مدیریار | Modiryar
سلسله مراتب تصمیم گیری: از زندگی فردی تا زندگی حرفه ای ✍ #حسن_اشرفی_ریزی #پایگاه_جامع_مدیریار www.modiryar.com @modiryar
سلسله مراتب تصمیم گیری: از زندگی فردی تا زندگی حرفه ای
✍ #حسن_اشرفی_ریزی
✅ #تصمیم_گیری فرایندی منظم و منطقی و بر آن روابط علت و معلولی حاکم است. فرایند تصمیم گیری می تواند در قالب یک هرم که در قاعده آن »شکاف دانشی» و در راس آن «اثربخشی تصمیم‌گیری» قرار دارد ارائه شود. در این نوشته این هرم توضیح داده می شود:
1⃣ شکاف دانشی یا خلا دانشی
◾نقطه شروع هر #تصمیم_گیری با یک خلاء یا شکاف دانشی در ساختار ذهنی فرد (مثلا پدر خانواده) شروع می شود. فرض کنید فرد احساس کند که نیاز به ادامه تحصیل دارد (مقطع کارشناسی ارشد بخواند)؛ در عین حال شاغل اداره یا شرکتی نیز هست.
◾در ابتدا باید مشخص شود که این نیاز ابعاد آن چیست؛ مثلاً ایشان دوست دارد نسبت به همکاران به لحاظ مدرک در یک سطح باشد، شغل ایشان به لحاظ تخصصی نیاز به دانش و مهارت هایی دارد که فقط با ادامه تحصیل و کسب این مهارت ها و دانش ها در دانشگاه این کمبود جبران می شود، و یا در خانواده ایشان همه دارای مدارج بالای علمی هستند پس او هم باید ادامه تحصیل دهد.
◾گاهی یکی از این دلایل به وجود آورنده این #شکاف_دانشی است و گاهی برخی یا همه آنها به وجود آورنده و ترغیب کننده وی برای ادامه تحصیل هستند. این دلایل ریشه در شکاف دانشی دارد که در فرد به وجود آمده است. پس باید پاسخ مناسب به این شکاف دانشی (دغدغه ذهنی) داده شود.
2⃣ کاوش اطلاعات
◾در این مرحله فرد باید از طریق کانال های اطلاعاتی شامل منابع اطلاعاتی به ویژه منابع کتابخانه‌ای، دانش و تجربه دیگران (مثلا همکاران، دوستان و...) و نیز داشته های ذهنی خود اطلاعاتی به دست آورد و دانش خود را افزایش دهد. در واقع ایشان بدون اطلاعات کافی و معتبر و البته خیرخواهانه نمی تواند #تصمیم درست و دقیقی داشته باشد.
◾در این مرحله نیز فرد باید از اعتبار منابع اطلاعاتی مذکور اطمینان حاصل نماید؛ لذا باید با افرادی مشورت نماید که قابل اطمینان باشند. بنابراین، داشتن سواد اطلاعاتی و تفکر انتقادی یک نیاز اساسی است. در این زمینه کتابداران و اطلاع رسان به دلیل داشتن مهارت و دانش کافی در جستجوی #اطلاعات معتبر می توانند به نیازمندان اطلاعات در کاوش و ارزیابی اطلاعات کمک نمایند.
3⃣ تحلیل اطلاعات
◾ پس از #گردآوری_اطلاعات، اکنون فرد باید به تحلیل آنها بپردازد. در واقع وی باید ابعاد مختلف مسئله را بشناسد و عوامل مستقیم و غیرمستقیم که بر آن موضوع اثرگذار هستند را شناسایی و برای رفع موانع و بازدارنده ها راه حل های مناسب یا جایگزین پیش بینی نماید.
◾به هر میزان اطلاعات گردآوری شده معتبر، دقیق و جامع باشند و فرد #قدرت_تفکر و ذهن تحلیل گر خوبی داشته باشد، آسان تر می تواند مطالب را درک کند و زوایای پنهان آنها را بشناسد.
