🔴 سؤالتان اصلاً ناراحت‌کننده نیست! خیلی هم سؤال خوبی‌ست!
سؤال عدۀ زیادی هم هست، اگر پاسخش به تمام کسانی که این سؤال را دارند برسد، کمک بزرگی برای کاهش تصورات اشتباه و پیشگیری از تکرار اشتباه است!

حدس می‌زنم «علت این‌که احتمال می‌دهید که ناراحت‌کننده باشد این است که "خودتان برای سؤالتان پاسخی دارید و گمان می‌کنید پاسخ من هم همان است"»!
خیر! پاسخ من آن نیست!🤠

برای این‌که بحث به نتیجۀ بهتری برسد، از شما درخواست می‌کنم سؤالتان را بازتر کرده، مثال‌هایی را به آن اضافه کنید.

پاسخ دادن به این سؤال برای من سخت نیست چون سال‌هاست مطالبی را می‌نویسم که بسیاری از آن‌ها پاسخ همین نوع سؤالات است
و از آنچه در پاندمی کووید گذشت هم باخبرم.

مثلاً بفرمایید به گمانتان اشتباه علم در مورد ضدعفونی‌کننده‌ها چه بود تا پاسخ این قسمت را جداگانه بدهم.
اشتباه علم در مورد ماسک را هم با توضیح بیشتری بفرمایید تا پاسخ جدایی برای آن بنویسم.

فقط این دو مثال را نوشته بودید،
اگر مثال دیگری را هم دارید لطفاً اضافه بفرمایید.
اگر ابتدا به مثال‌ها پاسخ جداگانه بدهم و بعد جمع‌بندی کنم پاسخ بهتری خواهد بود.
#ب_پ
#دانش_به_زبان_ساده:
t.me/nouritazeh

⁉️آیا چنان که بسیاری از مردم می‌گویند «شخصیتهای علمی حقوقی یا حقیقی اوایل پاندمی نمی‌دانستند ماسک سبب کاهش ریسک ابتلا به کووید-۱۹ می‌شود و یک سال بعد[!] فهمیدند»؟!

🔴این ادعا👆بسیار رایج است!
اما درست نیست!
⚠️🚨نه‌فقط ابهام در موضوع ماسک، بلکه ابهام در بسیاری از موضوعات دیگر مرتبط با کورونا مانند نقش سطوح به این علت پدید آمده که اطلاعات اغلب مردم دربارۀ کورونا از منابع نامربوط مثلاً کانالهای سرگرمی یا صفحات خبری‌ای که شناخت کافی از موضوع ندارند به دست آمده.

در موارد متعدد این منابع مطلبی اشتباه را به شخصی نسبت داده‌اند، بعداً که آن مطلب تکذیب شده، ادعا شده که آن شخص اشتباه گفته است!
(نه‌اینکه این اشخاص هیچ اشتباهی ندارند)

بیماریهای واگیر تنفسی برحسب برخی پارامترها، سهولت انتقالشان یکسان نیست
اما بشر با انتقال بیماریهای تنفسی حتی نمونه‌های نزدیک به کووید-۱۹ مانند سارس و مرس آشنا بود و چنین نبود که اشخاص علمی مرتبط از نقش ماسک در کاهش ریسک انتقال آن آگاه نباشند!

🚨از پیش از پاندمی شدن، انتقال کورونا از طریق ریزقطرکها در زمان سرفه، عطسه، صحبت کردن و تنفس معلوم بود پس معلوم بود که استفاده از ماسک ریسک انتقال را کاهش می‌دهد.
🔴اما کمی طول کشید تا معلوم شد انتقال آن ایربورن است و باید نکات پیشگیرانه در فاصلۀ مکانی و زمانی دورتر هم رعایت شود.
با گذشت زمان، با پیدایش واریانتهای مسریتر، اهمیت رعایت نکات پیشگیرانه بیشتر شد.

اطلاع از این نکات پیش از شیوع گستردۀ کورونا در خارج از چین بود، بنابراین کوتاهی اشخاص و کشورها در استفاده از ماسک تقصیر علم نبود!
به این 👈 مثال توجه بفرمایید.

