راهنمای کتاب/ جهانی شدن، مسألۀ روزِ شهرهای مدرن

محبوبه زمانیان

«شهرها در اقتصاد جهانی»
نویسنده: ساسکیا ساسن
ترجمه: افشین خاکباز
ناشر: علمی و فرهنگی، ویرایش دوم، چاپ نخست 1397
306صفحه، 20000 تومان
#جامعه_شناسی
#نشرعلمی_و_فرهنگی

شاید بتوان گفت که در دنیای امروز، شناختِ ویژگی‌های سیستم اقتصادی و موقعیت بازار یک کشور در سطح جهانی، میزانِ موفقیت و یا شکست آن جامعه را به خوبی مشخص می‌کند. هم‌چنین ساختار و چارچوبِ روابط بین‌المللی شهرهای مهم دنیا، بر شکوفاییِ موقعیت اقتصادی آن، تأثیر شگرفی دارد. در رویکردی تازه و جدید از مسأله متقابل شهر و اقتصاد، پروفسور ساسکیا ساسِن، رشد و گسترش اقتصادِ شهری را به فهمِ کامل از اقتصاد جهانی وابسته می‌داند . نظام اقتصادی در طول تاریخ کشورها، بنا به تغییرات درونی جوامع و نیازهای اساسی‌شان، تکامل پیدا کرده و اشکال متفاوتی را تجربه کرده است. در گذشته بررسی تغییراتِ اقتصادی کشورها، به صورت مجزا معطوف به همان جامعه بود و تأثیرگذاری و تأثیرپذیریِ متقابل آن بر اقتصاد دیگر کشورها چندان مورد توجه قرار نمی‌گرفت. به عبارتی، اقتصاد یک امرِ مهم حیاتیِ درون مرزی در کشورها محسوب میشد و به همین دلیل چگونگیِ روندِ اقتصادی یک کشور بر دیگر کشورها، چندان مشخص و شفاف نبود. سیاستگذاری‌های شهری و جامعه شناسان شهری تنها به امور درون شهری می‌پرداختند و نظامِ جهانی، عملاً یک امر فاقد معنا بود و مورد غفلت واقع میشد. شاید بتوان آغاز به کارِ تجارت جهانی در تاریخ را، به گسترش دادوستد بین جوامع نسبت داد. اما آنچه امروزه نظامِ اقتصادِ جهانی نامیده می‌شود، بسیار متفاوت و گسترده‌تر از اقتصاد به معنای معمول آن در گذشتۀ نه چندان دور است.

ساسکیا ساسن، اقتصاددان و جامعه‌شناس شهری، که در سال 2013 برندۀ جایزۀ آستوریاس شد (یکی از جوایز معتبر جامعه شناسی که توسط خانواده سلطنتی اسپانیا به برگزیدگان داده می‌شود)، پژوهشی جدید و جالبی ارائه داده است که توسط آن، شهرهای بزرگی همچون نیویورک، توکیو، لندن، پاریس، هنگ کنگ، لس آنجلس، زوریخ، فرانکفورت و سیدنی را، بعنوانِ مراکز مهم فراملیتی معرفی می‌کند که در گذشته بعنوانِ منطقه‌ای فرهنگی و محیطی با مشخصاتِ کهنِ کسب و کار شناخته می‌شدند، اما توانستند توسط برخی تغییرات درونی، ارتباطات بین‌المللی با دیگر شهرهای مهم دنیا برقرار کنند و به بازارهای فراملیتی تبدیل شوند. او به چگونگی روند چنین تغییراتی اشاره می‌کند و تأثیر اقتصاد جهانی را بر تشکیل گروه‌های راهبردی میان شهرها از طریق بازارهای مالی مورد بررسی قرار می‌دهد. مهمترین تأثیری که این تحقیق و پژوهش بر مسأله شهرِ مدرن داشته است، شناخت و درکِ دگرگونی شهرها در مواجه با فرهنگ و اقتصاد جهانی است که به ایجاد بازار آزاد و رهایی از سلطه حکومت‌ها بر بازار تجاری و سرمایه‌گذاری‌های مالی منجر شده است.

مطالعه این کتاب با توجه به حوزۀ تخصصی آن، آنقدرها هم که به‌نظر می‌آید دشوار و غیرقابل فهم نیست. از آنجایی که مسأله اقتصاد دستِ کم در زندگی شخصی‌مان نقشی اساسی و پایه‌ای دارد، و بخصوص در دوران گذار و تغییر و تحولاتی که دنیا در پیشِ رو خواهد داشت مسأله‌ای است که فهمِ آن به نیازی ضروری تبدیل می‌شود، مطالعه این کتاب می‌تواند نگرش و دیدگاه‌مان را به امرِ مهم و تأثیرگذار شهر و اقتصاد به میزان قابل توجهی رشد دهد. البته پژوهش و تحقیق دربارۀ چنین رویکرد نوینی در دانشگاه‌ها و سازمان‌های اقتصادی و مالی لازم و ضروری به‌ نظر می‌رسد. همینطور اگر علاقمند به شناختِ جامعه شناسی شهری هستید یا در حوزۀ اقتصاد بین‌الملل فعالیت دارید مطالعه این اثر می‎تواند شما را با جدیدترین آراء این حوزه آشنا کند.

