پژوهشگاه ایران شناسی
6.72K subscribers
3.34K photos
400 videos
1.37K files
343 links
شناسایی فرهنگ و پیشینه‌ی ایران زمین

به نام خداوند کیوان و هور
که چشم بد از خاک ایران به دور
Download Telegram
نظام حکومت در عصر ماد(بخش ۱)
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
از دوران ماد، به‌دلیل کمبود منابع و آثار مستقیم کتیبه‌ای غیر مستقیم، از سرزمین‌های مجاور و به زبان سومری و اکادی(به لهجه‌ی بابلی و آشوری)، ایلامی، اورارتویی، عبری قدیم، لاتین و ارمنی قدیم است. علاوه بر آن، اطلاع از ماد و فرهنگ مادها با مقایسه‌ی با منابع سرزمین پارس و زبان پارسی باستان امکان‌پذیر است. برخی از کتاب های دینی مانند اوستا و یا عهد عتیق (کتاب دانیال)حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره‌ی ماد است. مورخان و نویسندگان یونانی یونانی مانند گزنفون، هرودوت، کتزیاس، بطلیموس و غیره هم در کتاب های، آگاهی‌های مفصلی ارائه می‌دهند که بسیار موثر و جالب توجه است. کشفیات باستان‌شناسی در اواخر قرن نوزدهم میلادی و کشف منابع اصیل شرقی به‌ویژه قرائت خطوط میخی، کمک ارزشمندی شناخت فرهنگ و تمدن ماد کرد زیرا حاوی اطلاعات ذیقیمتی بوده‌است. مادها به دلیل براندازی دولت آسور(آشور)که بر منطقه‌ی وسیعی از غرب آسیا تسلط داشتند و نیز به سبب دفاع متوالی در حملات سکاها(اسکیت ها)و پایه‌گذاری ارکان مدنیت آسور اهمیت بسیار دارند.
در قرن دهم قبل از میلاد، مردمانی"آریان نژاد"در نواحی شمال غرب ایران که محدوده‌ی امروزی آذربایجان و جنوب دریاچه‌ی اورمیه و کردستان را تشکیل می‌دهد، ساکن شدند. اینان موفق شدند که در حدود قرن هفتم ق.م، حکومت ماد را تاسیس کنند. بنابر نوشته‌ی هرودوت، مادی‌ها که "آریان"نامیده می‌شدند مشتمل بر شش طایفه‌ی بوز، پارتاکن، اِستِروخات، اَری‌زانت، بودین و مغ‌ها بودند. مادی‌ها چندین قرن تابع آسور(آشور)بودند، به همین سبب کتیبه‌های آشوری اطلاعات مفیدی از نظام زندگی و حکومتی آن‌ها ارائه می‌دهد. مادی‌ها بعدها در منطقه‌ی کوهستانی(بین رود زهاب و دیاله)و در جلگه‌های اطراف ساکن شدند که از آن‌ها به ترتیب بصورت"پارسوا "(پارشوا)و"آمادای"نام برده شده‌است. مادها پس از آنکه، مدتی را تحت حکومت آشور گذراندند، خود را از این قید رها کردند و حکومت مستقلی تشکیل دادند. با تاسیس دولت ماد و روی کار آمدن دَیااُکو(دیوکِس، دیوک)، محل تجمع آنان یعنی اکباتان(در منابع آشوری اَمَدانا و در کتیبه‌های هخامنشی هگمتانه)بصورت شهر درآمد و هفت دیوار و بخش مجزا از یکدیگر، شهر بزرگی را پدید آورد که به سبک بابل، و با الهام از سیارات هفتگانه، هفت رنگ مختلف رنگ‌آمیزی شد.(سال ۸_۷۰۱ تا ۶۵۵ ق.م).(ص ۵۱۲_۵۱۱)

