👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.12K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
«عکس‌های تازه‌ سرس که فضاپیمای داون از مداری بالاتر گرفته»
—-------------------------------------------------------------------
https://goo.gl/AZQEYx
* در تازه‌ترین تصویر به دست آمده از #فضاپیمای_داون ناسا که با زاویه نسبت به سطح #سرس گرفته شده، درخشان‌ترین منطقه‌ی این #سیاره‌_کوتوله را بر روی یک سطح برخوردی و سایه‌گرفته می‌بینیم.

داون این عکس را در روز ۱۶ اکتبر ۲۰۱۶، از درون پنجمین مدار علمی‌اش گرفته. در این مدار، زاویه‌ی تابش خورشید با مدارهای پیشین تفاوت دارد. در زمان گرفته شدن این عکس، داون ۱۴۸۰ کیاومتر از سطح سرس بالاتر بود- فرازایی (ارتفاعی) که داون در اوایل اکتبر به آن رسیده بود.

#دهانه‌_اوکاتور با منطقه‌ی درخشان مرکزی‌ و چند منطقه‌ی کم‌نورتر دیگرش (که نسبت به منطقه‌ی مرکزی، بازتابندگی کمتری دارند)، به خوبی نزدیک افق سرس دیده می‌شود. اوکاتور با پهنای ۹۲ کیلومتر و ژرفای ۴ کیلومتر، نشانه‌هایی از فعالیت‌های تازه‌‌ی زمین‌شناختی را در خود دارد. بر پایه‌ی آخرین پژوهشی که درین باره انجام شده، مواد روشن درون این دهانه از نمک‌هایی درست شده که پس از بیرون زدن یک مایع شور (نمکی) از زیر سطح، یخ زدن آنها، و سپس فرازش (تصعید) آنها به جا مانده‌اند، یعنی یخ‌ها به طور مستقیم به بخار تبدیل شدند و این #نمک‌ ها را به جا گذاشتند.

برخوردی که میلیون‌ها سال پیش این دهانه را پدید آورد موادی را از زیر سطح بیرون کشید که سطح منطقه‌ی بیرون دهانه را پوشاندند، و احتمالا همان هم باعث بیرون زدن مایع شور شد.

مارک ریمن، سرمهندس و مدیر ماموریت داون در #آزمایشگاه_ پیشرانش_جت ناسا در پاسادنای کالیفرنیا می‌گوید: «این عکس شگفتی پرواز بر فراز دنیای فریبنده و بی‌همتایی را نشان می‌دهد که داون برای نخستین بار بررسی‌اش کرده.»

دانشمندان ماموریت داون همچنین عکسی را از سرس منتشر کرده‌اند که تقریبا رنگ واقعی آن از چشم انسان را نشان می‌دهد. این تصویر که دانشمندان مرکز هوافضای آلمان در برلین درستش کرده‌اند در سال ۲۰۱۵ و زمانی که داون در نخستین مدار علمی‌اش به سر می‌برد گرفته شده بود. داون این عکس را به کمک دوربین تنظیم‌شونده‌ی خود و با بهره از فیلترهای سرخ، سبز و آبی آن گرفته بود. رنگ‌های درون عکس مرکز هوافضای آلمان بر پایه‌ی بازتاب طول موج‌های گوناگون از سطح سرس محاسبه شدند.

داون از زمان رسیدن به سرس در ۶ مارس ۲۰۱۵ تاکنون هزاران عکس و داده‌های فراوان از سرس گردآوری کرده. این فضاپیما پس از گذراندن هشت ماه در فراز ۳۸۵ کیلومتری سرس (از فاصله‌ی ایستگاه فضایی و زمین هم نزدیک‌تر)، در ماه اوت راهی مداری بالاتر شد. در اکتبر، هنگامی که فضاپیما در فراز ۱۴۸۰ کیلومتری بود، عکس‌ها و داده‌های ارزشمندی به زمین فرستاد.

داون در روز ۴ دسامبر رهسپار ششمین مدار علمی‌اش در فراز بیش از ۷۲۰۰ کیلومتری شد. داون تاکنون از مانور مارپیچی برای جابجایی میان مدارهاش استفاده می‌کرد که هنگام پیمودن آن میبایست چندین بار جهتش را تغییر می‌داد، ولی به تازگی مهندسان راهی پیدا کرده‌اند که موتورهای #پیشران_یونی برای بردن فضاپیما به مدار بعدی، در همان جهتی که فضاپیما بوده روشن شوند. این کار باعث می‌شود سوخت #هیدرازین و #زنون کمتری نسبت به عملیات مارپیچی همیشگی مصرف شود.

