‍ ‍ #غلامحسین_بنان 
(زاده ۱۵ اردیبهشت ۱۲۹۰
درگذشته ٨ اسفند ۱٣۶۴) 
خوانندهٔ موسیقی کلاسیک ایرانی 


بنان در ۱۵ اردیبهشت ۱۲۹۰ در تهران متولد شد.
او از سالهای ۱۳۲۱ تا دههٔ ۱۳۵۰ در زمینهٔ موسیقی ملی ایران فعالیت داشت.

از سال ۱۳۲۱ صدایش همراه با عده‌ای از هنرمندان دیگر از رادیو به گوش مردم رسید.

#روح‌الله_خالقی او را در ارکستر انجمن موسیقی شرکت داد و با ارکستر شماره یک نیز همکاری را شروع کرد و از بدو شروع برنامه "گلهای رنگارنگ" بنا به دعوت #داوود_پیرنیا همکاری داشت.

او در طول فعالیت هنری خود، حدود ۳۵۰ آهنگ اجرا کرد. ویژگی صدای بنان زیر و بم‌ها و تحریرهای صدای اوست.

بنان هم به آواز قدیمی و کلاسیک ایرانی و هم به نغمات جدید و مدرن ایرانی تسلط داشت. مانند تصنیف "الهه ناز".

برخی بنان را بزرگترین اجرا کننده سبک "وزیری - خالقی" می‌دانند.

او همچنین در کنار #ادیب_خوانساری از اجراکنندگان آثار #صبا و #محجوبی بود. بنان همچنین به مرکب‌خوانی و تلفیق شعر و موسیقی مسلط بود.

ارکستر رادیو به رهبری #روح‌الله_خالقی، خوانندگی بنان و با شرکت #پرویز_یاحقی، #علی_تجویدی، #مرتضی_محجوبی و ... تشکیل یافته بود.
در سال ۱۳۳۲ به پیشنهاد روح‌الله خالقی به اداره کل هنرهای زیبای کشور منتقل شد و به سمت استاد آواز هنرستان موسیقی ملی به کار مشغول شد و در سال ۱۳۳۴ به ریاست شورای موسیقی رادیو رسید.

غلامحسین بنان از ابتدا در برنامه‌ گلهای جاویدان و گلهای رنگارنگ و برگ سبز شرکت داشت و برنامه‌های متعدد و گوناگون دیگری از او به جا مانده‌است.

در ۲۷ آذرماه ۱۳۳۶ وقتی بنان با اتومبیل شخصی در جادهٔ کرج مشغول رانندگی بود، با کامیونی که فاقد چراغ ایمنی عقب بود تصادف کرد و در این سانحه چشم راست خود را از دست داد و به همین خاطر همیشه از عینک دودی استفاده می‌کرد.

از ترانه‌های بنان می‌توان به آهنگ "آذربایجان" در دستگاه شور، "آمدی جانم به قربانت" در مایهٔ بوسلیک، "الهه ناز" در مایهٔ دشتی، "بهار دلنشین" در آواز اصفهان، "بوی جوی مولیان" در آواز اصفهان، تصنیف "توشه عمر" در دستگاه همایون، "یار رمیده"، "می‌ناب"، "خاموش"،" مرا عاشقی شیدا" در دستگاه سه گاه، "من از روز ازل" در دستگاه سه گاه، "نوای نی" در آواز دشتی و سرود "ای ایران" در مایهٔ دشتی اشاره کرد.

غلامحسین بنان ۸ اسفند ۱۳۶۴ در تهران درگذشت و بر خلاف وصیتش که مایل بود در گورستان #ظهیرالدوله به خاک سپرده شود، در ۱۰ اسفند در اما‌مزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.