بن مایه:میراحمدی.مریم _تاریخ تحولات ایرانشناسی_ج ۱_تهران‌‌_طهوری_ چاپ اول ۱۳۸۹
@atorabanorg
از مکشوفات باستانشناسی مادی
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
بن مایه: علی اف. اقرار، پادشاهی ماد، ترجمه کامبیز میربهاء، تهران، ققنوس، ۱۳۸۸_ ص ۶۲۶
@atorabanorg
نظام حکومت در عصر ماد(بخش ۲)
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
فَرَوَرتیش(فرائورت، فرآاُرتُس)(۶۵۵ تا ۶۳۳ ق.م)کوشش کرد که تا دوران سیاسی آرامی را سپری کند و سرزمین خود را از جانب مشرق گسترش بخشد و خود را به‌گونه‌ای از قید آشور برهاند، اما توفیق نظامی نیافت و سپاهیانش شکست خوردند و خود نیز کشته شد.
هُوَو خشَتَرَ(هوخشتره، به یونانی کیاکسار)(۶۳۳ تا ۵۸۴ ق.م)، اوقات خود را صرف ایجاد تشکیلات نظامی کرد و قوای سواره نظام و پیاده نظام منظمی را تاسیس نمود. وی که از شکست قبلی مادها از آشوری‌ها درس گرفته بود، توانست سواره نظام ماهری تربیت کند که بر سپاه سواره آشور ارجحیت داشت. سرانجام او به سرزمین آشور حمله برد و شهر نینوا، مرکز اصلی آشوریان را برای مدتی محاصره کرد. با آمدن سکاهای متحد آشوریان، محاصره شکست شد و از شمال دریاچه‌ی اورمیه نبرد سختی درگرفت و منجر به تاخت و تاز و اشغال سکاها در زمین ماد به مدت بیست و هشت سال شد. سرانجام در ۶۱۵ ق.م مادی ها موفق به راندن سکاها از سرزمین خود شدند.
حدود سال ۶۰۶ ق.م، حاکم بابل با کمک هووخشتر بر ضد پادشاه آشور، شهر نینوا را محاصره کردند و سپس آنرا آتش زدند و بدین‌سان قلمرو آشوریان، بین فاتحان تقسیم شد. بخش‌های آشوری آسیای صغیر جزو ماد شد و سرزمین شامات و فلسطین جزو بابل شد. با روی کار آمدن فرمانروای پرقدرتی مانند بخت النصر در بابل و ازدواج دختر هووخشتر، اتحادی بین ماد و بابل به‌وجود آمد. با از میان رفتن قدرت آشور، دیگر سرزمین‌های آن‌ها مانند ارمنستان و کاپادوکیه به تصرف ماد درآمد و سرزمین ماد با دولت پر قدرت لیدی همسایه شد.(ص ۵۱۲)

بن مایه:میراحمدی.مریم_تاریخ تحولات ایرانشناسی_ج ۱_تهران‌‌_طهوری_ چاپ اول ۱۳۸۹
@atorabanorg
نقش سه دژ مادی بر مهرهای آشوری
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
بن مایه: علی اف. اقرار، پادشاهی ماد، ترجمه کامبیز میربهاء، تهران، ققنوس، ۱۳۸۸_ ص ۶۶۶۳
@atorabanorg
نظام حکومت در عصر ماد(بخش ۳)
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
لیدی‌ها بر سرزمین پهناوری حکم می‌راندند. در شمال و جنوب این سرزمین، دریای سیاه، دریای مرمره و دریای مدیترانه بود. از مشرق به رود هالیس(قزل ایرماق=رود سرخ)و از غرب به دریای اژه(بحرالجزایر)منتهی می‌شد. لیدی‌ها در تشکیلات حکومتی، دارای تمدنی والا بودند. سازمان لشکری آن‌ها بسیار قوی بود. مردان جنگی و ورزیده‌ای از یونان را به‌عنوان سپاهیان مزدور در خدمت داشتند و به همین علت زمانی که بین مادها و لیدی‌ها جنگ درگرفت، این نبرد بدون پیشرفتی برای مادها، به مدت شش سال طول کشید. سبب اتمام جنگ، کسوف بود که اتفاق(۲۸ مه ۵۸۵ ق.م)و این واقعه را خشم الهی دانستند و به جنگ پایان دادند و سرحد بین ماد و لیدی با حکمیت بخت بخت‌النصر، رود هالیس شد و پسر هووخشتر با دختر شاه لیدی ازدواج کرد و یک سال بعد نیز هووخشتر درگذشت(۵۸۴ ق.م.).

