📝📝📝آفات جامعه دینی از نگاه #مصطفی_ملکیان✍️

✅یكی از این آفات این است كه #دین، كه فی‌الواقع شامل سه بخش #اعتقادیّات، #اخلاقیّات و #عبادیّات است، منحصر در #عبادیّات مثلاً: نماز و روزه و حج شود و این چیزی است كه اگرچه نظراً كسی بدان قائل نشده است، اما عملاً بسیاری از متدیّنان به آن مبتلایند.

✅بدین معنا كه #متدیّن_بودن را منحصر در رعایت احكام عبادی می‌دانند.

✅این تلقّی از دین، علاوه بر اینكه دو بخش مهم دین یعنی: #اعتقادیّات و مخصوصاً #اخلاقیّات را به‌دست فراموشی می‌سپارد ، در مورد عبادیّات هم دستخوش توهم عظیمی است و نمی‌داند كه عبادیّات فقط و فقط تا آنجا ارزشمندند كه #دو_كاركرد داشته باشند:

✅یکی اینكه در #خدمت_اخلاقی_شدن و اخلاقی ماندن انسان باشند، یعنی مقدّمه و وسیله‌ای باشند برای اخلاقی زیستن انسان.

#قرآن درباره #نماز می‌گوید: «انّ الصّلوة تنهی و عن الفحشاء و المنكر»

#نماز خاصیّتش این است كه نمازگزار را از #كارهای_زشت و ناپسندیده باز می‌دارد یعنی اگر مرتكب كار زشت و ناپسندیده می‌شوی، درواقع، نماز به‌جا نیاورده‌ای، در فیلم نماز به‌جا آوردن اجرای نقش كرده‌ای، همین و بس.

✅درباره #روزه می‌گوید: «كتب علیكم الصّیام كما كتب علی الّذین من قبلكم لعلّكم تتّقون»،

✅یعنی روزه واجب شده است تا بلكه از طریق روزه‌داری #پارسایی حاصل شود، و الا از گرسنگی و تشنگی كشیدن چه سودی حاصل می‌آید؟

✅به‌گفته حضرت #علی(ع): چه بسیار كسانی كه از #نماز_شب به‌جای آوردنشان جز بیدارخوابی و خستگی عایده‌‌ای ندارند و چه بسیار كسانی كه از #روزه داشتن‌شان فقط گرسنگی و تشنگی عاید می‌آید.

✅باز قرآن پس از اینكه مناسك و شعائر #حج را توضیح می‌دهد می‌گوید: «لن ینال الله لحومها و لادماءها و لكنّ یناله التّقوی منكم»

✅یعنی گوشت‌ها و خون‌های گوسفندان و گاوان و شترانی كه در مراسم حج قربان می‌كنید هرگز به ساحت الوهی راه نمی‌یابند؛ فقط اگر از این راه قربان كردن‌ها، #تقوایی در شما پدید آید این تقواست كه به خدا می‌رسد و شما را نفعی می‌رساند.

✅غرض از این‌گونه سخنان توجّه دادن به این معناست كه #عبادیّات باید در خدمت #اخلاقی_شدن و اخلاقی ماندن ما باشند.

✅كاركرد دیگر عبادیّات #كاركرد_رمزی (Symbolic) آنهاست.

✅یعنی در عبادات آدمی اعمال و افعال ظاهری و جوارحی خود را اشاره‌ای رمزی تلقّی می‌كند به حالت #باطنی كه نسبت به خدا دارد و آنها را نمی‌تواند جز با كارهای بدنی نمایش دهد و ابراز كند.

✅حال اگر حالت #باطنی و جوانحی مورد نظر اصلاً وجود نداشته باشد عمل و فعل ظاهری و جوارحی برای چه انجام گیرد؟

مثالی بزنم.

✅من اگر در كوی و برزن و كوچه و خیابان وقتی به شما برمی‌خورم #كلاهم را از سرم بردارم این كلاه از سر بر داشتن یك كار سمبلیك و رمزی است و معنای رمزی بودنش این است كه من با این كار می‌خواهم احساس #حرمت و بزرگداشتی را كه در خود نسبت به شما دارم و نمی‌توانم آن را، به‌هیچ طریقی جز از طریق یك عمل ظاهری و بدنی نشان دهم و ابراز كنم با كلاه از سر بر گرفتن نمایش دهم.

✅حالا اگر در #باطن من ذرّه‌ای احساس حرمت نسبت به شما وجود نداشته باشد كلاه از سر برداشتن من كاركرد رمزی خود را از دست خواهد داد و سودی نخواهد داشت.