مهمترین شاهد، وبسایت WHO و CDC است که راه اصلی انتقال این بیماری را انتشار ریزقطرکها هنگام سرفه، عطسه، صحبت کردن و تنفس می‌داند.

⁉️آیا سازمان بهداشت جهانی نمی‌دانست ماسک ریسک انتقال بیماری را کاهش می‌دهد و بعداً فهمید؟!

در نخستین دستورالعمل‌هایی که سازمان بهداشت جهانی برای کورونا منتشر کرد [👈 نمونۀ ۲۵ ژانویه ۲۰۲۰] نوشته شده کادر درمان و مبتلایان باید ماسک بزنند
یعنی می‌دانستند که ماسک ریسک انتقال را کاهش می‌دهد،
⚠️اما وقتی جهان به سرعت داشت درگیر این پاندمی می‌شد و ماسک به‌اندازۀ همه وجود نداشت، نباید از همه می‌خواستند ماسک بزنند
چون ماسک باید به افراد دارای اولویت برسد:

اولویت اول:
آن بخش از کادر درمان که با مبتلایان سر و کار دارند
و مبتلایان

اولویت دوم:
افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای و افراد مسن

سپس:
در صورت در اختیار بودن ماسک، سایر افرادی که احتمال دارد ناقل باشند.

❓آیا این نکات به اطلاع عموم نرسیده بود؟
بستگی دارد که اطلاعاتشان را از جای معتبر کسب کرده باشند یا نامعتبر!
لطفاً مطالب لینک داده شده را ببینید:

1⃣به ۳ پیام ۲۳ ژانویه ۲۰۱۹ (۳ بهمن ۹۸) که هنوز کورونا در خارج از چین شیوع جدی نداشت توجه کنید:
t.me/andishehsarapub/8058

t.me/andishehsarapub/8057

t.me/andishehsarapub/8046

🔴در آن تاریخ زیر تک‌تک پیامها توصیه شده «ماسک مناسب زده شود».

2⃣به 👈 نخستین پیام هشدار که در کانال اندیشه سرا برای بیماری ناشناس ووهان منتشر شده نگاه کنید.
۲۱ ژانویه ۲۰۲۰ (۱ بهمن ۹۸)، ماسک و کلاه و عینک را برای قشنگی نزده‌اند! می‌دانند که این پوشش لازم است.
هرچه عکس و ویدئو از ووهان آمد، کادر درمان با ماسک و عینک بودند.
👈 نوشته شد [۱۲ فوریه ۲۰۲۰، ۲۳ بهمن ۹۸] کادر درمان در ووهان، در طول شیفت نباید غذا بخورند، آب بنوشند (ماسکشان را برندارند) و حتی دستشویی بروند.

3⃣به 👈 این ویدئو نگاه کنید (۴ فوریه ۲۰۲۰،۱۵ بهمن ۹۸).

4⃣در 👈 این پیام مربوط به «۳۰ مارس ۲۰۲۰ (۱۱ فروردین‌ماه ۹۹)» گفته شده کسانی که در مکانهای عمومی ماسک نمی‌زنند مرتکب اشتباه بزرگی می‌شوند.

5⃣در 👈 پیام ۲۵ ژانویه ۲۰۲۰ (۵ بهمن ۹۸) یعنی پیش از آنکه کورونا چندان خارج از چین شیوع داشته باشد، حتی پیش از آنکه این بیماری نام داشته باشد، با هشتگهای مرتبط با شیوع بیماری کوروناویروسی جدید در چین «درست ماسک زدن» آموزش داده شده.

6⃣🔴در ۱ آوریل ۲۰۲۰ (۱۳ فروردین ۹۹) به این علت که منابع غیرتخصصی پرمخاطب و برخی اشخاص حرفهای متفاوت و گاه متضادی دربارۀ لزوم استفاده از ماسک می‌زدند، به وضوح ابهامِ این حرفها رفع شد:
t.me/nouritazeh/1952

🔴اگر کسی گفته «ماسک اثر ندارد»، بی‌اطلاع بوده،
اگر کسی گفته «عموم لازم نیست ماسک بزنند»،
اگر این گفته در زمانی بوده که ماسک به اندازۀ کافی در اختیار نبوده، هدف این بوده که اولویتها رعایت شود و ماسک به کادر درمان و بیماران و افراد دارای بیماریهای زمینه‌ای برسد.
اوایل شیوع کورونا ماسک به اندازۀ استفادۀ همه نبود.

