلند ترین #دانایی به جایش بنشیند . بلند ترین نادانی می رود تا، بلند ترین دانایی بیاید (با خواندن و مطالعه).با انتقال دانش .
🍂🍁
بیاورد شمع و بیامد بباغ
برافروخت رخشنده شمع و چراغ
می آورد و نار و ترنج و بهی
زدوده یکی جام شاهنشهی
مرا گفت برخیز و دل شاددار
روان را ز درد و غم آزاد دار
نگر تا که دل را نداری تباه
ز اندیشه و داد فریاد خواه
جهان چون گذاری همی بگذرد
خردمند مردم چرا غم خورد
گهی می گسارید و گه چنگ ساخت
تو گفتی که هاروت نیرنگ ساخت
دلم بر همه کام پیروز کرد
که بر من شب تیره نوروز کرد
بدان سرو بن گفتم ای ماهروی
یکی داستان امشبم بازگونی
🔸شاعران ديگر فارسى زبان نيز از چند زاویه به یلدا نگاه میکنند و در چگونگی این نگاه است که دست به ایجاد تصاویر گوناگون شعری میزنند. شب یلدا، سیاه است و دراز؛ به مانند زلف معشوق. #شب_چله را باید به امید پیروزی مهر تحمل کرد و چنین است که شاعران روزهای دوری خود از معشوق را به آن همانند میکنند. در #شب_چله ستیز و رویارویی اورمزد و اهریمن است که باید به پیروزی اورمزد امیدوار بود و امید را از دست نداد. گاهی هم در شعر و ادبیات معاصر دورههای استبدادی خوانین را نیز به شب یلدا تشبیه کردهاند.
در لغتنامهی دهخدا نمونههایی در پیوند به چگونگی کاربرد یلدا در شعر شاعران آمده است که نمونههایی را این جا نقل میکنیم:
◽️◽️🍁🍂
چون از خم زلف چهره بنمایی
خورشید براید از شب یلدا
#قاآنی
◽️🍂
ای لعل لبت به دلنوازی مشهور
وی روی خوشت به ترکتازی مشهور
با زلف توقصهای است ما را مشکل
همچون شب یلدا به درازی مشهور
#عبیدزاکانی
🍂🍁◽️
قندیل فروزی به شب قدر به مسجد
مسجد شده چون روز و دلت چون شب یلدا
#ناصرخسرو
◽️🍂🍁
چون حلقه ربایند به نیزه، تو به نیزه
خال از رخ زنگی بربایی شب یلدا
#عنصری
🍁🍂◽️
چشم جان را سرمهاش اعمی کند
روز روشن را شب یلدا کند
#اقبال_لاهورى
◽️🍁🍂
همه شبهای غم آبستن روز طرب است
یوسف روز به چاه شب یلدا بینند
#خاقانی
🍂◽️
باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش
صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود
#سعدی
🍂
هنوز با همه دردم امید درمان است
که آخری بود آخر شبان یلدا را
#سعدی
🍁
نظر به روی تو هر بامداد نوروز است
شب فراق تو هر شب که هست یلداییست
#سعدی
◽️🍂
تا در سر زلفش نکنی جان گرامی
پیش تو حدیث شب یلدا نتوان گفت
#خواجوی_کرمانی
🍂🍁🍁🍂
#شب_چله خجسته و مبارك
@sobhosher
روز زن بر صورت در هم پيچيده از اسيدِ مرضيه ابراهيمي
مبارك.
روز زن بر عترتهاي پرده نشين
كه چادرهاي ابريشمين دارند
و در قصرهايشان
پاي شوهر را در تشت شير ميگذارند مبارك.
روز زن بر زنهاي هميشه خسته ای كه
سر آستين مانتوهايشان سابيده است وآرزوي بودن در خانه چهل متريشان را دارند
مبارك.
روز زن بر دخترهايي كه
صورت هايشان را از فرط جراحي
زيبايي ، مثله كرده اند ولي هنوز
نگاهشان بي اعتماد به نفس است
مبارك .
روز زن بر دخترهايي كه اجازه
ندارند پشت لبهايشان را بند بندازند
ونگاه شرمنده دارند
مبارك.
روز زن بر دخترهايي كه در مهماني خانوادگي لباس كارگرهای جنسی تايلندی را مي پوشند
مبارك.
روز زن بر دخترهايي كه با پانچو
مسابقه شنا ميدهند
مبارك.
روز زن بر زنهاي منتظر زير چراغ برق،
روز زن بر زنهاي روي منبر ،
روز زن بر زنهاي پشت در ورزشگاه،
روز زن بر دخترهاي روی سكو ،
روز زن بر همه مبارك.
#یلدا_صادقی
@sobhosher
مبارك.
روز زن بر عترتهاي پرده نشين
كه چادرهاي ابريشمين دارند
و در قصرهايشان
پاي شوهر را در تشت شير ميگذارند مبارك.
روز زن بر زنهاي هميشه خسته ای كه
سر آستين مانتوهايشان سابيده است وآرزوي بودن در خانه چهل متريشان را دارند
مبارك.
روز زن بر دخترهايي كه
صورت هايشان را از فرط جراحي
زيبايي ، مثله كرده اند ولي هنوز
نگاهشان بي اعتماد به نفس است
مبارك .
