معرفی عارفان

مجسمه باستانی پاریزی
ساخته ی شهریار رضایی
نصب در محوطه کتاب خانه ملی

48 viewss.f.s, 23:02

باستانی پاریزی از نگاه شفیعی کدکنی:

استاد فقید، باستانی پاریزی به حقّ و بی هیچ اغراق از تأثیرگذارترین شخصیتهای فرهنگی ایران در دوره معاصر بودند. هر کس با آثار ایشان آشنا باشد تصدیق خواهد کرد که نوشته های استاد از لونی دیگر است. باستانی پاریزی در آثار خود جهانی ویژه می آفریند، جهانی که خواننده را به معنای دقیق کلمه مسحور میکند و به دنبال خود میکشد.
گواه این تأثیرگذاری فوق العاده، تعدّد آثار استاد است که به قریب هفتاد کتاب بالغ شده و هر کدام به چاپهای چند و چندمین باره رسیده اند. یکبار زنده یاد استاد ایرج افشار، در مجله بخارا، مجموع تیراژ آثار دکتر باستانی پاریزی را قلم انداز حساب کرده بودند که رقمی بیش از یک میلیون میشد. همان روزها که به منزل استاد افشار رفته بودم، فرمودند: دیروز باستانی را در مجلسی دیدم، طلبکار بود که تو حسابت دقیق نبوده و سرجمع کتابهای من بیش از اینهاست!
یکی از ویژگیهای استاد باستانی که در سایر بزرگان فرهنگی کمتر دیده میشود، آن است که عارف و عامی ربوده نوشته های او بودند. او هم در میان عامّه، خوانندگان و شیفتگان فراوان داشت و هم بزرگانی از نوع علامه زریاب خویی و استاد ایرج افشار از ستایندگان او بودند. اگر در شناخت و عظمت اشخاص به ردّ و قبول عامّه نتوان دل بست، باری از نگاه و نظر امثال زریاب و افشار و اقران این بزرگان نمیتوان گذشت.
از جمله بزرگان فرهنگی که از استاد باستانی پاریزی تجلیل کرده اند استاد محمدرضا شفیعی کدکنی هستند. فروردین ماه سال ۹۱ توفیقی دست داد تا پس از مدتّها مهمان استاد شفیعی کدکنی باشم. استاد لطف فرمودند و شاگرد خود را برای شام نگه داشتند. بر سر میز شام سخن از هر کس و هر کجای جهان پیش آمد. بنده عرض کردم که به اقتضای وضعیت شغلی ام بین سیرجان و رفسنجان سرگردانم و تقریباً هر هفته از پاریز رد میشوم. استاد شفیعی از خصوصیات پاریز پرسیدند و من از خوشی آب و هوا و تیزهوشی مردمانش سخن گفتم. استاد پس از تأملی فرمودند:
"برای پاریز همین افتخار بس که باستانی پاریزی را به ایران هدیه کرده است."

این سخن که از زبان برجسته ترین ادیب روزگار ما بیان شده اهمیّتی خاص دارد و از مقوله تمجیدهای کلیشه ای و تعارفات رایج اهل عصر نیست. تا آنجا که بنده اطلاع دارد استاد شفیعی کدکنی دو نکته نغز دیگر نیز درباره استاد پاریزی فرموده اند: نخست اینکه:
"باستانی پاریزی صیّاد لحظه های تاریخ است"
و دیگر اینکه:
"باستانی پاریزی شاعرِ تاریخ است".

به نظرم میرسد این دو جمله، دقیقترین توصیفات کوتاهی هستند که میشود از استاد باستانی پاریزی کرد به ویژه ترکیب [شاعرِ تاریخ] که میتوان در شرح آن یک کتاب نوشت. خود مرحوم باستانی هم که به اهمیّت سخن استاد شفیعی، پُرآگاه بود در آثار خود بارها به این جمله که باستانی پاریزی صیّاد لحظه های تاریخ است نازیده است و البته جای نازش هم هست.
آخرین و مهمترین ستایشی که از استاد شفیعی کدکنی در رابطه با مرحوم استاد باستانی پاریزی به عمل آمد همانا شرکت ایشان در مراسم تشییع مرحوم باستانی در دانشگاه تهران بود. استاد بزرگ و آزاده روزگار ما که کمتر در مراسمها شرکت میکنند، از نخستین کسانی بودند که صبح روز پنجشنبه هفتم فروردین ۹۳ برای تشییع جنازه مرحوم استاد باستانی به دانشگاه تهران آمده بودند. کسانی که با منش و رفتار استاد کدکنی آشنایند میدانند که در این حضور جدّی چه میزان تجلیل و احترام به استاد فقید همشهریمان نهفته است.
محسن پورمختار

52 viewss.f.s, 23:02