«واضح‌ترین عکسی که تاکنون از قلب پرآشوب سحابی آدمک گرفته شده»
—---------------------------------------------------------------
https://goo.gl/aa3HdP
یک گروه بین‌المللی از اخترشناسان به رهبری گرد وایلت از بنیاد ماکس پلانک برای اخترشناسی رادیویی (MPIfR) در بُن، با بهره از تداخل‌سنجِ تلسکوپ وی‌ال‌تی (VLTI) عکس‌هایی با بالاترین سطح جزییات تا به امروز را از سامانه‌ی ستاره‌ای اِتا-شاهتخته (اتا کارینا) در سحابی شاهتخته گرفته‌اند. آنها در این سامانه‌ی دوتایی ساختارهای تازه و نامنتظره‌ای یافته‌اند، از جمله در ناحیه‌ی میان دو ستاره، جایی که بادهای ستاره‌ای بی‌اندازه پرسرعتشان به هم برخورد می‌کنند. این نماهای تازه از این سامانه‌ی رازگونه می‌تواند به شناخت بهتری از روند زندگی ستارگان بسیار بزرگ بیانجامد.
این سامانه‌ی دوتاییِ غول‌پیکر از دو ستاره‌ی بزرگ تشکیل شده که به گرد یکدیگر می‌چرخند. این دو بسیار فعالند و بادهایی تولید می‌کنند که با سرعت‌هایی نزدیک به ده میلیون کیلومتر بر ساعت به بیرون می‌وزد [۱]. منطقه‌ی میان این دو ستاره، یعنی جایی که بادهای آنها به هم برخورد می‌کند فضایی بسیار آشفته است، ولی تا امروز کسی نتوانسته بود آن را بررسی کند.
نیروی دو ستاره‌ی #اتا_شاهتخته پدیده‌های شگفت‌انگیزی را به وجود آورده است. اخترشناسان در دهه‌ی ۱۸۳۰ یک "فوران غول‌آسا" (#Great_Eruption) در این سامانه دیده بودند. ما اکنون می‌دانیم که این فوران در اثر پس زده شدنِ انبوه بسیار بزرگی از گاز و غبار در یک زمان کوتاه توسط ستاره‌ی بزرگ‌تر رخ داده بود، که باعث شد لوب‌هایی جدا از هم و نمایان پدید آید، یعنی همان ساختاری که اکنون در این سامانه می‌بینیم و آن را به نام #سحابی_آدمک (Homunculus Nebula) می‌شناسیم. هنگامی که بادهای دو ستاره با سرعت‌هایی سرسام‌آور به یکدیگر کوبیده شدند، اثر ترکیبی آنها به گرمایی چند میلیون درجه‌ای و تابشی بسیار نیرومند از پرتوهای X انجامید.
منطقه‌ی مرکزی که در آن بادها به هم کوبیده می‌شوند هزاران بار از خود سحابی آدمک کوچک‌تر است، و تاکنون هیچ تلسکوپ زمینی و فضایی نتوانسته بود آن را با جزییات ببیند و به تصویر بکشد. اکنون به لطف توان واگشود (#تفکیک‌پذیری) بالای دستگاه AMBER در VLTI، دانشمندان برای نخستین بار توانسته‌اند به این قلمروی پرخشونت رخنه کنند. یک عملیات #تداخل‌سنجی (آمیزه‌ی هوشمندانه‌ی سه تا از چهار تلسکوپ کمکی در VLT) نیروی واگشود را در مقایسه با تنها خود تلسکوپ VLT به ده برابر رساند. این به دانشمندان واضح‌ترین تصویری که تاکنون از این سامانه گرفته شده بود را داد و به یافته‌های نامنتظره‌ای درباره‌ی ساختارهای درونی آن انجامید.
تصویر تازه‌ی #وی‌ال‌تی به روشنی ساختاری را نشان می‌دهد که میان دو ستاره‌ی اتا-شاهتخته جای دارد: ساختار بادبزن-مانندی که در نقطه‌ی برخورد بادهای ستاره‌ی کوچک‌تر (و داغ‌تر) به بادهای چگال‌ترِ ستاره‌ی بزرگ‌تر پدید آمده.
افزون بر تصویربرداری، مشاهدات طیفی از منطقه‌ی برخورد هم به دانشمندان این امکان را داد که سرعت بادهای شدید دو ستاره را اندازه بگیرند [۲]. آنها به کمک این سرعت‌ها توانستند مدل‌های رایانه‌ای دقیق‌تری برای ساختار درونی این سامانه‌ی فریبنده پدید آورند، و این به پژوهشگران در افزایش شناختشان از چگونگی دست‌رفتِ جرم از این ستارگانِ بی‌اندازه پرجرم در درازنای زندگیشان خواهد داد.