✅بلی، در مورد ارتباط دو انسان می‌توان گفت كه اگر مثلاً من نسبت به شما احساس حرمتی در دل ندارم كلاه از سر برداشتنم، اگرچه ارزش رمزی خود را از دست می‌دهد، لااقل نفع دیگری دارد و آن اینكه من با این كار می‌توانم شما را #بفریبم و دلتان را به‌دست آورم و از قِبَل شما به چیزی دست یابم.

✅ولی در مورد #ارتباط انسان و خدا، چون خدا را نمی‌توان فریفت، این شق هم منتفی است و بنابراین، اگر احساس #حرمت و خشیت و #محبت و ستایش و امثال اینها را نسبت به خدا در خود نداشته باشم وضو و نماز و روزه و حج دیگر هیچ كاركردی نخواهد داشت.

✅خلاصه اینكه ما، علاوه بر اینكه می‌توانیم به این #آفات مبتلا شویم كه دین را در #عبادیّات منحصر كنیم،

✅
ممكن است به این خطای دیگر هم در افتیم كه #دو_كاركرد عبادیّات را فراموش كنیم و در نتیجه عبادیّات را به جای اینكه #وسیله بدانیم، #هدف قلمداد كنیم و به دامان نوعی سطحی‌نگری و شكل گرایی (Formalism) بلغزیم.
| @mostafamalekian
@MostafaTajzadeh

📝از 'خدایِ خودکامه' تا 'سیاست استبدادی'

#سنت_دینی ما تاکنون بر مطلق بودن #حق خداوند و #تکلیف آدمیان در برابر او تأکید می‌ورزیده و در این مورد سنگ تمام گذارده است.

در این سنت انسان به عنوان « #حیوان_مُکَلَّف» تعریف می‌شود و موضوع علم _فقه نیز فعل مُکَلَّفین است.

#خدایی که در این سنت به ما معرفی می‌شود خدایی « #خودکامه» یا «مصلحت‌اندیش» است که حق مالکیت او مطلق است و حق دارد هر تصرفی را که بخواهد در بندگان خود بکند و «#حقوق_فطری و طبیعی بشر» در محاسبات او نقشی ندارند و اراده‌ی او یا گزافی است و یا تماماً تابع مصلحت نظام است.

و #حاکمانی هم که منصوبان و جانشینان چنین خدایی در سماوات و ارضین هستند و به نمایندگی از طرف چنین خدایی در سرنوشت مردم تصرف می‌کنند از چنین خصوصیتی برخوردارند، یعنی اراده و حکم آنان نیز یا گزافی است و یا تابع مصلحت نظام.

و #حقوق_فطری و طبیعی بشر در تصمیم‌گیریهای آنان هیچ محلی از اعراب نخواهد داشت و نباید داشته باشد.

و روشن است که از دل چنین تصوری از خداوند ، نظام سیاسی #دمکراتیک بیرون نخواهد آمد و این خداشناسی به هیچوجه با دمکراسی سر آشتی نخواهد داشت و قابل جمع نیست، بلکه تنها با #استبداد دینی سازگار و قابل جمع است.

اما اگر بپذیریم که #حقوق_فطری و طبیعی بشر از ارزشهای بنیادین #اخلاقی سرچشمه می‌گیرد و قدرت و #اراده‌ی خداوند ، #تابع ارزشهای اخلاقی است، لاجرم باید بپذیریم که #تکالیفی که خداوند بر دوش آدمیان می‌نهد با این حقوق #سازگار خواهد بود و #عدالت خداوند مانع #نقض حقوق فطری و طبیعی بشر از سوی او خواهد شد و ما نیز در صورتی به فهم درست آن تکالیف نائل می‌شویم که فهم و برداشت خود از متون بیانگر احکام شرعی را با #موازین حقوق فطری و طبیعی بشر بسنجیم.

این #حقوق ، وضعی و قراردادی و #شرعی نیست تا کشف آنها متوقف بر رجوع به متون دینی و #حجیت و مشروعیت آنها متوقف بر امضا و تصویب آنها از طرف #شارع یا حاکم شرع باشد.

بخشی از مقاله "مهدویت و دموکراسی"

استاد دکتر ابوالقاسم فنایی - دانش آموخته حوزه قم و دانشگاه های اروپا

@osolefeghh
https://telegram.me/beshnofekrkon
@MostafaTajzadeh

🔷🔸«شهادت» یا گواهی دادن

🖋احسان شریعتی

🔸در مقام فریضه‌‌ی اخلاقی
مهم‌ترین نکته‌ای که در ایام اربعین نباید از یاد برد این حقیقت تاریخی است که قیام حسینی در اساس علیه حکومتی شریعت‌مدار رُخ داد و از همین‌رو امام متهم به خروج و فتنه‌ و تکفیر شد. از این‌رو مقاومتی افشاگر و آگاهی‌بخش ضروری می‌نمود. معنای شهادت (بمثابه وظیفه و تکلیفی متفاوت با جهاد)، برافروختن یک شمع در دل تاریکی است. سیاهی بر همه جا سیطره یافته که ناگهان جرقه‌ای کوچک در ظلمت می‌درخشد. و این شاخصه‌ی نور است که هرچند کوچک، تمامی سیاهی را می‌شکافد و سلطه‌ی بلامنازعش را درهم می‌شکند.

