آواز #گیلکی


پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali
‌‌‌

گاهشمار مرمان #شمال_ایران:

بخش دوم
گاهشمار #دیلمی(گیلکی یا گالشی)

امروز
آدینه

۱۰ آبان۱۳۹۸خورشیدی
۱۱ تیرماه ۱۵۳۱ تبری
۲۵ لریه ما۱۵۹۳ دیلمی
۲۰۱۹میلادی
۳ ربیع الاول ۱۴۴۱ قمری

گاهشماری #دیلمی که
به گاهشماری #گالشی و #گیلکی معروف است، گاه‌شماری باستانی مردمان کوهستان‌های گیلان و مازندران است که در میان دیلمی‌ها(گالش‌ها)، که از گیلک‌زبانان کوهستان‌های گیلان هستند رایج بوده و برخی از پژوهشگران معتقدند که این تقویم در

مراسم آغاز سال (نوروزبل)

مراسم آغاز سال جدید (نوروزبل) به طور متغیر، وابسته به محل برگزاری و نحوه قرار دادن پنج روز کبیسه، بین سیزدهم تا هفدهم مرداد ماه برگزار می‌شد. اما طبق محاسبات علمی آقای #نصرااله_هومند در کتاب «گاهشماری باستانی مردمان گیلان و مازندران» روز دقیق آغاز سال #گیلکی همان ۱۷ مرداد ماه سال هجری شمسی است.

مبدأ سالشماری #گیلکی

مبدأ سال‌شماری گیلکی، تاریخی است که مردم کوهستان‌ها با انتخاب و اجرای یک روز کبیسه به نام ویشَک (vishak) آغاز سال را در همان جایی که قرار داشت، ثابت نگاه داشتند.
نکتهٔ مثبت در این واقعیت این است که، مبدأ تاریخیِ این مردم، نه یک رخداد سیاسی یا مذهبی، که یک رخداد کاملاً علمی و البته مردمی است؛ زیرا آن‌گونه که گفته شد، دلیل اصلی‌اش راحتیِ مردم کشاورز و دام‌دار و صنعت‌گر در دادن خراج و مالیات سالیانه بوده‌است. بنابراین، این مبدأ، متعلق به اندیشه یا مذهب یا تفکر سیاسی خاصی نبوده و تنها برپایهٔ مناسبات تولید به‌وجود آمده و می‌تواند مورد وفاق تمام گیلک‌ها، از هر اندیشه و مذهبی، قرار گیرد.

ماه‌ها و روزهای سال‌شماری #گیلکی

سال گیلکی، دوازده ماه ۳۰ روزه دارد به علاوه ۵ روز اضافه به نام پنجیک (panjik) که به پایان ماه هشتم اضافه می‌گردند که روی هم رفته سیصد و شصت و پنج روز و هر چهار سال یک‌بار، یک روز به عنوان کبیسه به نام #ویشَک بر پنج روز پنجیک اضافه می‌گردد.

نوروز ما
از ۱۷ مرداد شمسی هجری آغاز می‌شود و تا ۱۵ شهریور ادامه دارد. این ماه و روز اول آن، آغاز سال گیلکی است و در بزرگ‌داشت آن شعله نوروزی (نوروزِ بلnoruzəbal) می‌افروختند و جشن آغاز سال می‌گرفتند.

کورچ ما
از ۱۶ شهریور تا ۱۴ مهر ماه هجری شمسی می‌باشد. در این ماه، کوه‌نشینان کم‌کم از کوه‌ساران سربلند به سوی جلگه‌ها سرازیر می‌شوند.

اریه ما
از ۱۵ مهرماه تا ۱۴ آبان هجری شمسی.

تیر ما
از ۱۵ آبان تا ۱۴ آذر طول می‌کشد. صاحب فرهنگ اسدی، یکی از معانی تیر را فصل خزان نوشته‌است. شاید استعمال «تیر» و «تیرماه» در معنی فصل خزان، یادگار باقی‌مانده نوعی از گاه‌شماری قدیمی‌تر (پیش از مبدأ سال‌های باستانی ایرانی) باشد که تحویل سال را از اول تابستان می‌گرفتند.

موردال ما
۱۵ آذر تا ۱۴ دی‌ماه هجری شمسی. در زبان گیلکی، لاشه گوسفند و گاو را مردال گویند.

شریر ما
۱۵ دی تا ۱۴ بهمن هجری شمسی.

