KOMPYUTER AKADEMIYASI
33.7K subscribers
1.27K photos
824 videos
663 files
3.42K links
Oliy maqsadimiz - Yurtdoshlarimizning kompyuter savodxonlik darajasini oshirishga beg'araz hissa qo'shish!

Savollar: @k_a_chat

💼 Loyihalarimiz: https://t.me/ka_projects/63

💲Reklama: t.me/techno_ads/16

😎 Asoschi: @wmteam95
Download Telegram
MBR va GPT o'rtasidagi farq
#info

ℹ️ GPT (GUID Partition Table) va MBR (Master Boot Record) o'rtasidagi asosiy farqlardan biri bu qattiq disk bo'limlarini yaratish usulidir.

🔸MBR o'tmishda keng qo'llanilgan eskirgan standartdir. U diskni to'rtta asosiy yoki uchta asosiy va bitta kengaytirilgan qismga bo'lish sxemasidan foydalanadi. MBRdagi har bir bo'lim 2 TB hajm chegarasiga ega.

🔹GPT zamonaviyroq standart bo'lib, MBRga nisbatan bir qancha afzalliklarga ega. 2 TB bilan cheklanish o'rniga, GPT ancha katta qismlarga ruxsat beradi. Bundan tashqari, GPT 128 tagacha bo'limni qo'llab-quvvatlaydi.

🔸GPT ning yana bir afzalligi uning zararlarga chidamliligidir. GPT sarlavha va bo'limlar jadvalining zahira nusxalarini diskning oxirida saqlaydi, bu esa buzilish holatlarida ma'lumotlar yo'qolishi ehtimolini kamaytiradi. ©️@pcTeapot

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram I Instagram I TikTok I YouTube
Forwarded from KOMPYUTER AKADEMIYASI
"Командная строка" nima?
#info / #cmd

ℹ️ Командная строка (buyruqlar satri) (CMD) — foydalanuvchini to’g’ridan-to’g’ri operatsion tizim bilan bog’langan holda harakatlanishiga yordam beruvchi alohida dastur. Buyruqning satri dastur va xizmatchi dasturlar yodamida matnli interfeysda yozilib, natijasini ekranda aks etadi.

Windows buyruq satrida cmd.exe buyruq tarjimoni qo'llaniladi, bu sizga dasturlarni yuklash imkonini beradi va ular orasidagi ma'lumotlar oqimini boshqaradi, boshqacha qilib aytganda foydalanuvchi buyruqlarini tizimga tushunarli shaklga o'tkazadi. Buyruqlar satri Windows'ning barcha versiyalariga o'rnatilgan.

Bir qarashda buyruq interfeysi xuddi shu Windowsning grafik interfeysi tomonidan buzilgandek foydalanuvchini qo'rqitadi, ammo buyruq interfeysi ancha tezroq va grafik interfeysda amalga oshirib bo'lmaydigan ko'plab qo'shimcha funksiyalarga ega.

CMD’ni ishga tushirish yo’llari:
1️⃣Пуск -> Все программы -> Стандартные -> Командная строка.
2️⃣Пуск -> Выполнить -> cmd.exe
3️⃣Win + R -> cmd
4️⃣C:\WINDOWS\system32\cmd.exe fayli orqali
5️⃣Пуск -> Поиск -> cmd yoki Командная строка ni terish orqali (Windows 10)

“Запуск от имени администратора” bilan kirish kerak!

🎞 Batafsil ma'lumot olish uchun: Командная строка (cmd) nima? Командная строка (cmd) bilan ishlashni boshlaymiz!

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram I YouTube I Guruh I Xarita I Donat
Forwarded from KOMPYUTER AKADEMIYASI
Bandicam'da o'zbek tili borligini bilasizmi?
#info / #dastur

ℹ️ Bandicam dasturida til sozlamalarida O'zbek tilini to'g'risida dasturni o'zbekcha tarjimasini qo'shgan ism yozilmagan ekan. Shunga Bandicam ishlab chiqaruvchilariga dasturni o'zbekchaga tarjima qilishga yordam berishim mumkin deb yozgan edim. Biroq kechikgan ekanman 😉. Batafsil ma'lumot olish uchun manzil.

🇺🇿Uzbek (Oʻzbekcha): Uzbek.ini translated by Shamsiddinov Zafar

📌 Bandicam'ni o'zbek tiliga o'tkazishni quyidagicha amalga oshirish mumkin.

