Ўзбекистонлик эркак ўзини аёл деб таништириб, вояга етмаган қиздан алдов йўли билан интим суратларини олди
Маълум қилинишича, Москва вилоятида Олтойлик 14 ёшли қизнинг интим суратларини тарқатишда гумон қилинган Ўзбекистон фуқароси қўлга олинди.
Москва вилоятида бир неча йилдан бериш ишлаб келаётган эркак “ВКонтакте” ижтимоий тармоғида қизнинг шахсий суратларини алдов йўли билан олиш учун аёл номи билан сохта профиль яратди.
Суратларни олгач, уларни ўз саҳифасида ҳамма учун очиқ тарзда жойлаштирди. Қизнинг онаси воқеадан хабар топгач, полицияга мурожаат қилган.
Айбланувчи Балашихада ҳибсга олинди ва ўз айбига иқрор бўлди. Унга нисбатан жиноят иши қўзғатилган. Ҳозирда тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.
#СукутСақлама #Болалар #қонунлар
Маълум қилинишича, Москва вилоятида Олтойлик 14 ёшли қизнинг интим суратларини тарқатишда гумон қилинган Ўзбекистон фуқароси қўлга олинди.
Москва вилоятида бир неча йилдан бериш ишлаб келаётган эркак “ВКонтакте” ижтимоий тармоғида қизнинг шахсий суратларини алдов йўли билан олиш учун аёл номи билан сохта профиль яратди.
Суратларни олгач, уларни ўз саҳифасида ҳамма учун очиқ тарзда жойлаштирди. Қизнинг онаси воқеадан хабар топгач, полицияга мурожаат қилган.
Айбланувчи Балашихада ҳибсга олинди ва ўз айбига иқрор бўлди. Унга нисбатан жиноят иши қўзғатилган. Ҳозирда тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.
#СукутСақлама #Болалар #қонунлар
Kun.uz ўз манбалари ҳамда суд қарорига таянган ҳолда маълум қилишича, вояга етмаган қиз номусига тегиш ва жинсий алоқада бўлгани учун тўрт нафар эркак турли муддатларга озодликдан маҳрум этилди. Ҳозирда қизни яна уч йигит зўрлагани ҳолати маълум бўлиб, тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.
Суд ҳукмига кўра, 2023 йилнинг декабрь ойида Навоий шаҳрида қиз паркда айланган пайти унга таниш бўлган йигитни учратади. Бироз гаплашгач, йигит уни яқин атрофдаги ертўлага олиб киради ва ғайритабиий тарзда номусига тегади. Сўнг у ерга яна уч нафар йигит кириб, унга нисбатан жинсий тусдаги ҳатти-ҳаракатлар содир этган. Яна бир йигит қизни тергов давомида аниқлашнинг имкони бўлмаган манзилга олиб бориб, ўша ерда бир неча кун бирга яшаган ҳамда у билан жинсий алоқада бўлган. Айбланган йигитларнинг энг каттаси 23, энг кичиги эса 18 ёшда.
Бундан ташқари, Навоий шаҳар ИИБ терговчиси мазкур ишни тергов қилиш жараёнида, яъни 2024 йилнинг январь ойида Тошкентда малака ошириш ўқув курсида бўлиб турган вақтда, жабрланувчи билан боғланиб, уни Тошкентга келишга ундаб, у билан жинсий алоқа қилган.
Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг ҳукми билан тўрт нафар йигит Жиноят кодексининг 128-моддаси 1-қисмида (ўн олти ёшга тўлмаган шахс билан жинсий алоқа қилиш ёки жинсий эҳтиёжни ғайритабиий усулда қондириш) назарда тутилган жиноятни содир қилганликда айбли деб топилган.
Судланувчиларнинг икки нафарига 3,5 йил, яна икки нафарига 4,5 йил ва бир нафарига 5 йил 1 ой озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланган.
Бош прокуратура матбуот котиби Ҳаёт Шамсуддинов ушбу ҳолат бўйича Kun.uz сўровини жавобсиз қолдирди. Навоий вилояти ИИБ матбуот хизмати эса бу ишдан хабарсиз эканини билдирди.
#СукутСақлама #Қонунлар
Суд ҳукмига кўра, 2023 йилнинг декабрь ойида Навоий шаҳрида қиз паркда айланган пайти унга таниш бўлган йигитни учратади. Бироз гаплашгач, йигит уни яқин атрофдаги ертўлага олиб киради ва ғайритабиий тарзда номусига тегади. Сўнг у ерга яна уч нафар йигит кириб, унга нисбатан жинсий тусдаги ҳатти-ҳаракатлар содир этган. Яна бир йигит қизни тергов давомида аниқлашнинг имкони бўлмаган манзилга олиб бориб, ўша ерда бир неча кун бирга яшаган ҳамда у билан жинсий алоқада бўлган. Айбланган йигитларнинг энг каттаси 23, энг кичиги эса 18 ёшда.
Бундан ташқари, Навоий шаҳар ИИБ терговчиси мазкур ишни тергов қилиш жараёнида, яъни 2024 йилнинг январь ойида Тошкентда малака ошириш ўқув курсида бўлиб турган вақтда, жабрланувчи билан боғланиб, уни Тошкентга келишга ундаб, у билан жинсий алоқа қилган.
Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг ҳукми билан тўрт нафар йигит Жиноят кодексининг 128-моддаси 1-қисмида (ўн олти ёшга тўлмаган шахс билан жинсий алоқа қилиш ёки жинсий эҳтиёжни ғайритабиий усулда қондириш) назарда тутилган жиноятни содир қилганликда айбли деб топилган.
Судланувчиларнинг икки нафарига 3,5 йил, яна икки нафарига 4,5 йил ва бир нафарига 5 йил 1 ой озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланган.
Бош прокуратура матбуот котиби Ҳаёт Шамсуддинов ушбу ҳолат бўйича Kun.uz сўровини жавобсиз қолдирди. Навоий вилояти ИИБ матбуот хизмати эса бу ишдан хабарсиз эканини билдирди.
#СукутСақлама #Қонунлар
Боғлиқлик қаерда: қонунчиликда болаларга нисбатан зўравонлик қандай кўриб чиқилади?
Болалар ва аёлларга нисбатан зўравонлик ўртасидаги боғлиқлик, уларнинг сабаблари ҳақида аввалги постларимизда ёзган эдик. Гендер тенгсизлиги ва зарарли ижтимоий меъёрлар болалар ва аёлларнинг ҳимоясизлигига асос бўлиши мумкин. Бундай камситиш ва зўравонлик турларининг ўзаро таъсирини, шунингдек, қонунчилигимизда қандай ҳимоя воситалари мавжудлигини кўриб чиқиш муҳим.
Аёлларга нисбатан зўравонлик болаларга қандай таъсир қилади.
Уйда зўравонликка учраган болалар кўпинча жисмоний ва руҳий муаммоларни бошидан кечиради. Зўравонлик болаларнинг ҳиссий ҳолати, ўқишни ўзлаштириши ва хатти-ҳаракатларига таъсир қилади. Бундан ташқари, болалар ривожланишига бевосита салбий таъсир кўрсатади.
Ҳомиладорлик пайтида қариндошлари ёки партнёрининг аёлга нисбатан зўравонликлари чақалоқнинг асаб тизими ва миясига таъсир қилиши мумкин.
UNDP, UNFPA, UN Women ва UNV (2013) томонидан ўтказилган тадқиқотга кўра, зўравонлик гувоҳи бўлган қизлар келажакда интим партнёр зўравонлиги қурбонига айланишлари мумкин. Қолаверса, болалигида оиладаги зўравонликка гувоҳ бўлган эркаклар оиладаги зўравонликка кўпроқ мойил бўлади.
Бундан ташқари, болаларда жисмоний ва ҳиссий бузилишлар пайдо бўлиши эҳтимоли кўпроқ. Буларга руҳий тушкунлик, травмадан кейинги стресс бузилиши, ўзига паст баҳо бериш, кайфиятнинг кескин ўзгариши ва юқори даражадаги тажовузкорлик киради. Болалар, шунингдек, қоидаларни бузиш ва тенгдошлари билан низога киришишга мойилдирлар. Улар ўз жонига қасд қилишга уринишлари ёки стрессни енгиш учун психотроп моддалар ва спиртли ичимликлар истеъмол қилишлари мумкин.
Аёллар ва болаларга нисбатан зўравонлик қонунчиликда қандай кўриб чиқилади?
Ҳамма мамлакатлар ҳам оиладаги зўравонлик муаммосини кўриб чиқишга комплекс ёндошмайди. Оиладаги зўравонликка гувоҳ бўлган болалар кўпинча зўравонлик қурбонлари доирасига киради. Боланинг оилада катталар ўртасидаги зўравонликни кузатиши психологик ёки ҳиссий зўравонликнинг бир кўринишидир. Афсуски, амалда бу омил эътибордан четда қолмоқда. Бу, шунингдек, қонунда болаларга нисбатан психологик (хиссий) зўравонлик тушунчаси белгиланмагани билан боғлиқ.
“Болаларни зўравонликнинг барча шаклларидан ҳимоя қилиш тўғрисида”ги қонун лойиҳаси 2024 йилнинг май ойида Олий Мажлис Қонунчилик палатаси томонидан учинчи ўқишда қабул қилинди, ҳозир Олий Мажлис Сенати томонидан кўриб чиқилмоқда. У Ўзбекистонда болаларни ҳимоя қилишнинг янги тизими учун асос бўлиши керак.
Масалан, "Болаларни зўравонликларнинг барча шаклларидан ҳимоя қилиш тўғрисида"ги қонун лойиҳасининг 5-моддасига кўра: Болаларга нисбатан зўравонликнинг барча шаклларини содир этиш тақиқланади ҳамда қонунга биноан таъқиб қилинади.
Давлат болаларни зўравонликдан ҳимоя қилиш мақсадида тегишли ижтимоий, иқтисодий ва бошқа чора-тадбирларни кўради, шу жумладан бола ва унинг оиласини қўллаб-қувватлаш, болаларга нисбатан ва улар ўртасида зўравонликни аниқлаш ҳамда олдини олиш учун зарур бўлган самарали механизмларни яратади".
Агар Ўзбекистонда болаларни зўравонликнинг барча турларидан ҳимоя қилувчи қонунчиликка тузатишлар киритилса, болаларга нисбатан психологик зўравонликнинг халқаро стандартларга жавоб берадиган тўлиқ таърифи ўрнатилади. Бу нафақат аёллар ва болаларга нисбатан зўравонлик ўртасидаги боғлиқлик тушунчасини очиб бериш, балки болаларни оиладаги зўравонлик, жумладан, зўравонлик гувоҳи бўлганда ҳам ҳар томонлама ҳимоя қилишга ёрдам беради.
#СукутСақлама #Қонунлар #Болалар
Болалар ва аёлларга нисбатан зўравонлик ўртасидаги боғлиқлик, уларнинг сабаблари ҳақида аввалги постларимизда ёзган эдик. Гендер тенгсизлиги ва зарарли ижтимоий меъёрлар болалар ва аёлларнинг ҳимоясизлигига асос бўлиши мумкин. Бундай камситиш ва зўравонлик турларининг ўзаро таъсирини, шунингдек, қонунчилигимизда қандай ҳимоя воситалари мавжудлигини кўриб чиқиш муҳим.
Аёлларга нисбатан зўравонлик болаларга қандай таъсир қилади.
Уйда зўравонликка учраган болалар кўпинча жисмоний ва руҳий муаммоларни бошидан кечиради. Зўравонлик болаларнинг ҳиссий ҳолати, ўқишни ўзлаштириши ва хатти-ҳаракатларига таъсир қилади. Бундан ташқари, болалар ривожланишига бевосита салбий таъсир кўрсатади.
Ҳомиладорлик пайтида қариндошлари ёки партнёрининг аёлга нисбатан зўравонликлари чақалоқнинг асаб тизими ва миясига таъсир қилиши мумкин.
UNDP, UNFPA, UN Women ва UNV (2013) томонидан ўтказилган тадқиқотга кўра, зўравонлик гувоҳи бўлган қизлар келажакда интим партнёр зўравонлиги қурбонига айланишлари мумкин. Қолаверса, болалигида оиладаги зўравонликка гувоҳ бўлган эркаклар оиладаги зўравонликка кўпроқ мойил бўлади.