4⃣ تقلیل یا پالایش اطلاعات
◾بعد از شناسایی ابعاد مسئله و راه حل های احتمالی، اکنون نیاز است که فرد بهترین راه حل ممکن را از بین همه راه حل ها انتخاب نماید. گاهی در این مرحله فرد در انتخاب گزینه ها دچار تردید می شود. لذا وی می‌تواند در این مرحله با فرد #متخصص و معتمد دوباره مشورت نماید.
◾به نظر می رسد سرعت انجام هر کاری نباید فرد را از مشورت تا آخرین لحظه تصمیم گیری غافل نماید. در نهایت در این مرحله انتخاب یا گزینه مد نظر (تصمیم نهایی) اتفاق می افتد. این راه حل یا گزینه بر اساس شواهد کافی، توجه به ابعاد مختلف #مسئله و ارزش ها یا اولویت های مدنظر فرد روی می دهد و ممکن است برای فرد دیگر چنین تصمیمی مناسب نباشد.
5⃣ اثربخشی تصمیم گیری
◾#تصمیم_گیری فرایندی زمان بر و دشوار است. اگر تصمیم صورت گیرد، اما آن تصمیم اثر بخش نباشد، فرایند تصمیم گیری ناقص و غیر کارآمد خواهد بود. در یک تصمیم خوب باید زوایای آن موضوع شناخته شود. اما گاهی عوامل غیرقابل‌پیش‌بینی نیز ممکن است تصمیم فرد را تحت الشعاع قرار دهند. با این حال مبنا بر این است که فرد به همه ابعاد مسئله توجه نماید.
✅ #تصمیم_گیری از جمله مهارت هایی است که فراگیری آن اکتسابی است و فرد به شرط نگاه علمی به آن و افزایش دانش و تجربه خود می تواند آن را بهبود و ارتقا بخشد. بنابراین لازم است همگان به کسب «سواد تصمیم گیری» مبادرت ورزند و لازمه آن آموزش از طریق نظام آموزشی، خانواده و نیز کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی است.
#پایگاه_جامع_مدیریار
www.modiryar.com
@modiryar
✍ #حسن_اشرفی_ریزی
✅ #تصمیم_گیری فرایندی منظم و منطقی و بر آن روابط علت و معلولی حاکم است. فرایند تصمیم گیری می تواند در قالب یک هرم که در قاعده آن »شکاف دانشی» و در راس آن «اثربخشی تصمیم‌گیری» قرار دارد ارائه شود. در این نوشته این هرم توضیح داده می شود:
1⃣ شکاف دانشی یا خلا دانشی
◾نقطه شروع هر #تصمیم_گیری با یک خلاء یا شکاف دانشی در ساختار ذهنی فرد (مثلا پدر خانواده) شروع می شود. فرض کنید فرد احساس کند که نیاز به ادامه تحصیل دارد (مقطع کارشناسی ارشد بخواند)؛ در عین حال شاغل اداره یا شرکتی نیز هست.
◾در ابتدا باید مشخص شود که این نیاز ابعاد آن چیست؛ مثلاً ایشان دوست دارد نسبت به همکاران به لحاظ مدرک در یک سطح باشد، شغل ایشان به لحاظ تخصصی نیاز به دانش و مهارت هایی دارد که فقط با ادامه تحصیل و کسب این مهارت ها و دانش ها در دانشگاه این کمبود جبران می شود، و یا در خانواده ایشان همه دارای مدارج بالای علمی هستند پس او هم باید ادامه تحصیل دهد.
◾گاهی یکی از این دلایل به وجود آورنده این #شکاف_دانشی است و گاهی برخی یا همه آنها به وجود آورنده و ترغیب کننده وی برای ادامه تحصیل هستند. این دلایل ریشه در شکاف دانشی دارد که در فرد به وجود آمده است. پس باید پاسخ مناسب به این شکاف دانشی (دغدغه ذهنی) داده شود.