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram / YouTube
Forwarded from KOMPYUTER AKADEMIYASI
Windows versiyasini aniqlashni oson yo'li
#info / #windows

1⃣ Win + R ni bosamiz;
2⃣ Ochilgan oynaga winver deb yozamiz;
3⃣ Quyidagi rasmdagidek oyna paydo bo'ladi, shu oynada windows versiyasi yozilgan bo'ladi!

Hammasi tushunarlimi ? 😉

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram / YouTube
Forwarded from KOMPYUTER AKADEMIYASI
1080p, 720p, 480p nima? Ular orasida qanday farq bor?
#info / #videomontaj

🌐 Internetdan kino yuklashda yoki Youtube da video ko'rish paytida 1080p 720p, 480p va 360p kabi so'zlarga duch kelamiz, xo'sh bular nimani anglatadi?

🖥 1080p, 720p, 480p, 360p videodagi ekran o'lchamini anglatadi, ya'ni..
1080p = 1920x1080
720p = 1280x720
480p = 640x480
360p = 480x360

📌 "p" harfi esa progressive scanning (davomli tarzda tasvirni uzatish, qator qator bo'lgan holda); buni oldingi versiyasida "i" bo'lgan (1080i va h.k) ya'ni interlaced scanning (tasvir orada tashlab tashlab hosil bo'ladi). Ularning farqini pastdagi gif da ko'rishingiz mumkin.

▶️ YouTube kanalimizdagi videolar 1080p, telegramda o'sha videolarni 480p o'lchamlisini ko'rishingiz mumkin.

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram / YouTube
Forwarded from KOMPYUTER AKADEMIYASI
photo-viewer.reg
2.1 KB
Windows 10 da rasmlarni Windows 7 dagidek ko'ramiz
#info / #windows

ℹ️ Rasmlarni ko'rish uchun Windows 7 ni dasturi qulay hisoblanadi. Afsuski bu dastur Windows 10 da yo'q, lekin yuqoridagi kichik fayl orqali Windows 7 dagi dasturni tiklaymiz!

❗️O'rnatish va foydalanish:
- Faylni yuklaysiz va unga kirasiz;
- Telegram dasturi uchbu fayl xavfli deb ogohlantirishi mumkin, shunda Run ni bosasiz (fayl mutlaqo xavfsiz!);
- Fayl ichiga kirgandan so'ng "Да" ni tanlaysiz;
- Rasmni Свойства siga kirib rasm ochadigan dasturni belgilab qo'yasiz.

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram / YouTube
Forwarded from KOMPYUTER AKADEMIYASI
FAT32 yoki NTFS
#info / #kompyuter

ℹ️ Qattiq disk yoki fleshkani format qilish paytida fayl tizimlari (NTFS, FAT32, FAT, FAT16, exFAT) dan birini tanlashga to'g'ri keladi. Xo'sh ularni nima farqi bor? Qay birini tanlagan ma'qul?

💬 Ko'pchilik format qilishda ko'p eshitgan fayl tizimini qo'llaydi, masalan, NTFS yoki FAT32. Biroq shunday tizimlar ham borki nisbatan kuchli yoki keraksiz hisoblanadi. Oddiy misol, exFAT hozirgi kunda keng tarqalmagan hamda ko'pchilik operatsion tizimlar uni qo'llamaydi. Shu sababli bugun eng ko'p qo'llaniladigan fayt tizimlari haqida gaplashamiz. Bular NTFS va FAT32!

FAT32 ni NTFS dan farqi
🔶 FAT32
– FAT16 asosida yaratilgan fayl tizimi hisoblanadi. To'liq nomi: File Allocation Table. U ancha eski va xavfsiz hisoblanadi. Bundan tashqari FAT texnologiyasi Windows 95 va 98 paytlarida qo'llanilgan. Agar siz shu tizimda formatlasangiz kompyuter mavjud barcha undagi fayllarni ko'rishi mumkin. FAT ning asosiy kamchiligi hajmini chegaralangani hisoblanadi ya'ni 32 Gb dan katta bo'lim yaratib bo'lmaydi.

🔷 NTFS – FAT32 ga nisbatan yaxshiroq va bir qator ustunliklarga ega bo'lgan fayl tizimi hisoblanadi. To'liq nomi: New Technology File System.
- Diskda xato uchraydigan bo'lsa avtomatik tiklanishi mumkin;
- Katta hajmli disklarni qo'llay oladi;
- Nisbatan xavfsiz fayl tizimi. Qandaydir ma'lumotlarni shifrlash yoki taqiqlash imkoni mavjud.

