👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.12K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
«نشانه‌های آب روی یک سیارک تمام-فلزی»
—-------------------------------------------------
https://goo.gl/JlH03x
"آب" تاکنون به هر شکل و حالتی در جاهایی از سامانه‌ی خورشیدی که فکرش را هم نمی‌کردیم یافته شده، از جمله کره‌ی ماه، سیاره‌ی تیر، و گانیمد، ماه سیاره‌ی مشتری. اکنون باید به این فهرست بلند یک جای دیگر را هم بیافزاییم: سیارک "۱۶ پسوخه" یا "۱۶ سایکی" (16 Psyche). به نظر می‌رسد این سیارک فلزی روی سطحش مولکول‌های آبی دارد که به گفته‌ی پژوهشگران، نباید آنجا باشند. [Psyche به شکل سایکی (ˈsaɪkiː) هم تلفظ می‌شود -م]

سایکی بزرگ‌ترین #سیارک‌_فلزی شناخته شده در سامانه‌ی خورشیدی و یکی از پرجرم‌ترین اجرام کمربند سیارکی است. این سیارک ۳۰۰ کیلومتر پهنا دارد و به احتمال بسیار تقریبا به طور کامل از فلز نیکل-آهن خالص درست شده است (سیارکِ گونه‌‌ی ام) دانشمندان در گذشته فکر می‌کردند سایکی هسته‌ی یک #پیش‌سیاره است که خودش در برخوردهای چند میلیارد سال پیش نابود شده، ولی شاید این پنداشت اکنون نیازمند بازنگری باشد.

در گزارش این دانشمندان آمده: «دیده شدن یک خط جذبی ۳ میکرونی آب‌پوشی (#هیدراتاسیون) روی سایکی نشان می‌دهد که این سیارک نمی‌تواند یک هسته‌ی فلزی باشد، ولی اگر باشد هم در ۴.۵ میلیارد سال گذشته برخوردهایی با مواد کربن‌دار داشته است.»

مشاهدات گذشته هیچ نشانه‌ای از آب را روی سطح سایکی نشان نداده بودند، ولی رصدهای تازه به کمک تاسیسات تلسکوپی فروسرخ ناسا شواهدی از مواد گریزا (فرّار) مانند آب یا هیدروکسیل را روی سطح آن یافته. هیدروکسیل یک #رادیکال_آزاد است که از پیوند یک اتم هیدروژن با یک اتم اکسیژن درست شده.

ویشنو رِدی از آزمایشگاه ماه و سیاره‌های دانشگاه آریزونا و یکی از نویسندگان پژوهشنامه‌ی تازه درباره‌ی سایکی می‌گوید: «ما انتظار نداشتیم یک سیارک فلزی مانند سایکی پوشیده از آب/یا هیدروکسیل باشد. سیارک‌های فلزی در شرایط خشک و بدون حضور آب یا هیدروکسیل ساخته می‌شوند، به همین دلیل دیده شدن چنین چیزی برای نخستین بار، ما را شگفت‌زده و سر در گم کرده.»

سیارکها "معمولا" دو دسته‌اند: سیارک‌های سرشار از سیلیکات‌ (#گونه‌_اس)، و سیارک‌های سرشار از کربن و مواد گریزا (#گونه‌_سی). سیارک‌های فلزی مانند سایکی بی‌اندازه کمیابند، و همین از آنها آزمایشگاهی برای بررسی چگونگی پیدایش سیاره‌ها ساخته است.

هنوز ریشه‌ی آب‌های روی سایکی ناشناخته است. ولی ردی و همکارانش چند نظریه‌ی گوناگون را پیشنهاد کرده‌اند. یکی این که سایکی شاید به اندازه‌ای که تاکنون فکر می‌کردیم فلزی نباشد. گزینه‌ی دیگر اینست که آب یا هیدروکسیل این سیارک می‌تواند دستاورد برهمکنش باد خورشیدی با کانی‌های سیلیکات روی سطح آن باشد، مانند همان چیزی که روی ماه رخ می‌دهد.

ولی نیرومندترین گزینه اینست که آبِ دیده شده روی سایکی شاید توسط سیارک‌های کربنی که در گذشته‌های دور به آن برخورد کرده بودند به آنجا برده شده، مانند همان چیزی که گمان می‌رود در روزگار آغازین زمین رخ داده بوده.

ردی می‌گوید: «یافتن #کربن و آب روی سیارکی که انتظار دیده چنین چیزهایی رویش نمی‌‎رفت پشتیبان این نظریه است که این مواد زندگی‌ساز احتمالا در آغاز تاریخ سامانه‌ی خورشیدی به زمین آورده شده بودند.»