Бундан ташқари, болаларда жисмоний ва ҳиссий бузилишлар пайдо бўлиши эҳтимоли кўпроқ. Буларга руҳий тушкунлик, травмадан кейинги стресс бузилиши, ўзига паст баҳо бериш, кайфиятнинг кескин ўзгариши ва юқори даражадаги тажовузкорлик киради. Болалар, шунингдек, қоидаларни бузиш ва тенгдошлари билан низога киришишга мойилдирлар. Улар ўз жонига қасд қилишга уринишлари ёки стрессни енгиш учун психотроп моддалар ва спиртли ичимликлар истеъмол қилишлари мумкин.
Аёллар ва болаларга нисбатан зўравонлик қонунчиликда қандай кўриб чиқилади?
Ҳамма мамлакатлар ҳам оиладаги зўравонлик муаммосини кўриб чиқишга комплекс ёндошмайди. Оиладаги зўравонликка гувоҳ бўлган болалар кўпинча зўравонлик қурбонлари доирасига киради. Боланинг оилада катталар ўртасидаги зўравонликни кузатиши психологик ёки ҳиссий зўравонликнинг бир кўринишидир. Афсуски, амалда бу омил эътибордан четда қолмоқда. Бу, шунингдек, қонунда болаларга нисбатан психологик (хиссий) зўравонлик тушунчаси белгиланмагани билан боғлиқ.
“Болаларни зўравонликнинг барча шаклларидан ҳимоя қилиш тўғрисида”ги қонун лойиҳаси 2024 йилнинг май ойида Олий Мажлис Қонунчилик палатаси томонидан учинчи ўқишда қабул қилинди, ҳозир Олий Мажлис Сенати томонидан кўриб чиқилмоқда. У Ўзбекистонда болаларни ҳимоя қилишнинг янги тизими учун асос бўлиши керак.
Масалан, "Болаларни зўравонликларнинг барча шаклларидан ҳимоя қилиш тўғрисида"ги қонун лойиҳасининг 5-моддасига кўра: Болаларга нисбатан зўравонликнинг барча шаклларини содир этиш тақиқланади ҳамда қонунга биноан таъқиб қилинади.
Давлат болаларни зўравонликдан ҳимоя қилиш мақсадида тегишли ижтимоий, иқтисодий ва бошқа чора-тадбирларни кўради, шу жумладан бола ва унинг оиласини қўллаб-қувватлаш, болаларга нисбатан ва улар ўртасида зўравонликни аниқлаш ҳамда олдини олиш учун зарур бўлган самарали механизмларни яратади".
Агар Ўзбекистонда болаларни зўравонликнинг барча турларидан ҳимоя қилувчи қонунчиликка тузатишлар киритилса, болаларга нисбатан психологик зўравонликнинг халқаро стандартларга жавоб берадиган тўлиқ таърифи ўрнатилади. Бу нафақат аёллар ва болаларга нисбатан зўравонлик ўртасидаги боғлиқлик тушунчасини очиб бериш, балки болаларни оиладаги зўравонлик, жумладан, зўравонлик гувоҳи бўлганда ҳам ҳар томонлама ҳимоя қилишга ёрдам беради.
#СукутСақлама #Қонунлар #Болалар
“Бўғиб, қон кетгунча зўрларди” - қиз яқин қариндоши Тошкент шаҳар ИИБ да ишлайдиган собиқ эрининг зўравонлиги ва жазосиз қолгани ҳақида гапирди.
Лайло (исми ўзгартирилган) энди 20 ёшдан ошди. Нозик қиз фотосуратларни варақлайди: мана кўкаришлар, мана бош суягидаги даҳшатли чандиқ. Бу жароҳатлар унга бирга яшаган эркаги томонидан етказилган. У жазоланадими? Билмаймиз, чунки ҳуқуқбузарликлар "гулдастасига" қарамай, адолат тизими уни негадир авайламоқда. Лайлонинг сўзларига кўра, эркакнинг қариндоши Тошкент шаҳар ички ишлар бошқармасида мансабдор бўлиб ишлайди, амакиси эса шаҳар туманларидан бирининг собиқ прокурори. Унинг оилавий алоқалари, ақл бовар қилмайдиган шафқатсизлиги ва жазосизлиги ўртасида боғлиқлик борми ёки йўқлигини билмаймиз. Биз ўқувчиларни ўз хулосаларини чиқаришга чақирамиз ва адолатга умид қиламиз.
Жабрланувчининг сўзларига кўра, Умар билан бирга ҳаётининг илк кунлариданоқ у гўё дўзахга тушганди. Улар 2022 йил октябрь ойида совчилик орқали танишишган. Лайло 20 ёш, Умар эса 28 ёшда эди. Қиз тўйга шошилишни истамади, лекин йигит туриб олди - тўйни тезлаштириш учун улар никохдан ФҲДЁсиз ўтишди. Кейинчалик Лайлонинг ўзи ҳам у билан расмий никоҳдан ўтишдан қўрқди, аммо бу уни қутқармади.
“Тўйдан бир ҳафта ўтгач, у мени илк марта калтаклаганида онаси ҳаммасини кўриб туриб ўғлини тўхтатмади. Орадан бир-икки ой ўтиб билдимки, Умар гиёҳванд моддаларни истеъмол қилиб юрган ва гиёҳванд моддалар сақлаганликда айбланиб судланган. Калтаклар тез-тез такрорланар, унинг шафқатсизлиги ошиб борди. У қўлига нимаики тушса шу билан урарди: деворга, машинага, аёлини бир неча марта бўғиб, юмшоқ тўқималар шикастланиб, жиддий қон кетишига қадар табиий ва ғайритабиий усулда зўрлаган. Кўпинча калтаклаш пайтида онаси ҳам уйда бўларди, ҳамма нарсани эшитар, лекин ҳеч қачон аралашмасди. Калтаклардан сўнг, ёрдам сўраганимда, ҳеч бўлмаганда ота-онамнинг олдига қўйиб юборишларини сўрардим, онаси эса агар ажрашсам ёки шу кўринишда уларнинг олдига борсам, отам уятдан бошини кўтара олмаслигини айтарди. Ҳамма жароҳатлар битмагунча мени ташқарига чиқаришмасди, телефонимни олиб қўйиб, ҳатто тез ёрдам чақиришга ҳам имконим бўлмасди.
Тўйдан тахминан уч ой ўтгач, у мени яна қаттиқ калтаклади, кейин эса бир неча марта қандайдир наркотик ичишга мажбур қилди. Мен ўзимни жуда ёмон ҳис қилдим, бутун вужудим оғрир, ҳудди ўлаётгандек бўлганимни аниқ эслайман..."
Давоми карточкаларда
#СукутСақлама #ОилавийЗўравонлик #Қонунлар
Лайло (исми ўзгартирилган) энди 20 ёшдан ошди. Нозик қиз фотосуратларни варақлайди: мана кўкаришлар, мана бош суягидаги даҳшатли чандиқ. Бу жароҳатлар унга бирга яшаган эркаги томонидан етказилган. У жазоланадими? Билмаймиз, чунки ҳуқуқбузарликлар "гулдастасига" қарамай, адолат тизими уни негадир авайламоқда. Лайлонинг сўзларига кўра, эркакнинг қариндоши Тошкент шаҳар ички ишлар бошқармасида мансабдор бўлиб ишлайди, амакиси эса шаҳар туманларидан бирининг собиқ прокурори. Унинг оилавий алоқалари, ақл бовар қилмайдиган шафқатсизлиги ва жазосизлиги ўртасида боғлиқлик борми ёки йўқлигини билмаймиз. Биз ўқувчиларни ўз хулосаларини чиқаришга чақирамиз ва адолатга умид қиламиз.
Жабрланувчининг сўзларига кўра, Умар билан бирга ҳаётининг илк кунлариданоқ у гўё дўзахга тушганди. Улар 2022 йил октябрь ойида совчилик орқали танишишган. Лайло 20 ёш, Умар эса 28 ёшда эди. Қиз тўйга шошилишни истамади, лекин йигит туриб олди - тўйни тезлаштириш учун улар никохдан ФҲДЁсиз ўтишди. Кейинчалик Лайлонинг ўзи ҳам у билан расмий никоҳдан ўтишдан қўрқди, аммо бу уни қутқармади.
“Тўйдан бир ҳафта ўтгач, у мени илк марта калтаклаганида онаси ҳаммасини кўриб туриб ўғлини тўхтатмади. Орадан бир-икки ой ўтиб билдимки, Умар гиёҳванд моддаларни истеъмол қилиб юрган ва гиёҳванд моддалар сақлаганликда айбланиб судланган. Калтаклар тез-тез такрорланар, унинг шафқатсизлиги ошиб борди. У қўлига нимаики тушса шу билан урарди: деворга, машинага, аёлини бир неча марта бўғиб, юмшоқ тўқималар шикастланиб, жиддий қон кетишига қадар табиий ва ғайритабиий усулда зўрлаган. Кўпинча калтаклаш пайтида онаси ҳам уйда бўларди, ҳамма нарсани эшитар, лекин ҳеч қачон аралашмасди. Калтаклардан сўнг, ёрдам сўраганимда, ҳеч бўлмаганда ота-онамнинг олдига қўйиб юборишларини сўрардим, онаси эса агар ажрашсам ёки шу кўринишда уларнинг олдига борсам, отам уятдан бошини кўтара олмаслигини айтарди. Ҳамма жароҳатлар битмагунча мени ташқарига чиқаришмасди, телефонимни олиб қўйиб, ҳатто тез ёрдам чақиришга ҳам имконим бўлмасди.
Тўйдан тахминан уч ой ўтгач, у мени яна қаттиқ калтаклади, кейин эса бир неча марта қандайдир наркотик ичишга мажбур қилди. Мен ўзимни жуда ёмон ҳис қилдим, бутун вужудим оғрир, ҳудди ўлаётгандек бўлганимни аниқ эслайман..."
Давоми карточкаларда
#СукутСақлама #ОилавийЗўравонлик #Қонунлар
Тасаввур қилинг: 19 ёшли икки ёш қиз кўчада ҳеч ким ҳалақит қилмасдан ўз йўлида кетяпти. Бир пайт 40 ёшли эркак уларнинг тинчини бузиб, ўз бошқарувидаги машинага ўтиришни қатъият билан таклиф қилмоқда, аммо қизлар рад этишди. Эркак яна қатъийроқ ва қўполроқ таклиф қила бошлади. Қизлардан бири чидай олмай унга ўрта бармоғини кўрсатди ва бу иши учун майда безорилик моддаси бўйича 1 миллион 20 минг сўм жарима тўлаши керак.
Иш ҳужжатларидан маълум бўлишича, жорий йилнинг 27 июнь куни 19 ёшли қиз дугонаси билан йўлни кесиб ўтаётганда уларнинг йўлини 40 ёшли Бобомуродов Қўшмурод давлат рақами 01 W 392 JC бўлган ўз бошқарувидаги “Матиз” русумли автомашинада тўсиб қўйган. Шундан сўнг қизларга машинасига ўтиришни буюради. Қизлар унга бир неча марта йўлида қолмасликни айтишса-да, эркак "нозланмасдан" тез машинага ўтиришни айтиб, йўлларини тўсади. Шундан сўнг, қизлардан бири чидай олмади ва эркакка ўрта бармоғини кўрсатди.
Жабрланганларнинг сўзларига кўра, Бобомуродов Қўшмурод ўзини қўпол тутиб, қизлар унга йўлдан қолмасликни айтса-да, уларни тинч қўймаган.
Жиноят ишлари бўйича Чилонзор тумани суди 2024 йилнинг 10 июль куни фуқаро 1984 й.т. Бобомуродов Қўшмуродни Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 41-1-моддасида (шаҳвоний шилқимлик) назарда тутилган ҳуқуқбузарликни содир этганликда айбдор деб топиб, 3 сутка маъмурий қамоқ жазосини тайинлади. Шу билан бирга ҳуқуқбузарга ўрта бармоғини кўрсатган қиз Ўзбекистон Республикаси МжТК 183-моддаси (майда безорилик)да назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбдор деб топилиб, БҲМ нинг 3 баравари (1 020 000 сўм) миқдорида жаримага тортилди.
