جامعه‌شناسی افق‌نگر ـ دکتر احمد بخارایی
3.72K subscribers
67 photos
20 videos
1 file
646 links
تلاش من در جهت توصیف، تبیین و تحلیل پدیده‌ها و مسائل اجتماعی ایران معطوف به «آینده» است… منتظر دریافت نظر شما پیرامون تحلیل ارایه شده هستم. با سپاس: 👈 https://t.me/drbokharaei

www.dr-bokharaei.com

Ahmad Bokharaei, Sociologist
Download Telegram
| مظلومان #کارتن‌خواب، قربانی جهل #حاکمیت و سکوت ما!

| سه‌شنبه ۷ دی ۱۴۰۰

| گزارش روزنامه‌ی «همشهری» از وضعیت گرم‌خانه‌ها در گفت‌وگو با #احمد_بخارایی | منتشرشده در دوشنبه ۶ دی ۱۴۰۰، شماره‌ی ۸۳۹۸

| نمایش گزارش:👇
https://newspaper.hamshahrionline.ir/id/149196

| فایل شنیداری:👇(پخش در پایین پست)
https://drive.google.com/file/d/158WfvaHVfe2TEFjmAf5eHOHuXrM8_iFH/view

| احمد بخارایی: دیروز متن کوتاهی در «روز(ی!)نا‌مه‌ی همشهری» از من چاپ شد که خلاصه‌‌ی بی‌خاصیت گفت‌و‌گوی مفصلی بود که در مورد کارتن‌خواب‌ها و لزوم تأسیس گرم‌خانه‌ها صورت گرفته بود. از دیروز تا امروز فکر می‌کردم که چه‌گونه بگویم که چه وضعیت اسف‌باری داریم و چگونه روزنامه‌ها با «مرگ نسبی» مواجه شده‌اند (به رغم وجود اهالی مسئول و روشن‌ضمیر در رسانه‌ها) و چه‌گونه ترسیم کنم که این نظام #حکم‌رانی در حق همه از جمله «#دین» چه جفایی کرده است که بسا التیام‌بخش هم نباشد. تصمیم گرفتم مانند همیشه ابتدا فایل شنیداری را این‌جا قرار دهم تا بدون #سانسور، بشنوید و با متن منتشر شده مقایسه کنید و علاوه بر آن به زودی ویدئویی در این خصوص تهیه خواهم کرد و به نظرتان خواهم رساند. و اما در گفت‌وگوی دیروز اشاره داشتم به:

۱ـ آگاهی همه‌گان حتی رانندگان «تحصیل‌ناکرده‌ی تاکسی» نسبت به لزوم وجود گرم‌خانه و سوپ داغ و #مددکار_اجتماعی برای کارتن‌خواب‌ها در دل زمستان، اما وظیفه‌ی من #جامعه‌شناس و شمای #روزنامه‌نگار چیست؟!،

۲ـ پیوسته‌گی زنجیره‌ای پدیدارها و نمودهای اجتماعی منفی مانند #کارتن‌خوابی، #اعتیاد، #کار_کودکان، #تکدی‌گری محترمانه(!) #دست‌فروشان در مترو‌ها، #زندانیان قربانی در زندان‌ها و ...،

۳ـ بی‌معنا و بی‌فایده بودن نگاه «آسیب‌شناسانه» به انحرافات و بی‌هنجاری‌ها در ایران به دلیل وجود ساختارهای ناکارآمد که مثالش مانند تجویز قرص آرام‌بخش برای بیمار سرطانی است،

۴ـ #کول‌بران در کردستان و قاچاق‌چیان مواد و سوخت در سیستان و بلوچستان به عنوان حلقه‌های دیگری در زنجیره‌ی مسائلی که محصول وجود ناکارآمدی اقتصادی ریشه‌دار در نظام حکمرانی است،

۵ـ لزوم وجود #سازمان‌های_مردم‌نهاد در مواجهه با مسائلی مانند کارتن‌خوابی اما وجود نگاه #امنیتی ـ #اطلاعاتی که #NGO ها را زمین‌گیر کرده است،

۶ـ انتظار نابه‌جا و جاهلانه‌ی #نظام_سیاسی از خیریه‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد مبنی بر اعلام سرسپردگی نسبت به تمامیت #نظام_حکمرانی و بالا بردن پرچم حمایت از #ولایت_فقیه، حال آن که بسیاری از داوطلبان ارائه‌ی خدمت در این گروه‌ها و ساز‌مان‌های غیر دولتی، تحصیل‌کرده و اهل نقادی و نیز منتقد به ناکارآمدی نظام سیاسی‌اند،

۷ـ افزایش #انحرافات و تعمیق #مسائل_اجتماعی از زمان دولت هاشمی #رفسنجانی تاکنون با تشدید #فاصله_طبقاتی و توزیع ناعادلانه‌ی «ثروت» و «فرصت» با حمایت تفاسیر مذهبی از «مالکیت» و «گزینش».

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | Site |
| #شطحیات_اجتماعی (۱)

بی‌بصیرتان، کف خیابان!

| یک‌شنبه ۳ مهر ۱۴۰۱

پراکنده خواهم گفت زیرا «زیاده»، منسجم گفته‌ایم و «زیاد»، شنیده‌ نشده‌ایم!

پاییز هزار و چهارصد و یک

🖋 #احمد_بخارایی | جامعه‌شناس

او درست می‌گوید که اینک دشمنان متحد شده‌اند علیه جمهوری مذهبی در ایران، جناب #قالی‌باف #رئیس_مجلس را می‌گویم. هم او که در #انتخابات #مجلس حدود ۱۴درصد آراء واجدین اعطای #رأی در تهران را به عنوان بیش‌ترین رأی‌آور به خود اختصاص داد و مابقی ۲۹ نماینده‌ی دیگر چیزی حدود ۸درصد را … ببخشید او صد‌درصد آراء را به خود اختصاص داده‌بود! من درک لازم را ندارم زیرا آن ۸۶ درصدی که رأی ندادند فاقد فهم و فریب‌خورده‌ی #دشمن بودند و بنابراین آن ۱۴درصد، ۱۰۰درصد خوبان هستند! بله او درست می‌گوید و تو دانش‌جوی من (م.ک) فریب‌خورده‌ای که پس از ۳ سال فارغ‌التحصیلی‌ات، در تلگرام برایم پیام دادی: هر روز به #خودکشی «فکر» می‌کنی زیرا #متأهل و #بیکار هستی و کرایه‌ی خانه‌ات را نداری. بله تو که به نرم‌افزارهای کامپیوتری مسلط بودی و زمانی هم در خارج از کشور #اشتغال داشتی و چند سالی هم در ایران در کفاشی کار کرده‌‌بودی و اخیراً کارگری هم کرده‌ای و الآن به هر دری میزنی از کار خبری نیست و پس‌اندازت به پایان رسیده و مادر و پدرت هم در قید حیات نیستند و خانه‌ی محقری در اسلام‌شهر کرایه کرده‌ای تو مقصری و این ضعف توست که نمی‌توانی #کار پیدا کنی! اما پس از پیامت در تلگرام، شناختمت و بلافاصله به تو زنگ زدم حال آن‌که در حال رانندگی بودم و مرتکب خلاف شدم اما نمی‌دانم چرا احساس کردم باید سریع بهت زنگ بزنم. نصیحتت کردم که پرتوان باش و نومید نشو اما در همان زمان که در حال رانندگی با تو سخن می‌گفتم اشک در چشمانم حلقه زده بود ولی طور دیگری نمایان می‌کردم و می‌دانستم که آب در هاون می‌کوبم … البته آن «اشک» نه برای تو بلکه ناشی از «پیاز»ی بود که در ماشینم در گوشه‌ای افتاده بود و سال‌ها بود که مرتب اشک من را در می‌آورد و من نادان فکر می‌کردم برای جوانان اشک می‌ریزم. این مشکل ماست که نمی‌توانیم حتی از وجود پیاز در جوارمان هم مطلع شویم چه رسد به احوال #جامعه که به خود می‌گوییم: #جامعه‌شناس! من احمق! بله این مشکل من و توست که #بصیرت نداریم و اگر می‌داشتیم با صاحب‌خانه در پایان ماه طور دیگری صحبت می‌کردیم و با همسرمان نیز هم‌چنین … ما بی‌بصیرتیم! اگر هم آمار رسمی و مملکتی می‌گوید حدود ۵۰درصد فارغ‌التحصیلان بی‌کارند باید توی دهن آن کسی زد که تکرار و تشویش اذهان عمومی می‌کند. باید به #قاضی_صلواتی بسپاریمش تا حالش را جا بیاورد! تو فکر می‌کنی صدهاهزار #جوان مانند تو در این زمانه و در ایران آسمانی هر روز به «خودکشی» فکر می‌کنند؟ چقدر ساده‌ای مانند مورچه‌ای که وقتی آب به آشیانه‌اش افتاد فکر کرد همه‌ی عالم را آب دارد می‌برد! خیر عزیزم این‌گونه نیست و تازه اگر آمدی و دیدی چند جوان فریب‌خورده در فکر خودکشی‌اند آیا این‌ها کم‌تر از آبزیان هستند یعنی نهنگ‌ها و دلفین‌ها که گاه خودکشی دسته‌جمعی می‌کنند؟ چه اشکالی دارد یک فرد فاقد بصیرت خودکشی کند؟ «یا با ما باش یا خودکشی کن و از حیوانات دریایی بیاموز!» اگر تو به جای خودکشی، این روزها و شب‌ها پایت را به خیابان بگذاری حقاً و انصافاً اغتشاش‌گر و عامل نفوذی هستی و حقت است که گاز اشک‌آور به حلقومت فرو کنند و باتوم به استخوان پایت بکوبند! سعی کن بفهمی که این مملکت نه از سوی مدیران زمینی بلکه از سوی مدیران فرازمینی اداره می‌شود پس هرچه هست درست است و هر چه نیست باز هم درست است و کلاً درست است و تو نادرستی!

| t.me/dr_bokharaei

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

| دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها:👇

| Instagram | YouTube | Site |
| سخن‌رانی احمد بخارایی در نشست «جایگاه کارگران در ساختمان صلح اجتماعی» به مناسبت #روز_جهانی_کارگر | برگزار شده از سوی انجمن جامعه‌شناسی ایران (با همکاری گروه‌های #جامعه‌شناسی_صلح، #جامعه‌شناسی_سیاسی و #جامعه‌شناسی_تفسیری) در ۱۳ اردی‌بهشت ۱۴۰۳ | با حضور: پرویز صداقت، محمد مال‌جو، احمد بخارایی، بی‌تا مدنی و حسن امیدوار

| آدینه ۲۸ اردی‌بهشت ۱۴۰۳

| فایل شنیداری: 👇
بخارایی: https://drive.google.com/file/d/1hudTr163Fbbg7WYr9jVIfCQBAW8rNjYP/view

کل برنامه: https://drive.google.com/file/d/1ffzG-tqnnJw4T6JiqBCLl4ZHU2W4Q7Ju/view

| فایل دیداری: 👇
بخارایی: https://drive.google.com/file/d/10xPrk38ZvSWNJuZJApJafyOcYaa9F6EB/view

کل برنامه: https://drive.google.com/file/d/1pg6wWyTZGRczxlSVGSGr1wPiZ7TdMbmY/view

| #احمد_بخارایی: سه نگاه به مقوله‌ی کار و کارگر می‌توان داشت که سه «فهم» را به دنبال دارد:

۱ـ «فهم مشاهده‌ای» و توصیفی مانند این که بگوییم در ۱ می سال ۱۸۸۶ فراخوان اعتصاب سراسری کارگران در امریکا برای کاهش ساعت کار از ۱۴ به ۸ ساعت در میان ۱۲۰۰ کارخانه و کشته شدن تعدادی از کارگران معترض توأم با انفجار به وقوع پیوست. یا این‌که گفته شود #حقوق_کار از سوی سازمان بین‌المللی کار عبارت است از:
ـ آزادی انجمنی،
ـ حق چانه‌زنی جمعی،
ـ ممنوعیت #کار_اجباری،
ـ حذف #کار_کودکان،
ـ عدم #تبعیض در استخدام.

۲ـ «فهم تبیینی» مانند این که بگوییم چرا شورای اسلامی کار در ایران که بنا به قانون در کارگاه‌های بیش از ۳۶ کارگر تشکیل می‌شود با اتحادیه یا انجمن کارگری واقعی تفاوت اساسی دارد، زیرا در این شوراها بیش از نیمی از اعضا منتخب مدیریت است. یا این‌که پاسخ داده شود چرا در ایران فقط حدود ۱۰ درصد قراردادهای کارگری جنبه‌ی رسمی دارد و کارگر چگونه احساس #امنیت_شغلی نمی‌کند؟
این دو نوع فهم را #ماکس_وبر مطرح کرد اما جای خالی فهم سومی احساس می‌شود که نامش را «فهم اخلاقی» می‌گذاریم.

