گروه شریعتی
573 subscribers
1.67K photos
557 videos
66 files
1.56K links
به نام خداوند حقیقت، زیبایی و خیر

🌐 نشـانی ما در فیس بوک:
Facebook.com/shariati.group

📩 تماس با ما:
Shariati.group@Gmail.com
Download Telegram
«برخی به اشتباه معتقدند که #شریعتی طرفدار ایده جامعه‌شناسی اسلامی یا علوم‌ اجتماعی اسلامی یا اسلامی‌سازی علوم اجتماعی است. من اعتقاد دارم که نمی‎توانیم درباره شریعتی اینگونه فکر کنیم. شریعتی طرفدار روشی علمی برای مطالعه‌ی #دین بر پایه‌ی علوم‌ اجتماعی مدرن است. وی همچنین مفاهیم جدیدی را برای مطالعه‌ی جامعه به ما ارائه داد. شریعتی طرفدار اسلام‌شناسی و مطالعه‌ی #اسلام به روش علمی بود. این رویکرد شبیه همان تمایزی است که #محمدباقر_صدر بین اقتصاد به مثابه یک علم و اقتصاد به مثابه یک مکتب فکری قائل شده است.
این تمایز از آن جهت اهمیت دارد که شریعتی را از طرفداران اسلامی‌سازی #جامعه‌شناسی یا جامعه‌شناسی اسلامی متمایز می‌کند. از دیدگاه #صدر، علم اقتصاد به حقایق اشاره دارد و علل آنها را شرح می‌دهد. علم #اقتصاد باید و نبایدها را در نسخه‌های اخلاقی ارائه نمی‌دهد. کارکرد علم «کشف» است و کارکرد مکتب فکری «ارزیابی» است. (به سوی اقتصاد اسلامی، سید باقر صدر، ص ۱۱۷) به همین ترتیب، معتقدم که در ذهن شریعتی نیز تمایزی بارز میان روش‌شناسی علمی برای مطالعه‌ی اسلام و اسلام‌شناسی، به‌عنوان یک رویکرد مبتنی بر #ایدئولوژی، وجود داشت.»

@Shariati_Group

📚 گفت‌وگو با پروفسور سیدفرید العطاس، جامعه‎شناس مسلمان مالزیایی و دانشیار جامعه‎شناسی دانشگاه ملی سنگاپور و عضو دپارتمان مطالعات جنوب شرق آسیا
منبع: روزنامه ایران - ۲۹ خرداد ۱۴۰۰
🔰بنی‌صدر و «اقتصاد توحیدی»

✍🏻 #علیرضا_علوی‌تبار

🔸درگذشت سیدابوالحسن بنی‌صدر، نخستین رئیس‌جمهور #ایران، زمینه‌ای فراهم کرد که افراد و جریان‌های مختلفی، با انگیزه‌هایی متفاوت به معرفی و نقد دیدگاه‌ها و عملکرد او بپردازند. دیدگاه‌های اقتصادی او بیش از سایر مباحث موضوع نقد و نظر شد. اغلب مباحث با نام مرحوم بنی‌صدر آغاز می‌شد اما به طرح دیدگاه‌های خود افراد در مورد اقتصاد و ابعاد آن تبدیل می‌گشت.

🔸مستقل از دیدگاه بنی‌صدر نقدها نشان می‌داد که اقتصاد خوانده‌های ما تا چه حد از مباحث #فلسفه علم و فلسفه علم #اقتصاد بی‌اطلاع‌اند و نگاه‌شان به مباحث اقتصادی نیز تا چه حد سطحی و ناسنجیده است. نقدهای مطرح‌شده را بهانه کرده و با طرح و نقد ادعاهای آن‌ها می‌کوشم تا باب گفت‌وگو را باز کنم، شاید کمکی به مقابله با برخورد احساسی و سطحی سیطره‌یافته بر سخنان و نوشته‌های ما باشد.

🔸قبل از ورود به بحث اصلی، یادآوری یک نکته را ضروری می‌دانم. کتاب «اقتصاد ما» نوشته مرحوم سیدمحمدباقر صدر را باید نقطه عطفی در طرح مباحث «اقتصاد اسلامی» دانست. پرسش‌ها و چارچوب‌های ارائه شده توسط صدر، در شکل‌دهی به مباحث به‌ویژه در حوزه اندیشه شیعی، نقشی پایدار و تاثیرگذار داشت.

🔸این تاثیر را در «اقتصاد توحیدی» بنی‌صدر نیز می‌توان دید. البته روشن است که اقتصاد توحیدی به زبان و قرائت #بنی‌صدر است و همه مشخصات آثار او را دارد. توجه به محورهای اصلی کتاب «اقتصاد ما» امکان فهم بهتر بسیاری از آثار منتشر شده در مورد اقتصاد اسلامی را فراهم می‌آورد.