البته بعداً هم که تولید ماسک افزایش یافت، اغلب مردم درست ماسک نمی‌زدند!
درست ماسک نزدن هم مانند ماسک نزدن است!

🔸این مطلب پاسخی بود به بخشی از این پیام:
t.me/nouritazeh/12602
ادامه دارد

🚨🚨🚨 #بسیار_مهم
🔵 از یکی پرسیدند ««اسمت چیه؟»
گفت: «شیر افکن»
گفتند: «راست می‌گی؟ یا می‌خوای ما رو بترسونی؟!»

حالا بلومبرگ «ابتلای روزی ۳۷ میلیون نفر در چین» را راست می‌گوید یا می‌خواهد ما را بترساند؟!
چه برای ترساندن ما باشد
و چه برای افزایش دنبال‌کننده!
تأثیر سوء جدی بر اطلاع‌رسانی صحیح در موضوع کووید-۱۹ دارد.
ترساندن بی‌جا به چند طریق سبب تأثیر سوء بر مدیریت مهار پاندمی می‌شود (قبلاً در پیام‌های مختلف شرح داده شده؛ یک پیام مهم مرتبط:
t.me/nouritazeh/5721 ).
چیزی که مردم و مدیران نیاز دارند «واقعیت با زبان ساده» است.🔻

🔵 تخمین وضعیت فعلی کووید-۱۹ و روزهای پیش رو در چین با ارقام بسیار بزرگی همراه است اما حتی در قلهٔ این موج هم، در تخمین‌های قابل اعتناتر، دست بالا رقم ۳۷ میلیون نفر برای ابتلای روزانه تخمین زده نشده.
ناممکن نیست که در قله به چنین رقمی برسد اما در اوایل موج که اکنون هست، نه.
یک تخمین قابل اعتنا این است:
t.me/SarsCoVTwo/3626‎
که در قلۀ مبتلایان شناسایی شدۀ روزانه هم به رقم ۳۷ میلیون نمی‌رسد.
برآوردهای دیگری هم وجود دارد که در بعضی از آن‌ها در قله به همین حدود مبتلا در روز می‌رسد.
در یک مورد، احتمال ابتلای ۸۰۰ میلیون نفر در زمستان مطرح شده که معادل متوسط ۸,۸ میلیون نفر در روز است.
اما رسانه‌ها وقتی این ارقام را می‌نویسند اشاره نمی‌کنند که هر واریانتی که به شدت از ایمنی بگریزد، ممکن است همین کار را «دوباره» با سایر کشورهایی بکند که پوشش بوستر واکسن در آنها نامناسب باشد.

⚠️🚨چیزی که ما به آن نیاز داریم، پاسخ این پرسش‌هاست:
⁉️آیا ابتلای چندصد میلیون نفر به کووید-۱۹ در چین، ریسک بسیار بزرگی برای جهش‌های تازه در ناول کوروناویروس نیست؟!
⁉️آیا سایر کشورها گمان می‌کنند پیدایش احتمالی واریانت‌های جدید در چین، فقط مشکل چین است؟!
⁉️آیا کشورهایی که تعداد تست روزانه‌شان به نسبت جمعیت، ۲۰ برابر کشورهای دیگر است و برنامۀ بیماریابی خوبی دارند تعداد واقعی مبتلایانشان بیشتر است؟!

⚠️🚨نکته‌ای که آن را باید بسیار جدی بگیریم:
t.me/nouritazeh/12674

⚠️❓ما چه می‌توانیم بکنیم؟
🔺دانستن این نکات و اطلاع‌رسانی وسیع آن‌ها:
🆘 t.me/stop_corona/59

🔹مرتبط با این مطلب:
t.me/nouritazeh/12700

📲 یکی از کارهایی که فضای مجازی با بسیاری از مردم کرده ‌است این است که «تمایل به خواندن مطالب طولانی» را از آن‌ها گرفته است.
به همین دلیل این متن را ادامه نمی‌دهم! و از نوشتن دلیل و مثال چشم می‌پوشم! 🤠
#ب_پ
#آسیب_شناسی_جامعه_مجازی:
🕯 @andishehsarapub