Жабрланувчининг ўзи ҳам қандай қилиб айбдор бўлиб қолди? Ёки қизлар шаҳвоний шилқимликка жим қараб туришлари керакми?! Қизлар уларга ҳам қарши ариза берилиши мумкинлигини билиб, юқоридаги каби ҳолатларга кўз юмиб ўтишларини кутишмоқдами?!
#СукутСақлама #Қонунлар
Иш ҳужжатларидан маълум бўлишича, жорий йилнинг 27 июнь куни 19 ёшли қиз дугонаси билан йўлни кесиб ўтаётганда уларнинг йўлини 40 ёшли Бобомуродов Қўшмурод давлат рақами 01 W 392 JC бўлган ўз бошқарувидаги “Матиз” русумли автомашинада тўсиб қўйган. Шундан сўнг қизларга машинасига ўтиришни буюради. Қизлар унга бир неча марта йўлида қолмасликни айтишса-да, эркак "нозланмасдан" тез машинага ўтиришни айтиб, йўлларини тўсади. Шундан сўнг, қизлардан бири чидай олмади ва эркакка ўрта бармоғини кўрсатди.
Жабрланганларнинг сўзларига кўра, Бобомуродов Қўшмурод ўзини қўпол тутиб, қизлар унга йўлдан қолмасликни айтса-да, уларни тинч қўймаган.
Жиноят ишлари бўйича Чилонзор тумани суди 2024 йилнинг 10 июль куни фуқаро 1984 й.т. Бобомуродов Қўшмуродни Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 41-1-моддасида (шаҳвоний шилқимлик) назарда тутилган ҳуқуқбузарликни содир этганликда айбдор деб топиб, 3 сутка маъмурий қамоқ жазосини тайинлади. Шу билан бирга ҳуқуқбузарга ўрта бармоғини кўрсатган қиз Ўзбекистон Республикаси МжТК 183-моддаси (майда безорилик)да назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбдор деб топилиб, БҲМ нинг 3 баравари (1 020 000 сўм) миқдорида жаримага тортилди.
Жабрланувчининг ўзи ҳам қандай қилиб айбдор бўлиб қолди? Ёки қизлар шаҳвоний шилқимликка жим қараб туришлари керакми?! Қизлар уларга ҳам қарши ариза берилиши мумкинлигини билиб, юқоридаги каби ҳолатларга кўз юмиб ўтишларини кутишмоқдами?!
#СукутСақлама #Қонунлар
Ҳар йили халқаро ташкилотлар зўравонликнинг тарқалиши, унга бўлган муносабат ва қаршилик кўрсатиш вариантлари ҳақида умумий маълумот бериши керак бўлган кенг кўламли тадқиқотлар ўтказади.
Лойиҳамиз сиз учун халқаро ташкилотлар ҳисоботлари асосида болаларга нисбатан зўравонлик ва қизларга нисбатан гендер зўравонлик ҳолатларини акс эттирувчи маълумотларни тайёрлади.
Ушбу тадқиқотлар билан бу ерда ва бу ерда танишишингиз мумкин.
Батафсил карточкаларда.
#СукутСақлама #Болалар #Қонунлар
Лойиҳамиз сиз учун халқаро ташкилотлар ҳисоботлари асосида болаларга нисбатан зўравонлик ва қизларга нисбатан гендер зўравонлик ҳолатларини акс эттирувчи маълумотларни тайёрлади.
Ушбу тадқиқотлар билан бу ерда ва бу ерда танишишингиз мумкин.
Батафсил карточкаларда.
#СукутСақлама #Болалар #Қонунлар
Депутатлар кеча маърифий фаолиятни тартибга солиш бўйича қонун қабул қилди. Мазур қонун "инфоқаллобларга" қарши курашга қаратилиши кўзда тутилган.
“Таълим фаолияти” тушунчасини қонунга киритиш ва у билан шуғулланиши мумкин бўлган шахслар рўйхатини чеклаш режалаштирилган. Қонуннинг тўлиқ матни билан президент томонидан имзоланиб, ҳужжат эълон қилинганидан сўнг танишишимиз мумкин бўлади. Қонун ҳозирда Олий Мажлисда учинчи ўқишда кўриб чиқилди.
ЎзЛиДеп депутатининг сўзларига кўра (президентимиз ҳам шу партиядан номзоди берилганди), бундай тадбирларда кўпхотинлилик, жинсий камситиш, феминизм, ахлоқий бузуқлик, ҳуқуқбузарликлар тарғиб қилиниб, тингловчилар онгини манипуляция қилиш ҳолатлари кўпаймоқда.
Депутат феминизмни кўпхотинлилик, ахлоқсизлик ва жиноятчилик тарғиботи билан бир қаторда санаб ўтгани ачинарли. Эслатиб ўтамиз, феминизм аёллар ҳуқуқлари учун ҳаракатдир. Ўзбекистонда аёллар ҳуқуқлари юқори даражада қўллаб-қувватланади – Президент Шавкат Мирзиёев бу ҳақда доимо таъкидлайди. Ҳар бир партияда хотин-қизлар қаноти мавжуд бўлиб, у аёллар ҳуқуқларини тарғиб қилиш ва мустаҳкамлашга алоҳида эътибор қаратади (яъни, улар аслида феминизм билан шуғулланади). Шунинг учун партия вакилидан бундай баёнотларни эшитиш икки карра ғалати.
Бутун дунё бўйлаб феминистлар бугунги кунда аёллар ҳуқуқлари учун курашни давом эттириб, гендер зўравонлигига қарши чиқиш, тенг ҳақ тўлаш, дискриминацияга қарши кураш ва бошқа кўп нарсалар учун курашмоқда.
Феминизмни кўпхотинлилик ва жиноятлар ташвиқоти билан бир қаторга қўйиш саводсизликдир. Умид қиламизки, бундай баёнот ЎзЛиДеП партиясининг қарашини кўзда тутмаган. Аёллар ҳуқуқларини қайта-қайта ва доимий равишда ҳимоя қиладиган давлатда бундай фикрни эшитиш мантиқсизлик.
#СукутСақлама #Қонунлар #ФеминизмКерак
“Таълим фаолияти” тушунчасини қонунга киритиш ва у билан шуғулланиши мумкин бўлган шахслар рўйхатини чеклаш режалаштирилган. Қонуннинг тўлиқ матни билан президент томонидан имзоланиб, ҳужжат эълон қилинганидан сўнг танишишимиз мумкин бўлади. Қонун ҳозирда Олий Мажлисда учинчи ўқишда кўриб чиқилди.
ЎзЛиДеп депутатининг сўзларига кўра (президентимиз ҳам шу партиядан номзоди берилганди), бундай тадбирларда кўпхотинлилик, жинсий камситиш, феминизм, ахлоқий бузуқлик, ҳуқуқбузарликлар тарғиб қилиниб, тингловчилар онгини манипуляция қилиш ҳолатлари кўпаймоқда.
Депутат феминизмни кўпхотинлилик, ахлоқсизлик ва жиноятчилик тарғиботи билан бир қаторда санаб ўтгани ачинарли. Эслатиб ўтамиз, феминизм аёллар ҳуқуқлари учун ҳаракатдир. Ўзбекистонда аёллар ҳуқуқлари юқори даражада қўллаб-қувватланади – Президент Шавкат Мирзиёев бу ҳақда доимо таъкидлайди. Ҳар бир партияда хотин-қизлар қаноти мавжуд бўлиб, у аёллар ҳуқуқларини тарғиб қилиш ва мустаҳкамлашга алоҳида эътибор қаратади (яъни, улар аслида феминизм билан шуғулланади). Шунинг учун партия вакилидан бундай баёнотларни эшитиш икки карра ғалати.
Бутун дунё бўйлаб феминистлар бугунги кунда аёллар ҳуқуқлари учун курашни давом эттириб, гендер зўравонлигига қарши чиқиш, тенг ҳақ тўлаш, дискриминацияга қарши кураш ва бошқа кўп нарсалар учун курашмоқда.
Феминизмни кўпхотинлилик ва жиноятлар ташвиқоти билан бир қаторга қўйиш саводсизликдир. Умид қиламизки, бундай баёнот ЎзЛиДеП партиясининг қарашини кўзда тутмаган. Аёллар ҳуқуқларини қайта-қайта ва доимий равишда ҳимоя қиладиган давлатда бундай фикрни эшитиш мантиқсизлик.
#СукутСақлама #Қонунлар #ФеминизмКерак
Ўзбекистонда, айниқса, қишлоқларда яқин қариндошлар ўртасидаги никоҳ анъаналари анча илдиз отган. Барча аҳоли у ёки бу тарзда бир-бирига қариндош бўлган кичик қишлоқларда бундай никоҳлар кенг тарқалган бўлиб қолмоқда.
⠀
Бойлар эса ўз бойлигини бегона қилмаслик мақсадида болалари қариндошлари билан оила қуришини маъқул кўришади. Қолаверса қизини қариндошига узатса унга хавфсизроқ муҳит яратамиз деб ўйлашади.
⠀
Энг ёмони, аксарият аҳоли бундай никоҳлар ногирон фарзандлар туғилишига сабаб бўлишини кўриб чиқмайди ҳам. Уларнинг фикрича, туғма касалларга ичкилик ёки гиёҳванд моддалар қабули сабаб бўлиши мумкин.
⠀
Ўзбекистонда ён шажара бўйича яқин қариндошлар ўртасидаги никоҳни тақиқлаш таклиф қилинмоқда. Бу Оила ва хотин-қизлар қўмитаси томонидан жамоатчилик муҳокамасига эълон қилинган Оила кодексига ўзгартиришлар киритиш тўғрисидаги қонун лойиҳасида назарда тутилади.
⠀
Ўзгартиришларга кўра, иккинчи, учинчи ва тўртинчи даражадаги ён шажара бўйича қариндошлар ўртасидаги никоҳни тақиқлаш режалаштирилмоқда. Истисно тариқасида, тиббий генетик текширувлар (ДНК тести) натижаси ижобий бўлган никоҳларга рухсат берилади.
⠀
Ён қариндошлар:
ака-ука ва опа-сингиллар, уларнинг болалари
ота ва онанинг ака-ука ва опа-сингиллари, уларнинг болалари,
бобо ва бувиларнинг ака-ука ва опа-сингиллари, уларнинг болалари ва бошқалар ҳисобланади.
⠀
Ҳозирда Ўзбекистонда насл-насаб шажараси бўйича тўғри туташган қариндошлар ўртасида, туғишган ва ўгай ака-укалар билан опа-сингиллар ўртасида, шунингдек, фарзандликка олувчилар билан фарзандликка олинганлар ўртасида никоҳ қуришга йўл қўйилмайди.
⠀
Ён шажара бўйича яқин қариндошлар ўртасидаги никоҳни тақиқлаш таклифи янги эмас: у илк бор 2022 йилда илгари сурилганди.
⠀
#СукутСақлама #Қонунлар
⠀
Бойлар эса ўз бойлигини бегона қилмаслик мақсадида болалари қариндошлари билан оила қуришини маъқул кўришади. Қолаверса қизини қариндошига узатса унга хавфсизроқ муҳит яратамиз деб ўйлашади.
⠀
Энг ёмони, аксарият аҳоли бундай никоҳлар ногирон фарзандлар туғилишига сабаб бўлишини кўриб чиқмайди ҳам. Уларнинг фикрича, туғма касалларга ичкилик ёки гиёҳванд моддалар қабули сабаб бўлиши мумкин.
⠀
Ўзбекистонда ён шажара бўйича яқин қариндошлар ўртасидаги никоҳни тақиқлаш таклиф қилинмоқда. Бу Оила ва хотин-қизлар қўмитаси томонидан жамоатчилик муҳокамасига эълон қилинган Оила кодексига ўзгартиришлар киритиш тўғрисидаги қонун лойиҳасида назарда тутилади.
⠀
Ўзгартиришларга кўра, иккинчи, учинчи ва тўртинчи даражадаги ён шажара бўйича қариндошлар ўртасидаги никоҳни тақиқлаш режалаштирилмоқда. Истисно тариқасида, тиббий генетик текширувлар (ДНК тести) натижаси ижобий бўлган никоҳларга рухсат берилади.