امیر ما
۱۵ بهمن تا ۱۴ اسفند. به‌معنی نمیرماه، یا جاودان یا مهرماه دیلمی است. شانزدهم این ماه، امیرِ مای هشت و هشت، یعنی ۱۶ مهرماه است که همان مهرگان معروف می‌باشد.

آوَل ما
از ۱۵ اسفند تا ۱۵ فروردین هجری شمسی (چون اسفندماه در سال‌شماری هجری شمسی ۲۹ روزه‌است) طول می‌کشد. این ماه مقارن با اسفند و فروردین هجری شمسی است و در آن آیین کول‌کول چارشمبه (چهارشنبه‌سوری) اجرا می‌شود. در پایان همین ماه، ۵ روز اضافه بر ۳۶۰ روز با نام پنجیک (panjik) جا می‌گیرد. هر چهار سال، یک روز به نام ویشَک نیز به این پنج روز اضافه می‌گردد. اگر سال ۳۶۵ روزه باشد، روزهای پنجیک به ترتیب: شانزدهم، هفدهم، هجدهم، نوزدهم و بیستم فروردین هجری شمسی خواهد بود و اگر سال ۳۶۶ روزه باشد، پانزدهم فروردین ویشک نام می‌گیرد و روزهای شانزدهم تا بیستم، باز هم پنجیک خواهند بود.

سیا ما
از ۲۱ فروردین تا ۱۹ اردیبهشت هجری شمسی.

دیا ما
از ۲۰ اردیبهشت تا ۱۸ خرداد ماه هجری شمسی.
۷£
ورفًنه ما
از ۱۹ خرداد تا ۱۷ تیر ماه هجری شمسی. ماهی که برف نمی‌آید، اوج گرما.

اسفندار ما
۱۸ تیر تا ۱۶ مرداد ماه هجری شمسی.

تاریخ امروز تقویم دیلمی: ۲۴ اریه ما ۱۵۹۳

@taporestangilak_ariyaea

توژک زیبای #گیلکی

نام ترانه: #امی_گیلان_خوشگله

با صدای #مسعود_درویش



پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

توژکی(ویدئو کلیپ)زیبائی از #شمال_ایران_زیبا

با موسیقی زیبای #گیلکی

پیشکش به دوستداران موسیقی #شمال


پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

توژکی زیبائی موسیقی زیبای #گیلکی

نام آواز: #چله_شو

گروه #دیلمون

ترانه، ملودی و خواننده:
#محمود_فرضی‌نژاد

تنظیم:
#اشکان_اسماعیل‌زاده



پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

#ترانه زیبای #گیلکی
با نام #شب_یلدا
با صدای
#دانیال_جوان

پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

ترانه زیبای #گیلکی با نام #سیمای_جان

با صدای بانو #شیلا_نهرور

پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

ترانه زیبای #گیلکی
نام ترانه : #رشت

با صدای #میلاد_راد

پیشکش به همه هم میهنان گیلانی به ویژه #رشتی های مهمان نواز

#بیه_بیشیم_رشت(بیا بریم رشت)

پایگاه ایران دوستان مازندران


@jolgeshomali

۱ بهمن زادروز حکیم ابوالقاسم فردوسی

( زاده ۱ بهمن ۳۱۹ در #توس – درگذشته سال ۳۹۹ توس) #حماسه‌سرای بزرگ، سرایندهٔ #شاهنامه

«ابوالقاسم حسن پورعلی توسی» معروف به #فردوسی در روستای #پاژ، از توابع #طبران_توس در #خراسان دیده به جهان گشود. او که پدرش دهقان بود و ثروت و موقعیت قابل توجهی داشت، از کودکی به کسب علم و دانش پرداخت و به خواندن داستان علاقه‌مند بود.

همان گونه که در زندگی‌نامه #فردوسی آمده است، آغاز زندگی وی هم‌ زمان با جنبش نوزایش در میان #ایرانیان بود که از سده سوم هجری آغاز شده و دنباله و اوج آن به سده چهارم رسید. #فردوسی از همان روزگار کودکی بیننده کوشش‌های مردم پیرامونش برای پاسداری ارزش‌های دیرینه بود و خود نیز در چنان زمانه و زمینه‌ای پا به پای بالندگی جسمی به فرهیختگی رسید و رهرو سخت‌گام همان راه شد.

کودکی و جوانی فردوسی در زمان #سامانیان سپری شد. #شاهان_سامانی از دوستداران ادب #فارسی بودند. آغاز سرودن #شاهنامه را بر پایه #شاهنامه_ابومنصوری از زمان سی سالگی فردوسی می‌دانند، اما با مطالعه زندگی‌نامه فردوسی، می‌توان چنین برداشت کرد که وی در جوانی نیز به سرایندگی می‌پرداخته‌ و چه بسا سرودن داستان‌های شاهنامه را در همان زمان و بر پایه داستان‌های کهنی که در داستان‌های گفتاری مردم جای داشته‌اند، آغاز کرده است. از میان داستان‌های شاهنامه که گمان می‌رود در زمان جوانی وی گفته شده باشد، می‌توان داستان‌های بیژن و منیژه، رستم و اسفندیار، رستم و سهراب، داستان اکوان دیو و داستان سیاوش را نام برد.

#شاهنامه پرآوازه‌ترین سروده #فردوسی و یکی از #بزرگ‌ترین_نوشته‌های_ادبیات_کهن_پارسی است. #شاهنامه، منظومه مفصلی است که از حدود ۶۰ هزار بیت تشکیل شده و دارای ۳ دوره #اساطیری، #پهلوانی و #تاریخی است. #شاهنامه روایت نبرد خوبی و بدی است و پهلوانان، جنگجویان این نبرد دائمی در هستی‌اند. پهلوانانی همچون فریدون، سیاوش، کیخسرو، رستم، گودرز و طوس از این دسته هستند. شخصیت‌های دیگری نیز همچون ضحاک و سلم و تور وجودشان آکنده از شرارت و بدخویی و فساد است.

#فردوسی پس از سرودن نزدیک به بیست سال در تکمیل آن کوشید. این سال‌ها هم‌زمان با برافتادن #سامانیان و برآمدن #سلطان_محمود_غزنوی بود. #فردوسی در سال ۳۹۴ هجری قمری در ۶۵ سالگی بر آن شد که #شاهنامه را به #سلطان_محمود پیشکش کند، و از این‌رو دست به کار ویرایش تازه‌ای از #شاهنامه شد. او در ویرایش دوم، بخش‌های مربوط به پادشاهی #ساسانیان را تکمیل کرد. پایان ویرایش دوم #شاهنامه در سال ۴۰۰ هجری قمری در ۷۱ سالگی او بوده است.

وی #شاهنامه را در شش یا هفت دفتر به دربار #غزنه نزد #سلطان_محمود فرستاد. به گفته خود #فردوسی، سلطان محمود «نکرد اندر این داستانها نگاه» و پاداشی هم برای وی نفرستاد. از این رویداد تا پایان زندگانی، #فردوسی بخش‌های دیگری نیز به #شاهنامه افزود که بیشتر در گله و انتقاد از محمود و تلخ‌ کامی سراینده از اوضاع زمانه بوده‌است. در روزهای پایانی زندگی #فردوسی از سن خود دو بار یاد کرده، و خود را ۸۰ ساله و جای دیگر ۷۶ ساله خوانده است.

وی را در شهر #توس، در باغی که برای خودش بود، به خاک سپردند.
از زمان خاکسپاری #فردوسی، آرامگاه او چندین بار ویران شد. در سال ۱۳۰۲ به دستور #میرزا_عبدالوهاب_خان_شیرازی، والی #خراسان، جایگاه آرامگاه را تعیین کردند و ساختمانی آجری در آنجا ساختند.

پس از تخریب تدریجی این ساختمان، انجمن آثار ملی با تلاش های #محمد_علی_فروغی و #سید_حسن_تقی‌زاده، ساخت آرامگاه فردوسی شد و هزینه این کار از سوی مردم پرداخت شد و بدون بودجه دولتی از ۱۳۰۴ شروع شد، آرامگاهی ساختند که در سال ۱۳۱۳ افتتاح شد. این آرامگاه با نشست در سال ۱۳۴۳ دوباره تخریب و تا سال ۱۳۴۷ بازسازی شد.

#شاهنامه برای همه اقوام ایرانی از #کرد تا #آذری و #لر و #بلوچ و #خراسان و #گیلکی و #مازنی است و همه در این کتاب #اقوام_ایران نامیده شده‌اند.

#یونسکو ی سازمان ملل #شاهنامه_فردوسی را یکی از سه اثر ۷برجسته جهان شناخته است.


با ویرایش از کانال ‎@bargi_az_tarikh


پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

توژک زیبائی از خیابان‌های شهر #رشت بهمراه یک موسیقی عاشقانه #گیلکی

پیشکش به همه گیلانی‌ها به ویژه #رشتیها وهمه هم میهنانی که #رشت و موسیقی #گیلکی را دوست میدارند.🌹


پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomalu