Sukut Saqlama (NeMolchi.uz o'zbek tilida)
2.54K subscribers
941 photos
254 videos
2 files
2.63K links
18+. Ўзбекистонда зўравонликка қарши лойиҳа.
https://www.facebook.com/SukutSaqlama/

Ҳикоянгизни аноним юборинг:
https://forms.gle/ZKCabhpzFM3ewTUz9
Download Telegram
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Ички ишлар вазирлиги ходимаси Екатерина Воронина спортнинг енгил атлетика тури бўйича эркаклар ва аёллар ўртасида ўтказилган ХV Осиё чемпионати ғолибаси бўлди

#СукутСақлама #СпортдаАёллар #womenempowerment
Тиббиёт юзини ўзгартирган аёллар

Сизни ҳаёт йўллари тиббиёт билан чамбарчас боғлиқ бўлган аёллар билан таништирмоқчимиз. Уларнинг ҳар бири бу соҳа ривожланишига ҳам, аёлларнинг "эркак касби" даги ўрни ва роли ҳақидаги жамоатчилик фикрини қайта кўриб чиқишга ҳам ҳисса қўшган.

Метродора

Биринчи таниқли аёл шифокорлардан бири Метродора бўлиб, у эрамизнинг 3-4-асрларида Грецияда яшаган. Метродора "Бачадон, қорин ва буйраклар ҳақида" ҳамда "Аёллар касалликлари ва уларни даволаш усуллари ҳақида" номли қадимги тиббий матнлар муаллифидир. Унинг рисолалари тиббиётнинг кўплаб соҳалари, жумладан, гинекологияни қамраб олган. Унинг рисоласида кўплаб доривор бирикмалар мавжуд. Унинг матнларига кўпинча қадимги Юнонистон ва Римдаги бошқа муаллифлар иқтибос келтирган ва у Ўрта асрларда Европада таржима қилинган ва нашр этилган.

Метродора қолдирган меросдан илҳомланган беморлар ташкилотлари халқаро альянси (IAPO) илм-фан ва тиббиёт соҳасидаги етакчи аёллар ва инноваторларни тақдирловчи Халқаро Метродора мукофотини топширади. У бутун дунё бўйлаб, айниқса Осиё, Лотин Америкаси, Африка, МДҲ ва Яқин Шарқдаги асосий ривожланаётган минтақаларда илмий тадқиқотлар, клиник амалиёт, соғлиқни сақлаш таълими, соғлиқни сақлаш ва руҳий саломатлик сиёсати ва беморларни ҳимоя қилишнинг барча фанлари бўйича муҳим ҳисса қўшган аёлларга топширилади.

Матн: Росина
Дизайн: Асаль

#СукутСақлама #Аёллар #womenempowerment
Вирджиния Апгар (1909-1974)

Виржиния Апгар, тиббиёт фанлари доктори, келиб чиқиши Нью-Жерси штатидан. У нафақат биринчи аёл анестезиолог (1938), балки Колумбия университетининг терапия ва жарроҳлик кафедрасидаги биринчи аёл профессор ҳамдир.

Виржиния Апгар Пресвитериан касалхонасида анестезиология бўлими бошлиғи лавозимига тайинланганидан кейин унинг бўлими акушерликда анестезиология соҳасида жуда кўп ишларни амалга оширади. Маълумотлар етишмаслиги, оналар ва чақалоқлар ўлимининг юқори кўрсаткичлари уни бу масалага жиддий киришишга ундади. Натижада, у шифокорга янги туғилган чақалоқнинг ҳолатини бир дақиқа ичида (1949 йилдан 1952 йилгача) имкон қадар тезроқ баҳолашга имкон берадиган клиник шкалани ишлаб чиқди. Апгар шкаласи янги туғилган чақалоқнинг бемор сифатидаги эҳтиёжларини аниқлашнинг биринчи клиник усули эди.

Шунингдек, Виржиния Апгар Жоан Бек билан биргаликда машҳур "Менинг чақалоғим яхшими?" китобини ёзган, унда у бир қатор туғма нуқсонларнинг сабаблари ва даволаш усуллари, ҳомиладор оналар кўриши мумкин бўлган эҳтиёт чораларини тушунтирган.
1995 йилда Апгар фандаги ютуқлари учун Миллий аёллар шон-шараф залига киритилди.