ادامه...

https://www.alef.ir/news/3980706135.html

نوشتن، اندیشیدن است و انشا دریچهٔ ورود کودکان و نوجوانان به جهان پهناور نوشتن. بسیاری از ما از روزی به دنیای بزرگ آفرینش و خلاقیت پا گذاشتیم که معلم انشا موضوعی را بر تختهٔ کلاس نوشت و خواست که دربارهٔ آن بنویسیم. انشایی که در کودکی نوشتیم یا ننوشتیم، آموزشی که به ما دادند یا ندادند، سرنوشت کنونی ما را رقم زد. امروز نوشتن با زندگی شغلی، اجتماعی، هنری و حتی روزمرهٔ ما گره خورده است. از نوشتن خاطرات روزانه، یادداشت‌های کوتاه و نامه‌های اداریِ کاغذی تا پیامک‌ها و فرسته‌های کوتاه و بلند مجازی؛ ما همیشه در حال نوشتنیم. می‌نویسیم تا حضور خود را اعلام کنیم، آمدن‌مان را ثبت و رفتن‌مان را خاطره کنیم. نوشتن٬ اندیشیدن است و انسان امروز بیش از هر چیزی نیازمند اندیشه.

در شب انشا دکتر محقق داماد، دکتر حداد عادل، احمد سمیعی گیلانی، هوشنگ مرادی کرمانی، علی‌اکبر زین‌العابدین، رضا باقریان موحد و حسین حسینی‌نژاد سخنرانی خواهند کرد.

شب انشا در ساعت پنج بعدازظهر چهارشنبه دهم مهر ۱۳۹۸ در کانون زبان پارسی برگزار می‌شود.

نشانی: بنیاد موقوفات افشار، خیابان ولیعصر، سه راه زعفرانیه، خیابان عارف‌نسب، پلاک ۱۲

راهنمای کتاب/ شمس پرنده و کیمیای رمنده!

حمیدرضا امیدی‌سرور

«کیمیا‌ پرورده حرم مولانا»
(روایت‌هایی از زندگی شمس تبریزی و کیمیا خاتون همراه با نقد رمان‌های کیمیا خاتون، دختر رومی و ملت عشق)
نوشته: دکتر غلامرضا خاکی
ناشر: قطره، چاپ اول ناشر 1398
318 صفحه، 50000 تومان
#ادبیات_کلاسیک_ایران
#نشرقطره

پرداختن به زندگی و آثار شمس و مولانا برای ایرانیان همیشه جذاب بوده است؛ هم به خاطر جایگاه شامخ آنها در عرفان و ادبیات ایرانی و هم عنوان شخصیت‌هایی برخوردار از وجوه اسطوره‌ای که زندگی و رابطه پرشور مرید و مرادی آنها تداعی کننده عشقی معنوی و فرازمینی شده است. البته این دلدادگی معنوی، مسائلی مادی را نیز در حاشیه خود به همراه داشته که بر این رابطه سایه افکنده است و در نهایت نیز موجب برداشت‌های متفاوت و متناقض درباره چند و چون و فرجام آن شده است.

یکی از این حاشیه برمی گردد به ازدواج بدفرجام دختر خوانده مولانا با شمس تبریزی. آغاز این ماجرا به قبل از آشنایی شمس و مولانا باز می گردد. روایت شده وقتی مولانا با کراخاتون عقد ازدواج می‌بندد، هر دو از ازدواج پیشین فرزندانی داشته اند. کیمیا خاتون و شمس الدین فرزندان کراخاتون بودند و مولانا نیز صاحب دو پسر به نام های علاءالدین و بهاءالدین از همسر در گذشته خود بوده است. پس از این ازدواج، کراخاتون به همراه دو فرزندش به خانه مولانا رفته و در آنجا ساکن می شوند و در این بین رابطه‌ای عاطفی نیز میان علاءالدین و کیمیا خاتون در می‌گیرد.

چندی بعد شمس تبریزی وارد زندگی مولانا می‌شود و پیرمردی صاحب مقامات عرفانی که او را از پای درس و مدرسه به مجلس سما و عرفان می‌برد و نهایتا شیخ صاحب نامی چون مولانا را مرید خود می سازد.

شمس که در این زمان بیش از شصت سال داشته، عاشق کیمیاخاتون می‌شود که هنوز در سن نوجوانی بود. با این حال او را از مولانا خواستگاری می‌کند. کیمیا و علاء الدین که عاشق هم بودند از این ماجرا بر آشقته می‌شوند، اما مولانا که مرید شمس است، کیمیا را به عقد شمس درآورد. این ازدواج نامتعارف و نامتناسب نه تنها محل اختلاف‌های گوناگون میان کیمیا خاتون و شمس می‌شود، بلکه مرگ کیمیا در این میان به حواشی ماجرا افزوده و غیبت شمس را در ایام بعد به قتل او توسط فرزند مولانا (علاءالدین) نسبت داده می شود و...

با توجه به ماجرای اشاره شده و کشمکش های شمس و کیمیا (که چندان اعتباری برای مقام شمس قائل نبوده) دور از ذهن نیست که علاوه بر متن آثار این دو عارف و اندیشمند، زندگی شخصی، رابطه آنها و حواشی آن نیز مورد توجه پژوهشگران و نویسندگان مختلف قرار گیرد و آنها را به چهره هایی جذاب بدل سازد. چنانکه هر ساله ده‌ها عنوان کتاب تازه با موضوعاتی که به اشکال مختلف به زندگی این دو شخصیت برجسته می‌پردازند، منتشر می شود.
کتاب «کیمیا‌ پرورده حرم مولانا» از جمله یکی از همین پژوهش‌هاست؛ چنانکه از عنوان کتاب نیز پیداست، تمرکز اصلی نویسنده روی ماجرای ازدواج کیمیا خاتون دختر خوانده مولانا با شمس تبریزی و رخ دادهایی است که در پی داشته است.

این بخش از رویکرد نویسنده به ماجرای مورد اشاره (که آن را تحت عنوان روایت هایی از زندگی مشترک شمس تبریزی و کیمیا خاتون در عنوان فرعی کتاب نیز مورد اشاره قرار داده)، مبتنی بر طرح دیدگاه‌ها حاصل از پژوهشهایی است که نویسنده در این باره انجام داده و پاسخگویی به روایت های مطرح شده در این زمینه از سوی برخی نویسندگان و پژوهشگران سالهای دور و نزدیک را نیز در پی داشته است.

ادامه...

https://www.alef.ir/news/3980707125.html

راهنمای کتاب/ چگونه انسان موجودی اخلاقی شد؟

دکتر علی غزالی‌فر

«ذهن اخلاقی»
(چگونه طبیعت فهم خوب و بد را پدید آورد؟)
نویسنده: مارک هاوزر
مترجم: محمد فرخی یکتا
ناشر: هرمس، چاپ اول 1397
726 صفحه، 68000 تومان
#فلسفه #نشرهرمس

استقبال غیرقابل تصور از کتاب‌های یووال نوح هراری نشان می‌دهد که انسان‌ها علاقه بسیار زیادی به ریشه‌های تاریخی و زیستی انسانیت، فهم گذشته و حال و آینده بشریت، و در یک کلمه شناخت خود دارند. اما کتاب‌های هراری تنها گزینه موجود نیستند و صد البته بهترین آثار در این زمینه هم به شمار نمی‌آیند. به‌ هر حال دانشمندان و صاحب‌نظران درباره نظریات او دیدگاه‌های گوناگونی دارند و اعتبار حرف‌های او به اندازه شهرتی که به هم زده آن‌چنان بالا نیست. کتاب ذهن اخلاقی از آن‌گونه کتابهاست که نوعی شناخت عمیق نسبت به خودمان فراهم می‌کند. اما متأسفانه کاملا ناشناخته مانده و هیچ جلب‌توجهی نکرده است. این کتاب از جهت وثاقت علمی به‌مراتب از کتاب‌های هراری قوی‌تر و مستندتر است. ثانیا نویسنده‌اش پس از هجده سال فعالیت آکادمیک در هاروارد، کار دانشگاهی را به‌طور کامل کنار گذاشت تا به اخلاق عمل کند. هم‌اکنون فعالیت اصلی مارک هاوزر کمک به کودکانی است که دچار مشکلات حاد هستند. این برخلاف شیوه هراری است که در قلب اسرائیل جا خوش کرده و برای انسان‌ها نسخه‌های اخلاقی می‌پیچد و مردم جهان را نسبت به ظلم و ستم حکومت‌ها هشدار می‌دهد و آنها را هشیار می‌کند!

عجیب است که کتاب‌های هراری حدود صد هزار نسخه فروش داشته، اما هزار نسخه چاپ اول «ذهن اخلاقی» هنوز در کتاب‌فروشی‌ها خاک می‌خورد. در حالی‌که این اثر مفصل کتاب مهمی است که اخلاق را در دو حوزه فردی و جمعی می‌کاود. امروزه در امر اخلاق کارنامه بشریت درخشان نیست. نشانه این امر شکست‌های متعدد در زمینه‌های سیاست، اقتصاد، حقوق، تعلیم و تربیت، آموزش و پرورش و حتی اخلاق دینی است. این ناکامی ریشه در بدفهمی انسان‌ها از اخلاق دارد و در این کتاب تلاش عظیمی صورت گرفته که راز اخلاقی بودن انسان کشف شود.

مارک هاوزر در این کتاب یک دیدگاه انقلابی را درباره اخلاق ارائه می‌کند. دیدگاه او انقلابی است، به این دلیل که بسیار مبنایی و ریشه‌ای است. او در واقع می‌خواهد منبع و سرچشمه اصلی اخلاق را در انسان کشف کند. مسئله او این است که در طول تاریخ و سیر تکامل چه‌ها رخ داد که انسان به موجودی اخلاقی تبدیل شد؟ از نظر هاوزر این سرچشمه در طبیعت انسان قرار دارد و نتیجه فرآیند تکامل طبیعی او در عرض میلیون‌ها سال است. البته او برای پروردن نظریه خود از همه دانش‌ها بهره می‌برد؛ فلسفه، فلسفه اخلاق، زیست‌شناسی، زبان‌شناسی، روان‌شناسی، انسان‌شناسی، حقوق و حتی اقتصاد. همچنین از ادبیات هم غافل نمانده و به سراغ بصیرت‌هایی رفته که نویسندگان بزرگ در لابه‌لای رمان‌ها و دیگر نوشته‌های خود مطرح کرده‌اند. این‌گونه است که بیش از هفت‌صد منبع در زمینه‌های مختلف مورد استفاده این پژوهش بوده است. اما این سخن بدین معنا نیست که سهم همه این امور در این کتاب یکسان است. از میان همه دانش‌ها زیست‌شناسی تکاملی و زبان‌شناسی چامسکی و فلسفه اخلاق جان رالز بیش از بقیه در کانون توجه بوده و از آنها بهره‌برداری شده است. هاوزر در باب اخلاق دیدگاهی شبیه به دیدگاه زبان‌شناسی چامسکی دارد که البته این یکی هم نتیجه فرآیند تکامل زیستی انسان است. اصول و قواعد کلی و جهانی این اخلاق را جان رالز بسیار بهتر از دیگر فیلسوفان حدس زده است و سرنخ‌های آن را در آثار او می‌توان یافت.

