@shafiei_kadkani

ـــــــــــــــــــــــ
وطن واقعی من
[با یاد یارِ شاطرِ فرهنگِ ایران]


▪️وطن ما، به یک معنی، سرزمینی‌ست پر از صحراهای فراخ و کوه‌های بلند و رودها و دریاچه‌هایی که در درازای زمان بارها زیر پای مهاجمان مختلف کوفته شده و باز به ‌پا خاسته. ولی ما وطن دیگری هم داریم که در ذهنمان جای دارد. وطنی که #رودکی در آن چنگ می‌نواخت و #فردوسی از خِرَد و دلاوری‌های قهرمانان سخن می‌گفت، و #خیام سرگردانی انسان را بازمی‌نمایاند و #ابوسعید و #نظامی و #سعدی و #مولوی و #حافظ، با استادی حیرت‌انگیز، از ظرایف روان انسان، بیش از همه عشق، سخن می‌گفتند. این وطن را می‌توان از گزند حوادث در امان داشت. وطن من این وطن است.
مرحوم استاد دکتر احسان یارشاطر
[بنیان‌گذار و سرویراستار دانشنامهٔ ایرانیکا، بزرگ‌ترین و جامع‌ترین پروژهٔ بین‌المللی ایران‌شناختی، بنیان‌گذار مرکز مطالعات ایران‌شناسی، و استاد بازنشستهٔ مطالعات ایرانی در دانشگاه کلمبیا نیویورک]
۱۴ فروردین ۱۲۹۹ همدان
۱۰ شهریور ۱۳۹۷ کالیفرنیا
#احسان_یارشاطر
🆔 @Sayehsokhan

یکم بهمن‌ماه زادروز #فردوسی_بزرگ
(روز آموزگار ایرانی)
سخن‌سرای نامی و سراینده‌ی شاهنامه حماسه‌ی ملی ایران بر تمام ایرانیان, پارسی زبانان سراسر جهان, میهن‌دوستان و همه همراهان عزیز خجسته باد.

🆔 @Sayehsokhan

در بزرگداشت #فردوسی

#بازگشت_زال
#همایون_شجریان

🆔 @Sayehsokhan

اردشیر بابکان در عهدنامه‌ای که به پسرش شاپور تقریر می‌کند، علّت سقوط حکومت‌ها را سه چیز می‌داند:
۱- شهریار و حاکمِ ظالم
۲-سپردن کار به فرومایگان و بی‌خردان بجای نخبگان و هنرمندان
۳- فساد مالی و سیرناپذیری قدرتمندان در کسب ثروت.

سرِ تخت شاهان بپیچد سه کار:
نخستین ز بیدادگر‌شهریار؛
دگر آنکه بی سود را برکشد
ز مردِ هنرمند برتر کشد؛
سه دیگر که با گنج خویشی کُنَد
به دینار کوشد که بیشی کُنَد.

#فردوسی
#شاهنامه
(پادشاهی اردشیر بابکان)، ابیات ۵۶۱ تا ۵۶۳

جوش‌دریا

🆔 @Sayehsokhan

«همدلی» یکی از عجیب‌ترین خصلت‌های بَشرهست. اینکه شادیِ کسی شادیِ تو باشد و دردش درد تو

انگار نورون‌های متصل به مغزِ تو امتداد پیدا کرده و وارد بدن و مغز او شده‌اند.  حسی عجیب و باشکوه از «یکی شدن».


‏شعور و وجدان را می‌توان به عضلات تشبیه کرد.
هر عضله‌ای را که به کار نبریم ضعیف و ضعیف‌تر میشود !

#یوستین_گردر



چه گفتند دانندگانِ خرد
که هر کس که بَد کرد کَیفر برد

بمانَد به تیمار دل پر ز درد
چو ما مانده‌ایم ای شهِ زادمرد

هِزَبر جهان‌سوز و نراَژدَها
ز دامِ قضا هم نیابد رها

وُ دیگر که بی‌باک و ناپاک‌دیو
ببرّد ز دل ترسِ گیهان‌خدیو

#فردوسی

🆔 @Sayehsokhan

بخواه آن‌چه خواهی و دیگر ببخش
مکن بر دلِ ما چنین روزْ دَخْش

که داند که فردا چه شاید بُدَن
بدین داستانی نباید زدن

گر این کینه از مغز بیرون کنی
بزرگی و دانش بَراَفزون کنی

بیاسای چندی و با بَد مکوش
سوی مردمی یاز و بازآر هوش

بزرگان به دانش بیابند راه
ز دریا گذر نیست بی‌آشْناه

همان تابشِ مِهر نَتْوان نِهفت
نَه روبَه توان کرد با شیر جفت

به مَردی ز دل دور کُن خشم و کین
جَهان را به چَشم جوانی مبین

به دل خرّمی دار و بگذر ز رود
تو را باد از پاک‌یزدان درود


#فردوسی

#سلام_صبحتون_بخیر
آدینه‌تون متبرک باد!