Матн: Росина
Дизайн: Ибрагимова Асаль

#СукутСақлама #Аёллар #womenempowerment
Энн Цукамото
1952 йил 6 июль куни Калифорнияда туғилган. Иммунология ва микробиология соҳасида докторлик унвонини Лос-Анжелесдаги Калифорния университетида олган. Энн ҳаётини онкологик касалликлар билан курашишга бағишлади. 

1991 йилда Энн Цукамото биринчи бўлиб ўзак ҳужайралирини ажратиб олиш бўйича тадқиқотини патентлади. Ўзининг кашфиёти билан Цукамото тиббиётда янги саҳифа очди. Энн ўз тадқиқоти туфайли саратон касаллигини даволашда ўзак ҳужайраларининг аҳамияти ҳақида хулосага келди.

1998 йилда у турли касалликларга таъсир қиладиган жигар ва нерв ўзак ҳужайраларини ажратиб олишга қаратилган тадқиқотларини давом эттириш учун StemCells Incorporated компаниясида иш бошлади. Энннинг ўзак ҳужайраларини тадқиқ қилиш ва саратон касалликлари билан алоқаси бўйича иши сон-саноқсиз ҳаётларни сақлаб қолди ва сақлаб қолишда давом этмоқда.

Бугунги кунда Цукамото 12 та патентга эга. Интеллект, меҳнатсеварлик ва мақсад сари интилиш Эннни ўз соҳасидаги энг таниқли олимлардан бирига айлантирди.

Матн: Росина
Дизайн: Ибрагимова Асаль

#СукутСақлама #Аёллар #womenempowerment
Патриция Гольдман-Ракич, фалсафа доктори (1937–2003)

Алтсгеймер касаллиги, церебрал фалажлик, Паркинсон касаллиги, шизофрения - олимларнинг бу ва бошқа кўплаб ҳолатлар ҳақидаги тушунчалари Патриция Голдман-Ракичнинг новаторлик тадқиқотларига асосланади.

Патриция Голдман-Ракич 1937 йил 22 апрелда Массачусетс штатининг Салем шаҳрида туғилган. 1963 йилда Калифорнияда докторлик диссертациясини олган Голдман-Ракич миянинг фронтал олди қобиғи схемаси ва унинг ишчи хотира билан алоқасини кашф этди ва тасвирлаб берди.

Гольдман-Ракичнинг мия фаолияти билан боғлиқ тадқиқотлари ҳақида ёзган илмий мақоласи когнитив илм-фанда энг нуфузли мақолалар юзталигига киради.

Фаолияти давомида у 200 дан ортиқ мақолалар чоп этди ва кўплаб мукофотларга сазовор бўлди. 1990 йилда у АҚШ Миллий Фанлар академиясининг аъзоси бўлди.

Матн: Росина
Дизайн: Ибрагимова Асаль

#СукутСақлама #Аёллар #womenempowerment
Гертруда Элайон (1918-1999)

Биокимёгар ва фармаколог Гертруда Белл Элайон 1918 йил 23 январь куни Нью-Йоркда туғилган. Бобоси ошқозон саратонидан вафот этганида у 15 ёшда бўлган. Бу воқеа қизнинг келажакдаги карьерасини белгилаб берди ва у кимёгар бўлишга қарор қилди. Нью-Йорк университетида ўқиётганда у ўз синфида ягона аёл эди. 1941 йилда кимё бўйича магистрлик даражасини олди. Гертруда Элайон ўша пайтда аёлларга таъқиқлангани учун докторлик унвонини қўлга кирита олмади. Аммо Иккинчи жаҳон уруши аёлларга кўпроқ ҳуқуқ ва имкониятлар берди. 1944 йилда Гертруда «Веллкам» фармацевтика компаниясига ишга қабул қилинди. Бу ерда у 40 йил ишлади ва ҳамкасблари билан биргаликда фармацевтика соҳасида энг муҳим кашфиётлар қилади.

1988 йилда Гертруда Элайон Жеймс Блэк ва раҳбари Жорж Хитчингс билан биргаликда "дори терапиясининг муҳим тамойилларини кашф этгани учун" физиология ва тиббиёт бўйича Нобель мукофотига сазовор бўлди. У докторлик даражасига эга бўлмаган ва ҳатто шифокор бўлмаган ҳолда илк мукофотга сазовор бўлган шахс бўлди.

