👈یکی از هزاران نشانه مرزهای کهن #ایران_زمین

✍ #ماریا_بهمن_پور

از #شاهنامه فردوسی:
سپه سر به سر، زان توانگر شدند
ابا یاره و تخت و افسر شدند
یکی توس را داد از ان تخت اچ
همان یاره و توغ و منشور #چاچ

استاد #فریدون_جنیدی در کلاس شاهنامه خوانی، به این بخش خونخواهی رستم پس از کشته شدن #سیاوخش/ #سیاوش که رسیدند درباره واژه #چاچ گفتند: " این چاچ، نامی کهن در #ازبکستان است که هنوز هم ناحیه ای به آن نام هست و در سفری که به آنجا داشتم دیدم مردم چاچ هنوز فارسی سخن می گویند"

اما #چاچ_باستان در گستره #چیرچیک و میان دو شاخه از رودخانه #سیر_دریا یا همان #سیحون، بود که چند فرسنگ از هم فاصله دارند و کم و بیش موازی هستند. جنوبی‌ترین نقطه آن به رودخانه سیردریا می‌رسید. چاچ در کرانه راست سیردریا بود

در ۷۵۱میلادی "کاوسی‌ان چی" فرمانروای چینی، پادشاه چاچ را کشت و پس از آن دختر پادشاه کشته شده، از مسلمانان کمک خواست. #ابومسلم سردار ایرانی، زیاد بن صالح را با لشکری به آن سرزمین روانه کرد. چینی‌ها را در ۱۳۳ق شکست داد. "کاوسی‌ان چی" در نبرد کشته شد و با همین نبرد، اسلام به آسیای میانه راه یافت. #چین دیگر نتوانست بر آن سامان حکمرانی کند. در منابع پس از اسلام و به ویژه عربی، چاچ را با نام #الشاش نوشته اند زیرا حرف #چ در زبان عربی نیست. در تاریخ #طبری، سلسله ۳، و #قانون_مسعودی از #ابوریحان_بیرونی، و #حدود_العالم درباره چاچ و مردمانش نوشته شده است، چنانکه چاچ را سرزمین جنگاوران دلیر اسلام در برابر #ترکان مهاجم می نامیدند.

چاچ در ادبیات فارسی به‌ویژه شاهنامه بسیار آمده. کمانی در قدیم در چاچ ساخته می‌شد که بنام بود و اصطلاح #کمان_چاچی در ادب فارسی یعنی "بهترین کمان". کمان های چاچ از خدنگ و بسیار استوار بود.

چاچ را نام کهن و باستانی #تاشکند نیز گویند در شمال خاوری ازبکستان. در ریشه شناسی واژه تاشکند، از دو بخش "تاش و کند"؛ برخی گویند که #تاش به معنی "سنگ/سنگی" در زبان #ترکی است و #کند در فارسی به معنی "شهر/آبادی/دژ" است.
پسوند فارسی #کند پرکاربرد بوده و بر بسیاری بخش های #خراسان_کهن گذاشته شده بود که برخی شان معرب شده اند به "قند/جند"؛ مانند #سمرقند #بیرجند #نوقند #شواکند

(یکی از هموندان کانال:
#تاش در کُردی، از بن تراشیدن و نام "سنگ و چوبی" است دست تراش یا دیواره کوه و صخره ای که دست تراش یا طبیعی_تراش باشد مانند "فرهاد تاش" در کوه #بیستون
تیشه هم می تواند از همین ریشه باشد
#کردی ذخیره گاه خوب فارسی #پهلوی است)

۱۸۶۵ روس‌ها تاشکند (بخشی از خان‌نشین #خوقند) را تسخیرکردند و زمان سیاه دوری #فرارود/ #فرارودان (ماوراءالنهر) از ریشه #ایرانی اش آغازشد
۱۸۶۷ تاشکند مرکز جدید اداری،سیاسی،صنعتی شد.
۱۹۱۷ حکومت بولشویکی در این شهر برپا شد.
زمین لرزه ۱۹۶۶ شهر و جاذبه‌های تاریخی که روزگاری آبادی سر راه کاروان‌های #جاده_ابریشم بود را ویران کرد اما تاشکند به کمک ۳۰٬۰۰۰ هزار نیروی داوطلب بازسازی شد