🔹در تاریخ اسلام هنگامی که قرار شد نهضت به نظام تبدیل و یا نظام های باژگونه بازتولید شوند، فرزند انقلاب در برابر انحراف خلافت به امارت (یا سلطنت) تسلیم نشد و نه گفت، و در محکمه‌ی تاریخ گواهی داد که در آنجا که «نمی‌توان» جهاد کرد «می‌بایست» رویاروی قدرت ایستاد و حقیقت را ابلاغ کرد اگرچه با بذل جانِ خویش و تا آنجا که بتوان به‌شکل خشونت‌پرهیز.

🔸درس قیام عاشورا برای امروز نیز این است که در برابر گروه‌ها و اقلیت‌هایی که بناگاه از پشت کوه از راه می‌رسند و با خودمقدس‌پنداری، اعلام می‌دارند که می‌خواهند به‌نام و به‌نمایندگی خدا و خلافت و جانشینی پیامبر او به اجرای احکام شریعت بر خلق اعلام بیردازند و بر گرده‌ی مردم سوار بر آنها امارت و حکومت کنند، باید ایستاد، نه گفت و شهادت داد که «برترین جهاد ابلاغ کلمه‌ی حق است نزد سلطان جائر».

🔹زیرا نماینده‌ی حقیقی خدا خلق اوست و آنان که به‌نام «سایه و آیه و مایه»ی خداوند بخواهند حق حاکمیت مردم بر خویش را غصب کنند، نقض غرض توحید کرده و دین شرک را در ردای دین پوشانده اند. 

🔸برای نمونه‌، هم‌اینک مقاومت پنجشیر کوچک بروشنی نشان خواهد ‌داد که جرقه‌ی نور یک شمع کوچک چگونه چیرگی فراگیر سیاهی را می‌شکافد و تمام‌خواهی آن‌را به تعلیق می‌آورد. در اینجا تمامی خاص‌گرایی‌های قومی و فرقه‌ای، دینی و عقیدتی، و..، رنگ می‌بازند و از آن پس سخن از گواهی دادن در دادگاه تاریخ در دفاع از ارزش‌های انسانی، مردمی و جهان‌روا به میان و میدان خواهد آمد.

🔹زمانی در تاریخ اندیشه، دوستدار حکمت، سقراط، در دادگاه عوام‌فریبان در دفاع از حقیقت «بخردانه»‌ی قدسی و هستی، گواهی داد، جام شوکران را سرکشید.

🔸زمانی دیگر در تاریخ ایمان، عیسی پور مریم با مشروعیت‌زدایی اخلاقی از سلطه‌ی امپراطوری و نفاق فریسیان به دفاع از معنویت مجسم برخاست و تحمل آن مصائب را به جان خرید.
و سرانجام، باز در تاریخ اسلام، حسین فرزند فاطمه نیز در افشای دگردیسی دینِ توحید و نبوت و شورا به دولتِ خلافت و امارت و سلطنت، و در دفاع از زیبایی زندگیِ شایسته‌ی کرامت انسانی شهادت داد و شمعی کوچک را در دل تاریکی تام و حاکم برافروخت.

🔹و امروز ما، در برابر دادوستد‌های پلید نوامپراطوری‌گری‌های سیاسی و تاریک‌اندیشی‌های فرهنگی و مذهبی، بیش از هر زمان دیگر، به شجاعت اندیشیدن، دلیری اخلاقی، و مقاومت جانانه برای ابلاغ پیام روشنایی نیازمندیم. درخشش و «کنش گفتاری» این نه گفتن به‌موقع، هرچند به‌ظاهر نحیف، تمامی هیبت سیاهی را یکجا به تعلیق در می‌آ‌ورد..‌.

#اخلاقی
#گواهی
#شجریان
#یادداشت
#احسان_شریعتی
✅ @Dr_ehsanshariati

🔆* موسیقی ضمیمه:
«خداخدا چه اثر ای مؤذنا که امشو، 
خدا خدای شمایه، خدا خدای مو نیست!»
(در زادروز استاد شجریان)

📌برای نمایش کلیپ به وبسایت احسان شریعتی مراجعه فرمایید.

https://ehsanshariati.org/PostView?Action=Post&ID=1112