Amalda NTFS FAT32 ga qaraganda sekinroq ishaydi, biroq katta hajmli fayllar bilan ishlashda samaradorlikga ega. Bundan tashqari NTFS ko'proq operativ xotira talab qiladi va 64Mb dan kam operativ xotiralik kompyuter va boshqa qurilmalarni qo'llamaydi. Vaholanki bunda kompyuterlar hozirda deyarli yo'q.

📌 Xulosalar:
- Katta hajmli fayllarni yozishda NTFS yaxshi ishlaydi;
- FAT32 ishlash tezligi yuqori, lekin xavfsizlik yuqori emas.
- Agar siz OTG kabel orqali fleshkani smartfon bilan bog'lamoqchi bo'lsangiz ko'pchilik smartfonlar faqatgina FAT32 tizimidagi fleshkalarni qo'llaydi;

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram / YouTube
Forwarded from KOMPYUTER AKADEMIYASI
Windows'dagi dasturning internetga kirishini taqiqlash!
#info / #internet

ℹ️ Barcha dasturlar ham internetga kirishga muhtoj emas. Biroq, ularning ba'zilari trafikni faol ravishda "yoqib" yuboradi, yangilanishlar mavjudligini tekshiradi yoki xizmat ma'lumotlarini yuboradi. Bu, ayniqsa, hisoblangan ulanishdan foydalanganda (masalan, smartfondan internetni tarqatishda) yoqimsizdir.

Windows'da ma'lum bir dasturning umuman internetga kirishini yoki ma'lum tarmoqlarga ulanishni cheklash imkonini beruvchi o'zining standart funksiyasi mavjud.

🗒 Buning uchun:

1️⃣ Win + R tugmalarini bosib, firewall.cpl ni kiritib, xavfsizlik devorini ishga tushiring.

2️⃣ "Дополнительные параметры" tugmasini bosing va "Правила для исходящего подключения" ni tanlang.

3️⃣ O'ng qatordagi "Создать правило" tugmasini bosing.

4️⃣ "Для программы" ni tanlang.

5️⃣ Internetni blokirovka qilish kerak bo'lgan dasturga yo'lni belgilang.

6️⃣ "Блокировать подключение" katagiga belgi qo'ying.

7️⃣ Agar kerak bo'lsa, qoida qo'llaniladigan muayyan tarmoqlarni belgilashingiz mumkin.

8️⃣ Qoidani aniq nomlash va tavsiflashni unutmang, shunda kelajakda uni topish osonroq bo'ladi.

9️⃣ "Готово" tugmasini bosing. @tech_lifehacks

😉 Oldingi holatiga qaytarish uchun o'zimiz kiritgan bandni tanlab, sichqonchani o'ng tugmasini bosaniz va "Oтключить правилo" ni tanlaymiz, bo'ldi!

▶️ Keyingi postda to'liq video qo'llanma berilgan.

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram I YouTube I Xarita I Loyihalar
Forwarded from KOMPYUTER AKADEMIYASI
Printer va skaner uchun drayver yuklash va o'rnatish
#info

Drayver nima ekanligi haqida gaplashgan edik. Printer va skaner uchun drayverni quyidagi ketma-ketlikda topamiz:

1⃣ Google.com ga kiramiz va printer/skaner nomi, markasini kiritib qidiruv beramiz. Masalan, Canon 3010 драйвер скачать;

2⃣ Drayverni kompyuteringizga mos keluvchi razryad va operatsion tizimi tanlaysiz. Buning uchun kompyuter xarakteristikasini bilishimiz kerak;

3⃣ O'zimizga keraklisini topib yuklab olamiz va o'rnatishni boshlaymiz!

🖨 Printer/skaner uchun drayver o'rnatish:

1⃣ Demak kerakli drayverni yuklab olganimizdan so'ng kerakli qurilma (printer yoki skaner) ni kabelini kompyuterga ulaymiz;

2⃣ Drayverni o'rnatishni boshlaymiz (turli qurilmalarni drayveri turlicha o'rnatilishi mumkin, o'rnatish bo'yicha qo'llanma drayver joylashgan arxiv ichida bo'ladi yoki oddiy o'rnatish orqali ham amalga oshiriladi);

3⃣ O'rnatib bo'lganimizdan so'ng kompyuterni o'chirib yoqamiz (perezagruzka beramiz) va kerakli qurilmani ishlatib ko'ramiz.