با توجه به چنین زمینه گسترده‌ای این کتاب جهانی از مباحث گوناگون اخلاقی است، اما یک دیدگاه کلان و کلی، مشابه نخ تسبیح همه آنها را گرد هم می‌آورد و به هم متصل نگه می‌دارد. تصور رایج درباره اخلاق این است که کاملا با عقل گره خورده است؛ یعنی امر اخلاقی، پیش و بیش از هر چیز، منوط به مراجعه به عقل است. هر آنچه اخلاقا مقبول است آن چیزی است که در همه شرایط بهترین دلایل برای آن وجود داشته باشد. مخالفان این دیدگاه به‌جای عقل، عواطف را مطرح می‌کنند و ریشه اخلاق را عواطف انسانی می‌دانند. اما در این کتاب این دو دیدگاه متضاد، هر دو، کنار گذاشته می‌شوند
ادامه...
https://www.alef.ir/news/3980708187.html

شجاعی: پژوهشگری به دقت و سخت‌کوشی زرویی نصرآباد تاکنون ندیده‌ام

شجاعی در «کوتاه با داستان» گفت:‌ ابوالفضل زرویی نصرآباد تازه شروع به محصول دادن کرده بود و با ذخیره‌هایی که داشت، می‌توانست 10 رمان مذهبی سطح بالا دیگر بنویسد.

دوازدهمین نشست کوتاه با داستان به میزبانی سید مهدی شجاعی با حضور جمع زیادی از علاقه‌مندان شب گذشته در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد. مهمان ویژه این نشست،‌ صادق کرمیار، نویسنده نام‌ آشنای کشور بود. با حضور این نویسنده، یادی از ابوالفضل زرویی نصرآباد صورت گرفت.

در ابتدای جلسه،‌ صادق کرمیار برای خواندن داستان کوتاه خود به روی صحنه آمد. او قبل از خواندن داستان کوتاه خود گفت: در این روزگار، برگزاری چنین جلساتی غنیمت است و دوستانی که در این جلسات حضور پیدا می‌کنند، یک تفاوت اساسی با بقیه مردم دارند. زندگی به گونه‌ای شده است که کسی دیگر به فکر این کارها نیست. برگزاری این جلسات به همت آقای شجاعی و به واسطه احساس دردی است که ایشان نسبت به جامعه خود دارند. امیدوارم که این برنامه، تداوم داشته باشد و همه دوستان بتوانند استفاده کنند.

یادداشت‌هایی از جنگ که تبدیل به داستان شد

وی ادامه داد: داستانی که برای این جلسه انتخاب کرده‌ام، داستانی از جنگ است. در آن زمان، من خبرنگار روزنامه اطلاعات در جبهه بودم و گزارش‌هایی تهیه می‌کردم. البته به اتفاق خانواده‌ام در اهواز مستقر شده بودم و روزنامه اطلاعات در خیابان «کیان‌پارس» یک خانه برای ما اجاره کرده بود و از آن‌جا گزارش می‌فرستادم و در روزنامه اطلاعات جبهه منتشر می‌شد. در کنار این‌ها مواردی وجود داشت که قابل چاپ در روزنامه نبود و آنان را یادداشت می‌کردم. در آن زمان، براساس همین اتفاقات، دو داستان نوشتم که به آقای علی‌اصغر شیرزادی که دبیر سرویس بخش گزارش روزنامه اطلاعات و از داستان‌نویسان نسل سوم بود، دادم تا بخواند. ایشان خواند و گفت «خیلی خوب است و ادامه بده. نگاهت خیلی تصویری است.»

او در مورد نوشتن اولین داستان‌های خود گفت: از آن زمان به بعد، آن گزارش‌هایی از منطقه که قابل چاپ نبود را یادداشت می‌کردم تا به صورت داستان دربیاورم. خاطرم هست، یک روز،‌ در خرمشهر بودم و وارد خانه‌ای شدم. انگار آن خانه من را گرفت و فضایی داشت که من را در خود نگه می‌داشت. به همین دلیل، تمام اجزا خانه را با دقت نگاه کردم و برای خودم تصویرسازی کردم که در این خانه، چه کسانی زندگی می‌کردند،‌ چگونه بودند، آن عراقی که با پوتین وارد این خانه شد، چه کار کرد و دنبال چه بود، پدر این خانواده چه کشیده است، چه بلایی بر سر این خانواده آمده است و ... این‌ها منجر به نوشتن داستان «فریاد در خاکستر شد» و بعد مجموعه داستان‌های دیگری را هم نوشتم. وقتی کارم در جبهه تمام شد و به تهران برگشتم،‌ آن داستان‌ها را چاپ کردم. باید بگویم که اکثر داستان‌های آن زمان، حماسی بود تا رزمنده‌ها را به شجاعت تشویق کند. اما این داستان‌ها متفاوت و از حماسه عبور کرده بود و تقریبا به درون شخصیت‌ها و آدم‌ها نقب می‌زد. بر همین اساس، مورد توجه مخاطبان قرار گرفت. اکنون در این جلسه، می‌خواهم داستان فریاد در خاکستر را برای شما بخوانم.
ادامه...
https://www.alef.ir/news/3980709058.html