⠀
Ён қариндошлар:
ака-ука ва опа-сингиллар, уларнинг болалари
ота ва онанинг ака-ука ва опа-сингиллари, уларнинг болалари,
бобо ва бувиларнинг ака-ука ва опа-сингиллари, уларнинг болалари ва бошқалар ҳисобланади.
⠀
Ҳозирда Ўзбекистонда насл-насаб шажараси бўйича тўғри туташган қариндошлар ўртасида, туғишган ва ўгай ака-укалар билан опа-сингиллар ўртасида, шунингдек, фарзандликка олувчилар билан фарзандликка олинганлар ўртасида никоҳ қуришга йўл қўйилмайди.
⠀
Ён шажара бўйича яқин қариндошлар ўртасидаги никоҳни тақиқлаш таклифи янги эмас: у илк бор 2022 йилда илгари сурилганди.
⠀
#СукутСақлама #Қонунлар
Кибербуллинг аёллар ҳаётининг ажралмас қисмига айланди. Улар кўпинча партнерлари ёки собиқ партнерлари ва анонимларнинг қурбони бўлади. Улар ҳақорат, таҳдидлар, жумладан, қотиллик ёки зўрлаш, уларнинг розилигисиз фотосуратлари ва видеоларини тарқатиш ёки ижтимоий тармоқларни бузилишига учраши мумкин.
Харассмент ҳам кибержиноятнинг кенг тарқалган туридир. Шунингдек ўсмир қизлар тенгдошлари томонидан кибербулингга учраши ёки жинсий эксплуатацияга учраши мумкин.
Коронавирус пандемияси ҳам кибербулинг муаммосига яхшигина таъсир ўтказди.
Давоми карточкаларда
#СукутСақлама #Қонунлар #Болалар #киберзўравонлик
Харассмент ҳам кибержиноятнинг кенг тарқалган туридир. Шунингдек ўсмир қизлар тенгдошлари томонидан кибербулингга учраши ёки жинсий эксплуатацияга учраши мумкин.
Коронавирус пандемияси ҳам кибербулинг муаммосига яхшигина таъсир ўтказди.
Давоми карточкаларда
#СукутСақлама #Қонунлар #Болалар #киберзўравонлик
Вояга етмаган қизга тегажоғлик учун 5 сутка?
Тошкент вилоятида 1991 й.т. эркак бирга яшовчи аёлнинг қизига тегажоғлик қилиб, 5 сутка маъмурий қамоқ жазосини олди.
Суд ҳужжатларига кўра, жорий йилнинг 22 июль куни 1991 й.т. Хусанов О. бирга яшовчи аёлининг вояга етмаган қизи билан уйда ёлғиз қолган пайтда унга шилқимлик қилиб, бўса олишни таклиф қилган, бу борада тажриба орттиришини айтган.
Аввалига эркак ўз айбига иқрор бўлмай, қизнинг болалар билан юрганини эшитиб қўйганлигини, унга бўса олишни таклиф қилмаганлигини, бу борада тажриба орттиришини айтмаганлигини, унга туҳмат қилишаётганини билдирган. Кейин эса қилмишидан пушаймон бўлиб, суддан енгиллик беришини сўради.
Жиноят ишлари бўйича Олмалиқ шаҳар судининг 2024 йил 6 августдаги қарори билан 1991 й.т. Ҳусанов Олим Баҳодирович Ўзбекистон Республикаси МЖтКнинг 41-1-моддаси (шаҳвоний шилқимлик) 1-қисмида назарда тутилди ва унга шу модда билан 5 (беш) сутка маъмурий қамоқ жазоси тайинланди.
#СукутСақлама #Қонунлар #Болалар
Тошкент вилоятида 1991 й.т. эркак бирга яшовчи аёлнинг қизига тегажоғлик қилиб, 5 сутка маъмурий қамоқ жазосини олди.
Суд ҳужжатларига кўра, жорий йилнинг 22 июль куни 1991 й.т. Хусанов О. бирга яшовчи аёлининг вояга етмаган қизи билан уйда ёлғиз қолган пайтда унга шилқимлик қилиб, бўса олишни таклиф қилган, бу борада тажриба орттиришини айтган.
Аввалига эркак ўз айбига иқрор бўлмай, қизнинг болалар билан юрганини эшитиб қўйганлигини, унга бўса олишни таклиф қилмаганлигини, бу борада тажриба орттиришини айтмаганлигини, унга туҳмат қилишаётганини билдирган. Кейин эса қилмишидан пушаймон бўлиб, суддан енгиллик беришини сўради.
Жиноят ишлари бўйича Олмалиқ шаҳар судининг 2024 йил 6 августдаги қарори билан 1991 й.т. Ҳусанов Олим Баҳодирович Ўзбекистон Республикаси МЖтКнинг 41-1-моддаси (шаҳвоний шилқимлик) 1-қисмида назарда тутилди ва унга шу модда билан 5 (беш) сутка маъмурий қамоқ жазоси тайинланди.
#СукутСақлама #Қонунлар #Болалар
Бекобод туманида аёлни ўзини ўзи ўлдиришга ундаган эр 9 йил қамоқ жазосини олди.
Жорий йилнинг март ойи охирида марҳумнинг акаси Немолчи.уз лойиҳасига мурожаат қилиб, ҳаётлиги пайтида синглисининг эри уни доимий равишда калтаклаганини айтиб берган. 9 йиллик никоҳ давомида улар атиги уч йил бирга яшашди, аммо бу вақт ичида ёш аёл уч марта ҳимоя ордери олди.
Ўлимидан бир неча кун аввал эркак аёл ва болаларини олиб кетади. Онасининг огоҳлантиришларига у “хавотир олманг, ҳимоя ордерим бор-ку” деб жавоб берган.
28 март куни аёл 5-қаватдан сакради. Аёлнинг эри гумонланувчи сифатида ҳибсга олиниб, прокуратура тергов бошлайди.
Олий суд матбуот котибининг хабар беришича, Жиноят ишлари бўйича Бекобод туман судининг 2024 йил 13 августдаги ҳукмига мувофиқ Д. Х. (1989 йилда Тошкент вилоятида туғилган, муқаддам судланган) Жиноят кодексининг 103-моддаси (ўзини ўзи ўлдириш даражасига етказиш) 2-қисми “а” бандида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, унга 9 йил муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди.
Айбланувчи шикоят бериш ва протест келтириш мумкинлиги маълум қилинди.
Айбланувчига модда санкциясидан келиб чиқиб қаттиқ жазо тайинланди, аммо савол туғилади: нега учта ҳимоя ордери билан профилактика ишлари олиб борилмаган? Фожиадан олдин хотинини қайта-қайта калтаклаган эркак нега жазоланмади? Нега давлат икки қизнинг онасиз қолиб кетишининг олдини олиш учун чора кўрмади?
#СукутСақлама #Қонунлар #Адолат
Жорий йилнинг март ойи охирида марҳумнинг акаси Немолчи.уз лойиҳасига мурожаат қилиб, ҳаётлиги пайтида синглисининг эри уни доимий равишда калтаклаганини айтиб берган. 9 йиллик никоҳ давомида улар атиги уч йил бирга яшашди, аммо бу вақт ичида ёш аёл уч марта ҳимоя ордери олди.
Ўлимидан бир неча кун аввал эркак аёл ва болаларини олиб кетади. Онасининг огоҳлантиришларига у “хавотир олманг, ҳимоя ордерим бор-ку” деб жавоб берган.
28 март куни аёл 5-қаватдан сакради. Аёлнинг эри гумонланувчи сифатида ҳибсга олиниб, прокуратура тергов бошлайди.
Олий суд матбуот котибининг хабар беришича, Жиноят ишлари бўйича Бекобод туман судининг 2024 йил 13 августдаги ҳукмига мувофиқ Д. Х. (1989 йилда Тошкент вилоятида туғилган, муқаддам судланган) Жиноят кодексининг 103-моддаси (ўзини ўзи ўлдириш даражасига етказиш) 2-қисми “а” бандида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, унга 9 йил муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди.
Айбланувчи шикоят бериш ва протест келтириш мумкинлиги маълум қилинди.
Айбланувчига модда санкциясидан келиб чиқиб қаттиқ жазо тайинланди, аммо савол туғилади: нега учта ҳимоя ордери билан профилактика ишлари олиб борилмаган? Фожиадан олдин хотинини қайта-қайта калтаклаган эркак нега жазоланмади? Нега давлат икки қизнинг онасиз қолиб кетишининг олдини олиш учун чора кўрмади?
#СукутСақлама #Қонунлар #Адолат
Зўравонлик қурбонлари ва гувоҳи бўлган болалар ҳуқуқлари. 1-қисм.
Болалар зўравонлик қурбони ёки гувоҳи бўлган ҳолатлар кўп учрайди. Қонун уларни ҳимоя қилиши керак. Бироқ, ҳаётда баъзан бошқа ҳолатларга ҳам гувох бўламиз. Келинг, бизга мурожаат қилган бир аёл воқеасида буни кўриб чиқамиз.
Наргиза воқеаси
Наргиза ва Нодир (исм-шарифлар ўзгартирилган) бахтли хаёт кечириб, қиз фарзандли бўлишган. Нодир ҳар куни қизининг севимли таомларини олиб келарди. У уни доим ўпар ва ва қучоқларди. Ҳар оқшом каравотда ётиб кино томоша қилишар, Нодир қизи билан унинг қучоғида ётарди. Наргиза оталик туйғуларини намоён этяпти, деб ёмон хаёлга бормас, лекин тез орада адашганини англайди.
Наргиза касалхонадан муддатидан аввал чиқади. Уйга келган Наргиза эрини ўйнаши билан кўради. Жанжаллар бошланди. Эрининг ўйнаши Наргизанинг қизига интим сурат ва видеоларни юборган экан. Наргизанинг сўзларига кўра, унинг қизи одамови бўлиб қолиб, ўзини тортадиган, кўчага чиқиш ва мактабга бормайдиган бўлиб қолган (бўлган воқеа туфайли қиз охирги чоракда масофадан туриб ўқиган).
Наргиза ҳуқуқ-тартибот идораларига мурожаат қилди. Нодирнинг ўйнашига нисбатан Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 140 (Ҳақорат) ва 129-моддаси (16 ёшга тўлмаган шахсга нисбатан уятсиз ҳатти-ҳаракатлар) билан жиноят иши қўзғатилган. Тергов жуда секин кетар ва иш охир-оқибат ёпилди. Наргиза прокуратурага мурожаат қилди ва тергов давом эттирилди. Терговчи сўроқ пайтида Нодир ва унинг қизи ўртасидаги муносабатлар ҳақида сўрай бошлади.
Текширувлар қизнинг рост гапираётганини кўрсатди, натижада эркакка нисбатан Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 129-моддаси билан иш қўзғатилди, шу билан бирга Нодир хотинини руҳий касал деб ҳисоблаб, қарши даъво аризаси билан чиқди. Наргиза бунинг аксини исботловчи экспертизадан ўтишга мажбур бўлди. Кейинчалик, Нодирнинг ўйнашига нисбатан Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 129-моддаси бўйича иш квалификациясига ўзгартириш киритилиб, унинг қизга интим сурат ва видео жўнатиш ҳаракати маъмурий ҳуқуқбузарлик сифатида квалификация қилинди.
Нодир ва унинг ўйнаши иши бир-бирига боғлиқ бўлмаган, аввалига алоҳида тергов қилинган бўлса-да, кейинчалик улар бирлаштирилиб, икки хил жиноят таркиби бўйича умумий айблов эълон қилинган. Кейинроқ суд мажлисида Нодир содир этган жиноятга ҳеч қандай алоқаси бўлмаган шахслар, яъни ҳақоратда айбланаётган унинг ўйнаши ва унинг адвокатлари иштирок этди. Шунингдек, суд Наргизанинг ишни ёпиқ эшиклар ортида кўриш ҳақидаги илтимосларини инобатга олмади. Терговнинг ўзи ҳам турли сабабларга кўра кечиктирилди. Бир нечта экспертиза тайинланди, онанинг эътирозларига қарамай, қиз бир неча бор сўроққа чақирилди. Бўлиб ўтган воқеалар бола учун жуда кўп стрессни келтириб чиқарди.