🔴 برای اینکه بدانیم
«در پاندمی کووید-۱۹ چه گذشت»
و «اکنون در چه شرایطی هستیم»
نیاز به دانستن برخی مفاهیم کلیدی و واقعیتها داریم.
دانستن آنها سبب می‌شود بدانیم
«چه باید می‌کردیم»
و مهمتر این‌که «اکنون چه باید بکنیم»
و نیز «اطلاعاتی داشته باشیم که سبب شود هر ناآگاه یا مغرضی نتواند واقعیتها را برایمان وارونه جلوه دهد».

از پیش از پاندمی اعلام شدن کووید-۱۹ در کانالهای
@nouritazeh ,
@SarsCoVTwo ,
@andishehsarapub &
@Fact_Check
مهمترین مطالب لازم در این زمینه نوشته شد.
تا جایی که امکان داشت، مطلب ضروری در این زمینه ناگفته نماند، اما لازمۀ دیگرِ اثربخشی، خوانده شدن توسط تعداد بسیار زیادی از مردم بود که در حد نیاز فراهم نشد.

مهمترین سلاح ما در مقابل ناول کوروناویروس آگاهی بود که از آن به بهترین نحو استفاده نشد، هنوز هم به این سلاح نیاز حیاتی داریم و همیشه خواهیم داشت.
هرچه بیشتر و بهتر از آن استفاده کنیم، کمتر آسیب خواهیم دید.

🔴 این مطلب:
t.me/nouritazeh/6772
که حدود دو سال قبل نوشته شده،
دو مورد از مهمترین نکات در این زمینه را به زبان ساده مطرح کرده است.
لطفاً آن را مطالعه بفرمایید و اگر مفید است برای دیگران هم بفرستید.

❓چرا اکنون نیاز به یادآوری این مطلب بود؟
ادعاهای نادرستی در یک نشریۀ انگلیسی‌زبان مطرح شده که به صفحات فارسی هم راه یافته.
برای پاسخ به این ادعاها نیازمند آگاهی از برخی مفاهیم و واقعیت‌ها هستیم.
یکی از مهمترین موارد، مطلبی است که لینک آن داده شد.
به مطلب مورد اشاره پاسخ داده خواهد شد
اما طبق معمول، «ادعای نادرست با قصد فریب مردم» مثل «انداختن سنگ در چاه» است و «قانع کردن مخاطب عموم به این‌که آن ادعاها نادرست است»، مثل «بیرون آوردن سنگ از چاه».

عِرض خود می‌برند و زحمت دیگران می‌دارند.

😞 سه سال از این نوشته گذشته است:
t.me/nouritazeh/2131
و تنها ۵۲۰۰ نفر آن را خوانده‌اند!
بنا بر اطلاعاتی که تلگرام می‌دهد، ۴۱ بار در گروه‌ها یا برای افراد مختلف فوروارد شده، اما حتی در یک کانال هم فوروارد نشده است!

در همین مدت، مطالب بسیار زیانباری که همین مطلب می‌توانست آثار سوئشان را کاهش دهد، گاهی ده‌ها هزار بار و گاهی صدها هزار بار دیده و خوانده شده‌اند!

مطالب متعدد دیگری هم در این کانال و چند کانال دیگر برای ترویج اطلاعات درست و زدودن اطلاعات نادرست منتشر شدند که اگر بیشتر خوانده می‌شدند مؤثرتر بودند.

کاری که با چند کانال تلگرام می‌شد در مقابل کوروناویروس جدید و همدستانش کرد همین بود.
این امکان وجود داشت که با بازنشر وسیع مطالب اثرشان بیشتر شود که چندان نشد.