عضو دیگر این گروه، دیتر شرتل از MPIfR نگاهی رو به جلو دارد: «"GRAVITY" و "MATISSE"، دو دستگاه تازه‌ی VLTI به ما امکان خواهند داد تا عکس‌های تداخل‌سنجی بسیار بادقت‌تر و در دامنه‌ی گسترده‌تری از طول موج‌ها بگیریم. این دامنه‌ی گسترده طول موجی برای پی بردن به ویژگی‌های فیزیکی بسیاری از اجرام کیهانی مورد نیاز است.»
—------------------------------------------------—
یادداشت‌ها:
۱] این دو ستاره چنان بزرگ و درخشانند که با پرتوهایشان مواد سطح خود را از جا کنده و به فضا می‌رانند. این پس زدن مواد ستاره‌ای به نام #باد_ستاره‌ای شناخته می‌شود و سرعتش می‌تواند به میلیون‌ها کیلومتر بر ساعت برسد.
۲] اندازه‌گیری‌ها از روش #اثر_دوپلر انجام شد. اخترشناسان از این پدیده برای برآورد دقیق سرعت ستارگان یا اجرام دیگری که به سوی ما می‌آیند یا از ما دور می‌شوند بهره می‌جویند. حرکت یک جرم رو به ما یا برعکس باعث اندکی جابجایی در خطوط طیفی آن می‌شود. با سنجش این جابجایی می‌توان سرعت آن را محاسبه کرد.
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
https://1star-7skies.blogspot.com/2016/10/blog-post_68.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
—---------------------------------------------------------------
https://goo.gl/aa3HdP
یک گروه بین‌المللی از اخترشناسان به رهبری گرد وایلت از بنیاد ماکس پلانک برای اخترشناسی رادیویی (MPIfR) در بُن، با بهره از تداخل‌سنجِ تلسکوپ وی‌ال‌تی (VLTI) عکس‌هایی با بالاترین سطح جزییات تا به امروز را از سامانه‌ی ستاره‌ای اِتا-شاهتخته (اتا کارینا) در سحابی شاهتخته گرفته‌اند. آنها در این سامانه‌ی دوتایی ساختارهای تازه و نامنتظره‌ای یافته‌اند، از جمله در ناحیه‌ی میان دو ستاره، جایی که بادهای ستاره‌ای بی‌اندازه پرسرعتشان به هم برخورد می‌کنند. این نماهای تازه از این سامانه‌ی رازگونه می‌تواند به شناخت بهتری از روند زندگی ستارگان بسیار بزرگ بیانجامد.
این سامانه‌ی دوتاییِ غول‌پیکر از دو ستاره‌ی بزرگ تشکیل شده که به گرد یکدیگر می‌چرخند. این دو بسیار فعالند و بادهایی تولید می‌کنند که با سرعت‌هایی نزدیک به ده میلیون کیلومتر بر ساعت به بیرون می‌وزد [۱]. منطقه‌ی میان این دو ستاره، یعنی جایی که بادهای آنها به هم برخورد می‌کند فضایی بسیار آشفته است، ولی تا امروز کسی نتوانسته بود آن را بررسی کند.
نیروی دو ستاره‌ی #اتا_شاهتخته پدیده‌های شگفت‌انگیزی را به وجود آورده است. اخترشناسان در دهه‌ی ۱۸۳۰ یک "فوران غول‌آسا" (#Great_Eruption) در این سامانه دیده بودند. ما اکنون می‌دانیم که این فوران در اثر پس زده شدنِ انبوه بسیار بزرگی از گاز و غبار در یک زمان کوتاه توسط ستاره‌ی بزرگ‌تر رخ داده بود، که باعث شد لوب‌هایی جدا از هم و نمایان پدید آید، یعنی همان ساختاری که اکنون در این سامانه می‌بینیم و آن را به نام #سحابی_آدمک (Homunculus Nebula) می‌شناسیم. هنگامی که بادهای دو ستاره با سرعت‌هایی سرسام‌آور به یکدیگر کوبیده شدند، اثر ترکیبی آنها به گرمایی چند میلیون درجه‌ای و تابشی بسیار نیرومند از پرتوهای X انجامید.
منطقه‌ی مرکزی که در آن بادها به هم کوبیده می‌شوند هزاران بار از خود سحابی آدمک کوچک‌تر است، و تاکنون هیچ تلسکوپ زمینی و فضایی نتوانسته بود آن را با جزییات ببیند و به تصویر بکشد. اکنون به لطف توان واگشود (#تفکیک‌پذیری) بالای دستگاه AMBER در VLTI، دانشمندان برای نخستین بار توانسته‌اند به این قلمروی پرخشونت رخنه کنند. یک عملیات #تداخل‌سنجی (آمیزه‌ی هوشمندانه‌ی سه تا از چهار تلسکوپ کمکی در VLT) نیروی واگشود را در مقایسه با تنها خود تلسکوپ VLT به ده برابر رساند. این به دانشمندان واضح‌ترین تصویری که تاکنون از این سامانه گرفته شده بود را داد و به یافته‌های نامنتظره‌ای درباره‌ی ساختارهای درونی آن انجامید.
تصویر تازه‌ی #وی‌ال‌تی به روشنی ساختاری را نشان می‌دهد که میان دو ستاره‌ی اتا-شاهتخته جای دارد: ساختار بادبزن-مانندی که در نقطه‌ی برخورد بادهای ستاره‌ی کوچک‌تر (و داغ‌تر) به بادهای چگال‌ترِ ستاره‌ی بزرگ‌تر پدید آمده.
افزون بر تصویربرداری، مشاهدات طیفی از منطقه‌ی برخورد هم به دانشمندان این امکان را داد که سرعت بادهای شدید دو ستاره را اندازه بگیرند [۲]. آنها به کمک این سرعت‌ها توانستند مدل‌های رایانه‌ای دقیق‌تری برای ساختار درونی این سامانه‌ی فریبنده پدید آورند، و این به پژوهشگران در افزایش شناختشان از چگونگی دست‌رفتِ جرم از این ستارگانِ بی‌اندازه پرجرم در درازنای زندگیشان خواهد داد.
عضو دیگر این گروه، دیتر شرتل از MPIfR نگاهی رو به جلو دارد: «"GRAVITY" و "MATISSE"، دو دستگاه تازه‌ی VLTI به ما امکان خواهند داد تا عکس‌های تداخل‌سنجی بسیار بادقت‌تر و در دامنه‌ی گسترده‌تری از طول موج‌ها بگیریم. این دامنه‌ی گسترده طول موجی برای پی بردن به ویژگی‌های فیزیکی بسیاری از اجرام کیهانی مورد نیاز است.»
—------------------------------------------------—
یادداشت‌ها:
۱] این دو ستاره چنان بزرگ و درخشانند که با پرتوهایشان مواد سطح خود را از جا کنده و به فضا می‌رانند. این پس زدن مواد ستاره‌ای به نام #باد_ستاره‌ای شناخته می‌شود و سرعتش می‌تواند به میلیون‌ها کیلومتر بر ساعت برسد.
۲] اندازه‌گیری‌ها از روش #اثر_دوپلر انجام شد. اخترشناسان از این پدیده برای برآورد دقیق سرعت ستارگان یا اجرام دیگری که به سوی ما می‌آیند یا از ما دور می‌شوند بهره می‌جویند. حرکت یک جرم رو به ما یا برعکس باعث اندکی جابجایی در خطوط طیفی آن می‌شود. با سنجش این جابجایی می‌توان سرعت آن را محاسبه کرد.
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
https://1star-7skies.blogspot.com/2016/10/blog-post_68.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«بهترین تصویری که تاکنون از سطح و جو ستاره‌ای به جز خورشید به دست آمده»
—----------------------------------------------
* اخترشناسان با بهره از ترفند #تداخل‌سنجی، بهترین نقشه‌برداری از جو و سطح یک ستاره و دقیق‌ترین سنجش از سرعت مواد در جو یک ستاره به جز خورشید را انجام داده‌اند.
یک گروه بین‌المللی از از اخترشناسان به رهبری که‌ایچی اوناکا از دانشگاه کاتولیک شمال در شیلی، با بهره از تداخل‌سنج تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی‌آی) در رصدخانه‌ی جنوبی اروپا (اِسو)، دقیق‌ترین تصویر تا به امروز از یک ستاره را به دست آورده‌اند- ابرغول سرخ کژدم‌دل (قلب عقرب، آنتارس). آنها همچنین نخستین نقشه از سرعت مواد در جو ستاره‌ای به جز خورشید را پدید آورده و آشفتگی‌های نامنتظره‌ای را در جو بسیار گسترده‌ی #کژدم‌دل آشکار کردند. این بهترین تصویر از سطح و جو ستاره‌ای به جز خورشید خودمانست. یافته‌های این پژوهش در نشریه‌ی نیچر منتشر شده است.