اگر شانس بیاوریم، برای آگاهی بیشتر درباره‌ی پسوخه چندان منتظر نخواهیم ماند. یکی از ماموریت‌ها در فهرست کوتاه ماموریت‌های پیشنهادی برای برنامه‌ی دیسکاوری ناسا (Discovery program) ، فرستادن یک فضاپیما به سایکی است که شاید به زودی، در سال ۲۰۲۰ انجام شود. ردی و گروهش می‌گویند یک فضاپیمای مدارگرد می‌تواند این سیارک کمیاب را بررسی کرده، و بود و نبود هیدروکسیل یا آب روی آن را بسنجد.

#16_Psyche #پسوخه #سایکی #سیارک #کمربند_سیارک‌ها
#گونه_ام #آب #هیدروکسیل #Discovery_program
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/11/blog-post_79.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«مشتری نخستین سیاره منظومه خورشیدی بود»
—----------------------------------------

مشتری یک توپ بولینگ تمام عیار است. همسنجی میان شهاب‌سنگ‌ها نشان داده که این سیاره در روزگار جوانی مسیری در سامانه‌ی خورشیدی گشوده بود که سیارکها را به دو خانواده‌ی متفاوت تقسیم کرد؛ و این کار را هم در یک میلیون سال نخست پیدایش سامانه‌ی خورشیدی انجام داده بود، بنابراین دستکم در ۴ میلیارد سال پیش، مشتری یک جرم غول‌پیکر بوده است.

شهاب‌سنگ‌هایی که روی زمین یافته شده‌اند، بسته به این که از درون مدار مشتری آمده باشند یا بیرون آن، دارای ویژگی‌های متفاوتی از ایزوتوپ‌های عنصرها هستند. تفاوت این سنگ‌ها را حتی می‌شود در خرده‌سیاره‌هایی که در یک میلیون سال آغاز پیدایش سامانه‌ی خورشیدی تشکیل شده بودند هم دید، بنابراین آنها می‌بایست پیش از این تاریخ از این خرده‌سیاره‌ها جدا شده باشند.

مشتری برای پدید آوردن چنین شکاف بزرگی در قرص پیش‌سیاره ای (ابری از گاز و غبار فشرده که خورشید جوان را در بر گرفته بود) می‌بایست دارای هسته‌ای به جرم ۲۰ برابر جرم زمین بوده باشد. این پژوهش تازه‌ی شهاب‌سنگ‌ها که توسط توماس کرویر از دانشگاه مونستر آلمان و همکارانش انجام شده نشان می‌دهد که مشتری می‌بایست در همان یک میلیون سال نخستِ سامانه‌ی خورشیدی به چنین جرمی رسیده باشد.

جوان تفرقه‌انداز
باور بر اینست که پیدایش مشتری هم مانند دیگر غول‌های گازی بوده: نخست هسته‌ی سنگی آن درست شد، سپس کم کم مواد قرص گاز و غبار پیرامون خورشید را بر خود برافزود (برافزایش مواد)، و در پایان پوششی گازی برای خود درست کرد.

گروه کرویر ۱۹ شهاب‌سنگ آهنی روی زمین را بررسی کردند که خاستگاه همگی، اجرام کوچکی بودند که نزدیک مشتری پدید آمده بودند. ایزوتوپ‌های عنصرهای درون سنگ‌هایی که درون مدار مشتری پدید آمده بودند دارای عنصرهای بیشتری از گونه‌ای بودند که به آرامی در ستارگان ساخته می‌شود. ولی آنهایی که بیرون از مدار مشتری پدید آمده بودند سرشار از عنصرهای سنگینی بودند که سریع‌تر در شرایط پرانرژی درست می‌شوند.

فرانسیس نیمو از دانشگاه کالیفرنیا در سانتا کروز می‌گوید: «این برچسب‌های ایزوتوپی یادگار ذرات بسیار ریز غبار هستند. به هر گونه، باید شرایطی فراهم بوده باشد که در آن، این ذرات ریز غبار در یک بخش سامانه‌ی خورشیدی به هم پیوستند ولی در بخش دیگر نه.»

برخی از ایزوتوپ‌های درون شهاب‌سنگ‌های بیرون مدار مشتری بیش از نیم میلیون سال جوان‌ترند، که معنایش اینست که پس از دو بخش شدن قرص توسط مشتری، این سنگ‌ها هم نتوانستند از شکاف گذشته و به بخش درونی بیایند.

جاناتان لونین از دانشگاه کرنل در نیویورک می‌گوید: «ما نیاز به شواهدی بیشتری درباره‌ی جایگاه پیدایش این دو دسته شهاب‌سنگ داریم- یکی درون مدار مشتری و دیگری بیرون از آن. ولی این سنجش بسیار خوبی است.»

گردش بزرگ
این پژوهش از یکی از نظریه‌های پیشرو درباره‌ی روزگار آغازین سامانه‌ی خورشیدی پشتیبانی می‌کند: فرضیه‌ی "گردش بزرگ". این پژوهش تایید می‌کند که #مشتری چند میلیون سال پیش از کیوان (زحل) پدید آمد و جرم هنگفتش او را به سوی خورشید کوچاند. ولی کیوان که شکل گرفت، با گرانش خود مشتری را از نابودی توسط خورشید نجات داده و به بخش بیرونی سامانه‌ی خورشیدی برگرداند.

دو جابجایی مشتری در سامانه‌ی خورشیدی به این معناست که این سیاره دو بار به #کمربند_سیارک‌ها برخورد کرد، دو گونه‌ی اجرام درون آن [که خودش از هم جدا کرده بود] را با هم مخلوط کرد و کمربند کنونی و به خوبی در هم آمیخته‌ی امروزی را به جا گذاشت.

نیمومی‌گوید: «نکته‌ی به راستی خیره‌کننده اینست که نظریه‌ی "گردش بزرگ" پیش از آن که کسی درباره‌ی این ایزوتو‌پ‌ها چیزی بداند پیشنهاد شده بود، ولی به نظر می‌رسد ایزوتوپ‌ها به خوبی با گردش بزرگ همخوانی دارند.» [در اینجا بخوانید: * سرگردانی مشتری سرنوشت منظومه خورشیدی را تغییر داد]

وی می‌افزاید: «این یک نظریه‌ی به راستی شُسته رُفته است، و من فکر می‌کنم می‌تواند درست باشد.»

این پژوهش در هفته‌نامه‌ی آکادمی ملی علوم منتشر شده است.
https://goo.gl/IaFC7h
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/06/Jupiter.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«چهار جرم از بزرگ‌ترین اجرام کمربند سیارکها»
—---------------------------------------------

در این تصویر چهار جرم از میلیون‌ها تکه سنگ درون کمربند سیارکها را با جزییاتی خیره‌کننده می‌بینیم. کمربند سیارکها که میان مدارهای بهرام (مریخ) و مشتری جای دارد، سیاره‌های سنگی درونی سامانه‌ی خورشیدی را از غول‌های گازی و یخی بخش بیرونی این سامانه جدا کرده است. این عکس‌ها به کمک دستگاه SPHERE از پشت تلسکوپ بسیار بزرگ (#وی‌ال‌تی) در رصدخانه‌ی پارانال که بخشی از رصدخانه‌ی جنوبی اروپا (اسو) در شیلی است گرفته شده‌اند.

از بالا، سمت چپ در جهت ساعتگرد آغاز می‌کنیم، "۲۹ آمفیتریت"، "۳۲۴ بامبرگ"،"۲ پالاس"، و "۸۹ جولیا".

۲ پالاس که نامش را از ایزدبانوی یونانی، "پالاس آتنا" گرفته، حدود ۵۱۰ کیلومتر پهنا دارد. این جرم سومین ۳سیارک بزرگ در کمربند اصلی سیارکها و یکی از بزرگ‌ترین سیارکها در سرتاسر سامانه‌ی خورشیدی است. ۲ پالاس حدود ۷% از جرم کل کمربند سیارکها را در بر دارد و به اندازه‌ای پرجرم است که زمانی به عنوان یک سیاره در نظر گرفته شده بود.

سیارک ۸۹ جولیا با بزرگی یک سوم ۲ پالاس، نامش برگرفته از نام سنت جولیای کُرس است. همنهش سنگی آن باعث شده به عنوان یک سیارک گونه‌ی اس (S-type) شناخته شود.

۲۹ آمفیتریت هم یک سیارک گونه‌ی اس است که در سال ۱۸۵۴ یافته شد.

۳۲۴ بامبرگ که یکی از بزرگ‌ترین سیارک‌های گونه‌ی سی (C-type) در کمربند سیارک‌هاست که از ۲۹ آمفیتریت هم دیرتر یافته شد: در سال ۱۸۹۲ توسط یوهان پالیسا.

امروزه گفته می‌شود سیارک‌های گونه‌ی اس احتمالا اجرام بخش بیرونی سامانه‌ی خورشیدی بوده‌اند که در پی کوچ سیاره‌های غول‌پیکر به اینجا آمده‌اند. اگر این نظریه درست باشد، پس آنها باید در هسته‌ی خود دارای یخ باشند.

در اغلب داستان‌های علمی-تخیلی، #کمربند_سیارک‌ها به عنوان جایی پر از برخوردهای خشن، انباشته از تکه‌سنگ‌های بزرگ و بسیار نزدیک به هم تصویر می‌شود که مهار و ناوبری فضاپیما در آن حتی برای کارکشته‌ترین خلبان‌ها هم کاری دشوار و بی‌اندازه خطرناک است. ولی واقعیت اینست که در این کمربند تا دلتان بخواهد فضای خالی وجود دارد. روی هم رفته، کل جرم درون کمربند سیارکها تنها ۴% جرم کره‌ی ماه است، و تازه نیمی از همین جرم هم در چهار جرم بزرگ آن جای داده شده: سرس، ۴ وستا، ۲ پالاس، و ۱۰ هایجیا.
https://goo.gl/Vd84a6
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/12/asteroids.html
—-------------------------------------------------
کانال یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies