💠۲۶ آذر سالروز درگذشت #مولانا

#جلال_‌الدین_محمد_بلخی معروف به #مولوی و #مولانا و #رومی متولد ‎۶ربیع‌الاول ۶۰۴، #بلخ یا #وخش از مشهورترین شاعران #ایرانی_‌تبار پارسی‌گوی است.

او در دوران حیات به القاب #جلال‌الدین، #خداوندگار و #مولانا خداوندگار نامیده می‌شد. در قرن‌های بعد (ظاهراً از قرن ۹) القاب #مولوی، #مولانا، #مولوی_رومی و #ملای_رومی برای وی به کار رفته‌ است. خاموش و خَموش و خامُش همچنین #شمس و #شمس_تبریزی تخلص هایی ست که از سروده های او به دست می آید.
در زمان تصنیف آثارش (همچون مثنوی) در #قونیه در دیار #روم_شرقی (به اصطلاح آن روزگاران) می‌زیست.اگر چه كارهاى هنرى فرهنگى هميشه
جهانى است و با این كه آثار #جلال_الدين_بلخى به زبان فارسى منظوم شده ليكن مردم #عثمانى ديروز و #تركيه امروز ، او را از خود مى دانند. اگرچه مجموعه آثار او به همه جهانيان تعلق دارد زيرا در یكى از سايت هاى وزارت خارجه #امريكا مثنوى او را بعد از يكى دو اثر، پر تيراژ ترين كتاب در سراسر ايالت متحده به شمار می آورد.
بیشتر اشعار #مولوی با زبان #فارسی به رشته نگارش درآمده است. پنجاه بیت از مجموعه سروده های وی به زبان های #ترکی و چند بیت نیز به زبان #یونانی که در #قونیه رواج داشته به رشته نظم کشیده شده است.
آرایه #ملمع همانند صنایع دیگر ادبی در آثار ایشان به فراوانی دیده می شود که این خود در آن روزگار مرسوم بوده است.
پارسی گو گرچه تازی خوشتر است
عشق را خود صد زبان دیگر است
پسر مولانا بنا به اعتراف خودش چندان به زبانهای ترکی و یونانی مسلط نبوده است:
بگذر از گفت ترکی و رومی
که از این اصطلاح محرومی
گوی از پارسی و از تازی
که در این دو چه خوش همی خوش تازی
آثار #مولانا به علاوه مناطق #فارسی_زبان, تاثیر فراوانی در #هند و #پاکستان و #ترکیه و #آسیای_میانه گذاشته است. همچنین سروده هایش تأثیر فراوانی در #ادب_و_فرهنگ_ترکی نیز داشته‌ است.
دلیل این امر آن است که اکثر جانشینان او که در طریق #مولویه_سلوک می کردند از شهر #قونیه برخاسته بودند. آرامگاه وی نیز در #قونیه، مطاف اهل دل به شمار می آید.
ای بسا هندو و ترک همزبان
وی بسا دو ترک چون بیگانگان
باید بگویم برخی از محققان از جمله دکتر #عبدالحسین_زرین_‌کوب برآن‌اند که در دوران #مولوی، زبان مردم کوچه و بازار #قونیه، زبان #فارسی بوده‌ است. #جلال_الدین_همایی در این رابطه به این بیت پسر مولانا اشاره میکند.
فارسی گو که جمله دریابند
گرچه زین غافل اند و در خوابند
درگذشت #مولانا :
#مولانا، پس از مدت‌ها بیماری در غروب یکشنبه ۵ جمادی الآخر ۶۷۲ هجری قمری درگذشت.
در آن روز سیل پرخروش مردم، پیر و جوان، مسلمان و گبر، مسیحی و یهودی همگی در این ماتم شرکت داشتند.
#افلاکی می‌گوید: «بسی مستکبران و منکران که آن روز، زنّار بریدند و ایمان آوردند.» و ۴۰ شبانه روز این عزا و سوگ بر پا بود:
بعد چل روز سوی خانه شدند
همه مشغول این فسانه شدند
روز و شب بود گفتشان همه این
که شد آن گنج زیر خاک دفین

#غزل_2039_دیوان_شمس

رو سر بنه به بالین تنها مرا رها کن
ترک من خراب شب گرد مبتلا کن

ماییم و موج سودا شب تا به روز تنها
خواهی بیا ببخشا خواهی برو جفا کن

از من گریز تا تو هم در بلا نیفتی
بگزین ره سلامت ترک ره بلا کن

ماییم و آب دیده در کنج غم خزیده
بر آب دیده ما صد جای آسیا کن

خیره کشی است ما را دارد دلی چو خارا
بکشد کسش نگوید تدبیر خونبها کن

بر شاه خوبرویان واجب وفا نباشد
ای زردروی عاشق تو صبر کن وفا کن

دردی است غیر مردن آن را دوا نباشد
پس من چگونه گویم کاین درد را دوا کن

در خواب دوش پیری در کوی عشق دیدم
با دست اشارتم کرد که عزم سوی ما کن

گر اژدهاست بر ره عشقی است چون زمرد
از برق این زمرد هی دفع اژدها کن

بس کن که بیخودم من ور تو هنرفزایی
تاریخ بوعلی گو تنبیه بوالعلا کن

#مولانا


🌿 #شرحی بر غزل 2039 دیوان شمس

#افلاکی در مورد غزل "رو سر بنه به بالین " نوشته که حضرت سلطان ولد در زمان بیماری مولانا از خدمت بی حد ورقت بسیار وبیخوابی، به غایت ضعیف شده بود و دایم نعره ها می زد وجامه ها پاره می کرد و نوحه ها می نمود و اصلا نمی غنود (استراحت نمی کرد، نمی خوابید)
.همان شب حضرت مولانا فرمود که "بهاالدین! من خوشم، برو سری بنه و قدری بیاسا" چون حضرت ولد سر نهاد و روانه شد این غزل را فرمود وچلبی حسام الدین می نوشت و اشکهای خونین می ریخت.

از من گریز تا تو هم در بلا نیفتی
بگزین ره سلامت ترک ره بلا کن
☀️به ما توصیه میکنددست از خود بزرگ بینی ، ادعای دانستن کردن و هر چیزی که باعث شود توسط آن خود را به دیگران ثابت کنیم برداریم. بدنبال این من ها کینه ، خشم ، نفرت ، رنج ، حسادت و… می آید و مانع از لذت بردن از زندگی میشود.
✅ این من ها سر منشا تمام بیماری های روحی و روانی و جسمانی انسان است که درصورت کوچک کردن آن ، انسان قادر است که راه سلامت رو در پیش بگیرد

☀️ آسیا کن: آسیا بنا کن
☀️ از برق این زمرد: در قدیم تصور بر این بود که اگر زمرد را در برابر چشم افعی بگیریم او کور میشود (امیر معری)
ابوریحان بیرونی گفته من شخصا اینکار را انجام دادم وصحت نداشته است.
☀️از بوعلی: اشاره به بو علی سینا
☀️ از بو العلا: اشاره به ابوالعلا معری فیلسوف وشاعر عرب که پوچ گرا بوده است.
✅ مفهوم مصراع آخر چنین است که از ابوعلی سینای دانشمند بگویید و صحبت کنید که درس عبرتی برای افراد نادان باشد.