👈یکی از هزاران نشانه مرزهای کهن #ایران_زمین

✍ #ماریا_بهمن_پور

از #شاهنامه فردوسی:
سپه سر به سر، زان توانگر شدند
ابا یاره و تخت و افسر شدند
یکی توس را داد از ان تخت اچ
همان یاره و توغ و منشور #چاچ

استاد #فریدون_جنیدی در کلاس شاهنامه خوانی، به این بخش خونخواهی رستم پس از کشته شدن #سیاوخش/ #سیاوش که رسیدند درباره واژه #چاچ گفتند: " این چاچ، نامی کهن در #ازبکستان است که هنوز هم ناحیه ای به آن نام هست و در سفری که به آنجا داشتم دیدم مردم چاچ هنوز فارسی سخن می گویند"

اما #چاچ_باستان در گستره #چیرچیک و میان دو شاخه از رودخانه #سیر_دریا یا همان #سیحون، بود که چند فرسنگ از هم فاصله دارند و کم و بیش موازی هستند. جنوبی‌ترین نقطه آن به رودخانه سیردریا می‌رسید. چاچ در کرانه راست سیردریا بود

در ۷۵۱میلادی "کاوسی‌ان چی" فرمانروای چینی، پادشاه چاچ را کشت و پس از آن دختر پادشاه کشته شده، از مسلمانان کمک خواست. #ابومسلم سردار ایرانی، زیاد بن صالح را با لشکری به آن سرزمین روانه کرد. چینی‌ها را در ۱۳۳ق شکست داد. "کاوسی‌ان چی" در نبرد کشته شد و با همین نبرد، اسلام به آسیای میانه راه یافت. #چین دیگر نتوانست بر آن سامان حکمرانی کند. در منابع پس از اسلام و به ویژه عربی، چاچ را با نام #الشاش نوشته اند زیرا حرف #چ در زبان عربی نیست. در تاریخ #طبری، سلسله ۳، و #قانون_مسعودی از #ابوریحان_بیرونی، و #حدود_العالم درباره چاچ و مردمانش نوشته شده است، چنانکه چاچ را سرزمین جنگاوران دلیر اسلام در برابر #ترکان مهاجم می نامیدند.

چاچ در ادبیات فارسی به‌ویژه شاهنامه بسیار آمده. کمانی در قدیم در چاچ ساخته می‌شد که بنام بود و اصطلاح #کمان_چاچی در ادب فارسی یعنی "بهترین کمان". کمان های چاچ از خدنگ و بسیار استوار بود.

چاچ را نام کهن و باستانی #تاشکند نیز گویند در شمال خاوری ازبکستان. در ریشه شناسی واژه تاشکند، از دو بخش "تاش و کند"؛ برخی گویند که #تاش به معنی "سنگ/سنگی" در زبان #ترکی است و #کند در فارسی به معنی "شهر/آبادی/دژ" است.
پسوند فارسی #کند پرکاربرد بوده و بر بسیاری بخش های #خراسان_کهن گذاشته شده بود که برخی شان معرب شده اند به "قند/جند"؛ مانند #سمرقند #بیرجند #نوقند #شواکند

(یکی از هموندان کانال:
#تاش در کُردی، از بن تراشیدن و نام "سنگ و چوبی" است دست تراش یا دیواره کوه و صخره ای که دست تراش یا طبیعی_تراش باشد مانند "فرهاد تاش" در کوه #بیستون
تیشه هم می تواند از همین ریشه باشد
#کردی ذخیره گاه خوب فارسی #پهلوی است)

۱۸۶۵ روس‌ها تاشکند (بخشی از خان‌نشین #خوقند) را تسخیرکردند و زمان سیاه دوری #فرارود/ #فرارودان (ماوراءالنهر) از ریشه #ایرانی اش آغازشد
۱۸۶۷ تاشکند مرکز جدید اداری،سیاسی،صنعتی شد.
۱۹۱۷ حکومت بولشویکی در این شهر برپا شد.
زمین لرزه ۱۹۶۶ شهر و جاذبه‌های تاریخی که روزگاری آبادی سر راه کاروان‌های #جاده_ابریشم بود را ویران کرد اما تاشکند به کمک ۳۰٬۰۰۰ هزار نیروی داوطلب بازسازی شد

امروز تاشکند پایتخت ازبکستان گرچه هنوز #فارسی زبانان بسیاری دارد اما زبان #ازبکی، شاخه ای از زبان های آلتایی_مغولی_ترکی، زبان دولتی و رسمی است و #روسی یادگار چیرگی فرهنگی #کمونیسم، هنوز زبان علمی و ابزار نفوذ روسیه بر آسیای میانه!
در ۳۰ سال گذشته پس از فروپاشی #شوروی و برپایی کشور تازه بنیانی با نام جدید ازبکستان، #تاجیک ها(فارسی ها)ی این سرزمین آزار بسیار دیدند زیرا حکومت ازبکی جدید، درپی خاموش کردن ریشه های ایرانی این دیار و به گوشه راندن زبان فارسی بود. خط این کشور نیز که پس از چیرگی #روس ها از #خط_فارسی به #سیریلیک دگرگون شده بود؛ با استقلال از شوروی فروپاشیده شده همچنان سیرلیک ماند.