📌 Skanerni ishlatish uchun kanalimizdagi ABBYY Finereader dasturidan foydalanishingiz mumkin.

📌 Printerdan biror nimani kitob shaklida chop etish uchun esa Print Kitob dasturidan foydalaning.

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram / YouTube
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Marketing nima?
#info / @mary_vverh

😎 Ushbu videoni ko'rganizdan soʻng marketing nima degan savolga javobga ega boʻlasiz.

Jaydari aytganda market = bozor soʻzidan ham ancha xulosalar qilsa boʻladi.

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram I YouTube I Insta I TikTok
Forwarded from KOMPYUTER AKADEMIYASI
Anonymous
#info / #haker

👨‍💻Anonymous – barcha davrlarning eng mashhur haker guruhi. Bu ijtimoiy va siyosiy hodisalarga o'z fikrini bildira oladigan, kompyuter hujumlari uchun o'n minglab hakerlardan tashkil topgan markazlashmagan onlayn-birlashma. Ushbu guruh ko'p sonli davlat, diniy va korporativ veb-saytlarga hujum qilishi natijasida shuhrat qozongan. Ular Pentagonga hujum qilishgan, Facebook ga vayron qilish bilan tahdid qilishgan.

📌 2010-yilda Anonymous «Qasos» (Operation Payback) nomli katta aksiyani tashkil qilishdi. Bunda Visa, MasterCard va PayPal tizimlariga hujum uyushtirildi. Sababi esa ularni Julian Assanj asos solgan WikiLeaks saytiga to'lovni o'tkazmasligi bo'lgan. 2011-yilda hakerlar ommaviy ravishda ijtimoiy va iqtisodiy tengsizlikga qarshi bo'lgan «Uoll-stritni qo'lga ol» (Occupy Wall Street), harakatni qo'llab quvvatlab Nyu-york fond birjasi saytiga hujum qilishgan.

📌 2009-yildan beri Anonymous ga aloqasi bor deb shubha qilinib AQSh, Buyuk Britaniya, Avstraliya, Gollandiya, Ispaniya va Turkiyadan o'nlab odamlar hibsga olingan. Guruh namoyondalari ushbu izlanishlarni qoraladi va qo'lga olingan hamfikrlarini jabrdiyda deb atashgan.

📜 Guruh shiori: «Biz - Anonymous. Biz – legionmiz. Biz kechirmaymiz. Bizni kuting».
(P.s: legion - Qadimgi Rimdagi armiya tarkibiga kiruvchi bir bo'linma)

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram / YouTube
O'zbek tilida chiziqcha turlari va ularni qo'llash
#info

ℹ️ Internetda va real hayotda o'zbek tili qoidalariga amal qilgan holda yozishimiz uchun bilishimiz kerak bo'lgan qoidalardan biri. ©️@xatoliklar

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
💬Telegram I📺YouTube I📱Insta I📹TikTok
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Forwarded from KOMPYUTER AKADEMIYASI
Videokarta hajmini aniqlash
#info

ℹ️ Videokarta - ekranda ko'rsatilayotgan tasvir sifatiga javob beruvchi kompyuter qismi. Tasvir sifati muhim bo'lgan ishlar (3d, o'yin, montaj va b.) uchun videokarta kerakli hisoblanadi.
☑️ Kompyuterdagi videokarta hajmini hech qanday qo'shimcha dasturlarsiz ham aniqlash mumkin.

1️⃣ WIN+R ga dxdiag buyrug'ini kiritamiz va OK ni bosamiz, shunda biz "Средства диагностики DirectX" oynasini ochgan bo'lamiz.

"Экран (Монитор)" joyidan "Устройство" bo'limidan "Память дисплея (видеопамять)" nomli qatorni topamiz. Shu bizning videokartamiz hajmi.

2️⃣ Windows 10'da aniqlash uchun WIN+I bilan "Параметров" ga kiramiz va u yerdan "Система" -> "Дисплей" -> "Дополнительные параметры дисплея"

"Свойства видеоадаптера для дисплея 1" joyidan "Используется видеопамяти" nomli qatorni topamiz. Bilib oldik 😉.

