چاره نجات هامون - 5
ب) انتقال آب شیرین شده از دریای عمان
این البته طرحی دشوارتر و خیلی پرهزینه تر است. برای اجرای چنین طرحی سه مشکل هست: فاصله دور هفتصد کیلومتری، هزینه زیاد شیرین سازی آب دریا و پیامدهای محیط زیستی مرتبط.
اما ایران هم اکنون برای انتقال آب در فواصل طولانی فناوری بومی دارد. منافع طرح می تواند هزینه های انتقال را توجیه کند. مهمترین مولفه شکل دهنده در هزینه شیرین سازی آب دریا نیز بحث انرژی است.
هم اکنون ایران دارد می کوشد با خواهش و التماس و اتفاقا از مسیر همین دریای عمان و به ثمن بخس به هند و پاکستان گاز بفروشد. با همان گاز ایران می تواند به نسبت ارزانتر از تعرفه های بین المللی پروژه شیرین سازی آب دریا اجرا کند. البته نه آنقدر ارزان که تصور کنیم می تواند چاره حل بحران #خشکیدگی در گستره وسیعی از ایران باشد.
ما در این یادداشت فقط داریم در باره نقطه کوچکی از ایران حرف می زنیم: سیستان و دریاچه هامون به واسطه اهمیت بسیار استراتژیک آن. پیامدهای محیط زیستی شیرین سازی آب دریا البته قابل انکار نیست. اما به هر حال دریای عمان بخشی از اقیانوس هند است و به آب های آزاد متصل است و عوارض محیط زیستی شیرین سازی آب آن خیلی کمتر از شیرین سازی دریاچه بسته ای مثل خزر و یا پهنابی با خودپالایی محدود مثل خلیج فارس است.
مضاف بر آنکه به هر حال باید پیامدهای اکولوژیک شیرین سازی دریای عمان را مقایسه کرد با جایگزین های محتمل مثل انتقال آب بین حوضه ای و یا مصرف افزونتر آب های زیرزمینی.

ادامه دارد

🔵 هزار گزاره #خشکیدگی - ۲۵
🔸 خاورمیانه باید خودش را برای رودررویی با بدترین سناریوهای اقلیمی آماده کند.
♦️بررسی سناریوهای اعلام شده درباره روندهای اقلیمی خاورمیانه، بر مبنای مدلهای مرتبط با گرمایش جهانی نشان می دهد که بدترین سناریویی که برای سال 2070 پیشبینی شده تقریبا 50 سال زودتر و هم اکنون در حال وقوع است.

#کانال_ناصرکرمی
‏nasserkaramii@

📝 مسئله محیط زیست با سد، مسئله ما با اردکانیان

شعبده جدید وزارت نیرو! میخواهند سد لاستیکی بسازند. اردکانیان دیروز در مراسم افتتاح سد گالشکلام گفته است که وزارت نیرو قصد دارد یازده سد لاستیکی بسازد و مدعی شده "سد لاسیتکی همان سد سبز است، یعنی سدی که فقط برکت و منفعت دارد". وی افزوده "سد گالشکلام با ایجاد فرصت‌های شغلی، دو هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی اطراف خود را با آب مطمئن و تنظیم شده آبیاری کرده و سازه آن برای پرورش ماهی و میگو مفید است".
🔹جناب اردکانیان! اساسا تصور شما از مسئله محیط زیست با سدها چیست؟ کلا شما چه تصوری از نظام هیدرولوژیک سرزمین دارید؟ آیا تصور می کنید مشکل محیط زیستی ها با سدها سازه سد و یا اثر فیزیکی آن بر محیط اطراف است؟ سد را صرفا یک ساختمان بتونی میبینید که اگر شکل سازه اش تغییر کند اثر محیط زیستی اش از بین می برد؟ سد لاستیکی گالشکلام از کجا آب لازم برای آبیاری 2500 هکتار اراضی کشاورزی را فراهم می آورد؟ این آب قبلا کجا داشته می رفته و اکوسیستم آن پایین دست که حالا دیگر آب به آن نمی رسد چه سرنوشتی خواهد داشت؟ واقعا وسط جنگل های گیلان راهی برای اشتغال نیست جز پرورش میگو؟
🔹رزومه علمی و شغلی اردکانیان برای بسیاری شاید غبطه برانگیز باشد. مردی خوشپوش و خوش صحبت که رزومه اش را همواره وجه المعامله صندلی های قدرت کرده است. اما ظاهرا در همه زندگی جز همان رزومه چیزی برای معامله نداشته و جز همان صندلی چیزی برای به دست آوردن نمی خواسته است. مردی با بیشترین نقش در #خشکیدگی ایران. قاتل میلیاردها زیستمند که تشنه لب جان داده اند و جان می دهند. خلخالی محیط زیست. بی رحم تر شاید.

@nasserkaramii

🌕درمصایب آن دوران طلایی

✍ ناصرکرمی اقلیم شناس

#خشکیدگی ایران درآن دوران طلایی تاریخ ایران(به فرمایش ایشان)آغازشد به سه دلیل:
۱_سدسازی تبدیل شدبه گوشه چرب و چیل سفره انقلاب ومنبع درآمد یک جریان سیاسی (حزب مشارکت)وشد آنچه که نباید میشد.روندگسترش سدسازی درآن دوران هشت ساله را ببینید.
۲_برنامه اتمی که عمده ویرانی های کنونی عوارض جنبی آن است دردوره ایشان کلیدخورد،آبان 76.به غلط این برنامه به پای احمدی نژاد نوشته می شود.
۳_چاه باج دادن به روستاییان در دوره ایشان روندی تصاعدی داشت.این روند بعدا تصاعدی ترشدالبته.اما به هرحال در دوره ایشان 210481 چاه حفرشد!!! (جدول پیوست)،چهاربرابرتمام چاههایی که درتاریخ 7000ساله کشاورزی درفلات ایران،منتهی به سال56،درایران حفر شده بود.
ممکن است گفته شوداین بحثها عمدتا محیط زیستی است ودرمسائلی دیگردر دوره ایشان چنین وچنان شد.مستند و متقن می توان ادعا کردایران اساسا مسئله وبحرانی بزرگتر از #خشکیدگی ندارد.هرکس درخشکیدگی ایران سهیم بوده تا ابدشرمسارایران است.هیچ عملکرددیگری نمی تواندگوشه ای از فاجعه برگشت ناپذیرخشکیدن ایران را جبران کند.


پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

🔴📗سبک زندگی سبز📗

✍ ناصر کرمی اقلیم شناس و استاد دانشگاه در نروژ:

🔶اصل پنجم
🔸 تو فیل نیستی، آدم باش

🔸به عنوان یک زیست‌مند نیاز واقعی انسان برای مصرف آب روزانه هشت لیتر است (آشامیدن برای زندگی و‌پخت غذا) امابسط فناورانه شکل تولید وذخیره‌ی غذا (عمدتاً درقالب کشاورزی) باعث شده الگوی مصرف آب درمناطق مختلف جهان از روزانه پنجاه تاسیصد لیترمتغیر باشد. انسان عملاً زیست‌مندی است که ده‌ها برابرنیاز واقعی‌اش آب مصرف می‌کند.به واقع از نظر سرانه مصرف آب انگار انسان جمعیتی چند میلیاردی از فیل و ماموت است ونه پستانداری متوسط الجثه.و طبیعتاً زمین تاب تأمین آب برای میلیاردهافیل را ندارد. این خلاصه برهم خوردن تعادل اکولوژیک زمین به واسطه‌ی نادرستی الگوی مصرف آب است.

🔸به ظرفیت محدود منابع آب زمین وجمعیت انبوه رو به تزاید گونه‌ی انسان فکر کنیم. سرانه‌ی مصرف آب انسان باید روزانه کمتر ازصدلیتر باشد.حتی در کشور خشک و دچار #خشکیدگی مثل ایران هم اکنون این مقدار ۱۹۰ لیتر است.ما در ایران باید سرانه مصرف آب‌مان راحداقل نصف کنیم.قطعاً طبیعت ایران ظرفیت تأمین آب هشتاد میلیون فیل را ندارد.


پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

🔴#سبک_زندگی_سبز

✍ناصر کرمی اقلیم شناس و استاد دانشگاه در نروژ

🔶اصل سی ام
#سطل_زباله‌ات_را_مدیریت_کن

🔸ساده است: برای خشک و تر و برای قابل بازیافت‌ها و غیر قابل بازیافت‌ها سطل جدا داشته باش. و البته اصل طلایی این است که کمتر زباله بساز.
🔸در کشوری مثل ایران، که تولید غذا در آن به بهای #خشکیدگی سرزمین صورت می‌گیرد از همه بدتر فزونی نسبت زباله‌ی تر به زباله‌ی خشک است. زباله‌ی تر عمدتاً یعنی ماده غذایی که درست مصرف نشده و دارد دور ریخته می‌شود. متوسط نسبت زباله‌ی تر به خشک در جهان یک به دو است، در ایران دو به یک. یعنی برعکس در کشوری که غذا در آن سخت و گران تولید می‌شود مردم عادت دارند به اتلاف غذا.

🔸چاره‌ی کار برای نخشکیدن ایران فقط خراب کردن سدها نیست. مراقبت از سطل‌های زباله هم هست. سبزها باید پیشگام باشند در این باره و این را به عامه‌ی مردم هم بیاموزانند.
#راهیاب_سبزها

پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

🔴 یک بار برای همیشه، لطفا!

✍ناصر کرمی کنشگر زیست بوم و استاد دانشگاه نروژ

🔸برای هزارمین بار: چیزی به نام خشکسالی سی ساله نداریم. وضعیتی که سی سال طول بکشد خودش یک روند اقلیمی جدید است. در حالی که خشکسالی پدیده‌ای موقت و نرمال و برگشت‌پذیر است. آن تحقیق ناسا هم گفت در بازه سی ساله تحقیق ما خاورمیانه مدام گرمتر و خشکتر می‌شود، هرگز در آن گزارش به خشکسالی سی ساله اشاره نشده، چون اساسا چنین گزاره‌ای غلط و غیر علمی است. اگر بازه تحقیق را پنجاه ساله یا حتی صدساله هم در نظر می‌گرفتند کمابیش نتایج مشابه داشت.
به هر رو خاورمیانه همچنانکه بارها نوشته‌ام دچار #خشکیدگی است و نه خشکسالی. این دو عبارت کاملا متفاوت هستند.


پایگاه ایران دوستان مازندران
@jolgeshomali

🔴 انطباق اقلیمی

✍ ناصر کرمی اقلیم شناس و استاد دانشگاه در نروژ

🔸یکی از طاقتفرساترین تابستان های تاریخ ایران را پشت سر گذاشتیم. آمارها میگویند تابستانهای بعدی شاید نه فقط طاقتفرسا بلکه حتی مرگبار باشند. چه باید کرد؟ مهمترین رویکرد انطباق اقلیمی است. یادداشت زیر نمونه ای از راه حلها در این باره را ارائه میدهد. با تمرکز بر حوزه ساخت و ساز و معماری.

🔸 سکونتگاه‌های ایران و بایستگی انطباق اقلیمی

صورت مسئله تغییر اقلیم در ایران مشخص است: ایران به کشوری خشکتر و گرمتر تبدیل خواهد شد. تا هم اکنون بارشها در ایران به طور متوسط بیست درصد کاهش داشته و متوسط دمای کشور نیز 1.5 درجه سانتی گراد بیشتر شده است. مدلهای اقلیمی می گویند این روند تداوم داشته و به طور کلی در منطقه عمومی خاورمیانه قابل پیش بینی است که روندهای گرمایش حدود دو برابر متوسط جهانی باشد. به عبارت دیگر هر آن بلا و مصیبت ناشی از تغییر اقلیم که هم اکنون تا بدین حد جهانیان را ترسانده، قرار است دو برابر شدیدتر بر ما نازل شود. همچنانکه بارها گفته شده، این یک سرنوشت تازه برای فلات ایران است و سکونت در این فلات را با بایسته ها و نبایسته های تازه یی روبرو خواهد کرد. دست کم یک دهه پس از رسیدن به اجماع علمی و فنی در باره آینده روندهای اقلیمی در خاورمیانه نهادهای مسئول ایرانی در این باره چه واکنش موثر و مشهودی داشته اند؟ برای مثال، برنامه ریزان شهری و متولیان حوزه سکونت، ساخت و ساز، مدیریت محیطی و ... آیا موفق به تغییر دستورالعمل ها و آئین نامه های پیشین و ارائه برنامه های تازه یی برای انطباق اقلیمی شده اند؟  متاسفانه به نظر می رسد عجالتا پاسخ به چنین پرسش هایی منفی است.
اینکه ایران برای انطباق اقلیمی و کاهش اثرات منفی گرمایش جهانی چه باید بکند بحثی است درازدامن. تاکنون این بحثها بیشتر متمرکز بوده است عمدتا بر اولین اثر تغییرات اقلیمی بر کشور ایران یعنی کاهش منابع آب و #خشکیدگی عمومی سرزمین. جنبه های دیگر این موضوع تاکنون تحت الشعاع این مسئله بوده است. این شماره مجله ایده در جهت جلب توجه کارشناسان و برنامه ریزان سکونتگاههای انسانی در ایران به مسئله اهمیت انطباق اقلیمی به همین موضوع اختصاص یافته است. بدیهی است که این فتح بابی خواهد بود بر چنین بحث پیچیده و پرمسئله ای و امیدواریم با همکاری کارشناسان علاقمند در شماره های دیگر نیز به این موضوع بپردازیم. اما رئوس یک برنامه فنی فرضی برای انطباق سیاستگزاری های حوزه ساخت و ساز در ایران با تغییر اقلیم چه می تواند باشد؟ در پی به چنین مواردی اشاره شده است. به عنوان نمونه یک زیردستی برای تحقیق و مطالعه نهادهای فنی در این زمینه.
1-  انرژی: مسئله اصلی انرژی است. مولفه انرژی باید جایگاه کلیدی در معماری و طراحی ساخت و ساز در ایران پیدا کند. آنچه که اتفاقا نقطه قوت معماری بومی بوده و در معماری مدرن به نقطه ضعف غالب آن تبدیل شده است.
2-  آب: نه فقط مصرف آب در سکونتگاه آتی. بلکه حتی مصرف آب در فرآیند تولید ساختمان. یا در تمامی مراحل فرآوری و تولید مصالح ساختمانی.
3-  فاضلاب: مرتبط با موضوع آب است اما اهمیت دارد که مستقلا به ان اشاره شود. نه فقط آب خاکستری بلکه حتی آب سیاه هم باید به عنوان ثروتی در دسترس حفظ شده و سامانه و تجهیزات متناسب برای استفاده مجدد از آنها در ساختمانها طراحی شود.
4-  تهویه: شواهد می گوید ریزگردها به پدیده ای فزاینده تر تبدیل خواهند شد. به واقع آسمان خاورمیانه کمتر از قبل آبی و بیشتر خاکستری و غبارآلود خواهد بود. مهم است که ساختمانها امکان تهویه هوای مطلوبتری داشته باشند.
5-  حمل و نقل: تنسیق فضای کالبدی شهرها و برنامه ریزی برای توسعه حمل و نقل عمومی باید به گونه ای باشد که حتی الامکان متوسط جابجایی محموله و مسافر کاهش یابد. یک راه در این باره تمرکززدایی است. به گونه ای که کالای مورد مصرف هر منطقه مستقیما وارد همان منطقه شده و یا حتی الامکان همان جا تولید شود. برای مثال هم اکنون متوسط مسافت پیموده شده برای انتقال هر کالای تجاری در آلمان 18 کیلومتر است و در ایران 750 کیلومتر. بخشی از موضوع البته ناشی از تفاوت مساحت ایران و آلمان و موقعیت جغرافیایی خاص هر دو کشور است. اما بخشی نیز ناشی از سازوکار نادرست توزیع سامانه های ارائه کالا است. هنوز برای برخی کارخانه های مستقر در اصفهان کالایی که از مرز دریایی بندرعباس وارد شده ابتدا به تهران رفته وسپس از تهران به اصفهان منتقل می شود!



پایگاه ایران دوستان مازندران
@jolgeshomali