Элион ва унинг жамоаси 45 та патент, жумладан, лейкемия, герпес, ОИТСга қарши курашувчи дори-дармонлар ва мос келмайдиган донорлар ўртасида буйрак трансплантациясида тананинг бегона тўқималарни рад этишини камайтирадиган даволаш усулларини ишлаб чиқди.⠀

Нафақага чиққанидан сўнг у фаол ҳаёт тарзини давом эттириб, ЖССТ ва Америка Саратон тадқиқотлари ассоциациясида маслаҳатчи бўлиб хизмат қилди.

– Оғир меҳнатдан қўрқманг. Осон келадиган ишнинг ўзи йўқ. Бошқалар сизни фикрдан қайтаришига ёки муваффақиятга эриша олмайсиз, дейишига йўл қўйманг, – Гертруда журналистларнинг бундай натижаларга қандай эришганлиги ҳақидаги саволига айнан шундай жавоб берди. – Менга аёллар кимё соҳасида фаолият юрита олмайди, дейишган. Мен эса ҳалигача биз учун имконсиз бўлган бирон сабабни топа олмадим.

Матн: Росина
Дизайн: Ибрагимова Асаль

#СукутСақлама #Аёллар #womenempowerment
Ўзбекистонлик шахматчи қизлар Абу-Дабидаги халқаро шахмат турнирида биринчи ва иккинчи ўрин эгаллади.

Абу-Дабидаги шахмат фестивали доирасидаги халқаро турнир 16-24 август кунлари Швейцария тизими бўйича классик вақт назорати билан 9 турдан иборат бўлиб ўтди. Аёллар ўртасидаги турнирда халқаро аёл уста, ФИДЕ устаси Умида Омонова ғолиб чиқди.

Иккинчи ўринни аёл халқаро уста, гроссмейстер Нилуфар Ёқуббоева эгаллади

Иккинчи ўринни халқаро аёл уста, аёл-гроссмейстер Нилуфар Якуббоева эгаллади.

Шахматчи қизларимизни юксак натижалар билан табриклаб, уларга кейинги зафарлар тилаб қоламиз. Профессионал карьерангиздаги ҳар бир қадам ҳамма нарсага эриша олишига, ўзи севган иш билан шуғулланишига ишонадиган миллионлаб ўзбекистонлик қизлар учун умид бағишлайди.

Нигина

#СукутСақлама #Аёллар #womenempowerment
2023-йилги Осиё ўйинлари 23 сентябрдан 8 октябргача Хитойнинг Ханчжоу шаҳрида ва яна бешта шаҳрида бўлиб ўтди.Коронавирус пандемияси сабабли мусобақа бир йилга қолдирилди. Ушбу мусобақалар, шунингдек, 2024 йилги Олимпия ўйинларига саралаш ҳисобланади.

Ўзбекистонлик спортчилар ўзларини муносиб кўрсатиб, совринли ўринларни эгаллашди. Улар аёллар учун имконсиз нарса йўқлигини яна бир бор кўрсатдилар. Спортчи аёл-қизларимизни табриклаймиз. Сизга кейинги фаолиятингизда зафарлар ва муваффақиятлар тилаймиз. Биз сиз билан фахрланамиз!
Диёра Келдиёрова – Дзюдо. "Аёллар орасида 52 килогача вазн" тоифаси🥇
Анна Пракатень – Академик эшкак эшиш. 🥇
Зайнаб Дайибекова, Гулистон Пердибаева, Паола Плиего, Фернанда Эррера – Қиличбозлик. Жамоа мусобақалари, «Қилич» тоифаси🥇
Хилола Ортиқбоева – Кураш. «Аёллар орасида 52 килогача вазн» тоифаси🥇
Ольга Забелинская – Шосседа велоспорт. Индивидуальная пойга🥇
Сафина Садуллаева – Енгил атлетика, баландликка сакраш🥇
Шероза Хакимова, Дилшода Худойбердиева, Давржона Давронова ва Алишера Турдиева – эшкакчилар тўртлиги.
Тахмина Икромова, Вилана Савадян, Эвелина Атальянц – Бадиий гимнастика. Аёллар, жамоа турнири🥇
Тахмина Икромова – Бадиий гимнастика. Аёллар🥇
Севинч Рахимова – Карате. Аёллар, 55 килогача🥇
Шарифа Давронова – Енгил атлетика. Аёллар, уч хатлаб сакраш🥇
 