@onestar_in_sevenskies
ستاره‌ی پرآوازه و درخشان کژدم‌دل را با رنگ سرخ شگفت‌انگیزش، بی‌هیچ ابزاری می‌توان در دل #صورت_فلکی_کژدم (عقرب) یافت. این ستاره‌ی بزرگ یک ابرغول سرخ به نسبت سرد است که واپسین گام‌های زندگیش را می‌گذراند و در راه انفجار و تبدیل شدن به یک ابرنواختر است. [۱]
وی‌ال‌تی‌آی دستگاه ویژه‌ای است که می‌تواند نور به دست آمده از چهار تلسکوپ، تلسکوپ‌های ۸.۲ متری یونیت (UTها)، یا تلسکوپ‌های کمکی کوچک‌تر (ATها) را با هم بیامیزد و یک تلسکوپ مجازی با آینه‌ی ۲۰۰ متری پدید آورد. این به وی‌ال‌تی‌آی کمک می‌کند تا جزییات ریزی که دیدنشان با یک تلسکوپ تنها ناممکن است را آشکار کند.
@onestar_in_sevenskies
اوناکا که نویسنده‌ی اصلی این پژوهش نیز هست می‌گوید: «این که ستارگانی مانند کژدم‌دل در واپسین گام زندگیشان به این سرعت جرم از دست می‌دهند رازیست که بیش از نیم سده است ناگشوده مانده. وی‌ال‌تی‌آی تنها دستگاهیست که می‌تواند سرعت‌های گاز در جو گسترده‌ی کژدم‌دل را به طور مستقیم اندازه بگیرد- گامی مهم به سوی روشن کردن این مساله. چالش بعدی ما شناسایی چیزیست که این حرکت‌های پرآشوب را پدید می‌آورد.»
این دانشمندان با بهره از این داده‌های تازه نخستین نقشه‌ی دو-بعدی ازجو ستاره‌ای به جز خورشید را تهیه کردند. آنها این کار را با بهره از وی‌ال‌تی‌آی، با سه تلسکوپ کمکی و دستگاهی به نام امبر (AMBER) انجام دادند تا تصویرهای سطح کژدم‌دل در دامنه‌ی کوچکی از طول موج‌های فروسرخ را از هم جدا کنند. آنها سپس به کمک این داده‌ها، تفاوت میان سرعت گارهای جَوی در بخش‌های گوناگون ستاره، و سرعت میانگین در سرتاسر ستاره را برآورد کردند [۲]. از این راه نقشه‌ای از سرعت نسبی گازهای جوی در سرتاسر قرص کژدم‌دل پدید آمد- نقشه‌ای که تاکنون تنها برای خورشید به دست آمده بود.
@onestar_in_sevenskies
آنان گازهای آشفته‌ی کم‌چگالی را در جایی بسیار دورتر از پیش‌بینی‌ها نسبت به ستاره یافتند و نتیجه گرفتند که این حرکت نمی‌تواند دستاورد همرفت باشد [۳]، یعنی از جابجایی بزرگ-مقیاسِ مواد که انرژی را از هسته‌ی بسیاری از ستارگان به جو بیرونی آنها می‌برد. آنان استدلال می‌کنند که شاید دلیل این جابجایی‌ها در جو گسترده‌ی ابرغول‌های سرخی مانند کژدم‌دل، فرآیند تازه و هنوز ناشناخته‌ای باشد.
اوناکا در پایان می‌گوید: «در آینده، این ترفند رصدی می‌تواند برای ستارگانی در رده‌های دیگر، جهت بررسی سطح و جو آنها با جزییاتی بی‌سابقه به کار رود. چنین کاری تاکنون تنها برای خورشید انجام شده. پژوهش ما اخترفیزیک ستاره‌ای را وارد بُعد دیگری می‌کند و پنجره‌ای کاملا تازه رو به رصد ستارگان می‌گشاید.»
—------------------------------------------
یادداشت‌ها:
... ادامه در پست بعد 👇👇👇👇
—----------------------------------------------
* اخترشناسان با بهره از ترفند #تداخل‌سنجی، بهترین نقشه‌برداری از جو و سطح یک ستاره و دقیق‌ترین سنجش از سرعت مواد در جو یک ستاره به جز خورشید را انجام داده‌اند.