۳ـ «فهم اخلاقی» #دیوید_گریبر از مشاغلی نام می‌برد که صفت «مزخرف» دارد. این مشاغل، بی معنا هستند. هر چند درآمد خوبی دارند مانند استخدام شدن یک فرد برای این‌که صرفاً مشغول به نظر برسد. یا شغلی مانند فشار دادن کلید آسانسور یا کارهایی که دیگران مهم به نظر برسند مانند دربانی هتل‌ها.
در ایران زباله‌گردی و بسیاری از دست‌فروشی‌ها می‌توانند مثالی برای این مشاغل مزخرف باشند. چرا این مشاغل، مزخرف هستند و بالاتر از این اساساً چرا حق واقعی کارگران در مشاغل غیر مزخرف هم داده نمی‌شود؟

حق واقعی چیست؟ آیا صرفاً همان است که در قرارداد رسمی بین #کارگر و #کارفرما قید شده‌است؟ آیا «درست بودن» قراردادها به معنای «خوب بودن» آن‌ها برای کارگران است؟

می‌دانیم که مبنای درست بودن که توافق طرفین است با مبنای خوب بودن که یک نوع ارزش‌گذاری است تفاوت دارد و هر «درست»ی، لزوماً «خوب» نیست!
#ارسطو می‌گوید: هر آن‌چه درست است، عادلانه است.

بنابراین در «فهم اخلاقی» با مفهوم «#عدالت» مواجه می‌شویم. اما نگاه دیگری می‌گوید که: خروجی عدالت، «#سعادت» است. پس اینک با مفهوم «سعادت» روبه‌رو هستیم. در «فهم اخلاقی» می‌خواهیم تحلیل کنیم که مقوله‌ی کار و #کارگری چگونه به عدالت و سعادت نزدیک می‌شود و چقدر فاصله دارد؟ پس خط‌کش ما در اندازه‌گیری در این‌جا مقوله‌ی #اخلاق و #فلسفه آن است نه همانند فهم تبیینی، خط‌کش #قانون و آیین‌نامه و قرارداد رسمی!

چهار نگاه به مفهوم «سعادت» وجود دارد:
۱ـ تکلیف‌گرایی کانتی که خیر و خوبی را در انجام وظیفه و حسن نیت می‌داند.
۲ـ فایده‌گرایی آمریکایی و غربی که بنا بر آن یک عمل تا آن‌جا که در جهت حصول و تولید بزرگ‌ترین خوشی و سعادت برای بزرگ‌ترین عده باشد درست و حق است. این نگاه امثال #جان_استوارت_میل و #جرمی_بنتام است که عمدتاً سعادت را مساوی لذت قلمداد می‌کنند و #دموکراسی برآمده از این منظومه را می‌ستایند.
۳ـ فراطبیعت‌گرایی که سعادت اخروی را مد نظر دارند.
۴ـ کمال‌محوری در تعریف سعادت: سعادت یعنی رسیدن به «کمال»! حال این کمال چیست؟ کمال‌گرایی را می‌توان در سه سطح خرد، میانه و کلان تعریف کرد.
در سطح خرد با واحد تحلیل فرد و گروه، منظور #عزت_نفس و خودکارآمدی کارگر است.

آیا کار کارگر او را با عزت نفس مواجه می‌کند و او احساس کارآمدی دارد؟ به نظر نمی‌رسد اکثر کارهای کارگران مقوم عزت نفس و خود کارآمدی باشد. کارگر، مجبور به تحمل زیاد و درخواست اندک است. در سطح میانه، پویایی سازمانی و جلوگیری از #فرسودگی_شغلی و عدم احساس #ازخودبیگانگی و #ازجامعه‌بیگانگی به قول #ملوین_سیمن مد نظر است. | ادامه:👇
https://blog.dr-bokharaei.com/2024/04/blog-post_26.html#more

⚠️ بازپخش پست‌ها در هرجا، مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد.

| دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | Site |
| تحقیر انسانیت در ایران!

| چهارشنبه ۲۳ خرداد ۱۴۰۳

| گفت‌وگوی روزنامه «سپهر غرب» با احمد بخارایی به مناسبت روز جهانی منع #کار_کودکان | منتشر شده در ۱۲ خرداد ۱۴۰۳

| نمایش گزارش:👇
https://www.sepehrgharb.ir/Press/ShowNews/83217

#احمد_بخارایی: "درواقع موضوع #کودکان_کار، یکی از پیامدها، خروجی‌ها و شاخص وضعیت بد #کارگران در ایران است یعنی در مقیاس کلان‌تر، کارگران با مشکل مواجه‌اند.

نداشتن #امنیت_شغلی، پایین بودن حقوق و دستمزد، #فرسودگی_شغلی ازجمله مسائلی است که قشر کارگر با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند یعنی به لحاظ شخصیتی با آن‌ها به‌سان یک فرد در جایگاه انسانی رفتار نمی‌شود.

برای مثال سال جاری شاهد افزایش 35 درصدی حقوق و دستمزد بودیم و با فرض افزایش 35 درصدی حقوق، حدود 10 تا 11 میلیون تومان به کارگر پرداخت می‌شود که در شهرهای بزرگ این عدد حتی کفاف اجاره مسکن این افراد را هم نمی‌دهد.

مهم‌تر از همه این مسائل که دارای جنبه مادی هستند، بعد انسانی قضیه حائز اهمیت است که فرد به‌عنوان کارگر در محیط کار خود منکوب می‌شود و این بدان معناست که آنچه که از انسان در ذهن ما به‌عنوان تعالی و سعادت او مطرح است و در عین حال با واژه کلیدی عدالت در تلاقی است به شدت زیر سؤال رفته، البته این امر مختص ایران نیست اما با شدت بیشتری در محیط‌های کاری اعمال می‌شود.

در این بین ما با مسائلی همچون نداشتن قراردادهای رسمی مواجهیم که در پی آن احساس امنیت شغلی در کارگران شکل نمی‌گیرد. افزایش بیکاری نیز به بروز و نمود این مسائل در محیط‌های کارگری کمک می‌کند برای مثال بنده شخصی را می‌شناسم که با مدرک دکترا امروز راننده تاکسی اینترنتی است و بالاجبار و از روی ناچاری وارد آموزش و پرورش شده و ماهانه در بهترین شرایط هشت میلیون تومان حقوق دریافت می‌کند حال آنکه این مبالغ در شهرهای بزرگ جوابگوی نیازهای روزانه و رفت و آمد فرد هم نیست.

بنابراین وقتی شاهد این فجایع در محیط‌های کارگری اسم و رسم‌دار هستیم این شرایط به سایر بخش‌های جامعه‌ تسری پیدا می‌کند که ازجمله این خروجی‌ها می‌توان به پدیده کودکان کار اشاره کرد.

پدیده کودکان کار را باید پیوسته با یک معضل بزرگتر که کار و کارگری در ایران است مورد نقد و بررسی قرار داد، نه به‌عنوان یک امر مستقل. این نگاه بدان جهت است که در هر جامعه‌ای حلقه‌های مسائل اجتماعی به‌هم پیوسته بوده و یک زنجیره را شکل می‌دهند.

مسئله بعدی مطرح در بروز این پدیده به ناکارآمدی دستگاه آموزش و پرورش بازمی‌گردد؛ در چرایی مطرح بودن این مسئله باید بگویم وقتی کلمه کودک به یک فرد نابالغ اطلاق می‌شود انتظار می‌رود که او در محیط آموزشی حضور پیدا کند اما آنچه امروز قابل مشاهده است اینکه آموزش و پرورش ما از محتوا تهی شده و ما شاهد مباحثی همچون افت تحصیلی و بی‌میلی نسبت به تحصیل در کودکان و نیز بیداد گسست بین معلم و دانش‌آموزش را شاهد هستیم.

امروز آمارهای اسف‌باری در خصوص وضعیت تحصیل دانش‌آموزان دوره ابتدایی تهران به گوش می‌رسد، اذعان کرد: آنچه ازسوی معلمان مدارس حاشیه این شهر نقل می‌شود به هیچ عنوان قابل تصور نیست مگر می‌شود که میانگین بسیاری از دروس یک دانش‌آموز زیر نمره 10 باشد بنابراین این شرایط را می‌توان مترادف با تعطیلی نهاد آموزش و پرورش دانست.

از زاویه دیگر افزایش نرخ بیکاری جامعه نیز بیشترین آسیب را به طبقه سوم جامعه وارد می‌کند که یکی از آسیب‌های این معضل در خانواده اجبار به کار کودکان است، تصریح کرد: به دیگر سخن وقتی والدین از اشتغال جدی و کارآمد برخوردار نیستند پس فرزندشان مجبور است که وارد بازار کار شود.

بنابراین عوامل اقتصادی (بیکاری و شرایط حاکم و کار و کارگر در جامعه) و اجتماعی (ناکارآمدی و تعطیلی آموزش و پرورش) که بیان شد همگی در پدیدار شدن این آسیب در جامعه دخیل هستند پس کودکی که می‌بایست در مدرسه بوده و یا در محیط امن خانواده پرورش یابد، مجبور به کار شده و وقتی که روی کار بزرگسالان در جامعه نظارت دقیقی نمی‌شود چگونه می‌توان انتظار بهتری از شرایط کار کودک و آسیب‌های مترتب بر آن داشت؟ | ادامه:👇
https://www.sepehrgharb.ir/Press/ShowNews/83217#:~:text=%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87%20%D8%A8%D8%A7%20%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%AC-,%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%8C,-%D8%AF%D8%B1%20%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%87%D8%A7%20%DA%A9%D8%A7%D8%B1

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

| دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | Site |