🔸درک درست کتاب «اقتصاد ما» ورودی مناسبی برای تفسیر بسیاری از آثار اقتصادی پس از آن است. حال به بحث اصلی (ادعاهای مطرح‌شده در نقد اقتصاد توحیدی) و بررسی آنها می‌پردازیم.

🔸یکم. ادعا شده است که نظام اقتصادی مطلوب «اقتصاد توحیدی» متاثر از #مارکسیسم، نظامی سوسیالیستی است.

🔸این ادعا دقیق نیست و بسیاری از مباحث را نادیده می‌گیرد. همان‌طور که صدر در کتاب «اقتصاد ما» به‌روشنی نشان داده است، آنچه اقتصاد اسلامی نامیده می‌شود، نظام اقتصادی «مختلط» است. به این معنا که در زمینه «مالکیت عوامل تولید»، هم مالکیت خصوصی داریم و هم مالکیت عمومی (دولتی). عامل تولید چون نیروی کار در مالکیت خصوصی است، اما بخش‌های مهمی از منابع طبیعی در مالکیت دولت قرار دارند.

🔸پس، از نظر مالکیت عوامل تولید با یک اقتصاد مختلط مواجهیم. در زمینه «سازوکار ایجاد هماهنگی و تخصیص منابع» نیز هم «سازوکار بازار» (مبادله آزاد میان افراد) و هم «سازوکار برنامه‌ریزی دستوری مرکزی» را داریم.

🔸نظام‌های مختلط اقتصادی روی پیوستار گسترده‌ای قرار می‌گیرند. اما نظام‌های اقتصادی خالص ذیل چهار عنوان دسته‌بندی می‌شوند. نکته مهم این است که در جهان واقعی «همه اقتصادها،‌ اقتصاد مختلط هستند». هیچ‌یک از نظام‌های اقتصادی جهان از نوع نظام‌های خالص نیستند. البته ممکن است یک نظام اقتصادی واقعا مختلط، یکی از نظام‌های اقتصادی خالص را به‌عنوان آرمان خویش در نظر گرفته و بکوشد تا به سوی آن حرکت کند.

🔸از سخنان #محمدباقر_صدر و #ابوالحسن_بنی‌صدر چنین بر می‌آید که نظام اقتصادی مطلوب آنها، آرمانش نیز «اقتصاد مختلط» است، هم در واقعیت مختلط و هم در آرمان مختلط. این وجه تمایز نظام اقتصادی مورد نظر آنها از سایر نظام‌های اقتصادی است!

🔸اقتصاد توحیدی،‌ نوعی اقتصاد «مختلط» است و نه «التقاطی». اقتصاد مختلط شناخته‌شده و معنای روشنی نیز دارد. ممکن است آن را دوست نداشته باشیم، اما نمی‌توانیم آن را بی‌معنا تلقی کنیم.

🔸در میان گروه‌های فعال سیاسی که اندیشه راهنمای خود را #اسلام معرفی می‌کردند، گروه‌هایی بودند که نظام اقتصادی مطلوب خود را «سوسیالیسم دولتی» معرفی می‌کردند (مانند #مجاهدین_خلق ایران، #آرمان_مستضعفین و #فرقان) اما بنی‌صدر را نمی‌توان در میان این جریان‌ها طبقه‌بندی کرد.

🔸نظام‌های اقتصادی مختلط، برای دفاع از خویش از منطق اقتصادی موجهی برخوردارند. برخی از عناوین شناخته در دانش اقتصادی چون «درماندگی بازار»، «درماندگی دولت»، «اهمیت نهادها به‌عنوان علل بنیادی رشد اقتصادی» به‌خوبی در خدمت دفاع از اقتصادهای مختلط قرار می‌گیرند.

🔸با جمع‌بندی تجربه قرن بیستم به نظر می‌رسد که قاعده راهنمای طراحی نظام‌های اقتصادی دستیابی به ترکیب بهینه «دولت» و «بخش خصوصی» و «سازوکار بازار» و «سازوکار برنامه‌ریزی» است و نه دفاع بنیادگرایانه از یکی از این دو وجه.

🔰در لینک زیر بخوانید:
http://sobhema.news/?p=18446


@Shariati_Group
🔴 وقتی فقر و نابرابری وجود داشته باشد، همه بازنده هستند/حکیمی نکته‌هایی در «الحیات» آورده است که برخی به خاطر باز کردن آن افق‌ها نوبل گرفته‌اند

🔻دکتر #فرشاد_مومنی اقتصاددان و عضو هیأت علمی دانشگاه #علامه_طباطبابی در سخنرانی به مناسبت سالگرد #علامه_حکیمی که در شهر #یزد برگزار شد، با بیان اینکه در #ایران به دلایل گوناگون احساس اعتماد به #دین، تضعیف شده است، گفت: اگر به شکل اصولی به اندیشه‌های #اسلام شناسان بزرگ معاصر برگردیم، می‌توان به آن اعتماد سابق دست پیدا کنیم. اینکه عملکرد من یا دیگری بد است اکنون به پای دین نوشته می‌شود. هر کس غیرت و شرافتی دارد باید در این زمینه برای خود مسئولیت ایجاد کند. یکی از ویژگی‌های مهم علامه #حکیمی غیرت ایشان به دین در ساحت نظر و عمل بود. به خاطر این غیرت بود که #عدالت اجتماعی برای او انقدر اهمیت پیدا می‌کرد.