Умида Омонова – Шахмат ўйинлари.🥈
Феруза Содиқова – Тхэквондо. «Аёллар орасида 67 килогача вазн» тоифаси🥈
Луизахон Исламова, Малика Тагматова – Академическая эшкак эшиш, енгил вазн🥈
Ситора Элмуродова – Кураш. «Аёллар орасида 52 килогача вазн» тоифаси🥈
Екатерина Воронина – Енгил атлетика, еттикураш🥈
Светлана Радзивил – Енгил атлетика, баландликка сакраш🥈
Рината Илматова, Шукуржон Аминова, Гульноза Матниёзова, Диёра Келдиёрова – Дзюдо. Аралаш жамоалар🥈
 
Маликахон Қаҳҳорова – Кураш. «Аёллар орасида 70 килогача вазн» тоифаси🥉
Гулноз Матниёзова – Дзюдо. «Аёллар орасида 70 килогача вазн» тоифаси🥉
Мадинабону Маннопова – Тхэквондо. «Аёллар орасида 49 килогача вазн» тоифаси🥉
Дилназ Мурзатаева – Қиличбозлик, қилич🥉
Халима Курбонова – Дзюдо. «Аёллар орасида 48 килогача вазн» тоифаси🥉
Дарья Латышева – Ушу. «Нанкуан ва Нандао аёллари» тоифаси🥉
Ирисхон Курбонбоева – Дзюдо. «Аёллар орасида 78 килогача вазн» тоифаси🥉
Чарос Каюмова – Тхэквондо. «Аёллар орасида 53 килогача вазн» тоифаси🥉
Зайнаб Дайибекова – Қиличбозлик🥉
Светлана Осипова – Тхэквондо. «Аёллар орасида 67 килодан юқори вазн» тоифаси🥉
Екатерина Шубина, Арина Танатмишева – Байдарка ва каноэда эшкак эшиш, байдарка, икки кишилик- 500 м🥉
Шахризода Мавлонова, Арина Танатмишева, Екатерина Шубина, Юлия Борзова – Байдарка ва каноэда эшкак эшиш, байдарка-тўрт кишилик, 500 м🥉
Шохсанам Шерзодова, Нилуфар Зокирова – Байдарка ва каноэда эшкак эшиш, каноэ-икки кишилик, 200 м🥉
Нигина Уктамова – Бокс. «Аёллар орасида 54 килогача вазн» тоифаси🥉
Лайло Собирова – Борьба. «Аёллар орасида 57 килогача вазн» тоифаси🥉

#СукутСақлама #womenempowerment
Дилфуза Куролова — инсон ҳуқуқлари бўйича юрист ва WEF ёшлар ташаббуси Global Shapers Tashkent Hub асосчиси. Ўзбекистон илғор аёллари рўйхатига киради.

2020-2021 йилларда Global Shapers Community ҳамжамиятининг COVID-19 Глобал Бошқарув Қўмитасининг 11 аъзосидан бири эди.

Ўзбекистонда инсон ҳуқуқлари, гендер тенглиги ва фуқаролик жамиятини ривожлантиришда фаол.

Oxus Society for Central Asia (АҚШ) ва Experty махсус лойиҳасида эксперт.

2021-2022 йилларда Швейцариянинг Ўзбекистондаги элчихонасида сиёсий ва иқтисодий масалалар бўйича ассистент бўлиб ишлаган.

2019 йилдан бошлаб ижтимоий тармоқлар орқали Ўзбекистон аҳолисига бепул юридик маслаҳатлар бериб келмоқда.

2016 йилдан Жаҳон банкининг ижтимоий ривожланиш бўйича консультанти, шунингдек, Халқаро ҳуқуқшунослар комиссиясининг юридик маслаҳатчиси.

#СукутСақлама #Аёллар #womenempowerment
Мўътабар Хушвақтова - журналист, экофаол, экоблогер, ҳужжатли фильмлар муаллифи. Шунингдек "Яшил уйим" компанияси ва "Бахт улаш" ҳайрия жамғармаси асосчиси, «Qizlar» фаол аёллар гуруҳи аъзоси.

У экологияга оид мавзуларни кўтарадиган ижтимоий тармоқлардаги видеолари туфайли машҳур бўлди. Мўътабар ўзбек тилида экология ва оқилона истеъмол масалаларини ёритади.

#СукутСақлама #Аёллар #womenempowerment
🔥 Uzbekistan's Club журнали таҳририяти талқинига кўра энг илғор ўзбекистонликлар Топ-20 рўйхатига кирган ватандошларимиз билан таништиришда давом этамиз.