کوروناویروس جدید هنوز هم هست،
خیلی متنوع‌تر از قبل!
خیلی فراوان‌تر از قبل،
خیلی مسری‌تر از قبل،
خیلی ایمنی‌گریزتر از قبل؛

ما هنوز نیازمند اطلاع‌رسانی بسیار وسیع برای «آموزش مهمترین نکات اساسی» و «زدودن اطلاعات نادرست» هستیم.
تعدادی از نکات را می‌توان در این پیام دید:
t.me/stop_corona/59

🆘 لطفاً دو پیامی را که در این مطلب به آن‌ها اشاره شده برای دوستان خود بفرستید🌹

مهمترین سلاح ما در مقابل ناول کوروناویروس آگاهی بود که از آن به بهترین نحو استفاده نشد، هنوز هم به این سلاح نیاز حیاتی داریم و همیشه خواهیم داشت.
هرچه بیشتر و بهتر از آن استفاده کنیم، کمتر آسیب خواهیم دید.

🔴✍ فلسفۀ دروغ ۱۳ / دروغ اول آوریل
#ب_پ
@andishehsarapub
سوئدی‌ها می‌گویند دروغ اول آوریل [که معادل دروغ ۱۳ است] برای این است که این ضعف مردم را به آن‌ها نشان دهد:
jag kan lura dig vart jag vill!
(من هرجا بخوام می‌تونم گولت بزنم!)

چه خوب است که مردم با فهمیدن این‌که چه راحت ممکن است گول بخورند، هر مطلبی را که می‌خوانند یا می‌شنوند فوراً باور نکنند و اگر مهم است پی‌گیر اعتبار منبعش باشند.
نه فقط در روز سیزدهم فروردین‌ماه، بلکه هرروز.
البته همیشه روزنۀ امیدی هست:

«می‌توانید تمام مردم را بعضی اوقات، و بعضی از مردم را تمام اوقات گول بزنید؛ اما نمی‌توانید تمام مردم را تمام اوقات گول بزنید.»

"You can fool all the people some of the time, and some of the people all the time, but you cannot fool all the people all the time."

✅ راستی‌سنجی شایعات مجازی:
t.me/Fact_Check
🆘 مقابله با شایعات زیان‌بار دربارۀ کووید-۱۹:
t.me/nouritazeh

🔸دمنده در ساز:
t.me/andishehsarapub/8502

🔸آیا این درست است؟!
t.me/nouritazeh/6554

🔸پاسخِ بیشتر مطالبی که دوستان می‌پرسند درست است یا نه، این است:
t.me/andishehsarapub/7754

🔸چرا شایعات نگران‌کننده مثل تب راجعه برمی‌گردند:
t.me/andishehsarapub/7695

🆘 تعداد مطالب نادرست و گمراه‌کنندۀ فضای مجازی دربارۀ کووید-۱۹ (مانند هر موضوع دیگر مورد توجه عموم) بسیار زیاد است.

متأسفانه این نوع مطالب نه‌تنها عموم بلکه برخی از افرادی را که از نظر حرفه‌ای با موضوع کووید سر و کار دارند (حتی در حد تصمیم‌گیرندگان) در معرض قرار داده است.

تعداد این مطالب نادرست خیلی زیاد است و نقد و تصحیح همه آن‌ها آن‌قدر زمان می‌خواهد که عملاً حتی برای یک گروه بزرگ هم ممکن نیست.

امید است که نمونه‌هایی از آن‌ها که نقد و تصحیح یا تکذیب می‌شوند مشتِ نمونۀ خروار باشند و افرادی را با این نوع مطالب و منابع آشنا کنند و سبب شوند مطالب مشابه را هم نخوانند و بازنشر نکنند.

🔹در بررسی‌های پیشین تعداد کسانی که مطالب نادرست را دیده‌اند بیش از هزار برابر تعداد کسانی بوده که تکذیبیه‌اش را دیده‌اند؛
با این نسبت، نوشتن تکذیبیه برای این مطالب بسیار بسیار کم‌اثر است.

وقتی مطلب نادرستی را چند میلیون نفر می‌ببینند و تکذیبیه‌اش را چند هزار نفر، وقت گذاشتن برای نوشتن نقد و تکذیب توجیه چندانی ندارد.