یکی از هدف‌های داون در ششمین مدار علمی‌اش بهبود و پالایش داده‌هاییست که پیش‌تر گردآوری شده بود. طیف‌سنج پرتو گاما و نوترونی فضاپیما (#GRaND) که همنهش سطح سرس را بررسی می‌کند، در این مدار تابش‌های ناشی از برخورد پرتوهای کیهانی که به سرس ربطی ندارند را [از داده‌ها] جدا می‌کند. این به دانشمندان کمک خواهد کرد که نوفه‌ها (نویزها) را از اندازه‌گیری‌های سرس کم کرده و داده‌ها را دقیق‌تر کنند.

فضاپیمای داون اکنون سالم است و در گام تمدید شده‌ی ماموریتش که از ژوییه آغاز شده به سر می‌برد. داون در زمان ماموریت آغازین به همه‌ی هدف‌های اصلی‌اش در سرس و پیش‌سیاره‌ی وستا -که از ژوییه‌ی ۲۰۱۱ تا سپتامبر ۲۰۱۲ مهمانش بود- دست یافته بود.
#دهانه_برخوردی #دهانه_تاکل #دهانه_کوزوبی
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/11/dawn-ceres.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«تنها چند روز به آغاز "پایان" کاسینی مانده»
—------------------------—
در توییتر یک روبات (bot) درست شده که به طور تصادفی این پیام را می‌فرستد: "NOOOOOOOO Cassini can’t be ending!" (با شمار Oهای متفاوت). پیام @CassiniNooo غم و اندوه و آشفتگی همه‌ی کسانی مانند ما را بیان می‌کند که نمی‌توانیم باور کنیم ماموریت تاریخی و گسترده‌ی کاسینی تا چند ماه دیگره به پایان خواهد رسید.

و اکنون چند روز بیشتر به آغاز این پایان نمانده. در روز ۳۰ نوامبر، #فضاپیمای_کاسینی گامی از ماموریتش را آغاز می‌کند که دانشمندان نام آن را "مدارهای حلقه-خراش کاسینی" گذاشته‌اند و در آن، فضاپیما از لبه‌ی بیرونی #حلقه‌های_کیوان می‌گذرد. در زمان‌هایی از این گذر، فاصله‌ی کاسینی از حلقه‌ها تنها حدود ۷۸۰۰ کیلومتر خواهد بود.

لیندا اسپیلکر، دانشمند پروژه‌ی کاسینی می‌گوید: «داده‌های علمی این عملیات باورنکردنی خواهد بود. ما چیزهایی را بررسی خواهیم کرد که هیچ جای دیگری امکانش را نداشتیم.»

کاسینی از ۳۰ نوامبر ۲۰۱۶ تا ۲۲ آوریل ۲۰۱۷ از فاصله‌ی بسیار زیاد به گرد قطب‌های #کیوان (به عربی: زحل) خواهد چرخید و هر هفت روز یک بار به درون بخش‌های ناشناخته‌ای از لبه‌ی بیرونی حلقه‌های اصلی شیرجه خواهد زد (روی هم رفته ۲۰ بار).

دستگاه‌های کاسینی در این گذرهای نزدیک به طور مستقیم از ذرات یخی حلقه‌ها و مولکول‌های گازهای پراکنده‌ای که نزدیک حلقه‌ها یافته شده نمونه بر می‌دارند. کاسینی همچنین برحی از باکیفیت‌ترین عکس‌هایش را نیز از حلقه‌ها و ماه‌های کیوان -#اتلس (اطلس)، #پان، #دافنیس، و #پاندورا- که نزدیک لبه‌ی بیرونی حلقه‌ها هستند خواهد گرفت.

فضاپیما در دو مدار حلقه خراشِ نخست یکراست از درون یک حلقه‌ی بی‌اندازه کم‌نور که در اثر برخورد شهاب‌های ریز به دو ماه کوچک -#ژانوس و #اپیمتئوس- پدید آمده می‌گذرد. در گذرهای بعدی که در مارس و آوریل انجام خواهند شد، کاسینی از درون کناره‌های بیرونی و غبارآلود حلقه‌ی F می‌گذرد.
اِرل مایز، مدیر ماموریت کاسینی در JPL می‌گوید: «اگرچه نزدیک‌تر از همیشه از کنار #حلقه‌_F می‌گذریم، نگرانی بسیار کمی بابت خطر غبارهای آن داریم.»