ایشتوویگو(ایشتووگه، ایختوویگو، آستیاگ)که بعد از پدر به حکومت رسید (۵۸۴ تا ۵۵۰ ق.م)موفق شد تا با الهام از تشکیلات نظامی و اداری آشور، نظمی به سازمان‌های اداری ماد بدهد. حکومت حدودا سی سال وی تشکیلات پرشکوهی به‌وجود آورد اما سرانجام این سرزمین به دست کوروش هخامنشی فتح و ضمیمه‌ی قلمرو پارس شد.(ص ۵۱۳_۵۱۲)

بن مایه:میراحمدی.مریم_تاریخ تحولات ایرانشناسی_ج ۱_تهران‌‌_طهوری_ چاپ اول ۱۳۸۹
@atorabanorg
فهرست نام فرمانروایان ماد طبق روایات کتزیاس و هرودوت
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
بن مایه: میراحمدی.مریم، تاریخ تحولات ایرانشناسی، ج ۱، تهران‌‌، طهوری، چاپ اول ۱۳۸۹، ص ۵۱۳
@atorabanorg
قلمرو پادشاهی ماد
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
این قلمرو از سرزمین شاهی قدیمی ماد مرکزی و ماد شرقی مانند سکاها (اسکیت‌ها)، مانّا(مانِنا)و بروایت هرودوت از ساتراپ‌نشین‌های یکدیگر مانند پاریکانیان، اورتوکویبانتیان(تیزخودها)در اواخر قرن هشتم و اوایل قرن هفتم قبل از میلاد تشکیل شد که منطقه‌ی وسیعی را فرامی‌گرفت.

این سرزمین، در شمال، ماورای رود ارس و کوه‌های آرارات را شامل می‌شد؛ و در مشرق اراضی ری تا کویر لوت؛ و در جنوب تا نواحی اصفهان و پارس گسترش داشت. در غرب هم از کوه‌های زاگروس گذشته، تا شرق رود هالیس (=قزل ایرماق)و سرزمین لودیا(لیدیه)تداوم می‌یافت. در جنوب غربی نیز تا همسایگی سرزمین پر قدرت بابل کشیده می‌شد.(ص ۵۱۴)

بن مایه:میراحمدی.مریم_تاریخ تحولات ایرانشناسی_ج ۱_تهران‌‌_طهوری_ چاپ اول ۱۳۸۹، ص ۵۱۳
@atorabanorg
سازمان‌ها و تشکیلات اداری و اجتماعی ماد(بخش ۱)
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
منبع مستقلی درباره‌ی سازمان‌ها و تشکیلات اجتماعی و اداری ماد در دست نیست، اما از مطالعه‌ی منابعی مانند عهد عتیق، نوشته‌های مورخان یونانی، آثار سرزمین‌های مجاور به ویژه مانّا، منابع آشوری و کتیبه‌های فارس پارسی که حاوی شرحی درباره ی تشکیلات اداری و کشوری جامعه‌ی پارس است، به راحتی می‌توان به تشابهات تمدن پارسی و تمدن مادی پی برد و در بررسی‌های سازمانی قلمرو ماد، مورد تفحص قرار داد.
کتیبه‌ی داریوش اول در بیستون، به خط میخی که درباره‌ی جامعه‌ی پارس توضیحاتی دارد، مشابهت‌های آن جامعه با جامعه‌ی مادی را متجلی می‌کند و نمایانگر تاثیر ساختار اجتماعی ماد بر پارس است؛ و یا اسناد اقتصادی شوش که مربوط به اواخر ماد و اوایل هخامنشی است و نیز اسناد خزانه‌ی استخر، به زبان ایلامی که درباره‌ی مکاتبات تجاری است است، بازگوکننده‌ی حقایقی درباره‌ی سازمان اداری و تشکیلات اجتماعی حکومت ماد است.

علاوه بر منابع فوق، بررسی سازمان‌های دولتی سرزمین مانّا است که در هزارهٔ اول قبل از میلاد از انسجام قابل توجهی برخوردار بود و بعدها هم تاثیر مهمی در شکل‌گیری دستگاه حکومتی ماد داشت. به‌ویژه که عناصر تمدنی، اقتصادی و فرهنگی آن‌ها، عامل اصلی تشکیل پادشاهی ماد، در قرن هفتم قبل از میلاد بود. سرزمین و تمدن مانّا در آغاز، بخش کوچکی از نظام اداری دولت‌های لولوبی و گوتی را تشکیل می‌داد و جدای از قبایل مختلف، بعدها، هسته‌ی اصلیِ"اتحادیه‌ی قبایل ماد"را به‌وجود آورد. منابع آشوری در این باره، اطلاعات کمی ارائه می‌دهند و از"ماد"به‌عنوان یک واحد کامل نام برده‌اند. در حالی که این سرزمین، به نواحی مستقل کوچکی نیز تقسیم شده بود، اتحادیه‌ی ماد، در منابع همواره با صفت"نیرومند"نام برده شده ‌است و این ویژگی، نشانگر قدرت و نیروی آنها در برابر همسایگی بود، گرچه ابتدا، قدرتی اقتصادی محسوب نمی‌شدند.(ص ۵۱۵_۵۱۴)

بن مایه:میراحمدی.مریم_تاریخ تحولات ایرانشناسی_ج ۱_تهران‌‌_طهوری_ چاپ اول ۱۳۸۹، ص ۵۱۳
@atorabanorg
سینه بند طلا از زیویه هنر ماننائی《مادی》 حدود قرن هشتم پ.م.
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
#باستانشناسی
مأخذ: ملک زاده.فرخ، مجله هنر و مردم
از انتشارات وزارت فرهنگ و هنر، دوره جدید - شماره هفتاد و ششم، بهمن ماه ۱۳۴۷
@atorabanorg
سازمان‌ها و تشکیلات اداری و اجتماعی ماد(بخش ۲/پایانی)
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
در بررسی‌های اجتماعی ماد، گاه به اسامی و اصطلاحات اقوام ایرانی و آریایی برمی‌خوریم که نکته‌ای قابل توجه است، در حالی که به‌طور کلی فرهنگ و لغات ایلامی در تمدن ماد، بیشتر تاثیر گذاشته است. این نکته با ورود تدریجی اما مداوم اقوام ایرانی به سرزمین ماد همراه بوده است و به این سبب، نفوذ زبان ایرانی در آن مرز و بوم دیده می‌شود در حالی که اسامی جغرافیائی، همان ویژگی مادی خود را حفظ کرده است. این تغییرات و تاثیرات به‌ویژه از قرن نهم تا هفتم قبل از میلاد چشمگیرتر است زیرا پیشرفت عناصر زبان ایرانی به‌دلیل تفوق آریایی به تدریج از نواحی شرقی به جانب غرب کشیده می‌شده است. به عبارت دیگر هم‌زمان با توسعه‌ی سرزمین ماد در قرن‌های هفتم و ششم قبل از میلاد، دامنه‌ی زبان مادی_ایرانی نیز گسترش می‌یافت و به این ترتیب اسامی ایرانی نیز در فرهنگ مادی راه یافت.
به‌طور کلی باید یادآور شد که"اتحادیه قبایل مادی"که احتمالا در آغاز، با هدف تدافعی و یا تهاجمی در مقابل سرزمین‌های مهاجم_صرف نظر از ریشه و تبار آن_تشکیل شده بود، رفته رفته مدارج جوامع اجتماعی و نهادهای حکومتی را به‌وجود آورد.(ص ۵۱۵)

