Qizim

Dada, deysan takror va takror,
Erkaginam, jonim, shoʻx qizim.
Senga qanday maza – dadang bor,
Mening esa dadam yoʻq, qizim.

Otasizlik xoʻp ogʻir ekan,
Jon-jonimga sanchilar tikan.
Mendan rozi boʻldilarmikan,
Bular savol emas, oʻq, qizim.

Jon boʻgʻzimga tiqilib turar,
Yetmish marta yiqilib, turar.
Faqat menga tikilib turar –
Armonlarning koʻzi loʻq, qizim.

Taqdir deya, demagayman “gʻing”,
Lek bir dardim boʻladi ming-ming.
Men shoʻrlikka achchiq qismatning
Qilganlari doim doʻq, qizim.

Sogʻinch gʻamga alamni ular,
Tigʻ panjasi yuragim tilar,
Oʻlganimning kunidan kular
Bu koʻz, ammo bagʻrim choʻgʻ, qizim.

Men dadangman – dadamdan nishon,
Dadam sharaf, dadajonim shon.
Tushadilar jannatga, ishon,
Bundan juda koʻnglim toʻq, qizim.

Dada, deysan takror va takror,
Erkaginam, jonim, shoʻx qizim.
Qanday maza senga – dadang bor,
Mening esa dadam yoʻq, qizim.

Botirjon Ergashev

@oriftolib

“Yoshlik”ning qadrli o‘quvchilari, Siz uchun yana bir qulaylik!

Endi “Yoshlik” mobil ilovasini telefoningizga o‘rnatib, jurnalning barcha sonlarini o‘qish imkoniga egasiz!

1. Telefon raqamingizni kiritasiz.
2. Agar hali ro‘yxatdan o‘tmagan raqam bo‘lsa, ism-familya va parol kiritish so‘raladi va o‘sha telefon raqamga sms yuboriladi.
3. Xabardagi raqamni kiritish orqali ro‘yxatdan o‘tasiz.
4. Ilovada jurnal sonlari roʻyxati bilan tanishasiz.
5. Agar avval ro‘yxatdan o‘tgan bo‘lsangiz, o‘sha telefon raqam orqali avval qo‘ygan parolingizni terib ilovaga kira olasiz.

Batafsil 👉 https://play.google.com/store/apps/details?id=uz.greatsoft.yoshlik
@yoshlikjurnali
yoshlikjurnali.uz

Xolos: vergul kerakmi yoki yoʻq?

Bu soʻzdan oldin yoki keyin vergul ishlatish juda urf boʻlgan. Lekin doʻppini bir chetga qoʻyib, bundoq oʻylab koʻrilsa, bu soʻz vergul talab qilmasligi ayon boʻladi. Xolos – yuklama. Ayiruv yuklamasi. Faqat, yolgʻiz, -gina kabi ayiruv-chegaralov yuklamalariga sinonim. Maʼnodoshlari bilan vergul ishlatmagan kabi bu soʻz-yuklama bilan ham vergul qoʻllamaslik kerak.

Xolos soʻzi bori-yoʻgʻi, faqat, faqatgina maʼnolarini anglatadi:

Shoirlar aldaydi bizni, jonginam,
Bahor doim emas, uch oydir xolos.
A. Oripov.

Ikromjon oʻz ishlari qolib, Esh polvondan gapirardi xolos.
S. Ahmad, Ufq.

Yuqoridagi ikki jumladagi xolos oʻrnida sinonimlarini ishlatib koʻraylik:

Bahor doim emas, uch oyginadir. Bahor doim emas, faqat uch oydir.

Ikromjon oʻz ishlari qolib, Esh polvondangina gapirardi. Ikromjon oʻz ishlari qolib, faqat Esh polvondan gapirardi.

Yuqoridagi jumlalarda vergul kerak emasligi aniq-tiniq koʻrinib turibdi.

Xolos soʻzi ana xolos iborasi tarkibida ham uchraydi. Bu ibora taajjubni, hayratlanishni ifodalaydi. Bu holatda ham vergul mutlaqo ortiqcha:

Ana xolos! Chin oshiqning gapi emas bu.
K. Yashin, Hamza.