#پیشخان الف
فصلنامه گفتگو - شماره ۸۱ منتشر شد.
قيمت: ۱۵۰۰۰تومان

راهنمای کتاب/ فالکو؛ کارآگاهِ رمِ باستان

آرش محسنی

«شمش‌های نقره‌ای»
نویسنده: لیندسی دیویس
مترجم: طاهر شریعت پناهی
ناشر: قطره، چاپ اول، 1397
۴۵۰۰۰ تومان
#رمان #نشرقطره #رمان_پلیسی

شاید نخستین کارآگاه داستان‌های پلیسی آگوست دوپن باشد که در داستان «جنایت در کوی غسالخانه» نوشته‌ی ادگار آلن پو ظهور کرد اما نخستین کارآگاه در عالم واقع، فرانسیس ویدوک بود که اولین دفتر کارآگاهی خصوصی را در سال ۱۷۷۵ تاسیس کرد و ویکتور هوگو در خلق شخصیت بازرس ژاور در «بینوایان» به شخصیت او نظر داشته است. در اواسط قرن هجده و با انتشار داستان آلن پو، ژانر کارآگاهی با محوریت یک بازرس باهوش و زبردست به ژانری پرطرفدار و جذاب برای خوانندگان ادبیات داستانی تبدیل شد و پس از آن کارآگاهانی چون شرلوک هلمز، هرکول پوآرو، خانم مارپل، فیلیپ مارلو، سی‌کارد و نیک بلان آفرینندگان‌شان را به شهرت جهانی رساندند. داستان کارآگاهی و گسترش آن نشانه‌ای برای پویایی تمدن نوین بشری بود که خاستگاه آن را می‌توان اروپای بعد از انقلاب صنعتی دانست. بشر اروپایی با رسیدن به درجاتی از رفاه که نتیجه‌ی مستقیم پیشرفت‌های علمی و صنعتی بود، زندگی انسان را واجد ارزش‌هایی دانست که سلب آن به‌وسیله‌ی دیگری باعث می‌شد تا کسی یا کسانی وقت گرانبها و هزینه‌ را صرف یافتن دلایل آن و اجرای قانون در مورد عاملان آن کنند. اجرای قانون به مجاری رسمی و دولتی محدود نماند و دامنه‌اش را تا حوزه‌های شخصی و خصوصی شهروندان نیز گسترش داد و این ابزار نو مجریانی می‌خواست تا آزادانه‌تر و به‌دور از بوروکراسی‌ دست و پا گیر دولتی به دنبال سرنخ‌ها و جنایت‌کاران بگردند. کارآگاه خصوصی پدیده‌ای نوظهور مربوط به پیشرفت‌های انقلاب صنعتی در اروپاست اما تصور کنید که یک کارآگاه خصوصی در رم باستان یا در قلمرو امپراطوری هخامنشی به دنبال سرنخ‌ها و قانون‌شکنان بگردد!

کتاب محبوب «شمش‌های نقره‌ای» که نخستین کتاب از مجموعه‌ی رازگشایی‌های مارکوس دیدیوس فالکو است، رمانی خواندنی و پرکشش است که در آن فالکو، کارآگاه خصوصی شوخ و شنگ و لاابلی در رم باستان انجام وظیفه می‌کند. نویسنده با تخیلی اعجاب‌برانگیز فضای تاریخی بسیار دوری را بازسازی کرده و با توصیفات دقیق و جزئی‌نگرانه‌ی خود کارآگاهی را که باید در داستان‌های بوکفسکی در دوران مدرن حضور می‌داشت در برهه‌ای تاریخی و در زندگی روزمره‌ی مردمان رم باستان به کار گماشته است. شمش‌های نقره‌ای دیدگاه خواننده را به داستان کارآگاهی تغییر می‌دهد و این آشنایی‌زدایی باعث می‌شود مرزهای جست‌وجو و تحقیق را بسیار فراتر از قراردادهای معهود و از پیش اندیشیده ببیند. نخستین رمان از مجموعه‌ی ماجراهای مارکوس دیدیوس فالکو، شمش‌های نقره‌ای در ۱۹۸۹ و بلافاصله موفقیت و شهرت برای لیندسی دیویس به همراه آورد. تا ۲۰۱۰ لیندسی نوزده رمان دیگر با محوریت مارکوس دیدیوس فالکو نوشت که آخرین‌شان رمان «مکافات» است. از رمان‌هایی که در آن‌ها فالکو به کار گرفته شده است می‌توان به «سایه‌های مفرغی»، «ونوس مسی»، «پنجه‌های آهنین ایزد جنگ»، «طلای پوسئیدون»، «جنازه‌ای در گرمابه»، «اسطوره‌ی ژوپیتر» و «اسکندریه» اشاره کرد. شوخ‌طبعی‌ها و طنز کلام فالکو باعث شده تا او را «فیلیپ مارلو رم باستان» لقب بدهند.