Нодир тергов бир йилдан ортиқ давом этса-да, адолатдан қоча олмади. Суд мажлиси бўлиб ўтди, натижада у ЎзР ЖК 129-моддаси 1-қисмида (Ўн олти ёшга тўлмаган шахсга нисбатан уятсиз-бузуқ ҳаракатлар қилиш) назарда тутилган жиноятни содир этишда айбдор деб топилди ва 1 йил 6 ой ахлоқ тузатиш ишлари жазосини олди.
Терговнинг узоқ давом этгани ва иш аввал ёпилганини ҳисобга олиб, Наргиза бунга Нодирни катта лавозимда ишлаши сабаб деб билади. Наргизанинг сўзларига кўра, у банк филиали раҳбари, амакиси эса шаҳар ҳокими.
#СукутСақлама #Болалар #Қонунлар
Болалар зўравонлик қурбони ёки гувоҳи бўлган ҳолатлар кўп учрайди. Қонун уларни ҳимоя қилиши керак. Бироқ, ҳаётда баъзан бошқа ҳолатларга ҳам гувох бўламиз. Келинг, бизга мурожаат қилган бир аёл воқеасида буни кўриб чиқамиз.
Наргиза воқеаси
Наргиза ва Нодир (исм-шарифлар ўзгартирилган) бахтли хаёт кечириб, қиз фарзандли бўлишган. Нодир ҳар куни қизининг севимли таомларини олиб келарди. У уни доим ўпар ва ва қучоқларди. Ҳар оқшом каравотда ётиб кино томоша қилишар, Нодир қизи билан унинг қучоғида ётарди. Наргиза оталик туйғуларини намоён этяпти, деб ёмон хаёлга бормас, лекин тез орада адашганини англайди.
Наргиза касалхонадан муддатидан аввал чиқади. Уйга келган Наргиза эрини ўйнаши билан кўради. Жанжаллар бошланди. Эрининг ўйнаши Наргизанинг қизига интим сурат ва видеоларни юборган экан. Наргизанинг сўзларига кўра, унинг қизи одамови бўлиб қолиб, ўзини тортадиган, кўчага чиқиш ва мактабга бормайдиган бўлиб қолган (бўлган воқеа туфайли қиз охирги чоракда масофадан туриб ўқиган).
Наргиза ҳуқуқ-тартибот идораларига мурожаат қилди. Нодирнинг ўйнашига нисбатан Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 140 (Ҳақорат) ва 129-моддаси (16 ёшга тўлмаган шахсга нисбатан уятсиз ҳатти-ҳаракатлар) билан жиноят иши қўзғатилган. Тергов жуда секин кетар ва иш охир-оқибат ёпилди. Наргиза прокуратурага мурожаат қилди ва тергов давом эттирилди. Терговчи сўроқ пайтида Нодир ва унинг қизи ўртасидаги муносабатлар ҳақида сўрай бошлади.
Текширувлар қизнинг рост гапираётганини кўрсатди, натижада эркакка нисбатан Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 129-моддаси билан иш қўзғатилди, шу билан бирга Нодир хотинини руҳий касал деб ҳисоблаб, қарши даъво аризаси билан чиқди. Наргиза бунинг аксини исботловчи экспертизадан ўтишга мажбур бўлди. Кейинчалик, Нодирнинг ўйнашига нисбатан Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 129-моддаси бўйича иш квалификациясига ўзгартириш киритилиб, унинг қизга интим сурат ва видео жўнатиш ҳаракати маъмурий ҳуқуқбузарлик сифатида квалификация қилинди.
Нодир ва унинг ўйнаши иши бир-бирига боғлиқ бўлмаган, аввалига алоҳида тергов қилинган бўлса-да, кейинчалик улар бирлаштирилиб, икки хил жиноят таркиби бўйича умумий айблов эълон қилинган. Кейинроқ суд мажлисида Нодир содир этган жиноятга ҳеч қандай алоқаси бўлмаган шахслар, яъни ҳақоратда айбланаётган унинг ўйнаши ва унинг адвокатлари иштирок этди. Шунингдек, суд Наргизанинг ишни ёпиқ эшиклар ортида кўриш ҳақидаги илтимосларини инобатга олмади. Терговнинг ўзи ҳам турли сабабларга кўра кечиктирилди. Бир нечта экспертиза тайинланди, онанинг эътирозларига қарамай, қиз бир неча бор сўроққа чақирилди. Бўлиб ўтган воқеалар бола учун жуда кўп стрессни келтириб чиқарди.
Нодир тергов бир йилдан ортиқ давом этса-да, адолатдан қоча олмади. Суд мажлиси бўлиб ўтди, натижада у ЎзР ЖК 129-моддаси 1-қисмида (Ўн олти ёшга тўлмаган шахсга нисбатан уятсиз-бузуқ ҳаракатлар қилиш) назарда тутилган жиноятни содир этишда айбдор деб топилди ва 1 йил 6 ой ахлоқ тузатиш ишлари жазосини олди.
Терговнинг узоқ давом этгани ва иш аввал ёпилганини ҳисобга олиб, Наргиза бунга Нодирни катта лавозимда ишлаши сабаб деб билади. Наргизанинг сўзларига кўра, у банк филиали раҳбари, амакиси эса шаҳар ҳокими.
#СукутСақлама #Болалар #Қонунлар
Зўравонлик қурбонлари ва гувоҳи бўлган болалар ҳуқуқлари. 2-қисм
Биз аввалроқ Наргиза ва унинг қизи воқеаси билан бўлишдик. Уларнинг мисолида тергов ва суд жараёнида вояга етмаган бола ҳуқуқлари бузилишини кўрсатдик.
Немолчи.уз лойиҳаси юристи Мадина Очилова бола ҳуқуқлари бузилишига эътибор қаратди:
Мазкур жиноят ишида бир қатор процессуал қонунбузарликлар кузатилган. Биринчиси, боланинг у ҳақидаги маълумотлар махфийлигини ҳимоя қилиш ҳуқуқини таъминлаш, хусусан, ишни ёпиқ эшиклар ортида олиб бориш билан боғлиқ. Терговчи процессуал қонун ҳужжатларида бундай тоифадаги ишлар мажбурий тарзда ёпиқ кўрилиши назарда тутилганига қарамай, Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 129-моддасини алоҳида иш юритувига ажратмаган. Шунга кўра, иш бўйича бошқа судланувчилар вояга етмаганга нисбатан жиноят бўйича иш материаллари билан тўлиқ танишиш имконига эга бўлдилар.
Қолаверса, қиз онасининг сўзларига кўра, иш фигурантлари ва улардан жиноят иши бўйича тафсилотларни ошкор қилмаслик бўйича мажбурият олинмади. Шунинг учун ҳам Нодирнинг ўйнаши жиноят иши тафсилотларини овоза қилгани учун жазога тортилмади.
Қайта-қайта сўроқ қилишлар ва экспертизалар қизни ҳар сафар бўлган воқеани тафсилотлари билан эслашга мажбур қилиб, жароҳатларди. Тергов бошида қиз қаттиқ стрессни бошдан кечирди, бу нафақат уйдан чиқиш, балки уй эшиги ёки деразасига яқинлашиш қўрқувига олиб келди.
Афсуски, онадан бошқа ҳеч кимнинг вояга етмаган қизнинг аҳволи билан иши бўлмаган ва процессуал ҳаракатларни амалга ошириш учун ҳар сафар қизини уйдан чиқишга кўндиришига тўғри келган. Процессуал қонунчиликда боланинг қайта жароҳатланишининг олдини олиш мақсадида вояга етмаган шахсни стенограмма, видео ва аудио ёзувлардан фойдаланган ҳолда сўроқ қилиш имконияти назарда тутилган.
Лекин юқоридаги ишда вояга етмаган қиз суд мажлисида ЎзР ЖК 129-моддаси 1-қисмида назарда тутилган айбловга алоқаси бўлмаган шахслар олдида сўроқ қилинган. Иш очиқ тарзда ўтган, ва Нодир ўйнашининг адвокатлари мумкин бўлмаган саволлар ҳам беришган. Бундай тоифадаги ишларни бегона шахслар ҳузурида кўриб чиқишга йўл қўйилмайди. Наргиза иш ёпиқ тарзда кўрилиши бўйича илтимосномалар киритган, лекин суд уларни қаноатлантирмаган.
Бундай жараёнлар вояга етмаган шахсларнинг манфаатлари ҳисобга олинмаслигини яққол кўрсатади.
Бола ҳуқуқларини ҳурмат қилиш ва ҳимоя қилиш.
Одил судловнинг асосий тамойиллари 1989 йил 20 ноябрда қабул қилинган Бола ҳуқуқлари тўғрисидаги конвенцияда баён этилган. Ўзбекистон конвенцияга 1992 йил 9 декабрда қўшилган.
Болалар ўзларига бевосита таъсир кўрсатадиган барча масалалар бўйича ўз фикрларини эркин ифода этиш ҳуқуқига эга. Суд жараёнларида иштирок этиш, уларнинг манфаатлари ва қобилиятларини ҳисобга олган ҳолда, ёшга мос келиши керак. Иккиламчи қурбонликнинг олдини олиш ва болаларни жиноий процессда иштирок этиш чоғида пайдо бўлиши мумкин бўлган қўрқувдан чеклаш муҳим.
#СукутСақлама #Қонунлар #Болалар
Биз аввалроқ Наргиза ва унинг қизи воқеаси билан бўлишдик. Уларнинг мисолида тергов ва суд жараёнида вояга етмаган бола ҳуқуқлари бузилишини кўрсатдик.
Немолчи.уз лойиҳаси юристи Мадина Очилова бола ҳуқуқлари бузилишига эътибор қаратди:
Мазкур жиноят ишида бир қатор процессуал қонунбузарликлар кузатилган. Биринчиси, боланинг у ҳақидаги маълумотлар махфийлигини ҳимоя қилиш ҳуқуқини таъминлаш, хусусан, ишни ёпиқ эшиклар ортида олиб бориш билан боғлиқ. Терговчи процессуал қонун ҳужжатларида бундай тоифадаги ишлар мажбурий тарзда ёпиқ кўрилиши назарда тутилганига қарамай, Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 129-моддасини алоҳида иш юритувига ажратмаган. Шунга кўра, иш бўйича бошқа судланувчилар вояга етмаганга нисбатан жиноят бўйича иш материаллари билан тўлиқ танишиш имконига эга бўлдилар.
Қолаверса, қиз онасининг сўзларига кўра, иш фигурантлари ва улардан жиноят иши бўйича тафсилотларни ошкор қилмаслик бўйича мажбурият олинмади. Шунинг учун ҳам Нодирнинг ўйнаши жиноят иши тафсилотларини овоза қилгани учун жазога тортилмади.
Қайта-қайта сўроқ қилишлар ва экспертизалар қизни ҳар сафар бўлган воқеани тафсилотлари билан эслашга мажбур қилиб, жароҳатларди. Тергов бошида қиз қаттиқ стрессни бошдан кечирди, бу нафақат уйдан чиқиш, балки уй эшиги ёки деразасига яқинлашиш қўрқувига олиб келди.
Афсуски, онадан бошқа ҳеч кимнинг вояга етмаган қизнинг аҳволи билан иши бўлмаган ва процессуал ҳаракатларни амалга ошириш учун ҳар сафар қизини уйдан чиқишга кўндиришига тўғри келган. Процессуал қонунчиликда боланинг қайта жароҳатланишининг олдини олиш мақсадида вояга етмаган шахсни стенограмма, видео ва аудио ёзувлардан фойдаланган ҳолда сўроқ қилиш имконияти назарда тутилган.
Лекин юқоридаги ишда вояга етмаган қиз суд мажлисида ЎзР ЖК 129-моддаси 1-қисмида назарда тутилган айбловга алоқаси бўлмаган шахслар олдида сўроқ қилинган. Иш очиқ тарзда ўтган, ва Нодир ўйнашининг адвокатлари мумкин бўлмаган саволлар ҳам беришган. Бундай тоифадаги ишларни бегона шахслар ҳузурида кўриб чиқишга йўл қўйилмайди. Наргиза иш ёпиқ тарзда кўрилиши бўйича илтимосномалар киритган, лекин суд уларни қаноатлантирмаган.
Бундай жараёнлар вояга етмаган шахсларнинг манфаатлари ҳисобга олинмаслигини яққол кўрсатади.
Бола ҳуқуқларини ҳурмат қилиш ва ҳимоя қилиш.
Одил судловнинг асосий тамойиллари 1989 йил 20 ноябрда қабул қилинган Бола ҳуқуқлари тўғрисидаги конвенцияда баён этилган. Ўзбекистон конвенцияга 1992 йил 9 декабрда қўшилган.
Болалар ўзларига бевосита таъсир кўрсатадиган барча масалалар бўйича ўз фикрларини эркин ифода этиш ҳуқуқига эга. Суд жараёнларида иштирок этиш, уларнинг манфаатлари ва қобилиятларини ҳисобга олган ҳолда, ёшга мос келиши керак. Иккиламчи қурбонликнинг олдини олиш ва болаларни жиноий процессда иштирок этиш чоғида пайдо бўлиши мумкин бўлган қўрқувдан чеклаш муҳим.
#СукутСақлама #Қонунлар #Болалар
Зўравонлик қурбони ва гувоҳлари бўлган болалар ҳуқуқлари. Тергов жараёни
Иккиламчи виктимизация – жиноятдан азият чеккан шахс тергов ва суд жараёни давомида иккиламчи жароҳат олиш жараёнидир.
Оғир кечадиган камситувчи сўроқлар, тергов экспериментлари, экспертиза ва суд жараёни жабрланувчиларнинг аҳволига салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Болаларга гувоҳлар сифатида катталар каби ҳурмат кўрсатилиши керак. Уларнинг кўрсатувлари ёшига қараб ҳақиқий эмас деб ҳисобланмаслиги керак. Жиноят қурбонлари ва гувоҳлари бўлган болалар билан боғлиқ ишлар бўйича одил судлов бўйича тамойилларга кўра, агар боланинг кўрсатма беришга малакаси бунинг аксини тасдиқловчи далиллар бўлмаса, бола ваколатли гувоҳ ҳисобланади.
Жабрланувчининг фарзандлари ва жиноят гувоҳлари шахси сир сақланиш ҳуқуқига а. Уларнинг шахсий ҳаёти билан боғлиқ маълумотлар ҳимояланган бўлиши керак. Бундан ташқари, болаларни ортиқча жамоатчилик эътиборидан ҳимоя қилиш муҳимдир. Масалан, кўрсатма бериш вақтида ОАВ вакилларини суд залига киритмаслик, болалар учун ҳам тергов идораларида, ҳам судда алоҳида кутиш жойлари ташкил этиш.
Жиноятлар ҳақида хабарлар
Зўравонлик қурбонлари ва гувоҳлари бўлган болаларни ҳимоя қилиш чораларидан бири болаларнинг жиноят ёки зўравонлик ҳақида хабар беришларини осонлаштирадиган ишонч телефонини ташкил этишдир. Шунингдек, болалар зўравонликка учраган ҳолатлар тўғрисида хабар бериш мажбурияти қонун ҳужжатларида ҳар бир киши ёки муайян касб вакиллари учун, масалан, шифокорлар учун мустаҳкамланиши мумкин.
Айрим мамлакатларда болалар билан ишлайдиган махсус полиция бўлимлари ташкил этилган. Бундай хизмат ходимлари махсус ўқишдан ўтадилар ва зарурият бўлган пайтда болаларни васийлик органларига юбориши мумкин.
Судлов тизими билан бевосита рўпара бўлганда болалар улар ўтиши керак бўлган жараён билан таништирилиши керак. Кўрсатма бериш вақти, жойи, уни ўтказувчи ходимлар ҳақида маълумотни олдиндан билиши уларга ижобий таъсир кўрсатади.
Тергов жараёни ва кўрсатма бериш
Болалар билан боғлиқ ишларда тергов учун қатъий вақтни белгилаш муҳимдир. Кечикишларнинг олдини олиш муҳимдир. Нотўғри ўтказилган сўроқлар болаларда стрессга олиб келиши мумкин. Шунинг учун суҳбатни болаларга нисбатан ўта эҳтиёткор тарзда ўтказиш ва касбий ахлоқ қоидаларига риоя қилиш муҳимдир. Жабрланувчи болалар ёки гувоҳлар билан суҳбат ўтказаётган шахслар болалар билан суҳбатлашиш техникасини ўрганишлари керак.
Бундан ташқари, кўрсатмалар ота-оналар ёки қонуний вакилларнинг иштирокисиз ўтказилмаслиги керак. Болаларнинг гувоҳлик беришдан бош тортиши жиноят ёки бошқа ҳуқуқбузарлик деб ҳисобланмаслиги керак.
Суҳбат учун энг яхши жой - болага таниш бўлган жой. Бироқ, агар қонунга кўра, интервью ички ишлар идоралари ёки судда ўтказилиши керак бўлса, унда болалар мебеллари ва ёқимли муҳит яратилган махсус болалар хонасини танлаш керак.
#СукутСақлама #Болалар #Қонунлар
Иккиламчи виктимизация – жиноятдан азият чеккан шахс тергов ва суд жараёни давомида иккиламчи жароҳат олиш жараёнидир.
Оғир кечадиган камситувчи сўроқлар, тергов экспериментлари, экспертиза ва суд жараёни жабрланувчиларнинг аҳволига салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Болаларга гувоҳлар сифатида катталар каби ҳурмат кўрсатилиши керак. Уларнинг кўрсатувлари ёшига қараб ҳақиқий эмас деб ҳисобланмаслиги керак. Жиноят қурбонлари ва гувоҳлари бўлган болалар билан боғлиқ ишлар бўйича одил судлов бўйича тамойилларга кўра, агар боланинг кўрсатма беришга малакаси бунинг аксини тасдиқловчи далиллар бўлмаса, бола ваколатли гувоҳ ҳисобланади.
Жабрланувчининг фарзандлари ва жиноят гувоҳлари шахси сир сақланиш ҳуқуқига а. Уларнинг шахсий ҳаёти билан боғлиқ маълумотлар ҳимояланган бўлиши керак. Бундан ташқари, болаларни ортиқча жамоатчилик эътиборидан ҳимоя қилиш муҳимдир. Масалан, кўрсатма бериш вақтида ОАВ вакилларини суд залига киритмаслик, болалар учун ҳам тергов идораларида, ҳам судда алоҳида кутиш жойлари ташкил этиш.
Жиноятлар ҳақида хабарлар
Зўравонлик қурбонлари ва гувоҳлари бўлган болаларни ҳимоя қилиш чораларидан бири болаларнинг жиноят ёки зўравонлик ҳақида хабар беришларини осонлаштирадиган ишонч телефонини ташкил этишдир. Шунингдек, болалар зўравонликка учраган ҳолатлар тўғрисида хабар бериш мажбурияти қонун ҳужжатларида ҳар бир киши ёки муайян касб вакиллари учун, масалан, шифокорлар учун мустаҳкамланиши мумкин.
Айрим мамлакатларда болалар билан ишлайдиган махсус полиция бўлимлари ташкил этилган. Бундай хизмат ходимлари махсус ўқишдан ўтадилар ва зарурият бўлган пайтда болаларни васийлик органларига юбориши мумкин.
Судлов тизими билан бевосита рўпара бўлганда болалар улар ўтиши керак бўлган жараён билан таништирилиши керак. Кўрсатма бериш вақти, жойи, уни ўтказувчи ходимлар ҳақида маълумотни олдиндан билиши уларга ижобий таъсир кўрсатади.
Тергов жараёни ва кўрсатма бериш
Болалар билан боғлиқ ишларда тергов учун қатъий вақтни белгилаш муҳимдир. Кечикишларнинг олдини олиш муҳимдир. Нотўғри ўтказилган сўроқлар болаларда стрессга олиб келиши мумкин. Шунинг учун суҳбатни болаларга нисбатан ўта эҳтиёткор тарзда ўтказиш ва касбий ахлоқ қоидаларига риоя қилиш муҳимдир. Жабрланувчи болалар ёки гувоҳлар билан суҳбат ўтказаётган шахслар болалар билан суҳбатлашиш техникасини ўрганишлари керак.
Бундан ташқари, кўрсатмалар ота-оналар ёки қонуний вакилларнинг иштирокисиз ўтказилмаслиги керак. Болаларнинг гувоҳлик беришдан бош тортиши жиноят ёки бошқа ҳуқуқбузарлик деб ҳисобланмаслиги керак.
Суҳбат учун энг яхши жой - болага таниш бўлган жой. Бироқ, агар қонунга кўра, интервью ички ишлар идоралари ёки судда ўтказилиши керак бўлса, унда болалар мебеллари ва ёқимли муҳит яратилган махсус болалар хонасини танлаш керак.
#СукутСақлама #Болалар #Қонунлар
Зўравонлик қурбони ва гувоҳлари бўлган болалар ҳуқуқлари. Суд жараёни.
Суд жараёни босқичи.
Кўплаб мамлакатларда суд мажлисларига дастлабки ташрифлар амалиёти қўлланилади. Болаларга гувоҳлик бериши керак бўлган суд зали кўрсатилади. Иложи бўлса, болаларга уларнинг ишларига масъул бўлган катталар ҳамроҳлик қилишлари керак.
Шунингдек, уларга олдиндан ёзиб олинган гувоҳлик асосида судга келмасдан гувоҳлик бериш имконияти берилиши керак. Бироқ, улар ҳали ҳам суд мажлисида иштирок этишлари сўралади.
Судда кўрсатма бериш болаларда стрессга олиб келиши мумкин, шунинг учун унинг олдини олиш чораларини кўриш лозим. Масалан, болалар чиқишлари учун микрофон қўллаш, судьяларнинг мантиялардан воз кечиши, болалар учун алоҳида кутиш залларини ташкил этиш ва ҳоказо.
Европа Иттифоқи Кенгашининг жиноий процессда жабрланувчиларнинг мақоми тўғрисидаги доиравий қарори ҳамда жиноят қурбонлари ва гувоҳлари бўлган болалар билан боғлиқ ишлар бўйича одил судлов бўйича йўриқномага кўра, барча суд биноларида айбланувчилар билан алоқа қилмаслик учун жабрланувчиларни кутиш хоналари бўлиши керак.
Айрим мамлакатлар видео алоқадан фойдаланадилар, бу эса болаларга қулайроқ шароитларда гувоҳлик бериш имконини беради. Агар видео алоқа мавжуд бўлмаса, болаларга айбланувчини кўришга имкон бермайдиган махсус экран ишлатилади. Бироқ, бу ҳолда, иккиламчи қурбонлик эҳтимоли сақланиб қолади. Айбланувчилар ҳам суд залидан олиб чиқилади ва улар алоҳида суд залидаги экранда болаларнинг кўрсатмаларини кўришлари мумкин.
Шуни ёдда тутиш керакки, агар болалар вояга етмаганларни сўроқ қилиш учун белгиланган протоколларга мувофиқ сўроқ қилинса, энг яхши натижаларга эришиш мумкин. Шунингдек, боланинг гувоҳлиги пайтида танаффуслар қилиш муҳимдир.
Болалар ва оилалар ҳуқуқбузарга нисбатан кўрилган чоралар, шу жумладан унинг озод этилиши ҳақида маълумот олишлари керак. Агар зўравонлик қурбони бўлган болалар таҳдид ёки қўрқитишга учраса, болалар полиция ёки бошқа муассасалар томонидан ҳимоя қилиниши керак.
Зарар ундирилиши.
Зарарни қоплаш моддий ва маънавий зарар учун пул тўлаш, шунингдек тиббий ва психологик ёрдам олиш шаклида амалга оширилиши мумкин. Баъзи мамлакатларда компенсация учун ёш чекловлари мавжуд, шунинг учун компенсация олиш учун фақат ота-оналар ва васийлар мурожаат қилишлари мумкин. Зарарни бартараф этиш механизмлари ҳам болалар учун қулай, тушунарли, содда ва қулай бўлиши керак.
Компенсация тўғридан-тўғри ҳуқуқбузарлардан келмаслиги керак, чунки у давлат томонидан ундирилиши керак, яъни тайинланган компенсация давлат томонидан зудлик билан тўланиши лозим, сўнгра давлат томонидан тўланган товон суммаси айбдор шахсдан давлат фойдасига ундирилади.
Вояга етмаганларнинг одил судловга эришиш ҳуқуқларини нафақат ваколатли органлар томонидан, балки ота-оналар томонидан рағбатлантирилиши жуда муҳимдир.
