#شب_چله بزرگداشت دانش در دوران باستان
#فریدون_جنیدی
#بنیادنیشابور

نياكان ما،7000سال پيش،به گاه‌شماری خورشيدی دست یافته با تفكر دريافتند نخستین شب زمستان بلندترين شب سال است.

آنها دريافتند كه گاه‌شماری بر پايه ماه نمیتواند درست باشد.
پس به پژوهش حركت خورشيد پرداخته و گاه‌شماری خود را بر پايه آن گذاشتند.
آنها حركت خورشيد را در برج‌های آسمان اندازه‌گيری كردند و برای هر برجی نامی گذاشتند.
آنها دريافتند هنگامی كه برآمدن خورشيد با برآمدن برج بره یک زمان باشد، اول بهار است و روز و شب با هم برابر است.
آنها مانند ما میتوانستند در شب 6 برج را ببينند. از سر شب يكی یکی برج‌ها از جلوی چشم‌ها میگذرند.برج بره سپس برج گاو و...آنها میدانستند 6برج ديگر كه ديده نمی شوند در آنسوی زمين هستند و مردمانی در آنسوی زمين 6برج ديگر را می بینند.
آنها دريافتند كه اول پاييز و بهار روز و شب برابر و در اول تابستان روز بلندتر از شب است.
آنها گاه‌شماری خود را بر اساس 40روز، 40روز تقسيم كردند.
اما پس از مدتی اين روزها به 30روز تغيير كرد و ماه 30روزه شد.

نباشد بهار و زمستان پديد
نيارند هنگام رامش نوید
#شاهنامه

@sobhosher

#شب_چله(يلدا) در ادبيات فارسى📚
#شاهنامه_شب چله

📖در شاهنامه فردوسی داستان شب چله را با داستان بیژن و منیژه می شناسیم .عاشقان راستین که برای بیرون کشیدن صداقت و وفا،مهر و شرافت از چاه ناآگاهی تلاش ها می کنند.
🔹همسر فردوسی داستان بیژن و منیژه را برای او تعریف می کند. داستانی که باید خواند . داستانی که نقالان در مراسم یلدا آن را برای علاقمندان به هنر نقالی تعریف می کنند. داستان بیژن و منیژه یکی از داستان‌های معروف کتاب شاهنامه، کتاب
حماسی ایرانیان به زبان فارسی است. این داستان روایت عشق بیژن پسر گیو و منیژه دختر افراسیاب است.

🔹و #فردوسی چنین بازگو می کند:🍂🍁

شبی چون شبه روی شسته بقیر
نه بهرام پیدا نه کیوان نه تیر

دگرگونه آرایشی کرد ماه بسیچ گذر کرد بر پیشگاه

شده تیره اندر سرای درنگ
میان کرده باریک و دل کرده تنگ

ز تاجش سه بهره شده لاژورد سپرده هوا را بزنگار و گرد

سپاه شب تیره بر دشت و راغ یکی فرش گسترده از پرزاغ

نموده ز هر سو بچشم اهرمن چو مار سیه باز کرده دهن

#یلدا جشن پیروزی روشنی بر تاریکی است . جشنی با ده هزار سال سابقه و ترویج داستان خوانی و داستان سرایی و انتقال پند و حکمت بزرگان به خانواده و جوانان فامیل .

🔻پیام این بود: ” بلندای شب و سکوت شب ، برای آموزش است . #شب_چله بلند ترین شب سال قرار است به پایان برسد، یعنی نادانی و تاریکی و جهل می رود تا جای خود را به بلند ترین روز سال بسپارد یعنی خورشید آگاهی طلوع کند وسپیده خرد بردمد.

🔺بلند ترین تاریکی برود ، بلند ترین #دانایی به جایش بنشیند . بلند ترین نادانی می رود تا، بلند ترین دانایی بیاید (با خواندن و مطالعه).با انتقال دانش .
🍂🍁
بیاورد شمع و بیامد بباغ
برافروخت رخشنده شمع و چراغ

می آورد و نار و ترنج و بهی
زدوده یکی جام شاهنشهی

مرا گفت برخیز و دل شاددار
روان را ز درد و غم آزاد دار

نگر تا که دل را نداری تباه
ز اندیشه و داد فریاد خواه

جهان چون گذاری همی بگذرد
خردمند مردم چرا غم خورد

گهی می گسارید و گه چنگ ساخت
تو گفتی که هاروت نیرنگ ساخت

دلم بر همه کام پیروز کرد
که بر من شب تیره نوروز کرد

بدان سرو بن گفتم ای ماهروی
یکی داستان امشبم بازگونی


🔸شاعران ديگر فارسى زبان نيز از چند زاویه به یلدا نگاه می‌کنند و در چگونگی این نگاه است که دست به ایجاد تصاویر گوناگون شعری می‌زنند. شب یلدا، سیاه است و دراز؛ به مانند زلف معشوق. #شب_چله را باید به امید پیروزی مهر تحمل کرد و چنین است که شاعران روز‌های دوری خود از معشوق را به آن همانند می‌کنند. در #شب_چله ستیز و رویارویی اورمزد و اهریمن است که باید به پیروزی اورمزد امیدوار بود و امید را از دست نداد. گاهی هم در شعر و ادبیات معاصر دوره‌های استبدادی خوانین را نیز به شب یلدا تشبیه کرده‌اند.
در لغتنامه‌ی دهخدا نمونه‌هایی در پیوند به چگونگی کاربرد یلدا در شعر شاعران آمده است که نمونه‌هایی را این جا نقل می‌کنیم:

◽️◽️🍁🍂
چون از خم زلف چهره بنمایی
خورشید براید از شب یلدا
#قاآنی
◽️🍂
ای لعل لبت به دلنوازی مشهور

وی روی خوشت به ترکتازی مشهور

با زلف توقصه‌ای است ما را مشکل

همچون شب یلدا به درازی مشهور

#عبیدزاکانی
🍂🍁◽️
قندیل فروزی به شب قدر به مسجد

مسجد شده چون روز و دلت چون شب یلدا

#ناصرخسرو

◽️🍂🍁

چون حلقه ربایند به نیزه، تو به نیزه

خال از رخ زنگی بربایی شب یلدا

#عنصری
🍁🍂◽️

چشم جان را سرمه‌اش اعمی کند

روز روشن را شب یلدا کند

#اقبال_لاهورى

◽️🍁🍂
همه شب‌های غم آبستن روز طرب است

یوسف روز به چاه شب یلدا بینند

#خاقانی
🍂◽️

باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش

صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود

#سعدی
🍂
هنوز با همه دردم امید درمان است

که آخری بود آخر شبان یلدا را
#سعدی
🍁
نظر به روی تو هر بامداد نوروز است

شب فراق تو هر شب که هست یلداییست
#سعدی
◽️🍂

تا در سر زلفش نکنی جان گرامی

پیش تو حدیث شب یلدا نتوان گفت

#خواجوی_کرمانی

🍂🍁🍁🍂
#شب_چله خجسته و مبارك

@sobhosher

‍ 🍂🍁
#شب_چله
🍉🍉
✨💫🌨☃️
نام ایرانی #شب_یلدا ، #شب_چله است 🌨که بلندترین شب سال در نیم‌کره شمالی است.🌙🌍

🔸این شب بین” زمان فرورفتن آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا برآمدن آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان)” گفته می‌شود.
این شب در نیم‌کره شمالی با #انقلاب_زمستانی برابر است و به همین دلیل از آن زمان به بعد طول روز بیش‌تر و طول شب کوتاه‌تر می‌شود.
🔹مراسم شب چله از طریق ایران به قلمرو رومیان راه یافت و جشن «ساتورن» خوانده می شود.
🔅به گفته دکتر الهام باقری شب چله به میتراییسم و آیین مهرپرستی بازمی‌گردد. قدمت این آیین در ایران به بیش از پنج هزار سال می‌رسد. 🔺طبق این آیین در آخرین روز پاییز که بلندترین شب سال است خورشید یا همان مهر متولدمی شود و این زمینه جشن بزرگی برای ایرانیان باستان بود.
🔻جالب است بدانیم که نیاکان ما پنج هزار سال پیش توانسته بودند تفاوت #یک‌دقیقه‌ای شب چله نسبت به دیگر شب‌های سال را محاسبه کنند.
🔸نکته جالب‌تر اینکه دلیل باور آنان بر تولد خورشید در شب چله هم یک دلیل علمی است آن‌هم محل🌛 🌏 قرارگیری زمین در وضعیتی که فاصله زیادی از ماه دارد و به‌نوعی در تاریکی بسیار شب سرانجام خورشید متولد می‌شود.

🔺#میتراییسم برآمده از #آیین_مهر که در بین رومی‌ها و اروپاییان بسیار رسوخ کرد حتی بسیاری از مراسم‌هایی که امروز موردتوجه جهانیان است برگرفته از این آیین است.
🔹شب چله برای اروپاییان هم اهمیت یافت البته به شکلی دیگر با باوری متفاوت، در دوره اشکانیان آیین مهرپرستی حتی در تاریخ تولد حضرت مسیح هم تأثیر گذاشت، به‌طوری‌که مسیحیانی که باور بر مرگ مسیح نداشتند و اعتقادشان به عروج آن حضرت بود به‌نوعی تولد او خورشید را یکی دانستند.

🔻تا صدها سال پس از دوره اشکانیان روز تولد مسیح و شب چله در یک تاریخ و امروز هم با اندک تغییری می‌توان متوجه این اتفاق بود. درواقع مسیحیان تولد مسیح را به تولد خورشید نسبت داده‌اند.

شاید این تنها نشانه رسوخ آیین میتراییسم در میان مسیحیان و همچنین اروپاییان نباشد اما نشانه خوبی بر تأثیر شب چله بر فرهنگ آنان است.
◾️#یلدا را با واژه‌ی نویل، از ریشه‌ی ناتالیس (Natalis) رومی برابر دانسته‌اند که به مفهوم تولد است؛ یعنی تولد یا میلاد خورشید، مهر یا میترا. گویند رومیان آن را ناتالیس انویکتوس (Natalis Inoviktos) ـ روز تولد مهر شکست‌ناپذیر ـ می‌خواندند.

🔹در شب چله، دو مفهوم متضاد نهفته است. یکی این که اين شب، درازترین و سیاه‌ترین شب سال است و در تمام این شب #اهریمن با #اورمزد در ستیز است. شب مقابله‌ی شیطان است با مهر؛ ستیز ظلمت است با نور. چون درازترین شب است، پس درازترین حمله‌ی شیطان بر اورمزد در همین شب است.
🔻از این دیدگاه، قدیمیان شب چله راشب مبارک نمی‌دانستند و آن را #نحس می‌خواندند. چنین بود که تمام شب، چراغ روشن می‌داشتند و شب‌زنده‌داری می‌کردند؛ آتش می‌افروختند تا در روشنایی چراغ و آتش، اهریمن نتواند به خانه‌های آن هاراه یابد. گویی بدین‌گونه می‌خواسته‌اند تا اورمزد را و نور را و نیکی را در پیروزی بر اهریمن و تاریکی یاری رسانند؛
باوری که دکتر معین هم در کتاب خود به آن اشاره‌کرده است. طولانی بودن این شب نسب به دیگر شب‌های سال و شوم بودن که باعث شده مردم نخواهند به‌تنهایی آن را بگذرانند و با خوردن نعمت‌ها و جمع شدن دورهم آن را سپری می‌کنند.


🔸اما در بُعد دیگر، اهریمن نماد تاریکی و زشتی است، در این ستیز سرانجام شکست می‌خورد و میترای شکست‌ناپذیر با نور و گرمای خویش بر او پیروز می‌شود، 💥☀️مهر تولد می‌یابد و پس از آن، روز و روشنی است که فزونی می‌گیرد و روز‌ها درازترمی شود. مردم، در پایان شب چله در انتظار طلوع خورشید🌞 که مظهر میتراست، می‌مانند و چون خورشید طلوع می‌کند، در حقیقت همان تجسم میترای پیروزمند است که از جنگ با اهریمن می‌آید. مردم این خورشید را، خورشید تازه و نو می‌انگاشتند و از این جهت، اين شب 🌤را شب میلاد و زایش مهر. و همه‌ساله با آیین‌های خاصی، آن را گرامی می‌داشتند و به همین‌گونه نخستین روز #دیماه یا #جدی را نیز جشن می‌گرفتند که با بیست و یکم دسامبر برابر بوده است.

ادامه دارد..
@sobhosher

‍ #شب_چله 💫☀️🍉🍉
بهردوم
🍂🍁
🔹گفته می‌شود که ریشه‌های گرامیداشت #شب_چله، از همان دوره‌های آیین میترایی در میان آریاییان وجود داشته است. این تجلیل از شب چله یا برگزاری #جشن_یلدا در تاریخ و فرهنگ آریاییان، ریشه‌ی بسیار درازی دارد و باور‌ها چنین است که چنین امری به همان دوره‌های میترایی می‌رسد و حتا گاهی نیز گفته شده است که از آن نیز، آن‌سو‌تر می‌رود.