روز زن بر دخترهايي كه اجازه
ندارند پشت لبهايشان را بند بندازند
ونگاه شرمنده دارند
مبارك.
روز زن بر دخترهايي كه در مهماني خانوادگي لباس كارگرهای جنسی تايلندی را مي پوشند
مبارك.
روز زن بر دخترهايي كه با پانچو
مسابقه شنا ميدهند
مبارك.
روز زن بر زنهاي منتظر زير چراغ برق،
روز زن بر زنهاي روي منبر ،
روز زن بر زنهاي پشت در ورزشگاه،
روز زن بر دخترهاي روی سكو ،
روز زن بر همه مبارك.
#یلدا_صادقی
@sobhosher
━•··•✦❁💟❁✦•··•━
*خداوند بهترین یاور ماست*
━•··•✦❁🧿❁✦•··•━
#شعرديروز
━•··•✦❁✳️❁✦•··•━
اگر تو فارغی از حال دوستان یارا
فراغت از تو میسر نمیشود ما را
تو را در آینه دیدن جمال طلعت خویش
بیان کند که چه بودست ناشکیبا را
بیا که وقت بهارست تا من و تو به هم
به دیگران بگذاریم باغ و صحرا را
به جای سرو بلند ایستاده بر لب جوی
چرا نظر نکنی یار سروبالا را
شمایلی که در اوصاف حسن ترکیبش
مجال نطق نماند زبان گویا را
که گفت در رخ زیبا نظر خطا باشد
خطا بود که نبینند روی زیبا را
به دوستی که اگر زهر باشد از دستت
چنان به ذوق ارادت خورم که حلوا را
کسی ملامت وامق کند به نادانی
حبیب من که ندیدست روی عذرا را
گرفتم آتش پنهان خبر نمیداری
نگاه مینکنی آب چشم پیدا را
نگفتمت که به یغما رود دلت سعدی
چو دل به عشق دهی دلبران یغما را
هنوز با همه دردم امید درمانست
که آخری بود آخر شبان #یلدا را
✍🏻: #سعدى
━•··•✦❁💟❁✦•··•━
✋🏼درود و ادب، بالا بلند آرزوهاتان دست يافتنى🙏🏻💐
━•··•✦❁💟❁✦•··•━
@sobhosher
*خداوند بهترین یاور ماست*
━•··•✦❁🧿❁✦•··•━
#شعرديروز
━•··•✦❁✳️❁✦•··•━
اگر تو فارغی از حال دوستان یارا
فراغت از تو میسر نمیشود ما را
تو را در آینه دیدن جمال طلعت خویش
بیان کند که چه بودست ناشکیبا را
بیا که وقت بهارست تا من و تو به هم
به دیگران بگذاریم باغ و صحرا را
به جای سرو بلند ایستاده بر لب جوی
چرا نظر نکنی یار سروبالا را
شمایلی که در اوصاف حسن ترکیبش
مجال نطق نماند زبان گویا را
که گفت در رخ زیبا نظر خطا باشد
خطا بود که نبینند روی زیبا را
به دوستی که اگر زهر باشد از دستت
چنان به ذوق ارادت خورم که حلوا را
کسی ملامت وامق کند به نادانی
حبیب من که ندیدست روی عذرا را
گرفتم آتش پنهان خبر نمیداری
نگاه مینکنی آب چشم پیدا را
نگفتمت که به یغما رود دلت سعدی
چو دل به عشق دهی دلبران یغما را
هنوز با همه دردم امید درمانست
که آخری بود آخر شبان #یلدا را
✍🏻: #سعدى
━•··•✦❁💟❁✦•··•━
✋🏼درود و ادب، بالا بلند آرزوهاتان دست يافتنى🙏🏻💐
━•··•✦❁💟❁✦•··•━
@sobhosher
━•··•✦❁💟❁✦•··•━
*خداوند بهترین یاور ماست*
━•··•✦❁🧿❁✦•··•━
#شعرامروز
━•··•✦❁✳️❁✦•··•━
چه آرام میگذرد از پهنای این لحظه سایه
اگر دیوارها فراموش کنند چه میشود
اگر درختان فراموش کنند
اگر سایه خودش فراموش کند
و چیزی بر چیزی دیگر تکیه نکند
کدام دست باقی میماند
کدام لحظه
آرام به من بگو
برای سایهها چند رنگ بگذارم
چند خط
چند هاشور
شاید خورشید را باید بگردم
یادش بیاید سایه حقِ زندگی دارد
✍🏻: #یلدا_شعبانی
━··•✦❁💟❁✦•··•━
@sobhosher
*خداوند بهترین یاور ماست*
━•··•✦❁🧿❁✦•··•━
#شعرامروز
━•··•✦❁✳️❁✦•··•━
چه آرام میگذرد از پهنای این لحظه سایه
اگر دیوارها فراموش کنند چه میشود
اگر درختان فراموش کنند
اگر سایه خودش فراموش کند
و چیزی بر چیزی دیگر تکیه نکند
کدام دست باقی میماند
کدام لحظه
آرام به من بگو
برای سایهها چند رنگ بگذارم
چند خط
چند هاشور
شاید خورشید را باید بگردم
یادش بیاید سایه حقِ زندگی دارد
✍🏻: #یلدا_شعبانی
━··•✦❁💟❁✦•··•━
@sobhosher