📌 Demak:

Eslatib qoʻydim xolos. ✅
Eslatib qoʻydim, xolos. ❌

Ana xolos! Buyogʻi necha puldan tushdi endi? ✅
Ana, xolos! Buyogʻi necha puldan tushdi endi? ❌

🔄 Mavzuga aloqador:
👉 Ammo, lekin, biroq va vergul
👉 Boshlab: vergul kerakmi yoki yoʻq?
👉 Odatda: vergul kerakmi yoki yoʻq?
👉 Esa: vergul kerakmi yoki yoʻq?

@oriftolib

“Bolalar va yoshlar uchun eng yaxshi kitob” tanlovida “Galaktikada bir kun” ilmiy-fantastik qissam bilan 2-oʻringa munosib koʻrilibman🥳 Ishonch va eʼtibor uchun katta rahmat!
1-oʻrin Xudoyberdi Toʻxtaboyevning “Sariq devni minib” hamda Anvar Obidjonning “Meshpolvonning janglari” asarlariga berildi.

Doʻstim Saʼdullo Quronovni chin dildan qutlayman. Bundan-da katta marralarni zabt etish nasib qilsin.

Haligi, nima derdi, bizgayam yuqsin ))

​Xudoyberdi Toʻxtaboyev va Anvar Obidjonga 100 mln soʻmdan mukofot

Kecha “Bolalar va yoshlar uchun eng yaxshi kitob” tanlovi boʻlib oʻtdi.

Tanlovga 1800 dan ortiq ariza kelib tushibdi (qoyil, bolalar va yoshlar uchun shuuncha kitob bor ekan-ku, kitob yoʻq deymiz. Asli hafsalamiz yoʻq, tan olish kerak)

Tanlov uchta yosh kategoriyasida uch oʻrin boʻyicha oʻtkazildi.

Prezident qarorida 1-oʻringa 100 mln, 2️⃣-oʻringa 75 mln, 3️⃣-oʻringa 50 mln soʻm mukofot deyilgan. Kecha mukofotlar egalariga topshirildi.

Gʻoliblar qatorida “Mushuklar malikasi Minush,” “Peppi uzunpaypoq” (tarjima), Toʻlqin Nurmuhammadning “Nafs”, Saʼdullo Quronovning “Galaktikada bir kun” kabi asarlari eʼtirof etildi. Albatta, 1-oʻrinda Xudoyberdi Toʻxtaboyevning “Sariq devni minib” va Anvar Obidjonning “Meshpolvonning sarguzashtlari” asarlari. Mukofotlarni adiblarning yaqinlari qabul qilib olishdi.

Eng koʻp sovrinni “Akademnashr” oldi, nashriyot vakili Abbos Serobov sahnaga qatnayverib poshnalari yedirildi😂. Shuncha pulni nima qilasizlar desam, qoʻlimga gul tutqizib ketdi, jiming deganidir-da 😂😂😂.

Adliya vazirligi qoshidagi “Adolat” milliy huquqiy axborot markazi tomonidan nashr etilgan “Yoshlar uchun ensiklopediya” kitobi ham eʼtirof etildi. Uning hammualliflaridan biri – oʻzimizning Orif Tolib! Yashasiiin👏👏👏👏

Kitob oʻqish ham, eplasa, yozish va chop etish ham taqdirlanadi.

Gʻoliblarni qoʻshaloq bayram bilan qutlayman!

Manba: @shahnozxon

P. S. Kecha taqdirlash marosimiga qatnasha olmagandim. Oʻzimni oʻzim tabriklamay turay degandim, mana, Shahnoza opa tabriklabdilar. Rahmat.

Ushbu ensiklopediyaning yaralishiga ham Saʼdullo Quronov katta hissa qoʻshgan. Bu endi alohida tarix...

@oriftolib

​Moʻgʻulistonmi yoki Mongoliya?

Turli nashrlarda, ommaviy axborot vositalarida Markaziy Osiyoda joylashgan bu davlat nomi xato yoziladi. Asosiy aholisi moʻgʻullardan iborat, bugun mavjud boʻlgan davlatning nomi – Mongoliya. Ular oʻz yurtlarini Mongol Uls deb ataydilar. Poytaxti – Ulan Bator shahri.