#СукутСақлама #Болалар #Қонунлар
Суд жараёни босқичи.
Кўплаб мамлакатларда суд мажлисларига дастлабки ташрифлар амалиёти қўлланилади. Болаларга гувоҳлик бериши керак бўлган суд зали кўрсатилади. Иложи бўлса, болаларга уларнинг ишларига масъул бўлган катталар ҳамроҳлик қилишлари керак.
Шунингдек, уларга олдиндан ёзиб олинган гувоҳлик асосида судга келмасдан гувоҳлик бериш имконияти берилиши керак. Бироқ, улар ҳали ҳам суд мажлисида иштирок этишлари сўралади.
Судда кўрсатма бериш болаларда стрессга олиб келиши мумкин, шунинг учун унинг олдини олиш чораларини кўриш лозим. Масалан, болалар чиқишлари учун микрофон қўллаш, судьяларнинг мантиялардан воз кечиши, болалар учун алоҳида кутиш залларини ташкил этиш ва ҳоказо.
Европа Иттифоқи Кенгашининг жиноий процессда жабрланувчиларнинг мақоми тўғрисидаги доиравий қарори ҳамда жиноят қурбонлари ва гувоҳлари бўлган болалар билан боғлиқ ишлар бўйича одил судлов бўйича йўриқномага кўра, барча суд биноларида айбланувчилар билан алоқа қилмаслик учун жабрланувчиларни кутиш хоналари бўлиши керак.
Айрим мамлакатлар видео алоқадан фойдаланадилар, бу эса болаларга қулайроқ шароитларда гувоҳлик бериш имконини беради. Агар видео алоқа мавжуд бўлмаса, болаларга айбланувчини кўришга имкон бермайдиган махсус экран ишлатилади. Бироқ, бу ҳолда, иккиламчи қурбонлик эҳтимоли сақланиб қолади. Айбланувчилар ҳам суд залидан олиб чиқилади ва улар алоҳида суд залидаги экранда болаларнинг кўрсатмаларини кўришлари мумкин.
Шуни ёдда тутиш керакки, агар болалар вояга етмаганларни сўроқ қилиш учун белгиланган протоколларга мувофиқ сўроқ қилинса, энг яхши натижаларга эришиш мумкин. Шунингдек, боланинг гувоҳлиги пайтида танаффуслар қилиш муҳимдир.
Болалар ва оилалар ҳуқуқбузарга нисбатан кўрилган чоралар, шу жумладан унинг озод этилиши ҳақида маълумот олишлари керак. Агар зўравонлик қурбони бўлган болалар таҳдид ёки қўрқитишга учраса, болалар полиция ёки бошқа муассасалар томонидан ҳимоя қилиниши керак.
Зарар ундирилиши.
Зарарни қоплаш моддий ва маънавий зарар учун пул тўлаш, шунингдек тиббий ва психологик ёрдам олиш шаклида амалга оширилиши мумкин. Баъзи мамлакатларда компенсация учун ёш чекловлари мавжуд, шунинг учун компенсация олиш учун фақат ота-оналар ва васийлар мурожаат қилишлари мумкин. Зарарни бартараф этиш механизмлари ҳам болалар учун қулай, тушунарли, содда ва қулай бўлиши керак.
Компенсация тўғридан-тўғри ҳуқуқбузарлардан келмаслиги керак, чунки у давлат томонидан ундирилиши керак, яъни тайинланган компенсация давлат томонидан зудлик билан тўланиши лозим, сўнгра давлат томонидан тўланган товон суммаси айбдор шахсдан давлат фойдасига ундирилади.
Вояга етмаганларнинг одил судловга эришиш ҳуқуқларини нафақат ваколатли органлар томонидан, балки ота-оналар томонидан рағбатлантирилиши жуда муҳимдир.
#СукутСақлама #Болалар #Қонунлар
Самарқанд вилоятида ўз хотинини ўз жонига қасд қилишгача етказган эркак қамалди.
Маълум бўлишича, эркак арзимаган сабаблар билан жанжал кўтариб, вояга етмаган фарзандлари кўз ўнгида хотинининг шаъни ва қадр-қимматини камситган. Шунингдек, маст ҳолда уни калтаклаб, қийноққа солган, жисмоний ва руҳий зўравонлик қилган. Бироқ 2024 йил 2 январь куни соат 22:30 да у рўмол ёрдамида ўзини ҳовлисидаги дарахтга осиб ўлдирди.
Бундан ташқари, эркак хотинининг ўз жонига қасд қилиш ҳолатини аниқлаш учун келган қариндошлари билан жанжаллашиб, икки кишини пичоқлаган.
Фарзандларининг сўзларига кўра, у доимо маст ҳолда келиб, онасини уриб, пул топиши учун кўчага ҳайдарди. Эркак болаларини ҳам калтаклаган.
Суд қарори билан айбланувчи Жиноят кодексининг 103-моддаси 2-қисми (Ўзини ўзи ўлдириш даражасига етказиш), 104-моддаси 2-қисмининг “Б” ва “Л” бандлари (Қасддан баданга оғир шикаст етказиш) ҳамда 109-модданинг 2-қисми (Қасддан баданга енгил шикаст етказиш) билан жиноят содир этганликда айбдор деб топилди ва 9 йил муддатга озодликдан маҳрум этилди.
Манба: nova24
#СукутСақлама #Қонунлар
Маълум бўлишича, эркак арзимаган сабаблар билан жанжал кўтариб, вояга етмаган фарзандлари кўз ўнгида хотинининг шаъни ва қадр-қимматини камситган. Шунингдек, маст ҳолда уни калтаклаб, қийноққа солган, жисмоний ва руҳий зўравонлик қилган. Бироқ 2024 йил 2 январь куни соат 22:30 да у рўмол ёрдамида ўзини ҳовлисидаги дарахтга осиб ўлдирди.
Бундан ташқари, эркак хотинининг ўз жонига қасд қилиш ҳолатини аниқлаш учун келган қариндошлари билан жанжаллашиб, икки кишини пичоқлаган.
Фарзандларининг сўзларига кўра, у доимо маст ҳолда келиб, онасини уриб, пул топиши учун кўчага ҳайдарди. Эркак болаларини ҳам калтаклаган.
Суд қарори билан айбланувчи Жиноят кодексининг 103-моддаси 2-қисми (Ўзини ўзи ўлдириш даражасига етказиш), 104-моддаси 2-қисмининг “Б” ва “Л” бандлари (Қасддан баданга оғир шикаст етказиш) ҳамда 109-модданинг 2-қисми (Қасддан баданга енгил шикаст етказиш) билан жиноят содир этганликда айбдор деб топилди ва 9 йил муддатга озодликдан маҳрум этилди.
Манба: nova24
#СукутСақлама #Қонунлар
Жиноят ишларининг вояга етмаган иштирокчилари боланинг улардаги иштироки хавфсиз ва минимал бўлишини таъминлаш учун махсус ҳуқуқларга эга. Бу Ўзбекистон қонунчилигида ҳам, болалар ҳуқуқлари бўйича халқаро норма ва стандартларда ҳам ҳисобга олинган.
⠀
Қуйида биз жинсий дахлсизлик ҳолатлари бўйича тергов жараёнида вояга етмаганлар учун яратилиши керак бўлган баъзи шароитлар ҳақида гапирамиз. Сиз бизнинг веб-сайтимизда тўлиқ мақолани ўқиб чиқишингиз ва ўз ҳуқуқларингиз ҳақида кўпроқ маълумот олишингиз, шунингдек, қурбонларнинг ота-оналари учун тавсиялар билан танишишингиз мумкин.⠀
⠀
Кўрик
⠀
Шифокор, бошқа мутахассис, гувоҳлар, намуналар олиниши болани ечинтириш билан боғлиқ бўлса, вояга етмаган шахс билан бир жинсда бўлиши керак. Бундай текширишларда ота-она (ёки бошқа қонуний вакил) иштирок этиш ҳуқуқига эга
⠀
Психолог/педагог иштироки
⠀
Вояга етмаган жабрланувчини сўроқ қилиш қонуний вакили (ота-онаси, ёки бошқа қонуний васийлари), шунингдек психолог ва/ёки педагог иштирокида ўтказилади. Бунда вояга етмаган жабрланувчини сўроқ қилишда унга тушунарли атамалар қўлланилаётганлиги, чалғитувчи саволлар берилмаслигига эътибор берилади.
⠀
Вақтнинг чегараланганлиги
⠀
Сўроқ қилишнинг умумий давомийлиги бир кун давомида 4 соатдан ошмаслиги керак, бунда албатта дам олиш ва овқатланиш учун бир соатлик танаффус ҳам кўзда тутилган.
⠀
Ота-она/қонуний вакилларнинг иштироки⠀
Сўроқ ўтказишда, кўрсатмаларни аниқлаш ва текширишда вояга етмаганнинг ота-онаси ёки қонуний вакили иштирок этиши шарт. Агар уларнинг мавжудлиги боланинг манфаатларига зид бўлса, терговчи бошқа қонуний вакилни жалб қилишга ҳақли. Мисол учун, бола отаси томонидан жинсий зўравонлик содир этилганини даъво қилса, отаси қонуний вакил сифатида иштирок эта олмайди.
⠀
Махсус хонада сўроқ
⠀
Вояга етмаган жабрланувчини сўроқ қилиш стенография, видеокузатув, шунингдек аудио- ва видео қайд этиш тизимлари билан жиҳозланган махсус хонада қонуний вакил, педагог ва/ёки психолог иштирокида ўтказилиши мумкин.
⠀
Ушбу постни яқин ва танишларингиз билан бўлишинг.
#СукутСақлама #Қонунлар #Болалар
⠀
Қуйида биз жинсий дахлсизлик ҳолатлари бўйича тергов жараёнида вояга етмаганлар учун яратилиши керак бўлган баъзи шароитлар ҳақида гапирамиз. Сиз бизнинг веб-сайтимизда тўлиқ мақолани ўқиб чиқишингиз ва ўз ҳуқуқларингиз ҳақида кўпроқ маълумот олишингиз, шунингдек, қурбонларнинг ота-оналари учун тавсиялар билан танишишингиз мумкин.⠀
⠀
Кўрик
⠀
Шифокор, бошқа мутахассис, гувоҳлар, намуналар олиниши болани ечинтириш билан боғлиқ бўлса, вояга етмаган шахс билан бир жинсда бўлиши керак. Бундай текширишларда ота-она (ёки бошқа қонуний вакил) иштирок этиш ҳуқуқига эга
⠀
Психолог/педагог иштироки
⠀
Вояга етмаган жабрланувчини сўроқ қилиш қонуний вакили (ота-онаси, ёки бошқа қонуний васийлари), шунингдек психолог ва/ёки педагог иштирокида ўтказилади. Бунда вояга етмаган жабрланувчини сўроқ қилишда унга тушунарли атамалар қўлланилаётганлиги, чалғитувчи саволлар берилмаслигига эътибор берилади.
⠀
Вақтнинг чегараланганлиги
⠀
Сўроқ қилишнинг умумий давомийлиги бир кун давомида 4 соатдан ошмаслиги керак, бунда албатта дам олиш ва овқатланиш учун бир соатлик танаффус ҳам кўзда тутилган.
⠀
Ота-она/қонуний вакилларнинг иштироки⠀
Сўроқ ўтказишда, кўрсатмаларни аниқлаш ва текширишда вояга етмаганнинг ота-онаси ёки қонуний вакили иштирок этиши шарт. Агар уларнинг мавжудлиги боланинг манфаатларига зид бўлса, терговчи бошқа қонуний вакилни жалб қилишга ҳақли. Мисол учун, бола отаси томонидан жинсий зўравонлик содир этилганини даъво қилса, отаси қонуний вакил сифатида иштирок эта олмайди.
⠀
Махсус хонада сўроқ
⠀
Вояга етмаган жабрланувчини сўроқ қилиш стенография, видеокузатув, шунингдек аудио- ва видео қайд этиш тизимлари билан жиҳозланган махсус хонада қонуний вакил, педагог ва/ёки психолог иштирокида ўтказилиши мумкин.
⠀
Ушбу постни яқин ва танишларингиз билан бўлишинг.
#СукутСақлама #Қонунлар #Болалар
Тошкент метросида қизга шаҳвоний шилқимлик қилган 1980 й.т. эркак 3 сутка маъмурий қамоқ жазосини олди.