امروز تاشکند پایتخت ازبکستان گرچه هنوز #فارسی زبانان بسیاری دارد اما زبان #ازبکی، شاخه ای از زبان های آلتایی_مغولی_ترکی، زبان دولتی و رسمی است و #روسی یادگار چیرگی فرهنگی #کمونیسم، هنوز زبان علمی و ابزار نفوذ روسیه بر آسیای میانه!
در ۳۰ سال گذشته پس از فروپاشی #شوروی و برپایی کشور تازه بنیانی با نام جدید ازبکستان، #تاجیک ها(فارسی ها)ی این سرزمین آزار بسیار دیدند زیرا حکومت ازبکی جدید، درپی خاموش کردن ریشه های ایرانی این دیار و به گوشه راندن زبان فارسی بود. خط این کشور نیز که پس از چیرگی #روس ها از #خط_فارسی به #سیریلیک دگرگون شده بود؛ با استقلال از شوروی فروپاشیده شده همچنان سیرلیک ماند.

اکنون هزاران نسخه خطی فارسی در کتابخانه های ازبکستان، از سوی بسیاری از جوانان این کشور دستیافتنی نیست چون #خط_فارسی نمی دانند.
گرچه فارسی زبانان یا ازبک هایی که شیفته ریشه های ایرانی آن دیار هستند، خودشان خط فارسی را آموخته اند تا ادبیات فارسی را که در ازبکستان دوستدار فراوان دارد از روی نسک های فارسی بخوانند.
#سعدی #رودکی #فردوسی و... در آن سامان بسیار خواهان دارند و والا شمرده می شوند. شاهنامه و... از روی برگردان ها به خط سیرلیک خوانده میشود، حال آنکه تنها با چند روز آموزش می توانند به سادگی شعر فارسی را از کتاب های با خط فارسی بخوانند و لذت دو چندان برند، اما دولت ازبکستان چنین نمی خواهد، مبادا این مردم یاد #ایران کنند

برای دانش بیشتر:
حسن پیرنیا، تاریخ ایران باستان، جلد سوم، چاپ پنج/۱۳۷۰
غیاث‌آبادی، رضا، ایران سرزمین همیشگی آریاییان، ویرایش دوم، چاپ سوم/۱۳۸۴
تاریخ سرزمین ایران، عباس پرویز/ ۱۳۹۰
مهرالزمان نوبان. نام مکان‌های جغرافیایی در بستر زمان. چاپ اول/ ۱۳۷۶
انوشه، حسن. دانشنامه ادب فارسی: ادب فارسی در آسیای میانه. چاپ اول (ویراست۲)/۱۳۷۶

https://t.me/LoversofIRAN/8203?single

توژکی ازسفر به #دژ_سترگ در #بیرجند

بیش از ۴۰۰ سال پیش در #بیرجند یک دژ کوهستانی زیبا با مساحتی بیش از ۳۰۰۰ متر مربع و با کاربری نظامی از سوی دولت #صفویه ساخته شده است که وظیفه افراد ساکن در آن رساندن اخبار، تأمین امنیت و پاسداری از شهر بوده است و اکنون محل بازدید گردشگران است.

از کانال خلیج فارس با ویرایش

بیش از ده بار به #بیرجند سفر کرده ام و این #دژ زیبا را هم چند بار دیده ام بسیار زیبا و دیدنی است. به نگر ودید من بیرجند یک #یزد دیگری در شرق #ایران زیباست خانه های بسیار زیبا با معماری کهن کویر زیبایی این شهر را بیشتر کرده است بافت سنتی #بیرجند زیباترین بخش شهر است. #بیرجند و #خراسان_جنوبی از ماه شهریور تا آبان ماه دشتی سرخ رنگ دارد باغهای زرشک بسیاری در این استان زیبا، قانع وکم درآمد وجود دارند که در این ماهها میتواند گردشگران بسیاری را به خود ببیند و بر درآمد این بخش از میهن زیبایمان بیفزاید.

#ایران_کهن
#خراسان_جنوبی
#بیرجند_زیبا

#ایران_کهن و زیبا را ببینیم و پاسدار داشته های #تاریخی و پردیس زیبایش باشیم.


پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

🔴 برای ۷۶ سالگی مهربانوی آواز و موسیقی محلی ایران بانو سیما بینا اهل #بیرجند_خراسان_جنوبی

🔸«شیرازی‌ها می‌گن سیما بینا شیرازیه، مازندرانی‌ها می‌گن سیما بینا مازندرونیه. کردهای کرمانج شمال خراسان می‌گ ن کُرده. گیلانیها میگن گیلانیه .آذریها میگن آذریه.و.......
🔸من نمی‌گم نیستم. من می‌گم آره. جواب من اینه که بله من هستم. من متعلق به همه این فرهنگ‌هایی‌ام که رو موسیقی‌شون کار کردم و حتی فرصت نشده و کار نکردم... متعلق به همه اون‌ها هستم».

امروز ۱۴ دی ماه زادروزِ ۷۶ سالگیِ «سیما بینا» بانویِ موسیقیِ محلیِ ایران‌زمین است هنرمندی که با تلاشِ فراوان و خستگی‌ناپذیرش در زنده نگه داشتن موسیقیِ نواحی #ایران کوشید و از نیم قرن قبل نواهایی را از موسیقیِ نواحیِ ایران روایت کرده است که شاید بدونِ تلاش‌ها و پیگیری‌های او، فراموش شده بودند؛ او این ترانه‌ها را از اعماقِ تاریخِ ایران بیرون کشید و آن‌ها را برایِ مردم بازخوانی کرده است، اما سال‌هاست که به دلیلِ محدودیت‌ها برایِ خوانندگانِ زن در ایران، این امکان را ندارد که آن‌ها را در این سرزمین اجرا کند.

با آرزویِ سلامتی و شادکامی عمر بلند برایِ ایشان🌹❤️❤️


از توانائی های مهربانو "سیما بینا" همانقدر بگوییم که موسیقی امیری، طالبا، نجما و.....در مازندرانی را بسیار بسیار زیبا اجرا کرده است.


پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

🍃 موسیقی زیبای ایرانی

🍃ترانه‌ای خراسانی با لهجه #بیرجندی
🍃 با صدای : مهر بانو #سیما_ بینا بانوی آوازهای نواحی ایران

پیشکش نگاه شما گرامیان باد.

بخش‌های زیادی از ترانه نیازی به ترجمه ندارد؛ با این وجود، ترانه، زیرنویس برگردان به "فارسی معیار" دارد.

«بند دره» و «چهار ده بالا» که در ترانه از آنها نام برده می‌شود، دو بخش ییلاقی در پیرامون شهر زیبای #بیرجند است.


پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

🔴 دشت های سرخ #بیرجند
استان #خراسان_جنوبی کشتزارهای زیبای #زرشک

🔸 اگر برای سفر به #خراسان_جنوبی برنامه‌ريزی می‌کنید، حتما پاييز را انتخاب كنید. بيشترين توليد زرشک ایران ،  اين محصول استراتژيك از استان #خراسان_جنوبی به ویژه شهر #قاینات است. روستای #افين يكي از مراكز عمده كاشت زرشک و در فاصله ١٠٠ كيلومتری بيرجند ( مركز استان) قرار دارد. چيدن زرشک از میانه مهر ماه آغاز ميشود و تا پايان مهر ادامه دارد.

🔸روستای افين يكی از مقاصد گردشگردی استان خراسان جنوبی در مهر ماه است و توریست‌های زيادی از سراسر كشور فرصت ديدن کشتزارهای سرخ زرشک را از دست نمیدهند.


پایگاه ایران دوستان مازندران
@jolgeshomali

🔴 دشت های سرخ #بیرجند
استان #خراسان_جنوبی کشتزارهای زیبای #زرشک

🔸 اگر برای سفر به #خراسان_جنوبی برنامه‌ريزی می‌کنید، حتما پاييز را انتخاب كنید. بيشترين توليد زرشک ایران ،  اين محصول استراتژيك از استان #خراسان_جنوبی به ویژه شهر #قاینات است. روستای #افين يكي از مراكز عمده كاشت زرشک و در فاصله ١٠٠ كيلومتری بيرجند ( مركز استان) قرار دارد. چيدن زرشک از میانه مهر ماه آغاز ميشود و تا پايان مهر ادامه دارد.

🔸روستای افين يكی از مقاصد گردشگردی استان خراسان جنوبی در مهر ماه است و توریست‌های زيادی از سراسر كشور فرصت ديدن کشتزارهای سرخ زرشک را از دست نمیدهند.


پایگاه ایران دوستان مازندران
@jolgeshomali