البته "پایان بازی" در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۷، و زمانی خواهد بود که کاسینی #Grand_Finale را انجام داده و به درون خود کیوان فرو می‌رود. کاسینی سوختش دارد به پایان می‌رسد و هر آن امکان دارد به یکی از ماه‌های کیوان بخورد به همین دلیل دانشمندان این برنامه را ریخته‌اند تا مبادا به یکی از ماه‌های احتمالا زیست‌پذیرش برخورد کرده و محیط آن را با میکروب‌های زمینی که ممکن است هنوز همراهش باشند بیالاید.

مهندسان کاسینی برای آماده‌سازی این پایان بزرگ، از ژانویه‌ی ۲۰۱۶ دارند کم کم مدار فضاپیما را تغییر می‌دهند و با روشن کردن موتور آن، مانورهایی را انجام می‌دهند که فضاپیما بتواند پیش از فرو رفتن در کیوان، پی در پی از درون شکاف باریک میان سیاره و حلقه‌ها بگذرد. در برخی از این مدارهای پایانی، کاسینی از فاصله‌ی تنها ۱۶۲۸ کیلومتری قله‌ی ابرهای کیوان خواهد گذشت.

یک پرسش برای گروه مهندسان کاسینی اینست که واقعا چقدر سوخت در مخزن موتورهای اصلی کاسینی که برای انجام تنظیمات مدار نیازست باقی مانده، در سال گذشته هر بار که موتورهای اصلی را روشن می‌کردند خدا خدا می‌کردند که سوخت کافی داشته باشد.

به گفته‌ی مایز، در روز ۴ دسامبر، موتور فضاپیما برای آخرین بار روشن خواهد. این کار برای تنظیم دقیق مدار و انجام درستِ واپسین گام ماموریت اهمیت دارد.

وی می‌گوید: «بر پایه‌ی برنامه‌ریزی کنونی، این ۱۸۳مین و آخرین دور روشن شدن موتور اصلی کاسینی خواهد بود. گرچه ما هنوز می‌توانیم تصمیم بگیریم که [بعد از آن] باز هم موتور اصلی را روشن کنیم، ولی برنامه‌ی کنونی اینست که مانورهای بعدی را به کمک پیشران‌ها انجام دهیم.»

مایز و اسپیلکر در گفتگویی که چند ماه پیش انجام شد مشتاقانه گفته بودند که برخی از "آخرین‌ها"ی ماموریت را آغاز کرده‌اند: آخرین دیدار با ###انسلادوس و ماه‌های دیگر. و یک "آخرین"بزرگ در پیش است: روز ۲۹ نوامبر، کاسینی از فاصله‌ی حدود ۱۱۰۰۰ کیلومتری تیتان می‌گذرد و آخرین دیدارش را با این ماه زمین‌سان ولی همچنان به کلی ناشناخته انجام خواهد داد.

این واپسین گذر که عملیات "#Flyby_T125" نام گرفته دو هدف عمده دارد: نقشه‌برداری از سطح تیتان، و امکان‌پذیر ساختن تغییر مدار فضاپیما برای آغازِ پایان ماموریت [تیتان با گرانش خود "لگدی" به فضاپیما زده و آن را وارد مدار تازه می‌کند-م]. ولی این شاید شجاعانه‌ترین و هراس‌انگیزترین بخش از ماموریت تقریبا ۲۰ ساله‌ی کاسینی هم باشد.

با این وجود باز هم می‌گوییم: نــــــــــــــــــــــــــــــــــه‌!

🔴 تصویر را در پست بعد ببینید 👇🏼👇🏼
«نخستین عکس‌های فضاپیمای کاسینی از درون مدار تازه‌اش»
—---------------------------------------------------------------
https://goo.gl/SWkdXM
#فضاپیمای_کاسینی ناسا نخستین عکس‌هایی که از آغاز تازه‌ترین گام ماموریتش از جو #کیوان (زحل) گرفته را به زمین فرستاده است. این عکس‌های تازه چشم‌اندازهایی را از فراز نیمکره‌ی شمالی کیوان نشان می‌دهد، از جمله نماهایی از #رودباد (#جت‌استریم) #شش‌گوش و زیبای این سیاره.