🔻مارک بلاگ یکی از برجسته‌ترین فیلسوفان علم #اقتصاد در قرن بیستم است که درباره سید #محمدباقر_صدر گفته است: من او را نمی‌شناسم اما #کتاب اقتصاد او را خوانده‌ام و صرفاً براساس مندرجات این کتاب با اطمینان می‌گویم که محمدباقر صدر یکی از صد اقتصاددان ممتاز جهان در قرن بیستم است.

🔻الان خیلی‌ها می‌گویند کتاب او را نخوانیم چون #آخوند است. حساسیت و تمرکزی هم که مرحوم #حکیمی که درباره‌ی #فقر، نابرابری و #عدالت اجتماعی داشت اساس دین ما است. به نظر من یکی از وجوه بزرگیِ بزرگان در این سرزمین، بزرگی موانع و تهدیدهایی است که بر سر راه شان قرار دارد.

🔻او به #ایمان خود مطمئن بود و از ملامتِ ملامت کنندگان نمی‌هراسید. هزینه‌ی صحبت کردن درباره عدالت در این جامعه بالا است، بنابراین ما باید قدردان کسانی باشیم که در آن استاندارد، مسئله‌ی عدالت را به مسئله شماره یک تبدیل کرده‌اند.

🔻تا یک کلمه راجع به عدالت اجتماعی حرفی زده می‌شود، می‌گویند اینها تمایلات کمونیستی دارند. من در پاسخ می‌گویم اگر قرار باشد امثال #مطهری، #بهشتی و #حکیمی جزو کمونیست‌ها باشند، من هم با افتخار جزو آنها هستم!

🔻مومنی خاطرنشان کرد: اگر افرادی مثل مارک بلاگ آثار علامه حکیمی را خوانده بودند، مدال بزرگتری به او می‌دادند و چقدر ما بدبختیم که دیگران باید دارایی‌هایمان را به ما گوشزد کنند...

🔻من در سال ۱۳۹۶ کتابی به عنوان اتمام حجت با حکومت گران با نام «عدالت اجتماعی، آزادی و توسعه در ایران امروز» نوشتم که در آن اظهار شگفتی کرده بودم از کشوری که خود را عدلیه می‌داند اما از در و دیوار آن نابرابری می‌بارد. در آن کتاب نشان دادم که اتفاق نظر برای در هم تنیده دانستن #عدالت و #توسعه رو به افزایش است، به گونه‌ای که در دو دهه‌ی گذشته حداقل ۵ نفر به خاطر کارهایی که در این حیطه کردند جایزه #نوبل گرفتند.

🔻علامه حکیمی نکته‌هایی در کتاب #منهای_فقر خود آورده است که می‌توان گفت برخی به خاطر باز کردن آن افق‌ها نوبل گرفته‌اند. یکی از حیاتی‌ترین بحث‌هایی که آنها مطرح کرده‌اند این است که ساختار از افراد مهم‌تر است. آنها از دریچه #علم این را فهمیدند، اما علامه #محمدرضا_حکیمی این مهم را از دریچه دین دریافته بودند.

🔻او از طریق #قرآن و #سنت تجربه‌ای که حدود ۲۰۰ سال طول کشید که برجسته‌ترین متفکران به جمع‌بندی آن برسند، در اختیار ما قرار داد. حال اگر ما آن مسائل را دنبال نمی‌کنیم، به مسئولیت شناسی خودمان بر می‌گردد.

🔻دیتون می‌گوید فقر محصول حکومت ضعیف، سیاست‌های غلط و نهادهای ناکارآمد است. از این دریچه آثار حکیمی را بخوانید، متوجه می‌شوید که آن را به صورت یک امر مسلم دینی در اختیار ما قرار داده است.

🔻بحث‌هایی که علامه حکیمی در زمینه‌ی مسئولیت #حکومت در مورد فقر، فساد و نابرابری مطرح کرده است بسیار تکان دهنده است. ما باید این زحمات را یک قدم جلو ببریم.
آیا مسلمانان عدالت باور ما می‌دانند که بزرگترین متفکران علوم انسانی و اجتماعی به دلایل پرشمار نام قرن بیست و یکم را قرن عدالت اجتماعی گذاشته‌اند؟ یافته‌های کلیدی گزارش توسعه انسانی سال ۲۰۰۶ این است که هیچ عنصری به اندازه بی‌عدالتی و نابرابری‌های ناموجه در درون کشورها قادر به توضیح بحران جهانی آب نیست. ما باید افتخار کنیم به این مواریث که در اختیار داریم...

@Shariati_Group
🆔 @mohamadrezahakimi