Суд ҳужжатларига кўра, жорий йилнинг 26 йюль куни 1980 й.т. Музаффар Ташмухамедов метро вагони ичида қизнинг белидан паст қисмини ушлаб унга шахвоний шилқимлик қилган.
Жабрланувчининг сўзларига кўра:
"26 июль куни эрталаб соат 7:00 да ишга кетиш учун Чилонзор метро бекатига тушдим. Вагонга кирганимда, орқамдан бир эркак турганини дарҳол пайқаб қолдим. Аввалига эътибор бермадим. Аммо бироз вақт ўтгач, танамнинг пастки қисмида нимадир сездим. Ўгирилиб қарасам, у қўли билан пастки қисмимни ушлаб турибди. Нима қилаётганини сўраб, қўлини олишини айтдим. Мен унга қарши ариза ёзишимни айтиб, уни суратга олдим. Амир Темур бекатида мен уни итариб юбордим ва ташқарига чиқмоқчи эдим, бир одам олдимга келиб нима бўлганини сўради. Менга эркак тегажоғлик қилаётганини айтдим, шундан сўнг у менга эркакни ташқарига чиқаришга ёрдам берди ва дарҳол олдимизга метро ходими келди. Мен ариза ва тушунтириш хати ёздим".
Суд мажлисида ҳуқуқбузар аввалига айбини тан олмади, қизнинг белидан паст қисмига қўли кетиб қолганлиги, бироқ бу каби ҳаракатни қасддан қилмаганлигини айтади. Кейин эса қилмишини тан олиб, суддан унга нисбатан енгиллик беришни сўради.
2024 йилнинг 21 август куни жиноят ишлари бўйича Мирзо Улуғбек туман суди 1980 й.т. Ташмухамедов Музаффарни Ўзбекистон Республикаси МЖтКнинг 41-1-моддаси (шаҳвоний шилқимлик) 1-қисмида назарда тутилган ҳуқуқбузарликни содир қилганликда айбдор деб топди ва унга уч сутка маъмурий қамоқ жазоси тайинланди.
#СукутСақлама #Қонунлар
Суд ҳужжатларига кўра, жорий йилнинг 26 йюль куни 1980 й.т. Музаффар Ташмухамедов метро вагони ичида қизнинг белидан паст қисмини ушлаб унга шахвоний шилқимлик қилган.
Жабрланувчининг сўзларига кўра:
"26 июль куни эрталаб соат 7:00 да ишга кетиш учун Чилонзор метро бекатига тушдим. Вагонга кирганимда, орқамдан бир эркак турганини дарҳол пайқаб қолдим. Аввалига эътибор бермадим. Аммо бироз вақт ўтгач, танамнинг пастки қисмида нимадир сездим. Ўгирилиб қарасам, у қўли билан пастки қисмимни ушлаб турибди. Нима қилаётганини сўраб, қўлини олишини айтдим. Мен унга қарши ариза ёзишимни айтиб, уни суратга олдим. Амир Темур бекатида мен уни итариб юбордим ва ташқарига чиқмоқчи эдим, бир одам олдимга келиб нима бўлганини сўради. Менга эркак тегажоғлик қилаётганини айтдим, шундан сўнг у менга эркакни ташқарига чиқаришга ёрдам берди ва дарҳол олдимизга метро ходими келди. Мен ариза ва тушунтириш хати ёздим".
Суд мажлисида ҳуқуқбузар аввалига айбини тан олмади, қизнинг белидан паст қисмига қўли кетиб қолганлиги, бироқ бу каби ҳаракатни қасддан қилмаганлигини айтади. Кейин эса қилмишини тан олиб, суддан унга нисбатан енгиллик беришни сўради.
2024 йилнинг 21 август куни жиноят ишлари бўйича Мирзо Улуғбек туман суди 1980 й.т. Ташмухамедов Музаффарни Ўзбекистон Республикаси МЖтКнинг 41-1-моддаси (шаҳвоний шилқимлик) 1-қисмида назарда тутилган ҳуқуқбузарликни содир қилганликда айбдор деб топди ва унга уч сутка маъмурий қамоқ жазоси тайинланди.
#СукутСақлама #Қонунлар
Суд жараёнида вояга етмаганларнинг ҳуқуқларини кафолатлаш бўйича ота-оналардан умумий саволлар
Жинсий зўравонлик ҳолатларини тергов қилишда вояга етмаганларнинг ҳуқуқлари ҳақидаги постимиз давоми сифатида лойиҳамиз ҳуқуқшунослари билан биргаликда тез-тез бериладиган саволларга жавоб берамиз.
Бола гувоҳлик беришдан бош тортиши мумкинми, боланинг жинсий дахлсизлиги ҳолатларида аризани қайтариб олиш мумкинми, вояга етмаганларни такроран сўроқ қилиш мумкинми ёки йўқ? Шу ва бошқа саволларга жавобларни карточкаларда кўриб чиқамиз.
#СукутСақлама #Қонунлар #Болалар
Жинсий зўравонлик ҳолатларини тергов қилишда вояга етмаганларнинг ҳуқуқлари ҳақидаги постимиз давоми сифатида лойиҳамиз ҳуқуқшунослари билан биргаликда тез-тез бериладиган саволларга жавоб берамиз.
Бола гувоҳлик беришдан бош тортиши мумкинми, боланинг жинсий дахлсизлиги ҳолатларида аризани қайтариб олиш мумкинми, вояга етмаганларни такроран сўроқ қилиш мумкинми ёки йўқ? Шу ва бошқа саволларга жавобларни карточкаларда кўриб чиқамиз.
#СукутСақлама #Қонунлар #Болалар
Ўзбекистонда ҳимоя ордерини олиш тартиби осонлашди(ми)?
2024 йилнинг 26 август куни Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг "Ўзбекистон Республикаси Ҳукуматининг айрим қарорларига тазйиқ ва зўравонликдан жабрланган хотин-қизларга ҳимоя ордерини бериш тартибини такомиллаштиришга қаратилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида"ги қарори қабул қилинди.
Ҳужжатга кўра қуйидаги ўзгартириш ва қўшимчалар киритилди:
🔹тазйиқ ва зўравонликка учраган хотин-қизларга ҳимоя ордерини Ягона интерактив давлат хизматлари портали (ЯИДХП) орқали бериш.
🔹ҳимоя ордерини электрон шаклда расмийлаштириш.
🔹ҳимоя ордерини расмийлаштириш жараёнини автоматлаштириш.
🔹бир календарь йил давомида икки ва ундан ортиқ марта тазйиқ ва зўравонлик ҳолати аниқланганда, профилактика инспектори томонидан ҳимоя ордери ташаббус тартибида бериш (ушбу банд 2024 йилнинг 1 декабридан кучга киради).
Бир қарашда, ушбу ўзгаришлар рақамли хизматларни ривожлантириш дастурига тўлиқ мос келади, аммо ҳужжат билан ЯИДХП орқали бундай мурожаатни юборишнинг аниқ тартиби, шунингдек, тазйиқ ва зўравонлик ҳолатларини аниқлаш тартиби белгиланмаган.
Вазирлар Маҳкамасининг 04.01.2020 йилдаги 3-сонли қарорига кўра тазйиқ ва зўравонли ҳолатлари ҳақида нафақат унинг қурбони, балки бошқа манбалар ҳам хабар бериши мумкин. Масалан, оммавий ахборот воситалари, жисмоний ёки юридик шахслар ва ҳ.
Айтайлик, тазйиқ ва зўравонлик ҳолати оммавий ахборот воситаларидаги хабардан маълум бўлди, оммавий ахборот воситалари таъқиб ва зўравонлик қурбонига ҳимоя ордери берилиши ягона портал орқали қандай мурожаат қилади?
Ягона интерактив давлат хизматлари портали орқали ариза бериш учун электрон имзо, тегишли илова ёки компьютер керак. Агар улар бўлмаса, давлат хизматлари марказига бориш керак бўлади. Энди тасаввур қилинг, тазйиқ ва зўравонлик қурбони Давлат хизматлари марказига келиб, рақам олиб, ҳимоя ордерини олиш учун навбатда ўтирибди. Кўп ҳолларда оиладаги зўравонлик қурбонларининг паспортлари олиб қўйилган бўлади, ваҳоланки паспортсиз давлат хизматлари марказида хизмат кўрсатилмайди.
Энг ёмони, тазйиқ ва зўравонлик қурбонига ҳимоя ордери берилиши учун ўша тазйиқ ва зўравонлик ўтказган шахснинг иштироки зарур. Ҳужжатда бу ҳолат эътиборга олинмагани жуда ачинарли. Таҳририятимизга аёллардан зўравон чақирилганда келмагани учун ҳимоя ордери берилмагани ҳақида кўплаб шикоятлар келиб тушади.
Яна савол туғилади, нега тизим зўравонларга эмас, тазйиқ ва зўравонлик қурбонларига ҳаётни оғирлаштиради?
Мадина
#СукутСақлама #Қонунлар
2024 йилнинг 26 август куни Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг "Ўзбекистон Республикаси Ҳукуматининг айрим қарорларига тазйиқ ва зўравонликдан жабрланган хотин-қизларга ҳимоя ордерини бериш тартибини такомиллаштиришга қаратилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида"ги қарори қабул қилинди.
Ҳужжатга кўра қуйидаги ўзгартириш ва қўшимчалар киритилди:
🔹тазйиқ ва зўравонликка учраган хотин-қизларга ҳимоя ордерини Ягона интерактив давлат хизматлари портали (ЯИДХП) орқали бериш.
🔹ҳимоя ордерини электрон шаклда расмийлаштириш.
🔹ҳимоя ордерини расмийлаштириш жараёнини автоматлаштириш.
🔹бир календарь йил давомида икки ва ундан ортиқ марта тазйиқ ва зўравонлик ҳолати аниқланганда, профилактика инспектори томонидан ҳимоя ордери ташаббус тартибида бериш (ушбу банд 2024 йилнинг 1 декабридан кучга киради).
Бир қарашда, ушбу ўзгаришлар рақамли хизматларни ривожлантириш дастурига тўлиқ мос келади, аммо ҳужжат билан ЯИДХП орқали бундай мурожаатни юборишнинг аниқ тартиби, шунингдек, тазйиқ ва зўравонлик ҳолатларини аниқлаш тартиби белгиланмаган.
Вазирлар Маҳкамасининг 04.01.2020 йилдаги 3-сонли қарорига кўра тазйиқ ва зўравонли ҳолатлари ҳақида нафақат унинг қурбони, балки бошқа манбалар ҳам хабар бериши мумкин. Масалан, оммавий ахборот воситалари, жисмоний ёки юридик шахслар ва ҳ.
Айтайлик, тазйиқ ва зўравонлик ҳолати оммавий ахборот воситаларидаги хабардан маълум бўлди, оммавий ахборот воситалари таъқиб ва зўравонлик қурбонига ҳимоя ордери берилиши ягона портал орқали қандай мурожаат қилади?
Ягона интерактив давлат хизматлари портали орқали ариза бериш учун электрон имзо, тегишли илова ёки компьютер керак. Агар улар бўлмаса, давлат хизматлари марказига бориш керак бўлади. Энди тасаввур қилинг, тазйиқ ва зўравонлик қурбони Давлат хизматлари марказига келиб, рақам олиб, ҳимоя ордерини олиш учун навбатда ўтирибди. Кўп ҳолларда оиладаги зўравонлик қурбонларининг паспортлари олиб қўйилган бўлади, ваҳоланки паспортсиз давлат хизматлари марказида хизмат кўрсатилмайди.
Энг ёмони, тазйиқ ва зўравонлик қурбонига ҳимоя ордери берилиши учун ўша тазйиқ ва зўравонлик ўтказган шахснинг иштироки зарур. Ҳужжатда бу ҳолат эътиборга олинмагани жуда ачинарли. Таҳририятимизга аёллардан зўравон чақирилганда келмагани учун ҳимоя ордери берилмагани ҳақида кўплаб шикоятлар келиб тушади.
Яна савол туғилади, нега тизим зўравонларга эмас, тазйиқ ва зўравонлик қурбонларига ҳаётни оғирлаштиради?
Мадина
#СукутСақлама #Қонунлар