🔸📚دانشمندان دراین زمینه، عمدتا، به دو منبع اشاره می‌کنند که در پیوند به چگونگی #آیین_یلدا و #جشن « #دیگان» یا جشن نخستین روز دیماه چیزهایی ـ و آن هم نه به تفصیل ـ گفته شده است؛
١- نخست زین‌الخبار گردیزی است و
٢- دوم آثارالباقیه‌ی ابوریجان‌البیرونی

🔻البیرونی نقل كرده است که «پادشاه از تخت شاهی به زیر می‌آمد و جامه سپید می‌پوشید و در بیابان بر فرش‌های سپید می‌نشست و دربان‌ها و یساولان و قراولان را که هیبت ملک بدان‌هاست، به کنار می‌راند و در امور دنیا فارغ‌البال نظر می‌کرد و هرکس که نیازمند می‌شد، که با پادشاه سخن گوید، خواه که گدا باشد، یا دارا و شریف باشد یا وضیع بدون هیچ حاجب و دربانی به نزد پادشاه می‌رفت و بدون هیچ مانعی، با او گفتگو می‌کرد. در این روز پادشاه با دهقانان و برزیگران مجالست می‌کرد و در یک سفره با ایشان غذا می‌خورد و می‌گفت: من امروز مانند یکی از شما هستم و من با شما برادر هستم زیرا قوام دنیا به کارهایی است که به دست شما می‌شود و قوام عمارت آن هم به پادشاه است. نه پادشاه را از رعیت گریزی است و نه رعیت را از پادشاه و چون حقیقت امر چنین شد، پس من که پادشاه هستم، با شما برزیگران برادر خواهم بود و مانند دو برادر، مهربان خواهیم بود.»

🔺در پیوند به این روایت آمده است که از بیرونی دیدگاه‌های همگونی وجود ندارد.
◽️شماری از پژوهشگران باور ندارند که چنین رسمی پیوسته در میان سلسله‌ی شاهان آریایی وجود داشته است، بلکه اندیشیده می‌شود که ممکن پادشاهی در زمان بیرونی یا زمان نزدیک به او چنین آیینی را بر پا کرده باشد. 🍂🍁
🔸به هر حال دو نکته در روایت بیرونی بسیار مهم به نظر می‌آید. 🔻نخست این که در جشن نخستین روز دیماه که در حقیقت همان جشن تولد مهر یا خورشید است ـ و آغاز سال بود ـ شاهان چنان جشن نوروز بار عام می‌دادند، همگان را ـ بدون استثنا و به دور از نگاه حاجبان و دربانان ـ می‌پذیرفتند. به سخنان آن‌ها گوش می‌داند و به مشکلات‌شان رسیدگی می‌کردند.
🔺نکته‌ی دیگر این که با مردم بر سر یک سفره نان می‌خوردند و این سفره، سفره‌ی خاصی بوده است. بدین‌گونه پادشاهان پیوند خود و مردم را استوار‌تر می‌ساختند و رابطه‌ی خود با مردم را، رابطه‌ی برادری می‌خواندند. از این نقطه‌نظر، شب چله و روز دیماه نه تنها با خورشید و مهر پیوند استواری داشته؛ بلکه در زندگی سیاسی مردمان باستان و کشورداری شاهان نیز از اهمیت بزرگی برخوردار بوده است.
🍪🍩🍭🍡🍧🍉
🔶آداب ویژه در میان برخی ایرانیان کهن

🔹گستردن سفره ای از خوراکی های گوناگون ریشه در یکی از مراسم آیین مهر دارد که ” بزم مهر “ یا مهمانی مهر نام داشت.

🔺در این مراسم سفره ای آیینی گسترده می شد و پیروان مهر به نشانه همسانی و برابری و استواری در پیمان با همدیگر و با خداوند ، با یکدیگر همسفره و هم پیاله می شدند و به خوردن گوشت گاو و بعد ها نان مقدس درَونَ ( Draona ) و نوشیدن آشامیدنی مقدس هَومَ ( Haoma ) می پرداختند.