بخشی از تصنیف #کاروان
با صدای #استاد_بنان
شعر از #رهی_معیری
آهنگ از #مرتضی_محجوبی
اجرا در #دشتی
#گلهای_رنگارنگ ۲۱۷ ب

از غم دل ناله‌ها دارم
#ابوعطا

خواننده: #مرضیه
ترانه: #رهی_معیری
آهنگ: #مرتضی_محجوبی
برگرفته شده از شاخه گل شماره ۹۷

#برگ_سبز
برنامه شماره ۴۹

امروز مها خویش ز بیگانه ندانیم
مستیم بدان حد که ره خانه ندانیم

در عشق تو از عاقله عقل برسانیم
جز حالت شوریده دیوانه ندانیم

در باغ به جز عکس رخ دوست نبینیم
وز شاخ به جز حالت مستانه ندانیم

گفتند دراین دام یکی دانه نهاده ست
در دام چنانیم که ما دانه ندانیم

امروز از این نکته وافسانه نخوانید
کافسون نپذیرد دل وافسانه ندانیم

چون شانه دران زلف چنان رفت دل ما
کز بیخودی از زلف تو تاشانه ندانیم

باده ده وکم پرس که چندم قدح است این
کز یاد تو ما باده ز پیمانه ندانیم


آواز #گلپا
شعر #حضرت_مولانا
نوازندگان:
#پرویز_یاحقی
#فرهنگ_شریف
#مرتضی_محجوبی

#تصنیف من از روز ازل
خواننده : استاد #شجریان
اجرا در دستگاه #سه_گاه
آهنگ #مرتضی_محجوبی
شعر از : #رهی_معیری
از #آلبوم رسوای دل

🎼🎼🎼

#داوود_پیرنیا و خلق ‘گلها’ی رادیو

# داوود_پیرنیا در تهران در سال۱۲۷۹ زاده شد. پدرش، حسن پیرنیا – مشیرالدوله- از دولتمردان روشنفکر و تاریخ پژوه دوره قاجار بود. او پس از به پایان بردن تحصیلات ابتدائی وارد مدرسه فرانسوی سن لوئی شد و پس از چند سال برای تحصیل حقوق رهسپار سوئیس گردید.

#داود_پیرنیا در مدت اقامت در اروپا با موسیقی کلاسیک مغرب زمین آشنا شده و حتی به فراگیری پیانو پرداخته بود ولی با این همه در بازگشت بیشتر به موسیقی سنتی ایران اندیشید و به فکر نوسازی آن افتاد. او دانسته بود که شعر و موسیقی سنتی همزاد یکدیگرند و از پیوند آن دو اگر به درستی صورت پذیرد آثار درخشانی پدید خواهد آمد.

#پیرنیا در جلسات هفتگی گرد همائی دوستان که در خانه خود او تشکیل می‌شد اندیشه های خود را در مورد وضعیت شعر و موسیقی در ایران با آنان در میان می‌گذاشت. در یکی از این جلسات صحبت از بنیادگذاشتن برنامه ای برای تهیه شعر و موسیقی فاخر به میان آمد.

یاران همه او را به این کار ترغیب کردند و او دست به کار شد

و نخستین برنامه #گلهای_جاویدان را در نوروز سال ۱۳۳۵ به مرحله پخش از رادیو رسانید و پس از آن هر ماه و هر سال بر تنوع و غنای آن افزود.

پس از #گلهای_جاویدان که هر هفته اختصاص به عرضه آثار یکی از شاعران برجسته ایران داشت
#گلهای_رنگارنگ به میدان آمد که شعرهای گونه گونی را با شماری قطعات موسیقی در خور عرضه می‌کرد.

چیزی نگذشت که
#گلهای_صحرائی پدید آمد برای عرضه موسیقی بومی
و پس از آن
#یک_شاخه_گل برای تک شعرها و تک آهنگ‌های درخشان
و
#برگ_سبز برای اجرای شعر و موسیقی عرفانی.

از آن پس برنامه‌های #گلها جایگاهی شد برای هنرنمائی بزرگان شعر و موسیقی سنتی ایران.