بن مایه:میراحمدی.مریم_تاریخ تحولات ایرانشناسی_ج ۱_تهران‌‌_طهوری_ چاپ اول ۱۳۸۹، ص ۵۱۳
@atorabanorg
دخمه یا مقبره قیز قاپان(=دختر دُزد) نزدیک سلیمانیه حدود قرن ۷_۶ پ.م.
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
#باستانشناسی
مأخذ: ملک زاده.فرخ، مجله هنر و مردم
از انتشارات وزارت فرهنگ و هنر، دوره جدید - شماره هفتاد و ششم، بهمن ۱۳۴۷
@atorabanorg
دژ مادی کیشه سو. از روی نقش برجسته آشوری در دورشاروگین کشف شده است. حدود اواخر قرن هشتم پ.م.
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
#باستانشناسی
مأخذ: ملک زاده.فرخ، مجله هنر و مردم
از انتشارات وزارت فرهنگ و هنر،دوره جدید - شماره هفتاد و ششم، بهمن ماه ۱۳۴۷
@atorabanorg
بشقاب نقره ای از زیویه. قرن هشتم پ.م.
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
#باستانشناسی
مأخذ: ملک زاده.فرخ، مجله هنر و مردم
از انتشارات وزارت فرهنگ و هنر، دوره جدید - شماره هفتاد و ششم، بهمن ۱۳۴۷
@atorabanorg
سازمان‌های اجتماعی مادها
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
مادها دارای سازمان قومی و عشیرتی بودند. با شروع کار دامداری و کشاورزی نیاز به نیروی کار و پیامد آن گرفتن برده و بیگاری توسعه یافت. لشکرکشی به سرزمین‌های مجاور، نقل و انتقلال گروه‌های بزرگی از مردم و تصرف اراضی جدید، نوعی اسارت و برده‌داری را به‌وجود آورد. مردمان ساکن و پیشه‌ور نیز در جامعه‌ی ماد وجود داشت زیرا منابع آشوری نشانگر آن است که شاهان آشوری پس از پیروزی بر قبایل ماد، بسیاری از پیشه‌وران ماد را به کشور آشور بردند. کشورگشایی های مادها، دفاع از سرزمین مادری و فتح سرزمین‌های مختلف و یا تداوم زندگی برخی اسکیت‌ها (سکاها) در سرزمین مادد (به‌ویژه در زمان هووخشتر=کیاکسار) سبب شد که دسته‌ی جدید نظامی به‌وسیله‌ی اسکیت‌ها تعلیم داده شوند و جامعه‌ی جدید نظامی به وسیله‌ی اسکیت‌ها تعلیم داده شوند و جامعه جدید تیراندازان با کمان بوجود آید و سازمان‌بندی جدیدی در ارتش شکل گیرد و تقسیمات عشیره‌ای لشکریان منحل شود و بنابر نوع اسلحه، دسته‌بند‌های جدید به صفوف نظامی اضافه گردد.(ص ۵۱۵)

بن مایه:میراحمدی.مریم_تاریخ تحولات ایرانشناسی_ج ۱_تهران‌‌_طهوری_ چاپ اول ۱۳۸۹، ص ۵۱۳
@atorabanorg
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
مستندی با عنوان " Persia (iran) ۱۹۷۳ "
#فیلم
#ایرانشناسی
سال ۱۳۵۲ خورشیدی
@atorabanorg
شهرستان‌های ایران در عصر ماد
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
نام‌های ستاره‌دار ریشه‌ی ایرانی دارند.
بن مایه: میراحمدی. مریم، تاریخ تحولات ایرانشناسی، ج ۱، تهران‌‌، طهوری، چاپ اول ۱۳۸۹، ص ۷۱
@atorabanorg
Forwarded from پژوهشگاه ایران شناسی (احیدایا)
جاینام‌های شهرهای باستانی ماد با شهرهای کنونی
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
#باستانشناسی
بن مایه:
https://www.iranatlas.info/parseh/mad_names.htm
@atorabanorg
ماد و کشورهای همجوار در نیمه‌ی نخست هزاره‌ی اول پیش از میلاد
#ماد_شناسی
#ایرانشناسی
بن مایه: علی اف. اقرار، پادشاهی ماد، ترجمه کامبیز میربهاء، تهران، ققنوس، ۱۳۸۸_ ص ۶۷۷_۶۷۷
@atorabanorg
m145.jpg
450.5 KB
آجری منقوق و لعابدار از تپه‌ی قلایچی بوکان
#ماد_شناسی
#آذربایگان
#باستانشناسی
#ایرانشناسی
بن مایه: مقاله تحلیل آماری بقایای معماری محوطه مانا_قلایچی بوکان_ مجله یاستان شناسی_یوسف حسن زاده