🔻گستردن این سفره آیینی هنوز نیز در بین زرتشتیان با نام ” میَزد” ( Myazd ) متداول است که بر آن خوراکی هایی همچون نان ، سیروگ ( نوعی نان روغنی ) ، انواع میوه ، شیرینی و آجیل لرک ( Lork ) که مخلوطی از مغز پسته ، بادام ، گردو ، فندق ، کشمش سبز، برگه زردآلو ، خرما خشکه و چند نمونه خشکبار دیگر است ، می نهند و پس از نیایش ، خوراکی ها بین حاضران پخش می شود و آن ها به نشانه تبرک از آن ها می خورند.
🔺این خوراکی ها را در بیشتر نواحی « شب چَره » می نامند و معمولا شامل هفت نوع میوه و آجیل هفت مغز می باشد. البته گاهی شمار آن ها از هفت نوع بیشتر می شود و افزون بر آن انواع شیرینی سنتی و غیر سنتی نیز تهیه می شود.
ادامه دارد...
@sobhosher

‍ #موسيقى_خوب_بشنويم
#شب_چله
🎧🎼🎶🎵🍁🎧🍉
شب یلدا عجب شیرین شبی تو بلند آوازه و پرهیبتی تو
نروید صبح فردا جز به تأخیر شب چله پر از نقل تری تو
انار و سیب و گردو هندوانه زنند چشم که اینک دلبری تو
خدایا این شب یلدا چه زیباست به شب های دگر تاج سری تو
شب یلداست دور هم نشینیم زنیم فالی و احوالی ببینیم
ز هر بیت کتاب شعر حافظ در این شب شاخه گلهای بچینیم

آواى: #مصطفى_دهقانى

@sobhosher

‍ #موسيقى_خوب_بشنويم
#شب_چله
🎧🎼🎶🎵🍁🎧🍉

شب شب یلدا شد شب شب یلدا شد , شب شب یلدا شد شب شب یلدا شد
باز دل شیدا شد و رسوا شد و بیتاب شد شب شب یلدا شد و عاشق شد و بیخواب شد
مهربونی و هم زبونی و از سر شب شروع کن زخم کهنه ی این دله منو با خنده هات رفو کن
حافظو بردار و بیار شور غزل بگیریم قاب خاطرات امشبو تویه بغل بگیریم
شب شب یلدا شد شب شب یلدا شد , شب شب یلدا شد شب شب یلدا شد

چله ی زمستون رسیده دوباره بارونه عاشقی میخواد بباره
چایی رو بردار بیار میخوام برات بخونم یه امشبو تا دل صبح کنار تو بمونم
بوی پیرهن مادر بزرگ شمعدونیه پدر بزرگ باز شده این دل دیوونه مستونه آواز میخونه
باز شده این دل دیوونه مستونه آواز میخونه آی
شب شب یلدا شد شب شب یلدا شد , شب شب یلدا شد شب شب یلدا شد
باز دل شیدا شد و رسوا شد و بیتاب شد شب شب یلدا شد و عاشق شد و بیخواب شد
مهربونی و هم زبونی و از سر شب شروع کن زخم کهنه ی این دله منو با خنده هات رفو کن
حافظو بردار و بیار شور غزل بگیریم قاب خاطرات امشبو تویه بغل بگیریم