کتاب با مقدمه‌ای مختصر آغاز می‌شود که در آن نویسنده به ایجاز به توصیف فضای سیاسی اجتماعی پس از مرگ نرون می‌پردازد: «شهری آشفته. زمانی که مرگ نرون به سلطنت دودمانی از حاکمان به سرسلسلگی سزار آگوستوس پایان داده است. شهری که بر امپراتوری گسترده‌ای حکم می‌راند: بیش‌تر شمال اروپا، شمال آفریقا و بخش‌هایی از خاورمیانه. امپراتور کلودیوس با کمک ژنرال جوان ناشناخته‌ای به نام وسپاسیان حتی پایگاهی در مکانی بدوی برای خود به دست آورده بود که رومیان هم چنان با وحشت به آن می‌نگریستند: بریطانیه! سی سال بعد وسپاسیان بود که از نبرد قدرت بعد از نرون پیروز ببرون آمد.»

در چنین شرایطی است که فالکو، کارآگاه خصوصی فقیر داستان، دختر نوجوان زیبایی به نام سوسیا کامیلینا را در بازار می‌بیند و تمام ماجراها از همین نقطه آغاز می‌شود. این دیدار نه دیداری معمولی است که در آن مردی به دختری دل ببازد بلکه در شرایطی اتفاق می‌افتد که سوسیا، دختر یکی از سناتورهای معروف را دزد‌یده‌اند و فالکو به شکلی اتفاقی موفق می‌شود او را از چنگ ربایندگانش بیرون بکشد و به خانه‌ی محقرش ببرد. پترونیوس، سردسته‌ی گشتی‌های محله‌ی آونتین که رفاقتی با فالکو دارد، بو کشیده و دانسته است که دختری با دامن طلایی را همین فالکو هم‌پیاله‌ی نابه‌کارش بلند کرده است. پترونیوس سرزده به خانه‌ی فالکو می‌آید و بعد از آن که لبی تر می‌کنند از او می‌خواهد تا سوسیا را به خانه‌اش برگرداند. فالکو قول می‌دهد که چنین کند اما وقتی پترونیوس مست لایعقل خانه‌اش را ترک می‌کند با خودش فکر می‌کند که مشخص نیست در خانه چه چیزی انتظار این پریچهر دل‌ربا را می‌کشد. پس چرا باید از چنین دختر زیبایی دست بکشد و او را دودستی تقدیم دیگری کند؟ آیا فالکو سوسیا را به خانه‌اش برمی‌گرداند؟ این کاراگاه خصوصی جذاب و دوست‌داشتنی پایش را در چه ماجرای مرموزی گذاشته و دختر چه نقشی در این ماجرا دارد؟ شمش‌های نقره‌ای را بخوانید.
ادامه...
https://www.alef.ir/news/3980612193.html

فیلم سخنرانی دکتر حمید خطیب‌شهیدی
با عنوان «بازشناسی فرهنگ اورارتو و اورارتوییان در حسنلو»

اینجا ببینید:
https://chaharrah.tv/khatib-shahidi-96-06-01/

این سخنرانی درباره شکل‌گیری دولت اورارتو و گسترش آن به طرف جنوب دریاچه ارومیه است که به ویژه بین سال‌های ۸۲۰ تا ۸۱۰ پیش از میلاد اتفاق می‌افتد و منجر به حضور اورارتویی‌ها در دشت اشنویه و دشت سولدوز می‌شود. محوطه باستانی حسنلو در این دشت نیز یادگار همین دوران است.

امروزه در خاک کشور ترکیه بیش از ۲۰۰ محوطه باستانی از دوره اورارتو شناسایی شده است. در ایران بیش از ۱۰۰ محوطه، در ارمنستان و نخجوان بیش از ۵۰ محوطه و در عراق ۵ محوطه از اورارتویی‌ها شناسایی شده است. مهم‌ترین اثری که از اورارتوها در شمال غرب آذربایجان باقی مانده، قلعه بسطام است که بین خوی و ماکو قرار گرفته و در قرن هفتم پیش از میلاد ساخته شده. محوطه حسنلو نیز شاخص‌ترین محوطه اورارتویی در ایران است که در این سخنرانی به طور مفصل به آن پرداخته شده است.

راهنمای کتاب/ همه آنچه درباره ماکس وبر می‌خواهید بدانید؟

دکتر علی غزالی‌فر

«جامعه، دین، قدرت»
نویسنده: ماکس وبر
مترجم: احمد تدین
ناشر: هرمس، چاپ ششم 1394
565 صفحه، 35000 تومان
#فلسفه #نشرهرمس

«ماکس وبر استادی بود که بعد معنوی‌اش از حدود علم ساده فراتر می‌رفت... معتقدم اشتباه نمی‌کنم در این‌که ماکس وبر را بزرگترین مرد این زمان می‌دانم. درست است که بزرگی‌اش در یک رشته بود، اما خاصیت جهانی داشت. من مفهوم "بزرگی" را از واقعیت او دریافته‌ام. وقتی که می‌گویم او بزرگترین مرد این زمان است، مرادم آنی نیست که او را با شاعران و هنرمندان و سیاست‌مداران بسنجم. چنین سنجشی بی‌معنی است. ماکس وبر واقعیت فلسفی است ... پژوهش‌های او عظیم است.»