یک گروه بین‌المللی از از اخترشناسان به رهبری که‌ایچی اوناکا از دانشگاه کاتولیک شمال در شیلی، با بهره از تداخل‌سنج تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی‌آی) در رصدخانه‌ی جنوبی اروپا (اِسو)، دقیق‌ترین تصویر تا به امروز از یک ستاره را به دست آورده‌اند- ابرغول سرخ کژدم‌دل (قلب عقرب، آنتارس). آنها همچنین نخستین نقشه از سرعت مواد در جو ستاره‌ای به جز خورشید را پدید آورده و آشفتگی‌های نامنتظره‌ای را در جو بسیار گسترده‌ی #کژدم‌دل آشکار کردند. این بهترین تصویر از سطح و جو ستاره‌ای به جز خورشید خودمانست. یافته‌های این پژوهش در نشریه‌ی نیچر منتشر شده است.
@onestar_in_sevenskies
ستاره‌ی پرآوازه و درخشان کژدم‌دل را با رنگ سرخ شگفت‌انگیزش، بی‌هیچ ابزاری می‌توان در دل #صورت_فلکی_کژدم (عقرب) یافت. این ستاره‌ی بزرگ یک ابرغول سرخ به نسبت سرد است که واپسین گام‌های زندگیش را می‌گذراند و در راه انفجار و تبدیل شدن به یک ابرنواختر است. [۱]
وی‌ال‌تی‌آی دستگاه ویژه‌ای است که می‌تواند نور به دست آمده از چهار تلسکوپ، تلسکوپ‌های ۸.۲ متری یونیت (UTها)، یا تلسکوپ‌های کمکی کوچک‌تر (ATها) را با هم بیامیزد و یک تلسکوپ مجازی با آینه‌ی ۲۰۰ متری پدید آورد. این به وی‌ال‌تی‌آی کمک می‌کند تا جزییات ریزی که دیدنشان با یک تلسکوپ تنها ناممکن است را آشکار کند.
@onestar_in_sevenskies
اوناکا که نویسنده‌ی اصلی این پژوهش نیز هست می‌گوید: «این که ستارگانی مانند کژدم‌دل در واپسین گام زندگیشان به این سرعت جرم از دست می‌دهند رازیست که بیش از نیم سده است ناگشوده مانده. وی‌ال‌تی‌آی تنها دستگاهیست که می‌تواند سرعت‌های گاز در جو گسترده‌ی کژدم‌دل را به طور مستقیم اندازه بگیرد- گامی مهم به سوی روشن کردن این مساله. چالش بعدی ما شناسایی چیزیست که این حرکت‌های پرآشوب را پدید می‌آورد.»
این دانشمندان با بهره از این داده‌های تازه نخستین نقشه‌ی دو-بعدی ازجو ستاره‌ای به جز خورشید را تهیه کردند. آنها این کار را با بهره از وی‌ال‌تی‌آی، با سه تلسکوپ کمکی و دستگاهی به نام امبر (AMBER) انجام دادند تا تصویرهای سطح کژدم‌دل در دامنه‌ی کوچکی از طول موج‌های فروسرخ را از هم جدا کنند. آنها سپس به کمک این داده‌ها، تفاوت میان سرعت گارهای جَوی در بخش‌های گوناگون ستاره، و سرعت میانگین در سرتاسر ستاره را برآورد کردند [۲]. از این راه نقشه‌ای از سرعت نسبی گازهای جوی در سرتاسر قرص کژدم‌دل پدید آمد- نقشه‌ای که تاکنون تنها برای خورشید به دست آمده بود.
@onestar_in_sevenskies
آنان گازهای آشفته‌ی کم‌چگالی را در جایی بسیار دورتر از پیش‌بینی‌ها نسبت به ستاره یافتند و نتیجه گرفتند که این حرکت نمی‌تواند دستاورد همرفت باشد [۳]، یعنی از جابجایی بزرگ-مقیاسِ مواد که انرژی را از هسته‌ی بسیاری از ستارگان به جو بیرونی آنها می‌برد. آنان استدلال می‌کنند که شاید دلیل این جابجایی‌ها در جو گسترده‌ی ابرغول‌های سرخی مانند کژدم‌دل، فرآیند تازه و هنوز ناشناخته‌ای باشد.
اوناکا در پایان می‌گوید: «در آینده، این ترفند رصدی می‌تواند برای ستارگانی در رده‌های دیگر، جهت بررسی سطح و جو آنها با جزییاتی بی‌سابقه به کار رود. چنین کاری تاکنون تنها برای خورشید انجام شده. پژوهش ما اخترفیزیک ستاره‌ای را وارد بُعد دیگری می‌کند و پنجره‌ای کاملا تازه رو به رصد ستارگان می‌گشاید.»
—------------------------------------------
یادداشت‌ها:
... ادامه در پست بعد 👇👇👇👇