Moʻgʻuliston esa 1348-yili Chigʻatoy ulusi parchalanishi natijasida tashkil topgan davlat. Unga Qashqar, Yettisuv oʻlkasi va Ili vohasi qaragan. Bu davlat XVI asr boshigacha mavjud boʻlgan. Bobur mirzoning bobosi Yunusxon ana shu davlatning oxirgi qudratli xoni edi. Undan keyin mamlakat amalda mayda boʻlaklarga boʻlinib ketgan.

Ammo Moʻgʻuliston soʻzi faqat shu davlat nominigina anglatmaydi. Chingizxonning ajdod va avlodlari yashagan Markaziy Osiyodagi katta geografik hudud ham Moʻgʻuliston deb atalgan.

❗️ Demak, Moʻgʻuliston atamasini bugungi Mongoliyaga nisbatan ishlatish rasmiy-huquqiy jihatdan xato.

Turk, ozar, gagauz va qirimtatar kabi turkiy xalqlar, shuningdek, fors va tojiklar Mongoliya nomini Moʻgʻuliston shaklida ishlatar ekan. Albatta, bunda soʻz turli tovush oʻzgarishlariga uchraydi.

@oriftolib

​Bermudmi yo Bermuda?

Geografik nomlarni tarjima qilish va oʻzbekcha imloda ifodalashda xatolar koʻp uchraydi. Jumladan, mashhur Bermuda uchburchagi nomi ham Bermud uchburchagi shaklida xato ishlatiladi va bu urfga kirgan. Aslida Bermuda toʻgʻri.

Bu hududda havo va suv kemalari sirli ravishda gʻoyib boʻlib qolishi haqida afsonalar yuradi. Bu haqdagi maʼlumotlar OAVda dastlab oʻtgan asrning oʻrtalarida paydo boʻlgan. Vikipediyaga koʻra, Bermuda uchburchagi atamasini ilk bor 1964-yili Vinsent Gaddis Argosy jurnalida eʼlon qilgan “The Deadly Bermuda Triangle” (Halokatli Bermuda uchburchagi) nomli maqolasida qoʻllagan.

Bu uchburchak hudud nomi Atlantika okeanining shimoli-gʻarbidagi marjon orollari nomidan olingan. Bermuda orollari 150 tacha oroldan tashkil topgan. Ularning eng kattasi – Bermuda oroli. Buyuk Britaniya mulki hisoblanadi. Poytaxti va asosiy porti – Hamilton shahri. Orollarni 1505-yili ispan dengiz sayyohi Huan Bermudes kashf qilgan va hudud uning sharafiga atalgan.

Hudud tarixda Bermudas yoki Bermudaz deb atalgan. Keyinchalik Bermuda shakli qabul qilingan. Hozir ham ispan va portugal tillarida Bermudas shakli ishlatiladi.

Oʻzbek tiliga ruschadan tarjima qilishda bir nozik jihat koʻzdan qochirilgan. A unlisi bilan tugagan soʻzlar ruschada koʻplik shaklida va roditelniy padejda qoʻllanganda yoki sifatga aylanganda a tovushi tushib qoladi. Biroq bu soʻzning oʻzagida a tovushi yoʻqligini anglatmaydi:

Бермуда (Bermuda) – Bermuda.
Бермудские острова (Bermuda) – Bermuda orollari.
Бермудский треуголник (Bermuda Triangle) – Bermuda uchburchagi.
Экономика Бермуд (Bermuda economy / Economy of Bermuda) – Bermuda iqtisodiyoti.

Solishtiring:

Анкарский договор – Ankar kelishuvi, Anqar kelishuvi ❌
Анкарский договор – Anqara kelishuvi ✅

Ayrimlar toshboʻron qilvormasidan oldin aytib qoʻyay, milliy ensiklopediyada ham orollar nomi Bermuda shaklida berilgan. Bermuda uchburchagi esa ensiklopediyaga alohida maqola sifatida kiritilmagan.

🔄 Mavzuga aloqador:
👉 Xorijiy joy nomlari imlosi va erkinlik hissi
👉 Nyu-York emas, Nyu York
👉 Tinch okean
👉 Oʻrta dengiz
👉 Nur-Sultonmi yoki Nursulton?
👉 Quvaytmi yoki Kuvayt?
👉 Yevrosiyo

@oriftolib

Assalomu alaykum.

Hayit barchamizga muborak boʻlsin.