این سخنان، حرف‌های یک دانشجوی عادی نیست که در برابر ماکس وبر (1864-1920) افسون شده باشد، بلکه یکی از موارد بسیاری است که فیلسوف بزرگ و ممتاز آلمانی، کارل یاسپرس (1883-1969)، درباره او نوشته است. او که سالیان بسیار شاگرد و دوست نزدیک وبر بود، بالاترین ستایش‌ها را نثار اندیشه‌ها و شخصیت او می‌‌کرد. یاسپرس او را بسیار می‌ستود، ولی اضافه بر چنان ستایش‌هایی می‌گوید: «علی‌رغم همه این‌ سخن‌ها، همه این‌ها که گفتم برای وصف او کافی نیست». این کتاب نیز که گلچینی رنگارنگ از آثار فراوان وبر است، به‌ خوبی نشان می‌دهد که گفته‌های یاسپرس نه تعریف‌هایی اغراق‌گونه، بلکه توصیف‌هایی واقع‌گرایانه از آن اندیشمند است.

ماکس وبر یکی از پدران و بنیان‌گذاران جامعه‌شناسی است. البته نه جامعه‌شناسی به مثابه یک رشته دانشگاهی، بلکه جامعه‌شناسی در عامترین معنای آن که نوعی فهم و نگاه نو و متمایز به پدیده‌های اجتماعی و حتی انسانی است. به همین دلیل، جامعه‌شناسی به این معنای وسیع با همه رشته‌های علوم انسانی گره می‌خورد و بر آنها اثر می‌گذارد. بنابراین همه کسانی که در رشته‌های مختلف علوم انسانی دانشگاهی مشغول به فعالیت هستند، لازم است که با وبر و اندیشه‌هایش آشنا باشند. اما آشنایی با او ساده نیست؛ زیرا اندیشه‌های او همه قلمرو دانش بشری را درمی‌نوردند؛ از عقلانیت غربی تا ادیان شرقی، از فرهنگ روستایی آلمان تا نظام کاست هندی. این امر همراهی با او در همه زمینه‌ها را به کاری بسیار دشوار بدل می‌سازد. اما اثر حاضر یک راه میانبر برای درنوردیدن آثار و اندیشه‌های ماکس وبر است. علاوه بر این، یک آشنایی مستقیم و بی‌واسطه با اندیشه‌ها و نوشته‌های وبر هم به شمار می‌آید.

این کتاب گزینه‌ای بسیار عالی برای دست یافتن به همه آن اهداف است؛ زیرا در آن به همه وجوه اندیشه‌های ماکس وبر توجه شده است. تهیه‌کنندگان این گلچین از همه آثار و نظریات او بهترین قسمت‌ها را گزینش کرده‌اند. علاوه بر کتاب‌ها، از سخنرانی‌های او نیز غافل نمانده‌اند. همه مباحث در چهار بخش کلی تنظیم شده‌اند با این ترتیب: «علم و سیاست»، «قدرت»، «دین» و «ساختارهای اجتماعی». علاوه بر این چهار بخش یک مقدمه بسیار مفصل هم نگاشته شده است. مقدمه درخشان اثر به زندگی، شخصیت، آثار، افکار، شاگردان، پیروان و نظریات گوناگون او در عرصه‌های مختلف می‌پردازد. حتی علائق و مواضع سیاسی او در آن دوران هم به‌طور کامل ذکر شده است. این مقدمه به قدری جامع و مبسوط است که می‌توان آن را به طور مستقل اثری در باب شناخت وبر در نظر گرفت. لذا غنا، ژرفا و گستردگی این اثر به اندازه‌ای است که می‌توان با کمی تسامح آن را یک کتاب مرجع یا دائرة‌المعارف به شمار آورد.

ادامه...
https://www.alef.ir/news/3980713088.html

راهنمای کتاب/ حکایت عبرت‌آموز مرد خسیس!

حمیدرضا امیدی‌سرور

«مرگ سود خور»
نوشته: صدرالدین عینی
با مقدمه: حسن جوادی و مقاله ای از ییژی بچکا
ناشر: فرهنگ نشر نو، چاپ اول 1397
280 صفحه؛ 40000 تومان
#رمان #طنز #نشرنو

در فرهنگ و ادبیات تاجیک برایش جایگاهی یکه و ممتاز قائل شده‌اند، نه تنها به عنوان یکی از پیشگامان ادبیات نوین فارسی تاجیکی قرن بیستم که او را به درستی بنیان گذار ادبیات نوین تاجیک در جنبه‌هایی مختلف خوانده‌اند. مردی که به تنهایی درحد چند تن از چهره ‌های نامدار و تاثیرگذار دیگر کشورها در حوزه‌های گوناگون این جغرافیای فرهنگی تکه و پاره شده تأثیرگذار بوده است. صدرالدین عینی (۱۲۵۶-۱۳۳۳ش/۱۸۷۸-۱۹۵۴م) داستان نوشته، شعر سروده، برای شناساندن شاعران سده های گذشته پژوهش‌ها کرده و در عین حال گوشه چشمی نیز به تاریخ و سیاست داشته است.