Ирина Матвиенко - журналист, фаол, блогер ва Nemolchi.uz лойиҳаси асосчиси. Шунингдек, Ўзбекистонда аёлларга нисбатан зўравонликка қарши курашаётган ҳуқуқ фаоли.

2019 йилда у 14 нафар ҳуқуқ ҳимоячиси орасидан Европарламент ва Инсон ҳуқуқлари бўйича Венеция мактабининг қўшма тадбирида иштирок этиш учун танланган.

«Future Leaders Invitation Program» 2022 йил лауреати.

2020 йил 7 декабрь куни Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни ошириш тизимини тубдан такомиллаштириш тўғрисида”ги қарори асосида Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ташаббуси билан Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги томонидан “Ҳуқуқий тарғибот аълочиси” кўкрак нишони билан тақдирланган.

#СукутСақлама #Аёллар #womenempowerment
Ўзбек шахматида аёллар ўртасида илк жаҳон чемпиони

12−25 ноябрь кунлари Италиянинг Монтесильвано шаҳрида шахмат бўйича ўтказилган 14 ёшгача бўлган қизлар ўртасидаги Жаҳон чемпионатида Афруза Ҳамдамова ғолиб бўлди, деб хабар қилди Шахмат федерацияси матбуот хизмати.

Жаҳон чемпионатида Ҳамдамова 10 та раунддан 9 очко жамғариб, барча рақибларини мағлуб этиб. Охирги турдаги натижадан қатъи назар, ўзбекистонлик шахматчи турнир чемпиони бўлади, чунки унга тенглаша оладиган ягона қозоғистонлик шахматчи Ҳамдамовага ютқазиб қўйган. Баллар тенг бўлган тақдирда, рақиблар ўртасидаги тўқнашув натижаси ҳисобга олинади.

Шу пайтга қадар Гулруҳбегим Тоҳиржонова ва Баҳора Абдусатторова ў’з ёш тоифаларида кумуш медални қўлга киритган эди.

#СукутСақлама #womenempowerment
Time журнали қўшиқчи Тейлор Свифтни «Йил одами» деб топди. Нега айнан у?

Америкалик хонанда Тейлор Свифт Time журнали томонидан «Йил одами» деб топилди. Журнал хонанданинг беш қитъада 151 та шоуни ўз ичига олган ва қўшиқчини миллиардерга айлантирган Eras Tour дастурига ишора қилиб, «Ҳозир сайёрада ҳеч ким бунча кўп одамнинг ҳисларини уйғота олмайди», дея қайд этди.

Америкалик 34 ёшли қўшиқчи Тейлор Свифт Time журнали томонидан 2023 йил учун «Йил одами» деб топилди.

Time журнали номзодлари орасида Тейлор Свифтдан ташқари Голливуд сценарийнавислари ва актёрларининг иш ташлаши иштирокчилари, Хитой раиси Си Цзиньпин, OpenAI бош директори Сэм Альтман, Барби қўғирчоғи, Россия президенти Владимир Путин, Буюк Британия қироли Карл Учинчи, АҚШ Федерал захира тизими раҳбари Жером Пауэлл, шунингдек, АҚШнинг собиқ президенти Дональд Трампга қарши суд жараёнларида нутқ сўзлаган прокурорлар бор эди.

Нега Тейлор Свифт?

«Ҳар йил ёруғлик ва зулматдан иборат; 2023 йил сезиларли даражада зулматли йил бўлди. Жуда кўп институтлар муваффақиятсизликка учраган ушбу дунёда Тейлор Свифт чегараларни ошиб ўтиб, ёруғлик манбаи бўлиш йўлини топа олди. Бугунги кунда сайёрамизда ҳеч ким бунча кўп одамнинг ҳиссиётини уйғота олмайди», — дейилади нашр баёнотида.

Гап шундаки, Тейлор Свифт пандемиядан сўнг беш қитъада 151 та шоудан иборат бўлган Eras Tour номли йирик гастролини олиб бормоқда. Бу аёллар томонидан тақдим этилган энг юқори даромад келтирувчи гастроллардан бирига айланди.

Bloomberg Economics таҳлилларига кўра, хонанданинг Eras Tour доирасида тақдим этган 53 та концертидан топилган пул айрим мамлакатлар иқтисодидан ошиб кетди ва АҚШ ялпи ички маҳсулотига 4,3 миллиард доллар қўшди.

Унинг умумий бойлиги 1,1 миллиард долларни ташкил қилмоқда.