اکنون هزاران نسخه خطی فارسی در کتابخانه های ازبکستان، از سوی بسیاری از جوانان این کشور دستیافتنی نیست چون #خط_فارسی نمی دانند.
گرچه فارسی زبانان یا ازبک هایی که شیفته ریشه های ایرانی آن دیار هستند، خودشان خط فارسی را آموخته اند تا ادبیات فارسی را که در ازبکستان دوستدار فراوان دارد از روی نسک های فارسی بخوانند.
#سعدی #رودکی #فردوسی و... در آن سامان بسیار خواهان دارند و والا شمرده می شوند. شاهنامه و... از روی برگردان ها به خط سیرلیک خوانده میشود، حال آنکه تنها با چند روز آموزش می توانند به سادگی شعر فارسی را از کتاب های با خط فارسی بخوانند و لذت دو چندان برند، اما دولت ازبکستان چنین نمی خواهد، مبادا این مردم یاد #ایران کنند

برای دانش بیشتر:
حسن پیرنیا، تاریخ ایران باستان، جلد سوم، چاپ پنج/۱۳۷۰
غیاث‌آبادی، رضا، ایران سرزمین همیشگی آریاییان، ویرایش دوم، چاپ سوم/۱۳۸۴
تاریخ سرزمین ایران، عباس پرویز/ ۱۳۹۰
مهرالزمان نوبان. نام مکان‌های جغرافیایی در بستر زمان. چاپ اول/ ۱۳۷۶
انوشه، حسن. دانشنامه ادب فارسی: ادب فارسی در آسیای میانه. چاپ اول (ویراست۲)/۱۳۷۶

https://t.me/LoversofIRAN/8203?single

🎵 #موسیقی_ایرانی

«من متعلق به منطقه‌ای هستم در جوار #بیستون و #دالاهو. جایی که موسیقی و ساز به چشم یک پدیده آسمانی و آئینی نگریسته می‌شود به همین دلیل برای دست زدن به ساز، وضو می‌گیرند و آن را پاکیزه نگه می‌دارند.»

بیست و نهم بهمن ماه هفتادمین زادروز #صدای_حماسی_موسیقی_اصیل_ایران و #شوالیه_آواز_ایران، استاد #شهرام_ناظری است.

دمش‌گرم و سَرَش خوش‌باد🌹


پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

#اینجا_ایران_است
#اورست_غارهای_جهان در نزدیکی #بیستون باشکوه ، استان #کرمانشاه !

« پرآو » با عمق بیش از ۷۵۰ متر بصورت عمودی خطرناک ترین و عمیق ترین غار جهان است!

#اینجا_ایران_است
#ایران
#کرمانشاه
#اورست
#غار

پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

‏سکانس پایانی سریال ‎نون_خ با آهنگ زیبای "شیرین شیرین"(از استاد #مظهر_خالقی که قبلا #هایده هم خوانده بود)و دیدنی های طاق بستان، #بیستون، بابا یادگار، معبد آناهیتا، معبد سلطان سهاک، دکان داوود، فرهاد تراش و نخل های استوار #قصر_شیرین و ... از بهترین پایان بندی ها بود

سعید آقاخانی هنرمند خوش ذوق و توانای ایرانی با نشان دادن زیبایی‌ و شکوه کرمانشاه، نه تنها جغرافیای ایرانیان کُرد بلکه خلق و خو و لهجه دوستداشتنی آنها را بیش از پیش معرفی کرد

این مجموعه موفق تلویزیونی بسیاری از مردم ما را که شناخت کمی از فرهنگ و خصوصیات #کرد های عزیز داشتند، به آنها علاقه مند کرده است؛ برخلاف دروغ و شانتاژهای #پانکردیسم در فضای مجازی علیه این سریال که آن را توهین به کردها دانسته اند(همان شلوغکاری همیشگی سبک مغزان #قومگرا در عقده گشایی و نفرت افکنی میان مردم)

اگر برای همه استانهای دوزبانه کشورمان که زبان #محلی خاصی دارند، چنین مجموعه های پربیننده تلویزیونی ساخته شود، راه شناخت، پیوند و همدلی بیش از پیش ملت را هموار میکند.
تا اینجا سریال "پایتخت و "نون_خ بر دو استان دو زبانه ایران تمرکز کردند و موفق شدند

عاشقان ایران
@LoversofIRAN

نام 23 #استان ایران در سنگ‌ نوشته داریوش بزرگ هخامنشی در #بیستون کرمانشاه

🔸 بر اساس متن ستون 1، بند 6 از کتیبه بیستون:" گوید داریوش شاه: این سزمین‌هایی [است] که از آن من شدند به خواست اهورَمزدا من شاه آن‌ها بودم:
پارسَ (پارس)، اوجَ (ایلام)، بابیروش (بابل)، اَثورا (آشور)، اربایَ (شمال شبه جزیره عربستان)، مودرایَ (مصر)، آن‌هایی که در دریا هستند (فینیقی‌ها)، اسپَردَ (سارد و لیدی)، یَونَ (یونان)، مادَ (ماد)، اَرمینَ (ارمنستان)، کَتپَتوکَ (کاپادوکیه)، پَرثَوَ (پارت‌)، زرَنکَ (سیستان)، هَریَوَ (هرات)، باختریش (بلخ)، سوگودَ (سغد)،گندارَ (شمال پاکستان)، سَکَ (سکاها، مردمان میان دریاچه خوارزم و دریای کاسپین)، ثَتَگوش (دره رود هیرمند)، هرَوَتیش (رُخج)، مَکَ (مکران)

@Vmuseum    👈👈👈 موزه مجازی
@jolgeshomali