قبلاً توضیح داده بودم که تنها مشکل، این نیست که کمتر از یک هزارم کسانی که مطالب نادرست را دیده‌اند، نقد و تکذیبش را می‌بینند؛
این مشکلات هم هست:

🔹نقد و تکذیب‌ها طولانی‌تر و استدلالی و با ارجاع هستند در نتیجه درصد کمتری از بینندگان مطلب، آن را (یا تمام آن را) می‌خوانند!
نویسنده می‌خواهد استدلال و استناد کند اما اغلب مخاطبانی که اهل خواندن مطالب نادرست و بازنشر آن‌ها هستند نه حوصلۀ استدلال و استناد را دارند نه اهمیت آن را می‌دانند.😞

🔹باورپذیری مطالب نادرست بیش از مطالب درست است. (نقش مار و نوشتۀ مار)

🔹بسیاری از کسانی که نقد و تکذیبیه‌ها را می‌بینند، همان کسانی نیستند که مطلب نادرست را دیده‌اند!
رساندن پیام نقد و تکذیب به درون دایره‌های افراد شبه‌علمی و ضدعلمی بسیار دشوار است.⬇️

🆘 اگر برایتان اهمیت دارد که نقد و تکذیب مطالب نادرست منتشر شود، لطفاً در بازنشر آن‌ها جداً کمک کنید🌹
با رویۀ کنونی، مقابله با مطالب نادرست و عواقب آن‌ها بسیار کم‌حاصل است.

⬆️ این توضیح را بخوانید لطفاً:
t.me/andishehsarapub/8937

🆘 مطالب این کانال نقد و تکذیب شایعات فضای مجازی است:
t.me/Fact_Check
لطفاً در بازنشرشان همکاری کنید🌹

🔴🔴 برخی دنبال‌کنندگان کانال گاهی مطلبی را ارسال می‌کنند و می‌گویند:

این را یک دانشمند یا یک پژوهشگر یا یک استاد یا شخص معروف گفته پس درست است.

جالب است که این افراد آن طرف قضیه را نمی‌بینند یا نمی‌خواهند ببینند:
اگر قرار باشد با حرف یک فرد بدون ارائۀ شواهد معتبر علمی تشخیص دهیم چه کاری درست است، باید توجه داشته باشیم که ممکن است هزاران نفر با همان صفت دانشمند، پژوهشگر یا استاد دارند خلاف حرف او را می‌زنند!

اگر بخواهیم حرف شخصی را صرفاً به خاطر جایگاه علمی یا شغلی یا معروفیت بپذیریم، حرف تعداد بیشتری از چنین اشخاصی که مخالف حرف آن فرد را می‌گویند چه کنیم؟!

⚠️ملاک، شواهد علمی معتبر است نه حرف اشخاص؛

اما استنتاج و تعمیم شواهد علمی معتبر هم کار عموم نیست، کار افرادی با تخصص‌های مختلف در همکاری با یکدیگر است.

ما مقالات متعددی را داریم که نتایجشان با هم مغایرت جدی دارد و حتی در مواردی کاملاً برعکس یکدیگر است.
اگر قرار باشد با استناد به هرمقاله‌ای به‌تنهایی حرف خود را ثابت کنیم، آن وقت ممکن است کسانی که برعکس هم نظر می‌دهند هم هریک برای اثبات حرف خود مقاله‌ای داشته باشند!

همچنین با خواندن هر مقاله‌ای نمی‌توان مطلبی برای رسانه‌ها ساخت! آن هم توسط کسی که اطلاعات کافی در این زمینه ندارد.
متأسفانه به دلایل مختلفی که قبلاً مطرح شده در موضوع کووید این مشکلات به‌فراوانی پیش آمده و در مجموع قدرت رسانه‌ای منابع غیرتخصصی پر اشتباه بسیار بیش از منابعی بوده که مطالبشان دقت و صحت قابل قبولی داشته‌اند.

🔴🔴 از آغاز پاندمی این مطلب بسیار مهم:
🆘 t.me/nouritazeh/2131
را باید به اطلاع عموم می‌رساندیم تا برداشت‌های اشتباه کمتر شود.
مطلب مورد اشاره ۳ سال قبل در کانال نوشته شده، این کاری بوده که ما باید می‌کردیم.
رساندنش به اطلاع تعداد بسیار زیادی از مردم کار یک نفر و ده نفر و صد نفر نیست، نیاز به همکاری جدی عدۀ بسیار زیادی دارد.