🆔 @Sayehsokhan

با اینکه #فردوسی داستان‌سرای جنگ‌هاست، و بهترین وصف‌ها را از میدان‌های جنگ و هنرنمایی جنگجویان در شاهنامه می‌خوانیم، با این همه او از جنگ و خونریزی نفرت دارد و آن را ناگزیر و حکم سرنوشت می‌داند. حکیمی که شاهکار خود را به نام «خداوند جان و خرد» آغاز کرده، طبیعی است که قدر جان انسان‌ها را بداند، حتی قدر جان مورچه دانه‌کش را هم بداند. او در جاهای فراوان جنگ را می‌نکوهد. "پیران‌ویسه" در گفتگو با رستم می‌گوید:‌

مرا آشتی بهتر آید ز جنگ‌
نباید گرفتن چنین کار تنگ‌

در جواب او از رستم می‌شنویم که:‌

پلنگ این شناسد که پیکار و جنگ‌
نه خوب است و داند همی کوه و سنگ‌

رستم کوشش فراوان می‌کند که اسفندیار را از جنگ با خود باز دارد. توفیق نمی‌یابد. در آخرین لحظه‌ای که تیر گز را به سوی چشم اسفندیار رها می‌کند، خدا را گواه می‌گیرد که این کار به دلخواه او نیست:‌

همی گفت کای پاک دادار هور
فزاینده دانش و فر و زور

همی بینی این پاک جان مرا
توان مرا، هم روان مرا

که چندین بپیچم که اسفندیار‌
مگر سر بپیچاند از کارزار

تو دانی به بیداد کوشد همی‌
همی جنگ و مردی فرو شد همی‌

به باد افره این گناهم مگیر
تویی آفریننده ماه و تیر

جنگهای ایرانیان در #شاهنامه، هیچ‌گاه به قصد کشورگشایی و تصرف سرزمین دیگران یا تحمیل کیش و آیین خویش یا به چنگ آوردن غنایم جنگی نیست. شاهنامه، حماسه اسکندر و چنگیز و تیمور نیست که از شرق و غرب به ایران می‌تاختند. شاهنامه حماسه مردم ایران است در دفاع از هستی ملی و پایداری ابدی در برابر هرچه اهریمنی و انیرانی است. از آن گذشته، کین‌خواهی کشتگان مظلوم هم از علل جنگ‌هاست، چون جنگ‌های فریدون و منوچهر با سلم و تور به کین‌خواهی ایرج، و جنگ‌های رستم و کیخسرو به کین‌خواهی سیاوش. اساس این است که بیداد و بدی نباید بی‌کیفر بماند:‌


نگر تا چه گفته‌ست مرد خرد
که هرکس که بد کرد، کیفر برد


دکتر محمد امین ریاحی

🆔 @Sayehsokhan

👈#هویت_ایرانی و #شاهنامه
🍃🍃🍃

از عوامل ملیّت و هویّت چند چیز از بقیه مهم‌تر است: زبان مشترک، دین (عقاید مشترک)، نژاد، محدوده جغرافیایی، آداب و رسوم.

زبان ایران باستان از بین رفته و با استقلال نسبی خراسان، زبان این منطقه در حال تبدیل‌شدن به زبان ملّی بود و خود فردوسی از مهم‌ترین شکل‌دهندگان به این زبان جدید ملّی است. دین کهن ایران هم از بین رفته و دین جدیدی از بیرون ایران آمده بود که با مسئله ملیت و هویت تضّاد داشت.

#فردوسی جز به ضرورت به این دین جدید (آن هم شعبه اپوزیسیونی آن) اشاره نکرده اما از سوی دیگر هم می‌داند که دین قدیم دیگر از بین رفته و قابل تجدید حیات نیست، لذا اخلاقیات آن دین قدیم (از قبیل شاد بودن، بی‌آزار بودن، راستگویی و... ) را برجسته می‌کند و می‌توان گفت که بدین ترتیب به فرهنگ کهن تکیه می‌کند.

همان‌طور که از زبان عربی جز آن چند درصدی که ضروری است کمک نمی‌گیرد، از این دین جدید هم جز قلیلی که با اصول کلی دین قدیم در تضاد نیست مطمح نظر او نیست.

یک نکته مهم این است که مورخان کهن خودآگاه و ناخودآگاه سعی کردند دین و فرهنگ ایران باستان را تحریف کرده و با موهومات خراب کنند. چنان‌که مطالب تاریخ طبری و امثال آن در مورد زردشت و دین او پر از غرض‌ورزی‌ها و موهومات است (که پورداوود در مقدمه یشت‌ها اشاره کرده است) از قبیل این که زردشت شاگرد فلان پیامبر بنی اسرائیل بود، اما فردوسی به هیچ‌وجه این کارها را نکرده و مثلا هیچ کوششی در تطبیق رجال ایران باستان با رجال سامی (مانند خلط جمشید و سلیمان یا ابراهیم و زردشت) انجام نداده است.

شاعری به عظمت سعدی دین‌ها را مخلوط کرده و کشیش و برهمن و مغ را خلط کرده است. اما به‌طور کلی شاعرانی که از طریق شاهنامه با دنیای باستان مربوطه شده‌اند کمتر دچار غرض‌ورزی و موهومات شده‌اند از جمله حافظ که چنین تلمیحاتی دارد:
شاه ترکان سخن مدّعیان می‌شنود
شرمی از مظلمه خون سیاوشش باد

اما به هر حال کوشش اجداد نو دین ما در دشمنی با فرهنگ ایران باستان ثمر داد و تا پیش از تحقیقات جدید مسائلی چون آتش‌پرستی و امثال آن را به زردشتیان نسبت می‌دادند.

همان‌طور که قومیّت و نژاد ایرانی در تقابل با نژاد توران و روم قرار گرفته بود یک بار دیگر هم در مقابل اعراب و ترکان قرار گرفت.
محدوده جغرافیایی تغییر کرده بود اما فردوسی به روی خود نمی‌آورد و همان ایران بزرگ را مطرح می‌کند. بر آیین‌های مشترک اقوام ایرانی تکیه دارد: راستی، می خوردن، شادی، دلاوری و امثال آن. بارها از نوروز یاد می‌کند:
ابا فرّ و با برز و پیروز باد
همه روزگارانش نوروز باد

از سوی دیگر، ایرانی با خواندن شاهنامه حس می‌کند که بسیاری از هنرهای او سابقه چند هزار ساله دارد، مثلا تذهیب‌نامه‌ها و کتاب‌ها و...


منبع: شاهِ نامه‌ها، صص ۳۰۱_ ۳۰۳
اثر استاد سیروس شمیسا
هرمس، چ اول ۱۳۹۶

🆔 @Sayehsokhan

بدین شعر تر شیرین ز شاهنشه عجب دارم
که سرتاپای حافظ را چرا در زر نمی‌گیرد

«با اطمینان می‌توان گفت که هیچ ملتی، شاعری از نوع #حافظ ندارد. #فردوسی بیش و کم نظایری در جهان دارد و #سعدی نیز. حتی جلال‌الدین #مولانا هم.
ولی حافظِ ما در فرهنگ بشری بی‌مانند است؛ شاعری که شعر فارسیِ او را زاهدان و عارفان در قنوت نماز به جای ادعیه و آیات عربی بخوانند و در عین حال زندیقان هر دوره‌ای شعر او را آیینه‌ی اندیشه‌های خود بدانند و از نظر “پیر خطاپوش” حافظ که بر قلم صنع چنان اعتراض خطرناکی کرده است شادمان باشند و در زندگی روزانه مردم ما، دیوانش را در کنار قرآن مجید، سر سفره عقد و هفت سین سال نو قرار دهند و با آن فال بگیرند و استخاره کنند. چنین شاعری در جغرافیای کره‌ی زمین و در تاریخ بشریت منحصر به فرد است و همانند ندارد.»

دکتر #شفیعی_کدکنی

🆔 @Sayehsokhan

#بوشهر_زیبا

دعایی فوق‌العاده از #فردوسی

همی خواهم از کردگار جهان
  شناسنده‌ی آشکار و نهان

که باشد ز هر بد نگهدارتان
همه نیکنامی بُوَد یارتان

بگوئید این جمله در گوش باد
که یک تن به گیتی پریشان مباد


سلام. صبح و روز خوبی داشته باشید
صبحتان با  تمام حماسه‌هاي پيروزي شاهنامه درآميخته و سرفرازيتان ابدي باد!

🌺💐🌺

🆔 @Sayehsokhan