در ایران با یکی از خواندنی‌ترین آثارش یعنی «یادداشتها» که در واقع خاطرات خودنوشت اوست، به مخاطبان همزبان و سابقا هموطن‌اش، بیشتر و بهتر معرفی شد. در این کتاب که به همت سعیدی سیرجانی، به چاپ رسید؛ عینی زندگی خانوادگی، اجتماعی و تحصیلی‌اش را از کودکی تا 27 سالگی روایت می کند. آثار برجای مانده از عینی متنوع و فراوانند، اگر چه عمدتا از زمینه آموزشی و ادبی برخوردارند، اما او در دوره هایی به سیاست و تاریخ نیز توجه جدی داشته است.

در دوران جوانی آموزگار بود، کار روزنامه نگاری هم کرد و در این هنگام با دغدغه آموزش به مردمی که اغلب کم‌سواد بودند، كتاب‌هایی به قصد آموزش در مكاتب ابتدايي نوشت. همچنین آثاری منثور براي كودكان تدارک دید که همانند متون کلاسیک فارسی محتوایی اخلاقی، پند آموز و آموزشی داشتند که به نیت آگاه ساختن مخاطبان نوشته می شدند. رفته رفته آثار او هم از جنبه محتوایی و هم از جنبه تحقیقی کیفیت جدی تری پیدا کرد. در نیمه دوم عمرش بدل به نویسنده‌ای منتقد شد که به عنوان شاعر، داستان‌نویس، تاریخ نویس، زبان شناس و پژوهشگر ادبی، آثاری گوناگون خلق کرد که اغلب سهمی انکار ناپذیر در دگرگونی های ادبی، اجتماعی و فرهنگی زادگاهش داشتند.

اما پاشنه آشیل زندگی، اندیشه‌ها و آثار او بخشی‌ست که عینی در روش و منش اجتماعی و سیاسی تابع تحولات انقلاب کمونیستی شوروی قرار گرفت و گویی استقلال نظرش از دست رفته و تحت تاثیر ملاحظات سیاسی دولت مرکزی کمونیست قرار گرفت. عینی در عهد حکومت امیر بخارا به عنوان نویسنده‌ای منتقد، روشنفکر و آزادی خواه نقش مهمی در بیداری اذهان مردم در برابر دیکتاتوری و جهل حاکم بر زندگی مردم در امارت بخارا داشت. به خاطر همراهی با جنبش «جدیدیه» به زندان افتاد و شکنجه شد، او اگرچه در این راه تاب آورد اما دوتن از برادرانش را نیز از دست داد. اما بعد از تغییر و تحولات ناشی از انقلاب کمونیستی و فرو افتادن حکومت امیر بخارا و تحت سیطره قرار گرفتن آن زیر یوغ دیکتاتوری استالینیستی دیگر خبری از آن صدرالدین عینی منتقد و آزادی خواه نبود. تا آنجا که حتی در زمان چند پاره شدن سرزمین مادری‌اش به نیت زاده شدن ملت «تاجیک»که به عنوان سیاست از سوی حکومت مرکزی شوروی اعمال شد، نه تنها اعتراضی نکرد که با آن همراهی نشان داد. در راه اندازی جریان تغییر خط فارسی به لاتین که بعدا خط سیریلیک جای آن را گرفت نیز با سیاست روز همراه بود (اگرچه گفته می شود خود برای آموختن این خط تمایلی نشان نمی‌داد) حال بماند حکایت جا انداختن اصطلاح «تاجیکی» به جای« زبان فارسی»، جدا کردن آن از جغرافیایی فرهنگی که به واسطه تاریخ فرهنگی و زبانی مشترک از دیرباز بایکدیگر پیوند داشته اند و در ادامه همین منش، کوشش او برای ضبط برخی مفاخر نامدار علم ادب فارسی به عنوان شخصیت هایی تاجیک که جملگی حاصل اوضاع و احوال او در نیمه دوم زندگی بود ، با دوران قدرت نمایی استالینی همزمان شد و او را به دایره سوسیالیسم روسی کشاند. این احوال البته بی ارتباط با مرگ برخی از دوستان و یاران عینی نبود، کسانی که در ابتدا با انقلاب کمونیستی همراه بودند اما بعدها با اندک انتقادی جملگی جان خود را از دست دادند و عینی دانست شاید از سیاهچال امارت بخارا می شد جان سالم بدر برد اما از تصفیه های استالینی هرگز!

ادامه....

https://www.alef.ir/news/3980715115.html

«جشن جنگ» نقد می‌شود

انجمن ادبی قاف با همکاری معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی جلسه نقد و بررسی کتاب «جشن جنگ» اثر احمد دهقان را برگزار می کند.

در این برنامه علاوه بر احمد دهقان (نویسنده اثر)، محمدجواد جزینی و احسان رضایی به عنوان منتقد و کارشناس حضور خواهند داشت. جلسه نقد و بررسی کتاب «جشن جنگ» روز سه شنبه 16 مهرماه، ساعت 16 در محل دانشگاه علم و صنعت، آمفی‌تئاتر دانشکده راه آهن برگزار و حضور علاقمندان در آن آزاد است.

https://www.alef.ir/news/3980715212.html

فایل صوتی سخنرانی دکتر عبدالمجید ارفعی با عنوان «گل‌نبشته‌های تخت جمشید»
اینجا:
http://chaharrah.tv/arfaee-95-10-25/

بازگشت بخشی از الواح باروی تخت جمشید به ایران

تا ۳۰ مهرماه می‌توانید از این مجموعه در موزه ایران باستان بازدید کنید.