Хонанда Spotify`да 2023 йил давомида қўшиқлари энг кўп тингланган (дунё бўйлаб 26,1 млрд марта) қўшиқчи бўлди.

Тейлор Свифт 2017 йилда жинсий зўравонликка қарши чиққан Silence Breakers гуруҳи билан «Йил одами» номига лойиқ кўрилганди. У журнал томонидан бир неча марта эътироф этилган ва «Йил одами» муқовасида икки марта чиққан биринчи аёл сифатида тарихга кирди.

#СукутСақлама #WomenEmpowerment
Суратда Башорат Мирбобоева. Башорат Мирбобоева ҳақида жуда кам нарса маълум. У «Огонёк» («Аланга») журналидаги мақоладан сўнг юлдуз бўлиб порлади. Фотосуратли янгилик 1951 йилда нашр этилган. Расмда профессионал машинист формасини кийган Башорат жилмайиб турибди. Ортида эса иккита темир йўл вагони турибди.

Башорат Мирбобоева Верний (ҳозирги Олмаота) шаҳрида туғилган. Унинг қандай қилиб Ўзбекистонга кўчиб келгани номаълум, бироқ 1937 йилда машинист бўлиб ишлай бошлаган ва Ўзбекистонда бу касбни эгаллаган биринчи аёл бўлган. Унинг устози совет учувчиси Абдусамат Тайметов эди.

Башорат Мирбобоева парашютдан сакраган илк ўзбек аёли ҳамдир. Сурат «Veiled Empire: Gender and Power in Stalinist Central Asia» китобидан олинган.

Манба: @andanotherday

#СукутСақлама #womenempowerment
Журналист Назокат Азим ўз Фейсбук саҳифасида ёзмоқда:

– Янги йил арафасида таому дастурхонни ўйламай, шеър ўқиб ўтириш ҳам бир бахт. Айниқса бу Гулчеҳра Нуриллаеванинг шеърлари бўлса... Шоиранинг сўнгги китоби 1988 йили чоп этилган экан. Мен 13 ёш бўлган эканман... Даҳшат! Асарлари хали-бери кун кўрмаслигини билиб туриб ҳам шоира ёзаверган, ижодини тўхтатмаган. Халқимизнинг шундай қизлари бор!

Гулчеҳра Нуриллоҳ қизининг 3 томлик шеърий тўпламининг биринчи жилдига бир пайтлар китобларига киритилган шеърлар саралаб олинган, иккинчи жилди “Ўттиз йиллик айрилиқдан кейин...” деган сарлавҳали муаллифнинг сўзбоши билан бошланади ва шоиранинг 1987 йилдан то 2003 йилгача ёзилган сатрлари жой олган. Учинчи жилд шоира ижодининг 2004 йилдан 2020 йилгача бўлган даврини қамраган.
Тўплам қўлимга кечагина тегди. Ҳали ўқиш, уқиш лаззати олдинда. Ҳар бир жилдини варақлаб, кўз югуртирарканман шоиранинг “Сиз... Сен... У...” туркумидаги тўртликлари эътиборимни тортди.

Шулардан биттасини келтираман:

Кўрган-билганларим кўзёши бўлди,
Кўзёши шеъримга сўзбоши бўлди...
... “Гадонинг душмани – гадо" дердилар,
Ажаб менга эса... юртбоши бўлди.


Қойилмисиз?! Янги йилда Гулчеҳра Нуруллоҳ қизининг уч жилдлик “Танланган шеърлар” тўпламини ўқиш саодати барчамизга муборак бўлсин!

#СукутСақлама #Womenempowerment
Дунёнинг 100 аёл меъмори қаторида ўзбекистонлик Тахмина!

Тахмина Турдиалиева Британия меъморлари Қироллик институти томонидан нашр этилган дунёнинг 100 нафар меъмор аёллар фаолияти ҳақидаги китобга киритилди.

Сўнгги ўн йил ичида архитектура дунёсида гендер мувозанатига интилиш кучайди. Меъмор аёллар меҳнати ва ютуқлари нисбатан эътибордан четда қолмоқда.

Ушбу нашр аёлларнинг архитектуравий муҳитга қўшган ҳиссасини ҳақли равишда эътироф этади ва нишонлайди. «100 women architects in practic» - бу бутун дунё бўйлаб ажойиб аёл-меъморларнинг бой, хилма-хил ва қизиқарли фаолияти ҳақидаги китобдир.

Нашрда ўзбек меъморининг Тошкентда амалга оширилган объектлари – Коррупцияга қарши курашиш агентлигининг Шота Руставели кўчасидаги маъмурий биноси ва Замонавий санъат марказидаги ёзги ҳовлининг сояли конструкцияси тақдим этилган.

#СукутСақлама #womenempowerment
Журналист Севара Абдуллаева ёзмоқда:

"Ҳеч ўйлаб кўрганмисиз, сиз ишлатаётган сув қаерга кетади? Албатта, канализацияга, дейсизми? Тўғри, аммо шу сувлардан қайта фойдаланиш мумкинлигини биласизми?
Бухоролик инноватор Гулчирой Асқарова оқова сувларни қайта тозалаб, яна қўллаш чорасини топди! Бугун нима кўп? Машиналар! Битта оиланинг деярли ҳар бир аъзосида машина бор. Автоуловлар кўп бўлганига яраша, машина ювиш шаҳобчаларининг ҳам иши яхши. Лекин бундай жойларда қанча сув исроф бўлишини билсангиз эди...

Гулчирой айнан автомашиналарни ювишда ишлатиладиган сувни қайта тозалаб, яна ювиш учун қўллаш имконини яратиш бўйича ўз лойиҳасини амалиётга татбиқ этди. Унинг лойиҳаси «Маҳаллий хомашёлар асосида коагулянтларни синтез қилиш ва автомобиль ювиш шохобчаси сувларини тозалашда қўллаш» деб номланган. Тозаланган сув билан ўсимликларни суғориш, автомашиналарни ювиш мумкин.

Ишлатилган сувга биз тайёрлаган коагулянт солинса, қайта ишлатишга яроқли ҳолга келади. Масалан, автоювиш шохобчасида машина ювилди, дейлик. Ишлатилган сув шохобчадаги махсус ўрага тушади. Ҳажмига кўра, ўрага махсус модда солинади. Сув тиндирилгандан сўнг махсус насослар орқали қайтиб олинади ва яна ишлатилади. Бу жараён узоғи билан 5 дақиқа давом этади. Шунингдек, сувнинг тозаланиш вақти моддани қанча ва неча дақиқа қуйишга ҳам боғлиқ. Шунга кўра, ишлатилган сув 5, жуда борса, 10 дақиқада тоза бўлади, – дейди Гулчирой.

Гулчирой 11 февраль "Халқаро илм-фан соҳасидаги хотин-қизлар куни" муносабати билан эълон қилмоқчи бўлган навбатдаги қаҳрамоним эди. Бироз кечикдим. Аслида, олима қизларимизни фақат шундай кунлари эслаш нотўғри. Уларнинг фаолиятларини доимо ёритиб бориш зарур. Шундагина олима бўлиш истагидаги қизларимизнинг қалбларида қизиқиш учқуни аланга олган бўлармиди...

#СукутСақлама #womenempowerment
Мадина Муҳаммедова - муваффақиятли аёл ихтирочи, тадбиркор ва олима

Ҳозирги кунда эса у нафақат Ўзбекистон, балки дунёдаги минглаб одамларнинг саломатлигини таъминлашда жиддий муаммо бўлиб келган ўта муҳим масаланинг ечимини топиш билан бир қаторда, муваффақиятли бизнесни ҳам бошқариб келмоқда.

Мадинанинг ихтироси - Airy Insole патаклари бўлиб, қандли диабетга чалинганларда оёқ касалликларининг олдини олиш учун мўлжалланган ва сурункали оғриқлар, гангрена, ампутация ва оёқ ногиронлигининг олдини олишга ёрдам берадиган махсус ортопедик восита ҳисобланади. Муаллифнинг тадқиқотига кўра, айни пайтда Ўзбекистонда 140 794 нафар одам шу каби касалликлардан азият чекаётган бўлиб, уларнинг 50 фоизи ортопедик патакларга муҳтож. Мадина ва унинг жамоаси лойиҳанинг қиймати, аҳоли учун фойдаси ва потенциал даромадни ҳисобга олган ҳолда харажат-фойда таҳлилини аниқ ҳисоблаб чиққан.