ادیبان و شاعرانی چون :
#رهی_معیری
#پژمان_بختیاری
#علی_دشتی
#لطفعلی_صورتگر
و آهنگسازان و نوازندگانی چون: #روح‌الله_خالقی
#جوادمعروفی
#مرتضی_محجوبی
#ابوالحسن_صبا
#جلیل_شهناز
#احمدعبادی
و #حسن_کسایی
از همکاران ثابت قدم برنامه گلها بودند.
البته در میان آنان باید بر اهمیت حضور
دو تن تاکید بیشتری گذاشت.

نخست #روح‌الله_خالقی
موسیقیدانی آگاه از مکتب وزیری
که به همت او #ارکستربزرگ_گلها نیز بنیاد شد
و
دیگری #رهی_معیری، شاعر و ترانه سرای معروف، که با موسیقی نیز آشنائی داشت.

از همکاری نزدیک این دو تن بخش گرانقدری از گنجینه گلها فراهم آمده است.
بیشتر آن‌چه را که این دو ساخته و سروده‌اند یکی از غنی‌ترین صداهای موسیقی سنتی یعنی #غلامحسین_بنان به اجرا درآورده است.

#خالقی ؛ #رهی و #بنان در واقع مثلث قدرتمندی را در برنامه گلها پدید آوردند و آثار فاخری از خود به یادگار گذاشتند.

در سال‌های بعد هنرمندان دیگری نیز به گلها پیوستند که از میان‌شان می توان به:
#مرضیه، #الهه، #علی_تجویدی
#همایون_خرم، #حبیب‌الله_بدیعی
#فرامرز_پایور، #عبدالوهاب_شهیدی
#اکبر_گلپایگانی، #بیژن_ترقی، #نواب_صفا
#معینی_کرمانشاهی، #تورج_نگهبان
#پرویز_یاحقی، #هایده #مهستی یاد کرد.

آمار نه چندان دقیقی که در دسترس ماست
نشان می دهد که در طول ده سال
سرپرستی #داود_پیرنیا بر برنامه گلها
۱۵۷ گلهای جاویدان، ۴۸۱ گلهای رنگارنگ
۴۶۵ شاخه گل، ۳۱۲ برگ سبز
و ۶۲ گلهای صحرائی، در جمع ۱۴۳۷ برنامه در رادیو تولید شده است.

#داود_پیرنیا در سال ۱۳۴۴ به سبب ناراحتی قلبی از یک سو و ناخرسندی از مسئولان تازه رادیو از سوی دیگر از کار کناره گرفت و شش سال بعد در یازدهم آبان ماه سال ۱۳۵۰ چشم از جهان فرو بست.
یادش گرامی...

پس از #داود_پیرنیا به ترتیب #رهی_معیری
و #محمد_نقیبی هر یک دو سه سال سرپرستی
گلها را بر عهده گرفتند و سرانجام در سال
۱۳۵۱کار به دست #هوشنگ_ابتهاج، شاعر
افتاد که #گلهای_تازه را جانشین #گلهای_پیرنیا ساخت.

«من بی دل»

من بی دل ساقی به نگاهی مستم
تو به جامی دیگر چه بری از دستم
دو چشم فتنه انگیزت،تا دیدم ای گل
قسم به نرگس مستت،که از این می مستم
اثری با گردش چشمت نبود در ساغر می
دیگران مست از می گلگون،دل من از گردش وی
می وگل گر دل انگیز است،تو در آن لب گل ومی داری
به لطافت چو بهشتی،به طراوت چو بهاری،از گیسویت بنفشه زاری
ای گلستان سرکویت،گل بستان چون رویت کی باشد،کی؟
تویی آن گل در گیتی،که نداری افت دی
گل من بیا...