© Комп для чайника

📌 Mavzuga oid postlar:
Kompyuterni asosiy xarakteristikalari va ularni aniqlash
Kompyuterdagi videokarta turini aniqlash! Дискретная yoki встроенная видеокарта nima?
3D dasturlari bilan ishlash uchun qanday noutbuk/kompyuter kerak?
NVIDIA GeForce videokartasi nomlanishi haqida

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram / YouTube / Xarita
Forwarded from KOMPYUTER AKADEMIYASI
"Диспетчер задач" dan dasturni o'chirish
#info / #windows

ℹ️ Ko'pincha biror dasturni yopish imkoniyati yo'qoladi va bunda "не отвечает" yozuvi chiqib qoladi. Bugun esa shunday qotish paytidan kompyuterni qutqarishni o'rganamiz!

❗️Nazorat qilib bo'lmayotgan dasturni Диспетчер задач dan o'chiramiz. Qanday holatlarda nazorat yo'qolgan bo'ladi?
• Biror dastur qotib qolib, не отвечает yozuvini chiqarganida (1-rasm);
• Chiqish knopkasi mavjud bo'lmagan dasturlarda (masalan: Desktop Goose);
• Juda sekin ishlayotgan dasturlardan birdaniga qutulish uchun.

📋 Диспетчер задач dan biror dasturni olib tashlash uchun (2-rasm):
1. Win + R ga taskmgr ni kiritib OK ni bosamiz;
2. Процессы bo'limidan keraksiz dasturni tanlaymiz va Завершить процесс ni bosamiz.

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram / YouTube
Hard skills va soft skills
#info

ℹ️ Katta muvaffaqiyatga erishish uchun "hard skills"ga ham, "soft skills"ga ham ega bo‘lish kerak. Odamlarning nutqida tez-tez yangrab turgan bu so‘zlar nima degani o‘zi?

1️⃣ Qattiq ko‘nikmalar (hard skills) — kasbiy, texnik ko‘nikmalar. Har bir kasb egasi muayyan ko‘nikmalariga ega bo‘ladi. Ularni namoyish qilish, tekshirish va baholash oson. Tarjimon uchun tillarni bilish, haydovchi uchun mashinani boshqara olish, sartarosh uchun soch va soqolni ola bilish qattiq ko‘nikmalar hisoblanadi. Inson qaysi jamoa yoki kompaniyada ishlamasin, bu ko‘nikmalar o‘zgarmay qolaveradi.

2️⃣ Yumshoq ko‘nikmalar (Soft skills) — qo‘shimcha, universal ijtimoiy-psixologik ko‘nikmalar. Ular kasbga bog‘liq bo‘lmaydi, lekin insonning hayotdagi muvaffaqiyatiga taʼsir ko‘rsatadi. Odamlar bilan muomala qilish madaniyati, nizolarni hal qilish qobiliyati, odamlarni ishontirish mahorati, moslashuvchanlik, masʼuliyatlilik, puxtalik, har ishni o‘z vaqtida bajarish, tanqidiy fikrlash, kreativlik kabi xususiyatlar "yumshoq ko‘nikmalar"ga misol bo‘ladi. Bunday ko‘nikmalar nafaqat ishda, balki hayotning barcha jabhalarida kerak bo‘ladi.

Qattiq ko‘nikmalarni faqatgina aniq belgilangan ko‘rsatmalar yordamiga egallash mumkin bo‘lsa, yumshoq ko‘nikmalar odamda yo tug‘ma bo‘ladi, yo hayotiy tajriba bilan rivojlanib boradi. ©️@xatoliklar

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram I YouTube I Guruh I Xarita
IP manzilni qanday aniqlash mumkin?
#info / #internet

ℹ️ Kompyuterning IP manzili — bu tarmoqdagi kompyuterimizni boshqa kompyuterlardan ajralib turishga xizmat qiluvchi noyob raqam. U 0 dan 255 gacha bo'lgan to'rtta raqamlar to'plamidan iborat.

IP-manzil statik, ya'ni o'zgarishsiz yoki dinamik bo'lishi mumkin - bu sizning kompyuteringiz har ulanganda yangi raqam olishini anglatadi.

Agar Siz kompyuterningizni IP manzili bilmoqchi bo'lsangiz PR-CY saytining maxsus servisidan foydalanishingiz mumkin. Servis qurilmaning IP manzilini aniqlash bilan birgalikda joylashgan joyi haqida ham ma'lumot beradi.