Тўрт йиллик илмий тадқиқотлари давомида Мадина кўп қийинчиликларга дуч келди. Дастлаб у ўз ғоялари тўғрисида сўзлаб берганда, кўпчилик кулиб, муваффақиятга эришишига шубҳа билдирган. Аммо уни қўллаб-қувватлаганлар ҳам бўлган. Унинг устози масалани диққат билан ўрганиб чиқиш кераклигини маслаҳат берган. Айнан у Мадинага номзодлик диссертациясини ҳимоя қилишга ёрдам берган. Техник соҳа вакили бўлишига қарамай, Мадина бугунги кунда тиббиёт соҳасида ҳам катта билимга эга. Айнан шу сабабли лойиҳа илмий жиҳатдан пухта асосланган. Докторлик илмий унвонини олиш мақсадида Мадина илмий изланишлар устида ишлашда давом этмоқда.

#СукутСақлама #WomenEmpowerment
Шаҳло Турдикулова Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси вице-президенти лавозимини эгаллаган биринчи аёл бўлди

Биология фанлари доктори, таниқли олим ва давлат арбоби, профессор Шаҳло Турдикулова Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг вице-президенти этиб тайинланди. У Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 80 йиллик тарихида бу лавозимни эгаллаган биринчи аёл бўлди. Ш. Турдикулова, шунингдек, Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги ҳузуридаги Илғор технологиялар маркази директори ҳамдир.

Шаҳло Турдикулова докторлик диссертацияси доирасида Калифорния университетининг Мембрана биологияси лабораториясида 2005 йилда биология бўйича Нобел мукофотига номзоди кўрсатилган таниқли олим Жорж Сакс билан бир жамоада тадқиқот олиб борган. У Марказий Осиёда яшовчи аҳолининг популяция генетикаси бўйича кенг кўламли фундаментал тадқиқотлар олиб борган. National Geographic томонидан мувофиқлаштириладиган «Genographic» халқаро консорциуми таркибида Марказий Осиё халқларининг келиб чиқиши Евросиё популяциялари билан генетик алоқалари ўрганилди. Тадқиқот натижалари Nature журналида эълон қилинди, ва илк бора замонавий одамлар 75 000 йил аввал Африкадан пайдо бўлганини кўрсатадиган генетик ҳодиса аниқланди.

Амалга оширилган фундаментал тадқиқотлар минтақамизда кенг тарқалган касалликлар, жумладан, янги туғилган чақалоқларнинг генетик патологиялари генетикаси бўйича амалий тадқиқотлар олиб боришга асос бўлди. Натижалар янги туғилган чақалоқларни неонатал скрининг учун тест тўпламларига киритилди, генетик тестлар тиббиёт муассасаларида, шунингдек, инсон генетик паспортини яратишда фаол қўлланилади.

2020 йилдан Инновацион ривожланиш вазири ўринбосари, 2023 йилдан эса Олий таълим, фан ва инновациялар вазирининг фан ва инновациялар бўйича ўринбосари лавозимида ишлаб келган. Илм-фан ва инновациялар соҳасидаги халқаро ҳамкорликни мустаҳкамлашга қўшган салмоқли ҳиссаси учун 2018 йилда «Дўстлик» ордени билан тақдирланган.

#СукутСақлама #WomenEmpowerment
Ўзбекистон Фанлар Академияси вице-президенти Шахло Турдикулова ўз фейсбук саҳифасида ёзмоқда:

"Муваффақиятли аёллар бизга нима учун керак ва Ўзбекистон 29% фойдани қаерда йўқотмоқда?
Жаҳон банки Ўзбекистонда гендер тенгликни баҳолаш бўйича ҳисоботини тақдим этди.

Яхши янгилик: олий маълумотли аёллар сони 4 баравар кўпайди! Аммо ҳали ўзгартиришимиз лозим бўлган жиҳатлар мавжуд: аёллар эркакларга қараганда 34% га камроқ маош олади.

Биздаги ижтимоий меъёрлар қизларнинг раҳбарлик лавозимлари, илм-фан, STEM касбларига киришини чеклайди.

Қизиқарли статистика: агар Ўзбекистонда аёллар кўпроқ имкониятларга эга бўлса, Ўзбекистон иқтисодиёти 29 фоизга яхшиланади. Камбағаллар сони эса 700 000 кишига камаяди.

Нима қилиш лозим?
Мен Фанлар Академияси вице-президенти сифатида аёлларнинг илмий лойиҳаларини ва қизлар учун таълим лойиҳаларини қўллаб-қувватлашда давом этаман.

Келинг, ҳар ким ўз ўрнида аёлларнинг фаоллигини оширишга ҳаракат қилайлик!"

#СукутСақлама #WomenEmpowerment