آواز #بانومرضیه
شعر #رهی_معیری
آهنگ ساز #مرتضی_محجوبی
دستگاه #سه_گاه

«من بی دل»

من بی دل ساقی به نگاهی مستم
تو به جامی دیگر چه بری از دستم
دو چشم فتنه انگیزت،تا دیدم ای گل
قسم به نرگس مستت،که از این می مستم
اثری با گردش چشمت نبود در ساغر می
دیگران مست از می گلگون،دل من از گردش وی
می وگل گر دل انگیز است،تو در آن لب گل ومی داری
به لطافت چو بهشتی،به طراوت چو بهاری،از گیسویت بنفشه زاری
ای گلستان سرکویت،گل بستان چون رویت کی باشد،کی؟
تویی آن گل در گیتی،که نداری افت دی
گل من بیا...


آواز #بانومرضیه
شعر #رهی_معیری
آهنگ ساز #مرتضی_محجوبی
دستگاه #سه_گاه

#گلهای_رنگارنگ: ۱۲۶
#نوای_نی

چنانم بانگ ني آتش بر جان زد
که گويي کس آتش بر نيستان زد
مرا در دل عمري سوز غم پنهان بود
نواي ني امشب بر آن دامان زد
ني محزون داغ مرا، تازه تر از لاله کند
ز جدايي ها، چو شکايت کند و ناله کند
که به جانش آتش، هجر ياران زد
به کجايي اي گل من؟
که همچو ني بنالد ز غمت دل من
جز ناله دل نبود
در عشقت حاصل من
گذري، به سرم، نظري بر چشم ترم
کز غم تو قلب رهي خون شد و از ديده برون شد
نواي ني گويد:
کز عشقت چون شد

#رهی_معیری_۱۳۱۴
#غلامحسین_بنان


ای نی محزون نوایی ساز کن
ناله جانسوز را آغاز کن
مرحبا ای بازگوی رازها
از تو شد صاحب اثر آوازها
گر زدوری ها شکایت می کنی
از زبان ما حکایت میکنی
اینکه آتش در همه دلها زنی
زان بود که دم ز سوز ما زنی
چون بآوای حزینی رازگو
راز ما را با حریفان بازگوی
ناله تو هر کجا آید به گوش
جان مشتاقان درآید در خروش
سینه سوزاند شکایتهای نی
گوش کن ای جان حکایتهای نی


#ناظرزاده_کرمانی
اشعار متن: #مولانا
آهنگساز: #مرتضی_محجوبی در مایه #دشتی
نوازندگان: #جواد_معروفي #وزيري‌تبار #ملاح #محجوبی
گوینده: #روشنک

بنان - «گدای عشق»

گدای عشقم وسلطان حسن شاه من است
به حسن نیت عشقم خدا گواه من است

خیال روی تو در هرکجا که خیمه زند
ز بیقراریم آنجا قرار گاه من است

به محفلی که تویی صد هزار تیر نگاه
روانه گشته ولی کارگر نگاه من است

هزار برق نظر خیره سوی تو لیک
شعاع روی تو از پرتو نگاه من است

برای خود کلهی دوخت ز بن نمدهرکس
چه غم ز بیکلهی که آسمان کلاه من است...