2⃣ کاوش اطلاعات
◾در این مرحله فرد باید از طریق کانال های اطلاعاتی شامل منابع اطلاعاتی به ویژه منابع کتابخانه‌ای، دانش و تجربه دیگران (مثلا همکاران، دوستان و...) و نیز داشته های ذهنی خود اطلاعاتی به دست آورد و دانش خود را افزایش دهد. در واقع ایشان بدون اطلاعات کافی و معتبر و البته خیرخواهانه نمی تواند #تصمیم درست و دقیقی داشته باشد.
◾در این مرحله نیز فرد باید از اعتبار منابع اطلاعاتی مذکور اطمینان حاصل نماید؛ لذا باید با افرادی مشورت نماید که قابل اطمینان باشند. بنابراین، داشتن سواد اطلاعاتی و تفکر انتقادی یک نیاز اساسی است. در این زمینه کتابداران و اطلاع رسان به دلیل داشتن مهارت و دانش کافی در جستجوی #اطلاعات معتبر می توانند به نیازمندان اطلاعات در کاوش و ارزیابی اطلاعات کمک نمایند.
3⃣ تحلیل اطلاعات
◾ پس از #گردآوری_اطلاعات، اکنون فرد باید به تحلیل آنها بپردازد. در واقع وی باید ابعاد مختلف مسئله را بشناسد و عوامل مستقیم و غیرمستقیم که بر آن موضوع اثرگذار هستند را شناسایی و برای رفع موانع و بازدارنده ها راه حل های مناسب یا جایگزین پیش بینی نماید.
◾به هر میزان اطلاعات گردآوری شده معتبر، دقیق و جامع باشند و فرد #قدرت_تفکر و ذهن تحلیل گر خوبی داشته باشد، آسان تر می تواند مطالب را درک کند و زوایای پنهان آنها را بشناسد.
4⃣ تقلیل یا پالایش اطلاعات
◾بعد از شناسایی ابعاد مسئله و راه حل های احتمالی، اکنون نیاز است که فرد بهترین راه حل ممکن را از بین همه راه حل ها انتخاب نماید. گاهی در این مرحله فرد در انتخاب گزینه ها دچار تردید می شود. لذا وی می‌تواند در این مرحله با فرد #متخصص و معتمد دوباره مشورت نماید.
◾به نظر می رسد سرعت انجام هر کاری نباید فرد را از مشورت تا آخرین لحظه تصمیم گیری غافل نماید. در نهایت در این مرحله انتخاب یا گزینه مد نظر (تصمیم نهایی) اتفاق می افتد. این راه حل یا گزینه بر اساس شواهد کافی، توجه به ابعاد مختلف #مسئله و ارزش ها یا اولویت های مدنظر فرد روی می دهد و ممکن است برای فرد دیگر چنین تصمیمی مناسب نباشد.
5⃣ اثربخشی تصمیم گیری
◾#تصمیم_گیری فرایندی زمان بر و دشوار است. اگر تصمیم صورت گیرد، اما آن تصمیم اثر بخش نباشد، فرایند تصمیم گیری ناقص و غیر کارآمد خواهد بود. در یک تصمیم خوب باید زوایای آن موضوع شناخته شود. اما گاهی عوامل غیرقابل‌پیش‌بینی نیز ممکن است تصمیم فرد را تحت الشعاع قرار دهند. با این حال مبنا بر این است که فرد به همه ابعاد مسئله توجه نماید.
✅ #تصمیم_گیری از جمله مهارت هایی است که فراگیری آن اکتسابی است و فرد به شرط نگاه علمی به آن و افزایش دانش و تجربه خود می تواند آن را بهبود و ارتقا بخشد. بنابراین لازم است همگان به کسب «سواد تصمیم گیری» مبادرت ورزند و لازمه آن آموزش از طریق نظام آموزشی، خانواده و نیز کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی است.
#پایگاه_جامع_مدیریار
www.modiryar.com
@modiryar