آواى: #مصطفى_راغب
شادمانيهاتون بلند دامان💐🥰
@sobhosher

🍁🍂🍉
● آيين هاي جشن #شب_چله
🍉🍉
از آيين هاي شب چله در ايران،
تفال با ديوان حافظ است. مردم ديوان اشعار لسان الغيب را با نيت بهروزي و شادكامي مي گشايند و فال دل خويش را از او طلب
مي كنند.
در جاهايى از سرزمينمان هنوز #شاهنامه_خواني مرسوم است. و
بازگويي خاطرات و قصه گويي پدربزرگ ها و مادربزرگ ها نيز يكي از مواردي است كه شب چله را براي خانواده ايراني دلپذيرتر مي كند. اما همه اينها ترفندهايي است تا خانواده ها گرد يكديگر آيند و بلندترين شب سال را با شادي و خرسندي به سپيده برسانند.
در سراسر ايران زمين، جايي را نمي يابيد كه خوردن هندوانه در شب چله جزء آداب و شيوه آن نباشد. در جاهاي گوناگون ايران، گونه هاي تنقلات و خوراكي ها به تبع شيوه زندگي مردم منطقه مرسوم است اما هندوانه ميوه اي است كه هيچ گاه از قلم نمي افتد، زيرا شمار زيادى به اين باورند كه اگر مقداري هندوانه در شب چله بخورند در سراسر چله بزرگ و كوچك يعني زمستاني كه در پيش دارند سرما و بيماري بر آنها غلبه نخواهد كرد.
پژوهشگران بر این باورند که خوردن هندوانه و انار در این شب معنایی رمزگونه در خود نهفته دارد و هندوانه و انار سرخ و گرد نمادی از گرمای مهر در شب سرد زمستان هستند.
🔥🌦
مردم #شيراز در شب چله به شب زنده داري مي پردازند و برخي نيز بسياري از دوستان و بستگان خود را دعوت مي كنند. آنها در اين شب سفره يي مي گسترانند كه بي شباهت به سفره هفت سين نوروز نيست و در آن آينه را جاي مي دهند. گونه هاي بي شمار آجيل و تنقلاتي چون نخودچي، كشمش، حلواشكري، رنگينك و خرما و ميوه هايي چون انار و به ويژه هندوانه خوراكي هاي اين شب را تشكيل مي دهند.
در #آذربايجان مردم هندوانه چله (چيله قارپوزي) مي خوردند و باور دارند كه با خوردن هندوانه لرز و سوز و سرما به تن آنها تاثيري ندارد.
در #اردبيل رسم است كه مردم، چله بزرگ را سوگند مي دهند كه زياد سخت نگيرد و معمولاً گندم برشته (قورقا) و هندوانه و سبزه و مغزگردو و نخودچي و كشمش مي خورند. در گيلان هندوانه را حتماً فراهم مي كنند و باورمندند كه هركس در شب چله هندوانه بخورد در تابستان احساس تشنگي نمي كند و در زمستان سرما را حس نخواهد كرد. «آوكونوس» يكي ديگر از ميوه هايي است كه در اين منطقه در شب چله رواج دارد و به روش خاصي تهيه مي شود.
🍂🍁در فصل پاييز، ازگيل خام را در خمره مي ريزند، خمره را پر از آب مي كنند و كمي نمك هم به آن مي افزايند و در خم را مي بندند و در گوشه يي خارج از هواي گرم اتاق مي گذارند، ازگيل سفت و خام، پس از مدتي پخته و آبدار و خوشمزه مي شود.
🍂آوكونوس (ازگيل) در اغلب خانه هاي #گيلان تا بهار آينده يافت مي شود و هر زمان هوس كنند ازگيل و تازه و پخته را از خم بيرون مي آورند و آن را با گلپر و نمك در سينه كش آفتاب مي خورند.
بنا به روايت مردم #كرمان تا سحر انتظار مي كشند تا از قارون افسانه يي استقبال كنند. قارون در پوشاك هيزم شكن براي خانواده هاي فقير تكه هاي چوب مي آورد. اين چوب ها به زر دگرگون مي شوند و براي آن خانواده، ثروت و روزي به همراه مي آورند.

🍁🍉🧖🏻‍♀️شب چله برای تازه #عروسان و تازه #داماد ها👫

ازآدابی که در بیشتر خانواده های ایرانی متداول است ، بَُردن « شب چله ای » یا هدایای ویژه شب چله ( یلدا ) برای نوعروسان و تازه دامادان است.
💑
معمولا در خانواده هایی که به تازگی بین یک زوج جوان خطبه عقد خوانده شده اما هنور زندگی مشترک را به صورت رسمی آغاز نکرده اند ، در شب چله مادر داماد به همراه مجموعه ای از خوراکی های ویژه شب یلدا که با ذوق و سلیقه خاصی آراسته شده اند ، هدایای دیگری همچون لباس یا پارچه و طلا تهیه نموده و برای عروس می فرستد.
👨‍❤️‍👨
این عمل به صورت متقابل از سوی مادر عروس نیز صورت می گیرد که البته زمان آن در برخی مناطق یک شب بعد از شب چله و در بیشتر مناطق نخستین شب چله پس از آغاز زندگی مشترک زوج جوان در خانه بخت خواهد بود.
@sobhosher

#شب_چله(يلدا) در ادبيات فارسى📚
#شاهنامه_شب چله

📖در شاهنامه فردوسی داستان شب چله را با داستان بیژن و منیژه می شناسیم .عاشقان راستین که برای بیرون کشیدن صداقت و وفا،مهر و شرافت از چاه ناآگاهی تلاش ها می کنند.
🔹همسر فردوسی داستان بیژن و منیژه را برای او تعریف می کند. داستانی که باید خواند . داستانی که نقالان در مراسم یلدا آن را برای علاقمندان به هنر نقالی تعریف می کنند. داستان بیژن و منیژه یکی از داستان‌های معروف کتاب شاهنامه، کتاب
حماسی ایرانیان به زبان فارسی است. این داستان روایت عشق بیژن پسر گیو و منیژه دختر افراسیاب است.

🔹و #فردوسی چنین بازگو می کند:🍂🍁

شبی چون شبه روی شسته بقیر
نه بهرام پیدا نه کیوان نه تیر

دگرگونه آرایشی کرد ماه بسیچ گذر کرد بر پیشگاه

شده تیره اندر سرای درنگ
میان کرده باریک و دل کرده تنگ

ز تاجش سه بهره شده لاژورد سپرده هوا را بزنگار و گرد

سپاه شب تیره بر دشت و راغ یکی فرش گسترده از پرزاغ

نموده ز هر سو بچشم اهرمن چو مار سیه باز کرده دهن

#یلدا جشن پیروزی روشنی بر تاریکی است . جشنی با ده هزار سال سابقه و ترویج داستان خوانی و داستان سرایی و انتقال پند و حکمت بزرگان به خانواده و جوانان فامیل .

🔻پیام این بود: ” بلندای شب و سکوت شب ، برای آموزش است . #شب_چله بلند ترین شب سال قرار است به پایان برسد، یعنی نادانی و تاریکی و جهل می رود تا جای خود را به بلند ترین روز سال بسپارد یعنی خورشید آگاهی طلوع کند وسپیده خرد بردمد.

🔺بلند ترین تاریکی برود ، بلند ترین #دانایی به جایش بنشیند . بلند ترین نادانی می رود تا، بلند ترین دانایی بیاید (با خواندن و مطالعه).با انتقال دانش .
🍂🍁
بیاورد شمع و بیامد بباغ
برافروخت رخشنده شمع و چراغ

می آورد و نار و ترنج و بهی
زدوده یکی جام شاهنشهی

مرا گفت برخیز و دل شاددار
روان را ز درد و غم آزاد دار

نگر تا که دل را نداری تباه
ز اندیشه و داد فریاد خواه

جهان چون گذاری همی بگذرد
خردمند مردم چرا غم خورد

گهی می گسارید و گه چنگ ساخت
تو گفتی که هاروت نیرنگ ساخت

دلم بر همه کام پیروز کرد
که بر من شب تیره نوروز کرد

بدان سرو بن گفتم ای ماهروی
یکی داستان امشبم بازگونی


🔸شاعران ديگر فارسى زبان نيز از چند زاویه به یلدا نگاه می‌کنند و در چگونگی این نگاه است که دست به ایجاد تصاویر گوناگون شعری می‌زنند. شب یلدا، سیاه است و دراز؛ به مانند زلف معشوق. #شب_چله را باید به امید پیروزی مهر تحمل کرد و چنین است که شاعران روز‌های دوری خود از معشوق را به آن همانند می‌کنند. در #شب_چله ستیز و رویارویی اورمزد و اهریمن است که باید به پیروزی اورمزد امیدوار بود و امید را از دست نداد. گاهی هم در شعر و ادبیات معاصر دوره‌های استبدادی خوانین را نیز به شب یلدا تشبیه کرده‌اند.
در لغتنامه‌ی دهخدا نمونه‌هایی در پیوند به چگونگی کاربرد یلدا در شعر شاعران آمده است که نمونه‌هایی را این جا نقل می‌کنیم:

◽️◽️🍁🍂
چون از خم زلف چهره بنمایی
خورشید براید از شب یلدا
#قاآنی
◽️🍂
ای لعل لبت به دلنوازی مشهور

وی روی خوشت به ترکتازی مشهور

با زلف توقصه‌ای است ما را مشکل

همچون شب یلدا به درازی مشهور

#عبیدزاکانی
🍂🍁◽️
قندیل فروزی به شب قدر به مسجد

مسجد شده چون روز و دلت چون شب یلدا

#ناصرخسرو

◽️🍂🍁

چون حلقه ربایند به نیزه، تو به نیزه

خال از رخ زنگی بربایی شب یلدا

#عنصری
🍁🍂◽️

چشم جان را سرمه‌اش اعمی کند

روز روشن را شب یلدا کند

#اقبال_لاهورى

◽️🍁🍂
همه شب‌های غم آبستن روز طرب است

یوسف روز به چاه شب یلدا بینند

#خاقانی
🍂◽️

باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش

صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود

#سعدی
🍂
هنوز با همه دردم امید درمان است

که آخری بود آخر شبان یلدا را
#سعدی
🍁
نظر به روی تو هر بامداد نوروز است

شب فراق تو هر شب که هست یلداییست
#سعدی
◽️🍂

تا در سر زلفش نکنی جان گرامی

پیش تو حدیث شب یلدا نتوان گفت

#خواجوی_کرمانی

🍂🍁🍁🍂
#شب_چله خجسته و مبارك

@sobhosher

به مناسبت #شب_چله (یلدا) در روزهای بیست‌و‌نهم و سی‌ام آذرماه کتاب‌های انتشارات دکتر محمود افشار با ۳۰٪ تخفیف عرضه خواهد شد.

علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به دفتر مرکزی بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یا سفارش تلفنی کتاب‌های انتشارات این بنیاد را با تخفیف ویژۀ شب یلدا تهیه کنند.

سفارش کتاب از طریق ارسال پیام مستقیم (دایرکت) به صفحۀ اینستاگرام بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار نیز امکان‌پذیر است.

فهرست تازه‌ترین انتشارات دکتر محمود افشار را از طریق پیوند زیر ملاحظه بفرمایید:

https://t.me/AfsharFoundation/1830

نشانی: تهران، خیابان ولی‌‌عصر، سه‌راه زعفرانیه، خیابان عارف‌نسب، کوی لادن، پلاک ۶

تلفن مرکز پخش و فروش: ۲۲۷۱۳۹۳۶-۲۲۷۱۶۸۳۲

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی و تحکیم وحدت ملی

@AfsharFoundation
@sobhosher

🌞 شب چله(یلدا)، میانجی وای و دی

پیشینه‌ی #شب_چله به هفت هزار سال پیش می‌رسد. هرچند که نمی‌توان زمان رُشمند(دقیق)ی برای پیدایش رویدادهای باستانی پایوَرید(اثبات کرد). یک گمان درباره‌ی پیدایش چله این است که کاسپین‌ها، تیره‌ای از نژاد آریایی و مردمانی دارای فرهنگ والا، یلدا را بنیاد نهادند.
در این شب که هنگامه‌ی افسردگی سال است، مردم گرد هم می‌آیند تا دوستی را پیمانی دوباره بندند. پیمان‌های دوستی در ایران باستان با میانجی‌گری ایزد مهر انجام می‌شد. از این‌رو در باورهای باستانی، مهر در این شب زاده می‌شود. با زایش مهر، خورشید نیز سر می‌زند. خورشید و مهر در باورهای باستانی یکی نبودند ولی پیوندی ناگسستنی داشتند و مهرپرستی در ایران در روزگار پیشازرتشتی فراوانی داشت.
چنانکه گفته شد ایزد مهر در شب یلدا، شبی میان دو ماه زاده شد. ماه آذر به نام ایزد آتش و ماه دی که دیو زمستان را به یاد می‌آورد. یلدا، در میانه‌ی دو روان اهورایی و اهریمنی است. از دیگر سو، مهر نیز میانجی نیروهای نیکی و بدی است. «وای» یا ایزد باد در افسانه‌های ایرانی دو سویه‌ی اهریمنی و اهورایی دارد و «دی» سویه‌ی اهریمنی وای است. بادهای نرم بهاری کار ایزد وای هستند و بادهای سهمگین پاییزی کار دیو وای یا همان دیو دی هستند. یلدا گذرگاهی سخت میان بادهای سرد پاییز و زمستان است و مردم گرد هم می‌آیند تا هراس و تاریکی را با هم پشت‌سر بگذارند و برای روزهای سخت آماده شوند.
گفتنی است در ایران باستان این هر دو ماه زمستانی بودند زیرا ازپایان مهر تا پایان اسپند زمستان بود.


📜 برداشت آزاد از یادداشت: «شبی خوش است»
✍🏼 #سهند_آقایی

فرتور(عکس) پیوست: سنگ‌نگاره‌ی "ایزد مهر" سوار بر گردونه‌ی چهاراسب که هر بامداد از بالای کوه‌های البرز به ایرانیان می‌نگرد.

☀️🍉 goo.gl/NfYRwT
@sobhosher

━•··‏​‏​​‏•✦❁🌸❁✦•‏​‏··•​​‏━

⭕️ #تك_خطى_خاص⭕️

درازای شب یلدای هجران

مپرس از من از آن مشکین رسن پرس

#ابن_حسام_خوسفی
سده ۱۲


━•··‏​‏​​‏•✦❁🌸❁✦•‏​‏··•​​‏━

https://t.me/sobhosher/3260

پیشنهاد #مطالعه #مقاله
عنوان: درباره #شب_چله
۲ص
پیشینهٔ شب چله تا ۶۰۰۰سال پیش
🍁🍉🍂شب چله به شادی
🍁🍉🍂
@sobhosher