آواز #استادبنان
شعر #عارف_قزوینی
پیانو #مرتضی_محجوبی
دستگاه #شور

ساز و آواز در دستگاه #نوا

پیانو:
استاد #مرتضی_محجوبی

آواز:
استاد #غلامحسین_بنان

کاشکی جز تو کسی داشتمی
یا به تو دسترسی داشتمی

یا در این غم که مرا هر دم هست
هم‌دم خویش کسی داشتمی

کی غمم بودی اگر در غم تو
نفسی، هم‌نفسی داشتمی

گر لبت آن منستی ز جهان
کافرم گر هوس داشتمی

خوان عیسی بر من وانگه من
باک هر خرمگسی داشتمی

سر و زر ریختمی در پایت
گر از این دست، بسی داشتمی

گرنه عشق تو بدی لعب فلک
هر رخی را فرسی داشتمی

گرنه خاقانی خاک تو شدی
کی جهان را به خسی داشتمی


#خاقانی

#برگ_سبز_برنامه_شماره_۹۸


هر آن که جانب اهل خدا نگه دارد
خداش در همه حال از بلا نگه دارد

حدیث دوست نگویم مگر به حضرت دوست
که آشنا سخن آشنا نگه دارد

دلا معاش چنان کن که گر بلغزد پای
فرشته‌ات به دو دست دعا نگه دارد

گرت هواست که معشوق نگسلد پیمان
نگاه دار سر رشته تا نگه دارد

صبا بر آن سر زلف ار دل مرا بینی
ز روی لطف بگویش که جا نگه دارد

چو گفتمش که دلم را نگاه دار چه گفت
ز دست بنده چه خیزد خدا نگه دارد

سر و زر و دل و جانم فدای آن یاری
که حق صحبت مهر و وفا نگه دارد

غبار راهگذارت کجاست تا #حافظ
به یادگار نسیم صبا نگه دارد


#حافظ_شیرازی
استاد #محمود_محمودی‌خوانساری
استاد #حسن_کسایی
استاد #مرتضی_محجوبی

۲۹ تیر سالروز درگذشت #رضا_محجوبی
آهنگساز و نوازنده ویلون

#رضامحجوبی برادر بزرگتر #مرتضی_محجوبی و
پدرش #عباسعلی_ناظر بود که نی می‌نواخت. مادرش #فخرالسادات با نواختن پیانو آشنا بود و این علاقهٔ والدین به موسیقی باعث شد تا رضا محجوبی و برادرش مرتضی از همان کودکی با موسیقی آشنا شوند و آن را به عنوان حرفه و هنر خود دنبال کنند.
نخستین استادش #حسین_هنگ_آفرین از افسران موسیقی ارتش بود. پس از آن نزد #ابراهیم_آژنگ کار کرد ولی از آن روی که به یادگیری قواعد موسیقی چندان علاقه نداشت و بیشتر دوست داشت موسیقی را از راه گوش بیاموزد، از ابراهیم آژنگ محروم شد و با شوق نزد #حسین‌خان_اسماعیل‌زاده استاد و نوازنده کمانچه رفت و برای چند سال از او که با کمانچه، ویلون را به شاگردانش می‌آموخت، بهره‌مند شد.
پس از آن پدرش کافه‌ای را در خیابان #لاله‌زار برپا کرد که او و بردارش در آنجا می‌نواختند و ساز او که در آن زمان ۱۶ سال بیشتر نداشت جالب توجه بود.
او در سن ۲۵ سالگی در تهران کلاسی برپا کرد و علاوه بر آموزش شاگردان، به اجرای کنسرت و آّهنگسازی نیز می‌پرداخت. در سال ۱۳۰۲ با #درویش و #عارف کنسرت‌هایی برگزار کرد که مورد استقبال قرار گرفت.
با این همه در ۲۴ سالگی به بیماری عصبی دچار شد و مورد مداوا قرار گرفت، ولی نظم و عادات یک انسان عادی جامعه را از دست داد. هرچند که دوستانش را خوب می‌شناخت و با آنها گفتگو می‌کرد اما از موضوعاتی حرف می‌زد که قابل درک نبود.
سید کریم امیری فیروزکوهی از دوستان نزدیکش بود. با این همه گاه در جمع دوستان حاضر می‌شد و حتی ویلون می‌نواخت.
#رضامحجوبی در ۵۶ سالگی درگذشت و در گورستان ظهیرالدوله خاکسپاری شد.
اثر #کاروان با آهنگسازی #مرتضی_محجوبی برادر #رضا، و صدای #بنان در سال ۱۳۳۳ و به یاد رضا اجرا شده‌است.
از شاگردان مشهور او #روح‌الله_خالقی و نیز #مجیدوفادار (آفریننده ترانه‌های: مرا ببوس، گلنار، زهره، گل اومد بهار اومد، شمع شبانه) بودند.
آثار :
از او چندین چهارمضراب، پیش‌درآمد و تصنیف در ابوعطا و دشتی به جا مانده‌است. ساخته‌های او بیشتر در سبک #درویش‌خان است.
از پیش‌درآمدهای معروف او «پیش درآمد اصفهان» است؛ که فرهاد فخرالدینی آن را به زیبایی برای مجموعهٔ تلویزیونی «کیف انگلیسی» تنظیم کرده‌است.