کاسینی گام تازه‌ی ماموریتش که "مدارهای #حلقه‌خراش" نام دارد را در روز ۳۰ نوامبر آغاز کرد. در هر یک از این مدارها، که بر روی هم ۲۰ مدارند و هر کدام یک هفته زمان می‌برند، کاسینی از فراز نیمکره‌ی شمالی کیوان می‌گذرد و سپس رو به پایین رفته و از کنار لبه‌ی بیرونی حلقه‌های اصلی سیاره رد می‌شود.

دوربین‌های تصویربرداری کاسینی این تازه‌ترین عکس‌ها را در روزهای ۲ و ۳ دسامبر، حدود دو روز پیش از نخستین گذر از کنار حلقه‌های کیوان گرفت [خواندید: * کاسینی نخستین مدار حلقه‌‌خراش خود را به پایان برد (https://goo.gl/XvrpYP)].

در گذرهای آینده نماهای نزدیک‌ترین گذر را خواهیم دید، از جمله برخی از نزدیک‌ترین چشم‌اندازهایی که تاکنون از حلقه‌های بیرونی و ماه های کوچکی که در آن بخش‌ها به گرد کیوان می‌چرخند دیده شده.

کارولین پورکو، رهبر گروه تصویربرداری کاسینی در بنیاد علوم فضایی در بولدر کلرادو می‌گوید: «این هم از آغاز پایان کاوش‌های تاریخی ما از کیوان. بگذارید این عکس‌ها -و عکس‌های آینده- به یادمان بیاورد که چه ماجراجویی جسورانه و شجاعانه‌ای پیرامون باشکوه‌ترین سیاره‌ی سامانه‌ی خورشیدی داشتیم.»

گذر بعدی از کنار لبه‌های بیرونی حلقه‌ها برای روز ۱۱ دسامبر برنامه‌ریزی شده. این مدارهای حلقه‌خراش تا روز ۲۲ آوریل ادامه‌خواهند داشت و در آن هنگام، کاسینی با گذشتن برای آخرین بار از کنار #تیتان، ماه کیوان، یک بار دیگر مسیرش را تغییر خواهد داد. با این رویارویی، کاسینی "#پایان_بزرگ" خود (#Grand_Finale) را آغاز خواهد کرد و در روز ۲۶ آوریل با جهش از روی حلقه‌ها، نخستین شیرجه از ۲۲ شیرجه‌ی خود به درون شکاف ۲۴۰۰ کیلومتری میان کیوان و درونی‌ترین حلقه‌هایش را انجام خواهد داد.

در روز ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۷، فضاپیما شیرجه‌ی پایانی -شیرجه‌ی مرگ به درون ابرهای کیوان- را آغاز خواهد کرد. کاسینی به هنگام فرو رفتن در جو کیوان، داده‌هایی که درباره‌ی این جو گردآوری می‌کند را به زمین می‌فرستد و این کار را تا واپسین دم زندگی خود ادامه‌ خواهد داد.

—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/12/cassini.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«سیاره کوتوله سرس: آب، همه جا آب!»
—---------------------------------------—

* یافته‌های تازه‌ی فضاپیمای مدارگرد داون ناسا (#Dawn) نشان می‌دهد که سرس، بزرگ‌ترین جرم کمربند سیارک‌ها، لایه‌ای سرتاسری از آب یخ‌زده درست زیر سطح تیره و خاکی‌اش دارد.

حتی پیش از رسیدن #فضاپیمای_داون به سیاره‌ی کوتوله‌ی #سرس-۱ در ماه مارس ۲۰۱۵، دانشمندان سیاره‌ای می‌دانستند که این سیاره‌ی کوتوله یک جرم بزرگ بسیار خشک مانند چیزی که از سیارک‌ها به ذهن می‌آید نیست. نخست این که چگالی ۲.۱ گرم بر سانتیمتر مکعبی آن بسیار کمتر از چگالی یک گوی جامد از جنس سنگ سیلیکاتی است. بررسی طیف فروسرخ آن که بسیار پیش از این -در سال ۱۹۷۸- انجام شده بود نیز وجود کانی‌های رسی آب‌گرفته را بر سطحش نشان داده بود، و پیمایش‌های رصدخانه‌ی فضایی هرشل اِسا در چند سال پیش هم تولید ابرهای بخار آب در آن را ثابت کرده بود.