🌐 Servis manzili: https://pr-cy.ru/browser-details/

© Комп для чайника

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram / YouTube / Xarita
Printer va skaner uchun drayver yuklash va o'rnatish
#info

Drayver nima ekanligi haqida gaplashgan edik. Printer va skaner uchun drayverni quyidagi ketma-ketlikda topamiz:

1⃣ Google.com ga kiramiz va printer/skaner nomi, markasini kiritib qidiruv beramiz. Masalan, Canon 3010 драйвер скачать;

2⃣ Drayverni kompyuteringizga mos keluvchi razryad va operatsion tizimi tanlaysiz. Buning uchun kompyuter xarakteristikasini bilishimiz kerak;

3⃣ O'zimizga keraklisini topib yuklab olamiz va o'rnatishni boshlaymiz!

🖨 Printer/skaner uchun drayver o'rnatish:

1⃣ Demak kerakli drayverni yuklab olganimizdan so'ng kerakli qurilma (printer yoki skaner) ni kabelini kompyuterga ulaymiz;

2⃣ Drayverni o'rnatishni boshlaymiz (turli qurilmalarni drayveri turlicha o'rnatilishi mumkin, o'rnatish bo'yicha qo'llanma drayver joylashgan arxiv ichida bo'ladi yoki oddiy o'rnatish orqali ham amalga oshiriladi);

3⃣ O'rnatib bo'lganimizdan so'ng kompyuterni o'chirib yoqamiz (perezagruzka beramiz) va kerakli qurilmani ishlatib ko'ramiz.

📌 Skanerni ishlatish uchun kanalimizdagi ABBYY Finereader dasturidan foydalanishingiz mumkin.

📌 Printerdan biror nimani kitob shaklida chop etish uchun esa Print Kitob dasturidan foydalaning.

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram / YouTube
Forwarded from KOMPYUTER AKADEMIYASI (Valijon Maxmudov)
Resume vs CV
#info / #cv

ℹ️ Ushbu rasmlar orqali rezyume va CV oʻrtasidagi farqlar haqidagi maʼlumotlarga ega boʻlasiz.

©instagram.com/ka_rasmiy

P.S.: Bu o'zi uzun infografika edi. @dr_Abdurahmoniy do'stimiz chiroyli shaklga kiritib berdi.

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram I Instagram I TikTok I YouTube
Forwarded from KOMPYUTER AKADEMIYASI (Valijon Maxmudov)
VPN nima o‘zi?
#info / #atama / #internet

ℹ️ O‘tkir syujetli xorijiy filmlarda ko‘p guvoh bo‘lganingiz bir sahnani ko‘z oldingizga keltiring: jinoyatchi sport mashinasida katta trassa bo‘ylab qochyapti, uni politsiya vertolyoti ta’qib etib kelmoqda. Avtomobil tunnelga kirib ketadi, undan chiqish joyi esa bir nechta. Vertolyotdagilar jinoyatchining aynan qaysi chiqish joyidan chiqib ketishini bila olishmaydi, natijada u ta’qibdan qochib qoladi.

VPN ham xuddi shu kabi, internetdagi bir necha yo‘llarni o‘zaro tutashtiruvchi tunneldir. Unga kirib ketgan avtomobillarning qayerda paydo bo‘lib qolishini tashqaridan hech kim bilolmaydi. Tunelda nimalar bo‘layotganidan tashqaridagilar bexabar qolishadi.

Ko‘pincha VPN’ni tavsiya etishlariga sabab shuki, unda geografik belgisiga ko‘ra cheklangan kontentga kirish, umuman, internetdan foydalanishda xavfsizlikni oshirish mumkin.

Lekin internetga VPN orqali kirish ham to‘g‘ridan-to‘g‘ri kirishchalik xavfli bo‘lishi mumkin.

VPN qanday ishlaydi?

Uyingizda Wi-Fi-router bo‘lsa kerak, a? Unga ulangan qurilmalar hatto internetsiz ham o‘zaro ma’lumot almasha oladilar. Demak, uyingizda o‘zingizning xususiy tarmog‘ingiz bor ekan, ammo unga ulanish uchun router signali yetadigan yerda bo‘lishingiz talab etiladi.

VPN (Virtual Private Network) – bu virtual xususiy tarmoq. U internet ustida ishlaydi, shuning uchun unga istalgan joydan ulanish mumkin.