او در نواختن پیانو برای موسیقی ایرانی، از روش #مشیر_همایون‌شهردار بیشتر از #مرتضی_محجوبی اقتباس می‌کرد؛ اما شیوه‌ای ویژه و یکتا داشت که تکنیک در آن آشکار بود. معروفی بیش از چهل سال در زمینه آهنگسازی فعالیت کرد. معروفی و پدرش، از نخستین کسانی محسوب می‌شوند که قطعاتی در دامنه موسیقی ایرانی برای پیانو ساخته و تنظیم کرده‌اند. اولین قطعه جواد معروفی، ترانه‌های خیام، بر اساس رباعیات خیام بود که در ۱۳۱۵ اجرا شد.

از جمله خدمات فرهنگی و آموزشی جواد معروفی، می‌توان به سال‌های تدریس در دانشگاه تهران اشاره کرد. در آن زمان روش ساخت آهنگ و فرم‌های اصیل موسیقی را تدریس می‌کرد. استاد در سال‌های عمرش در دانشگاه تهران و هنرستان عالی موسیقی شاگردان بسیاری تربیت کرد که از هنرمندان بنام کشور هستند. اردشیر روحانی، افلیا پرتو، انوشیروان روحانی، پرویز اتابیگ (اتابکی)، مهین زرین پنجه و ساسان محبی.

خودش می‌گوید:
«سبک من را انوشیروان روحانی، اردشیر روحانی، افلیا پرتو، مهین زرین پنجه و ساسان محبی خوب می‌نوازند. آن‌ها شاگردان خوبم بوده‌اند. آنها، هم موسیقی ایرانی را می‌دانند و هم موسیقی غربی را. موسیقی ایرانی را وقتی به شاگرد درس می‌دهیم که دست روان داشته باشد و موسیقی کلاسیک را زده باشد. چون موسیقی کلاسیک دست را روان و نت خوانی را قوی می‌کند. بعداً موسیقی ایرانی به او درس می‌دهیم، چون موسیقی ایرانی تکنیک مفصلی دارد.»

۲۲ دیماه سال ۱۳۷۳ انجمن موسیقی ایران اولین بزرگداشت جواد معروفی را در تالار وحدت برگزار کرد. در این بزرگداشت بهمن بوستان پیرامون زندگی و آثار استاد سخنرانی کرد و ساسان محبی و افلیا پرتو قطعاتی از جواد معروفی را نواختند.۷ آبان ۱۳۸۳ دومین بزرگداشت جواد معروفی در کنسرت هاوس وین برگزار شد. در این بزرگداشت قطعاتی از ساسان محبی و فردریک بوبر که با الهام از موسیقی جواد معروفی ساخته شده بود توسط ارکستر دانشگاه موسیقی وین به رهبری نصیر حیدریان اجرا شد. به مناسبت بزرگداشت ۱۰۰ امین سال تولد جواد معروفی پویان آزاده یکی از جوان‌ترین نوازندگان از نسل سوم شاگردان او در هامبورگ آلمان برنامه‌ای را در بزرگداشت استاد خود به اجرا درآورد.

آواز ابوعطا
ناز و فتنه‌گری (نام عشق)
با صدای استاد #محمدرضاشجریان
تار: #محمدرضالطفی
تنبک: #ناصرفرهنگفر
شاعر: #رهی_معیری
آهنگساز: #مرتضی_محجوبی
اجرای اول با صدای #مرضیه
پیش‌تر بازخوانی این تصنیف را
با صدای #همایون_شجریان
و تنظیم مزدا #انصاری
در آلبوم «شب جدایی» شنیده بودیم.
#جان_عشاق