ولی شگفت این که داون نشان داد جدا از چند لکه‌ی روشن درون دهانه‌ها در اینجا و آنجای سرس، در واقع یخ بیرون‌زده‌ی چندانی روی سطح آن وجود ندارد. هر یخی که این #سیاره‌_کوتوله داشته باشد می‌بایست در ژرفای زیر سطحش نهفته باشد.

اکنون روشن شده که این "ژرفای زیر سطح" شاید بیش از ۱ تا ۲ متر نباشد، و در ضمن، یخ آب تنها در چند نقطه نیست و بلکه باید در همه‌جای سرس باشد. چنانچه در گزارش این هفته‌ی نشریه‌ی ساینس آمده، خرده سنگ‌های شکسته‌ی روی سطح سرس دارای انباشت هیدروژن بسیاری هستند- و اگر از نظر #کیهان‌شیمی بخواهیم بگوییم، یخ آب تنها ترکیب ممکن برای توجیه این همه هیدروژن است. در واقع چنان چه توماس پرتیمن از بنیاد علوم سیاره‌ای و همکارانش می‌گویند، تا ۱۰ درصد جرم سنگ‌های نزدیک سطح سرس را آب تشکیل داده، و لایه‌ی یخش هم به احتمال بسیار تا ژرفای بسیاری ادامه دارد.
@onestar_in_sevenskies
"آشکارساز پرتو گاما و نوترون" داون (گرند، #GRAND) همچنان که فضاپیما به گرد سرس می‌چرخید، کم کم نقشه‌هایی از نوترون‌ها و پرتوهای گامایی که از آن بیرون می‌زد پدید آورد. پرتیمن توضیح می‌دهد: «پرتوهای گاما اثر انگشت چیزی که در سطحست را به ما می‌دهند.»، زیرا آنها محصول پایانی برهمکنش‌های پیچیده‌ی نوترون‌ها هستند که در اثر تابش #پرتوهای_کیهانی بر سطح رخ می‌دهد. نکته‌ی مهم اینست که آشکارساز گرند تنها نوترون‌ها و پرتوهای گامایی که از جاهایی بسیار نزدیک به سطح -ژرفای حدود ۱ متر- می‌آید را آشکار می‌کند.

نقشه‌های به دست آمده نشان می‌دهند که هیدروژنِ نزدیک-سطحی تقریبا ۱۰۰ برابر فراوان‌تر از چیزیست که در سیارک #وستا -میزبان پیشین داون- که به طور عمده با سنگ‌های بازالتی پوشیده شده دیده بودیم. در سرس، نشانه‌های #هیدروژن بسیار یکدست است و به گونه‌ی چشمگیری رو به قطب‌ها افزایش می‌یابد. گروه دانشمندان این شیبِ افزایش را نشانه‌ی تغییر از کانی‌های واکنش داده (و آمیخته) با آب مایع در نزدیکی استوا، به یخ آبِ نزدیک-سطحی که از عرض جغرافیایی حدود ۴۰ درجه رو به قطب آغاز می‌شود می‌دانند. به گفته‌ی پرتیمن، از این عرض به بالا احتمال دارد یخ #آب شکاف‌های میان ذرات ریز خاک را پر کرده باشد.

این آب از دنباله‌دارهایی که با سرس برخورد می‌کردند نیامده بلکه می‌بایست در زمان پیدایش سرس در آن وجود می‌داشته‌. در آغاز تاریخ سامانه‌ی خورشیدی، این جرم به احتمال بسیار به دلیل انرژی جنبشی ناشی از بمباران‌های تقریبا پیوسته و واپاشی عنصرهای پرتوزا در مواد سنگی‌اش اگر نگوییم داغ، دستکم گرم بوده، از همین رو درون آن یک هسته‌ی سنگی پدید آمد که با یک لایه‌ی بیرونی با چگالی کمتر در بر گرفته شده بود.

روشن نیست که این جدایی تا کجا پیش رفته بوده، ولی این که سرس زمانی یک اقیانوس سرتاسری (یا دستکم یک لایه‌ی بیرونی از گل و لای شور) داشته چندان دور از ذهن نیست. با گذشت زمان، نور آفتاب مناطق استوایی را به اندازه‌ی کافی گرم می‌کرد که آب‌های نزدیک-سطحی را بیرون رانده و در قطب‌ها انباشته کند.

با این وجود ... (ادامه در پست بعد👇🏼)