Masalan, siz ishlaydigan kompaniya masofadan turib ishlaydigan xodimlari uchun virtual xususiy tarmoqdan foydalanishi mumkin. VPN yordamida ular ishchi tarmoqqa ulanadilar. Bunda ularning kompyuter, smartfon yoki planshetlari virtual tarzda ofisga ko‘chiriladi va tarmoqqa ichkaridan ulanadi. Virtual xususiy tarmoqqa ulanish uchun VPN-server manzilini, login va parolni bilish kerak bo‘ladi.

VPN’dan foydalanish o‘ta oson. Odatda kompaniya qayerdadir lokal kompyuterda, serverda yoki data-markazda VPN-server yaratadi; unga ulanishlar esa foydalanuvchi qurilmasidagi VPN-kliyent dasturi orqali amalga oshiriladi.

Hozirda barcha ommabop operatsion tizimlar – Android, iOS, Windows, macOS, Linux va boshqalarda VPN-kliyent dasturi avvaldan mavjud.

Kliyent va server orasidagi VPN-ulanish esa, odatga ko‘ra, shifrlangan bo‘ladi.

VPN nega kerak?

VPN geografik va boshqa to‘siqlarni aylanib o‘tish imkonini beradi.

Deylik, siz Spotify xizmati orqali musiqa tinglamoqchisiz, ammo bu servisga O‘zbekistondan turib kirib bo‘lmasligini bilib, achinyapsiz. Undan foydalanishning yaxshi yo‘li – internetga Spotify ishlaydigan biror mamlakatdagi VPN-server orqali kirishdir.

VPN – bu foydali va kerakli texnologiya, u o‘ziga yarasha vazifalarni yaxshi bajaradi. Ammo bunda shaxsiy ma’lumotlaringizning xavfsizligi VPN xizmatini taqdim etuvchining vijdoniga bog‘liq.

Albatta, sizning e’tiborliligingizga, internet xavfsizligi masalalarini yaxshi tushunishingizga ham.

© Terabayt.uz

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram / YouTube
Forwarded from KOMPYUTER AKADEMIYASI
Megabayt/sekund yoki Megabit/sekund, aslo yanglishmang!
#info / #internet

ℹ️ Ko’pchilik internet provayderlardan ta’rif rejalarini tanlaganida, tezlikni qanday birlikda ko'rsatilganiga eʼtibor bermaydi. Oldidagi son qiziqtiradi: 10, 20, 50 va xokazo. Agar yaxshilab qarab ko'radigan bo'lsak, odatda ISP provayder ta’rif rejada tezlikni Mbit/s'da ko'rsatib o`tadi. Bu nima degani?

Mbit/s
🔁 Megabit/sekund = 1 000 000 bit/sekund. Kompyuter tushunadigan til bu ikkilik sanoq tizimi bo'lib, 0 va 1 lardan tashkil topgan. Ammo, internetdan ma’lumot ko'chiradigan bo'lsangiz, web-brauzerlar yoki torrent trakerlar fayllarni MB/s(Megabayt/sekund) tezlikda ko'chirayotganini ko'rsatadi.

Ya’ni, MBayt/s 🔁 Megabayt/s = 1 000 000 bayt/s.

Uyingizdani internet tezligi 1 Mbit/s bo'ladigan bo'lsa, ideal holatda ma’lumot yuklab olish tezligi 125 Kbayt/s(kilobayt/s) ga teng bo'ladi. Bu qayerdan kelib chiqadi?

Informatika fani maktablarda o'qitilishni boshlashi bilan 1 bayt = 8 bit’ga teng ekanligi uqtirib kelinadi.
Demak, 1 000 000 bit / 8 = 125 000 bayt. Bu esa o'z navbatida 125 000 bayt = 125 Kbayt ga to'g'ri keladi.

Endi siz 10 MB li ma’lumotni, hech nima xalaqit bermagan, tarmoq ideal ishlagan holatda 80 soniyada ko'chirib olish mumkinligini hech ikkilanmasdan ayta olasiz. Quyida misol qilib beraman.

Tasvir (👇) da ko'rib turganingiz, torrent trakerda yuklab olinayotgan fayl 724 KBayt/s tezlikda taqdim etilmoqda, demak
724 * 8 = 5792 Kilobit/sekund
5792/1024 = 5,65 Megabit/sekund

Provayder bergan tezlik taxminan 6 Mbit/s ni tashkil etadi.

© ITPlanet

💻 Kompyuterni birga o'rganamiz ⤵️
Telegram / YouTube